Atvinnurekendur vilja alla að borðinu Óli Kristján Ármannsson skrifar 12. maí 2015 07:00 Verslað í Stokkhólmi. SA tala fyrir norrænni leið í kjarasamningum. Í óstöðugleika 9. áratugarins hafi 38,2% meðalhækkun launa á ári skilað Íslendingum 0,1% kaupmáttaraukningu. Lægri hækkanir hafi skilað nágrannaþjóðunum meiru. Nordicphotos/Getty Samtök atvinnulífsins (SA) kalla eftir því að kjaraviðræður sem í gangi eru séu sameinaðar þannig að þær nái bæði til almenna vinnumarkaðarins og hins opinbera. „Þetta er bara nauðsynlegt,“ segir Þorsteinn Víglundsson, framkvæmdastjóri SA. „Ég held að svona snúin staða leysist aldrei öðruvísi en náist að eyða ákveðinni tortryggni sem ríkt hefur milli aðila með því að menn komi þá bara sameiginlega að borðinu.“ Þessi leið opni þá líka möguleika á því að verkalýðshreyfingin geri formlegar kröfur um aðkomu stjórnvalda, sem ekki hafi verið gert til þessa.Þorsteinn VíglundssonStjórnvöld hafi þegar lýst vilja til að koma að lausn kjaradeilna með einhverjum hætti, svo sem með skattkerfisbreytingum og breytingum á húsnæðismarkaði. „En augljóst er að eigi að takast að leysa úr þessum hnút þá þurfa stjórnvöld að koma að borðinu.“ Viljinn sé fyrir hendi en á skorti sameiginlega sýn verkalýðshreyfingarinnar á því hvað eigi að felast í aðkomu stjórnvalda. Þorsteinn og Samtök atvinnulífsins hafa fært fyrir því rök að launahækkanir upp á 50 til 70 prósent sem farið sé fram á yfir línuna, ekki bara á lægstu laun, séu ávísun á verðbólgu og vaxtahækkanir sem á skömmum tíma komi til með að éta upp ávinninginn af launahækkunum. „Þrjú hundruð þúsund krónurnar verða þá jafn verðlitlar og 200 þúsund krónurnar nú þegar upp er staðið,“ segir Þorsteinn. Jafn ljóst sé að stjórnvöld komi ekki til með að vilja liðka fyrir samningum sem séu ávísun á efnahagslegan óstöðugleika.Telja kröfu mætt um hækkun lægstu launaMeð mögulegum skattkerfisbreytingum sem gagnast myndu tekjulægstu hópum telja SA kröfum verkalýðsfélaga um hækkun lægstu launa mætt. Tilboð SA sé upp á 23,5 prósenta hækkun á þremur árum með áherslu á hlut dagvinnulauna. Með því að allir aðilar vinnumarkaðarins kæmu að kjarasamningum nú, bæði almenni og opinberi geirinn, þá gætu stjórnvöld betur komið að því að mæta þörfum tekjulægstu hópanna, segir Þorsteinn. Meðal úrræða sem ríkið gæti komið með að borðinu segir hann vera breytingar á félagslega íbúðakerfinu, húsaleigubætur og mögulegar breytingar á skattkerfinu sem myndu hjálpa til við að takast á við kröfuna um sérstaka hækkun lægstu launa. Tilboð sem SA hafi lagt fram í samningunum núna fari þó langleiðina í að mæta kröfum verkalýðsfélaganna og sé hæsta tilboð sem samtökin hafi lagt fram í samningum, 23,5 prósent á þremur árum. „Lágmarkstekjutrygging í fullri dagvinnu væri þá komin í um 280 þúsund krónur í lok samningstímans,“ segir hann. Almennar prósentubreytingar myndu svo gagnast millitekjuhópunum líka. Breytingu á vinnufyrirkomulagi sem kveðið sé á um í tilboði SA, átta prósenta viðbótarhækkun, sé fyrst og fremst ætlað það hlutverk að auka framfærslugetu af dagvinnulaunum og leiði vonandi á endanum til styttri vinnutíma. „Það ætti strax að stuðla að einhverri styttingu og yfir lengri tímabil að geta stuðlað að því að við kæmumst í sambærilegt umhverfi og nágrannalöndin hvað þetta varðar.“Hér sé hlutfall dagvinnu ekki nema 75 prósent af heildarlaunum, meðan það sé um 90 prósent á Norðurlöndum. „Þá er alveg ljóst að hækkun dagvinnulauna kemur þeim langbest sem eingöngu vinna dagvinnu og eru yfirleitt tekjulægsti hópurinn. Jafnframt ætti þetta að draga úr ójafnvægi í launum kynja á markaði.“ Þorsteinn segir valið snúa að því að vinna sameiginlega að einhverri lausn í þessa veru, sem takmarki líkur á að verðbólga fari hér af stað að nýju, eða halda inn í sveifluumhverfi ósjálfbærra hækkana sem ljóst sé að gangi til baka. Tilboð SA reyni engu að síður á þanþol efnahagslífsins og gæti jafnvel þýtt verðbólguskot upp á einhver fjögur prósent. „En við ættum að ná tökum á því ástandi aftur.“ SA hafa áður talað fyrir norrænu vinnumarkaðslíkani og rammasamningi um vinnubrögð í kjaramálum, bæði á almenna og opinbera vinnumarkaðnum. Þessa lexíu hafi Svíar lært eftir bankakreppu þeirra á níunda áratugnum og horfið frá miklum hækkunum sem litlum kaupmætti hafi skilað á endanum. (Sjá töflu hér til hliðar.) „Við gætum núna í þessari erfiðu stöðu búið til umtalsvert verðmætan samning sem ætti að skila launafólki raunverulegum ávinningi og myndarlegri kaupmáttaraukningu á dagvinnulaunum, en um leið lágmarka áhættuna á efnahagslegum skakkaföllum.“ Verkfall 2016 Mest lesið Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Erlent Fleiri fréttir „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Tillögurnar í leikskólamálum séu vonbrigði og uppgjöf Jörð skelfur í Krýsuvík og Þjóðaröryggisráð fundaði í morgun Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Snorri etur kappi við Bergþór og Ingibjörgu Hafnaði kæru Sameindar vegna Konukots í Ármúla Ingibjörg tekur slaginn við Bergþór Skjálftahrina við Krýsuvík og Kleifarvatn Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Bergþór vill verða varaformaður Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Rauk upp úr flugvél Jet2 Loka leikskóladeild á Stöðvarfirði vegna manneklu Nýjar tillögur falli á herðar vinnandi foreldra Eðlilegt að Ísland skoði að taka þátt Til umræðu að setja upp lokunarpósta við Fossvogsbrú Ragnhildur tekur við Kveik Blæs á sögusagnir um úthugsaða fléttu og ótti við að enda rúmliggjandi Vilja að fallið verði frá hækkun áfengisskatta „Þetta er auðvitað allt of lítið úrtak til að vera marktækt“ Refsing fyrir að reyna að myrða lækni þyngd Miklar breytingar á gjaldskrá leikskóla borgarinnar Sjá meira
Samtök atvinnulífsins (SA) kalla eftir því að kjaraviðræður sem í gangi eru séu sameinaðar þannig að þær nái bæði til almenna vinnumarkaðarins og hins opinbera. „Þetta er bara nauðsynlegt,“ segir Þorsteinn Víglundsson, framkvæmdastjóri SA. „Ég held að svona snúin staða leysist aldrei öðruvísi en náist að eyða ákveðinni tortryggni sem ríkt hefur milli aðila með því að menn komi þá bara sameiginlega að borðinu.“ Þessi leið opni þá líka möguleika á því að verkalýðshreyfingin geri formlegar kröfur um aðkomu stjórnvalda, sem ekki hafi verið gert til þessa.Þorsteinn VíglundssonStjórnvöld hafi þegar lýst vilja til að koma að lausn kjaradeilna með einhverjum hætti, svo sem með skattkerfisbreytingum og breytingum á húsnæðismarkaði. „En augljóst er að eigi að takast að leysa úr þessum hnút þá þurfa stjórnvöld að koma að borðinu.“ Viljinn sé fyrir hendi en á skorti sameiginlega sýn verkalýðshreyfingarinnar á því hvað eigi að felast í aðkomu stjórnvalda. Þorsteinn og Samtök atvinnulífsins hafa fært fyrir því rök að launahækkanir upp á 50 til 70 prósent sem farið sé fram á yfir línuna, ekki bara á lægstu laun, séu ávísun á verðbólgu og vaxtahækkanir sem á skömmum tíma komi til með að éta upp ávinninginn af launahækkunum. „Þrjú hundruð þúsund krónurnar verða þá jafn verðlitlar og 200 þúsund krónurnar nú þegar upp er staðið,“ segir Þorsteinn. Jafn ljóst sé að stjórnvöld komi ekki til með að vilja liðka fyrir samningum sem séu ávísun á efnahagslegan óstöðugleika.Telja kröfu mætt um hækkun lægstu launaMeð mögulegum skattkerfisbreytingum sem gagnast myndu tekjulægstu hópum telja SA kröfum verkalýðsfélaga um hækkun lægstu launa mætt. Tilboð SA sé upp á 23,5 prósenta hækkun á þremur árum með áherslu á hlut dagvinnulauna. Með því að allir aðilar vinnumarkaðarins kæmu að kjarasamningum nú, bæði almenni og opinberi geirinn, þá gætu stjórnvöld betur komið að því að mæta þörfum tekjulægstu hópanna, segir Þorsteinn. Meðal úrræða sem ríkið gæti komið með að borðinu segir hann vera breytingar á félagslega íbúðakerfinu, húsaleigubætur og mögulegar breytingar á skattkerfinu sem myndu hjálpa til við að takast á við kröfuna um sérstaka hækkun lægstu launa. Tilboð sem SA hafi lagt fram í samningunum núna fari þó langleiðina í að mæta kröfum verkalýðsfélaganna og sé hæsta tilboð sem samtökin hafi lagt fram í samningum, 23,5 prósent á þremur árum. „Lágmarkstekjutrygging í fullri dagvinnu væri þá komin í um 280 þúsund krónur í lok samningstímans,“ segir hann. Almennar prósentubreytingar myndu svo gagnast millitekjuhópunum líka. Breytingu á vinnufyrirkomulagi sem kveðið sé á um í tilboði SA, átta prósenta viðbótarhækkun, sé fyrst og fremst ætlað það hlutverk að auka framfærslugetu af dagvinnulaunum og leiði vonandi á endanum til styttri vinnutíma. „Það ætti strax að stuðla að einhverri styttingu og yfir lengri tímabil að geta stuðlað að því að við kæmumst í sambærilegt umhverfi og nágrannalöndin hvað þetta varðar.“Hér sé hlutfall dagvinnu ekki nema 75 prósent af heildarlaunum, meðan það sé um 90 prósent á Norðurlöndum. „Þá er alveg ljóst að hækkun dagvinnulauna kemur þeim langbest sem eingöngu vinna dagvinnu og eru yfirleitt tekjulægsti hópurinn. Jafnframt ætti þetta að draga úr ójafnvægi í launum kynja á markaði.“ Þorsteinn segir valið snúa að því að vinna sameiginlega að einhverri lausn í þessa veru, sem takmarki líkur á að verðbólga fari hér af stað að nýju, eða halda inn í sveifluumhverfi ósjálfbærra hækkana sem ljóst sé að gangi til baka. Tilboð SA reyni engu að síður á þanþol efnahagslífsins og gæti jafnvel þýtt verðbólguskot upp á einhver fjögur prósent. „En við ættum að ná tökum á því ástandi aftur.“ SA hafa áður talað fyrir norrænu vinnumarkaðslíkani og rammasamningi um vinnubrögð í kjaramálum, bæði á almenna og opinbera vinnumarkaðnum. Þessa lexíu hafi Svíar lært eftir bankakreppu þeirra á níunda áratugnum og horfið frá miklum hækkunum sem litlum kaupmætti hafi skilað á endanum. (Sjá töflu hér til hliðar.) „Við gætum núna í þessari erfiðu stöðu búið til umtalsvert verðmætan samning sem ætti að skila launafólki raunverulegum ávinningi og myndarlegri kaupmáttaraukningu á dagvinnulaunum, en um leið lágmarka áhættuna á efnahagslegum skakkaföllum.“
Verkfall 2016 Mest lesið Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Erlent Fleiri fréttir „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Tillögurnar í leikskólamálum séu vonbrigði og uppgjöf Jörð skelfur í Krýsuvík og Þjóðaröryggisráð fundaði í morgun Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Snorri etur kappi við Bergþór og Ingibjörgu Hafnaði kæru Sameindar vegna Konukots í Ármúla Ingibjörg tekur slaginn við Bergþór Skjálftahrina við Krýsuvík og Kleifarvatn Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Bergþór vill verða varaformaður Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Rauk upp úr flugvél Jet2 Loka leikskóladeild á Stöðvarfirði vegna manneklu Nýjar tillögur falli á herðar vinnandi foreldra Eðlilegt að Ísland skoði að taka þátt Til umræðu að setja upp lokunarpósta við Fossvogsbrú Ragnhildur tekur við Kveik Blæs á sögusagnir um úthugsaða fléttu og ótti við að enda rúmliggjandi Vilja að fallið verði frá hækkun áfengisskatta „Þetta er auðvitað allt of lítið úrtak til að vera marktækt“ Refsing fyrir að reyna að myrða lækni þyngd Miklar breytingar á gjaldskrá leikskóla borgarinnar Sjá meira