Laugardagur til lukku 3. desember 2006 12:45 Laugardagur, Ian McEwan Þýðing: Árni Óskarsson Bjartur * * * * * Meistaraleg þýðing á mikilvægu og merku verki Laugardagur Ian McEwan jók enn hróður þessa breska sagnaskáld þegar skáldsagan kom út í fyrra. Ástæðan var einföld, ekki aðeins var Ian fullsamdur að listilega spunnu plotti í söguna sem hvílir öll í kringum einn ás, dag í lífi miðaldra heilaskurðlæknis í London skömmu fyrir innrásina í Írak, heldur var sagan fantalega vel skrifuð og hugsuð í hugarþeli læknisins. Frásögnin speglaði í senn hversdagsleg viðbrögð á sólbjörtum degi, stór tíðindi í nánd við hann, átök á innra og ytra sviði í lífi og þrautþjálfað klínisk innsæi vísindamanns í það flókna fyrirbæri sem heilinn er. Það er aftur ekki fyrir neina aukvisa í enskri tungu að snúa sögunni á íslenskt mál. Ian þenur sig í spennandi frásögn sem heimtar skýra innsýn í íslenskt mál, ríka tilfinningu fyrir hrynjandi í frásögn og þolinmæði til að elta uppi læknisfræðileg heiti sem sagan er uppfull af. Hér eru margir undra snúnir kaflar, snúnari en aðrir. Löng lýsing á skvass-leik, stemningslýsingar úr miðborg Lundúna sem reynast í verki þýðanda svo raunsannar að lyktin laumast að okkur aftur sem þekkjum hana. Útgáfa Bjarts á þýðingu Árna Óskarssonar sætir því verulegum tíðindum og Árna mikill sómi búinn með þessu erfiða verki sem hann leysir á undra sannfærandi hátt. Það er engum blöðum um það að fletta að laugardagur er mikilvægt verk með þungu erindi - ekki aðeins fyrir breta - heldur líka fyrir allar þær þjóðir sem fylgdu hinum staðfestu. Snörp umræða í verkinu milli læknisins og ungra dóttur hans um stríðið og hvaða afleiðingar það getur haft vekur lesanda hroll - allt það sem þau sjá mögulega fara illa hefur hrunið í þá átt. Þá er Ian ekki síður að kryfja lifsviðhorf millistéttarinnar bresku, mannúð hennar og yfirlæti sem alltaf er í bland. Sú lýsing er raunsönn um margt þó hún lúti virkum ferlum í enskum skáldskap: tignun á hinni aðkomnu konu sem hér er keltnesk en hefur hið fínlega dökka yfirbragð sem þeir snobba svo yfir, tignun á skorðuðum lífsháttum menntaðra millistétta, skáldskap, bresku blúshefðinni - þessu sjálfsagða grobbi sem þeir fara svo vel með en skín alltaf í gegn um kurteisi þeirra og gamansemi. Ian hefur alltaf sótt sum brögð í byggingu skáldsagna sinna í spennusögur, hin afdrifaríku átök sem söguheimur hans flytur að eins á stóru fljóti með óhjákvæmilegu slysi og hörmung. Hann dregur örlög persóna sinna saman af skarpskyggni og miskunnarleysi og gefur þeim sjálfum innsýn inn í örlög sem bíða þeirra. Lesandinn fær í sinn hlut kjöt og bein, hugleiðingar sem eru margvíslegar og útpældar, það er mikill matur í þessari sögu. Það er árangur af löngu og þroskuðpu ferli Ians í skaldsakp sínum: mjór var mikils vísir þegar Cement garden tók að fara milli manna á áttunda áratugnum í Picador-útgáfunni. Snöggt eftir það virtist alls óvíst hvert Ian ætlaði sér: sjóvarpshandrit, smásögur, líbretto - en svo einhenti hann sér í skáldsöguna. Það er ástæðulaust að finn að þessari þýðingu. Bjartur hefur ekki gætt að orðskiptum á nokkrum stöðum. verk eftir Bridget Reilly á heimili læknishjónanna er ekki eftirprentun heldur þrykk. Það er fengur af þessari meistarlega sömdu og frábærlega þýddu sögu á íslenskan bókamarkað. Og nú er bara að njóta. Páll Baldvin Baldvinsson Mest lesið Sjóðheitar og einhleypar inn í haustið Lífið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Stjörnulífið: „Set jólatréð upp í október eftir þetta ár“ Lífið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið Janet Jackson biðst afsökunar á undarlegum ummælum Lífið Ísland með auga fuglsins Lífið Borðar það sem alltaf hefur verið til og léttist og léttist Lífið Lítill bróðir mættur: „Fullkominn, stór og sterkur“ Lífið Hjálmari Erni leið eins og manninum í Slumdog Millionaire í Kviss Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira
Laugardagur Ian McEwan jók enn hróður þessa breska sagnaskáld þegar skáldsagan kom út í fyrra. Ástæðan var einföld, ekki aðeins var Ian fullsamdur að listilega spunnu plotti í söguna sem hvílir öll í kringum einn ás, dag í lífi miðaldra heilaskurðlæknis í London skömmu fyrir innrásina í Írak, heldur var sagan fantalega vel skrifuð og hugsuð í hugarþeli læknisins. Frásögnin speglaði í senn hversdagsleg viðbrögð á sólbjörtum degi, stór tíðindi í nánd við hann, átök á innra og ytra sviði í lífi og þrautþjálfað klínisk innsæi vísindamanns í það flókna fyrirbæri sem heilinn er. Það er aftur ekki fyrir neina aukvisa í enskri tungu að snúa sögunni á íslenskt mál. Ian þenur sig í spennandi frásögn sem heimtar skýra innsýn í íslenskt mál, ríka tilfinningu fyrir hrynjandi í frásögn og þolinmæði til að elta uppi læknisfræðileg heiti sem sagan er uppfull af. Hér eru margir undra snúnir kaflar, snúnari en aðrir. Löng lýsing á skvass-leik, stemningslýsingar úr miðborg Lundúna sem reynast í verki þýðanda svo raunsannar að lyktin laumast að okkur aftur sem þekkjum hana. Útgáfa Bjarts á þýðingu Árna Óskarssonar sætir því verulegum tíðindum og Árna mikill sómi búinn með þessu erfiða verki sem hann leysir á undra sannfærandi hátt. Það er engum blöðum um það að fletta að laugardagur er mikilvægt verk með þungu erindi - ekki aðeins fyrir breta - heldur líka fyrir allar þær þjóðir sem fylgdu hinum staðfestu. Snörp umræða í verkinu milli læknisins og ungra dóttur hans um stríðið og hvaða afleiðingar það getur haft vekur lesanda hroll - allt það sem þau sjá mögulega fara illa hefur hrunið í þá átt. Þá er Ian ekki síður að kryfja lifsviðhorf millistéttarinnar bresku, mannúð hennar og yfirlæti sem alltaf er í bland. Sú lýsing er raunsönn um margt þó hún lúti virkum ferlum í enskum skáldskap: tignun á hinni aðkomnu konu sem hér er keltnesk en hefur hið fínlega dökka yfirbragð sem þeir snobba svo yfir, tignun á skorðuðum lífsháttum menntaðra millistétta, skáldskap, bresku blúshefðinni - þessu sjálfsagða grobbi sem þeir fara svo vel með en skín alltaf í gegn um kurteisi þeirra og gamansemi. Ian hefur alltaf sótt sum brögð í byggingu skáldsagna sinna í spennusögur, hin afdrifaríku átök sem söguheimur hans flytur að eins á stóru fljóti með óhjákvæmilegu slysi og hörmung. Hann dregur örlög persóna sinna saman af skarpskyggni og miskunnarleysi og gefur þeim sjálfum innsýn inn í örlög sem bíða þeirra. Lesandinn fær í sinn hlut kjöt og bein, hugleiðingar sem eru margvíslegar og útpældar, það er mikill matur í þessari sögu. Það er árangur af löngu og þroskuðpu ferli Ians í skaldsakp sínum: mjór var mikils vísir þegar Cement garden tók að fara milli manna á áttunda áratugnum í Picador-útgáfunni. Snöggt eftir það virtist alls óvíst hvert Ian ætlaði sér: sjóvarpshandrit, smásögur, líbretto - en svo einhenti hann sér í skáldsöguna. Það er ástæðulaust að finn að þessari þýðingu. Bjartur hefur ekki gætt að orðskiptum á nokkrum stöðum. verk eftir Bridget Reilly á heimili læknishjónanna er ekki eftirprentun heldur þrykk. Það er fengur af þessari meistarlega sömdu og frábærlega þýddu sögu á íslenskan bókamarkað. Og nú er bara að njóta. Páll Baldvin Baldvinsson
Mest lesið Sjóðheitar og einhleypar inn í haustið Lífið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Stjörnulífið: „Set jólatréð upp í október eftir þetta ár“ Lífið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið Janet Jackson biðst afsökunar á undarlegum ummælum Lífið Ísland með auga fuglsins Lífið Borðar það sem alltaf hefur verið til og léttist og léttist Lífið Lítill bróðir mættur: „Fullkominn, stór og sterkur“ Lífið Hjálmari Erni leið eins og manninum í Slumdog Millionaire í Kviss Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira