X María í Hæstarétt! María Bjarnadóttir skrifar 8. júlí 2016 07:00 Bandaríkjamenn byggja réttarkerfi á reglunni um réttarríkið eins og Íslendingar, en umgjörð kerfisins er í ýmsu önnur. Til dæmis hefur almenningur oft beina aðkomu að úrlausnum dómstóla á meðan íslenskir dómarar njóta fulltingis sérfræðinga. Almenningur í Bandaríkjunum hefur líka bein áhrif á það hverjir þjóna réttlætinu. Hann kýs saksóknara og dómara á ákveðnum dómstigum. Frambjóðendur til embættanna há kosningabaráttu með refsipólitísk stefnumál og þyki kjósendum þeir ekki hafa staðið sig þegar kjörtímabilinu lýkur eru aðrir kosnir í staðinn. Hugtakið dómstóll götunnar fær einhvern veginn aukna merkingu. Á Íslandi sækir fólk um að verða saksóknarar og dómarar; skoðanalausir þjónar réttarvörslukerfisins sem verða opinberir starfsmenn við ráðningu. Nefnd sérfræðinga metur umsóknir algerlega hlutlaust og engin þörf er á að gæta að margbreytileika einstaklinganna undir skikkjunni því að persónulegir eiginleikar og reynsluheimur skiptir ekki máli. Fólk fer í atvinnuviðtal en á ekki að flíka skoðunum sínum heldur vita hvað stendur í lagasafninu. Meiningin er einhvern veginn að skikkjan svipti fólk sjálfu sér og að það sé trygging fyrir að kerfið virki eins og hlutlaus vél sem gubbi út úr sér algjörlega hlutlægum niðurstöðum. Vandinn er bara að lögfræðingar eru líka fólk. Saksóknarar og dómarar hafa skoðanir og tilfinningar. Þeim finnst líka gaman að kíkja á Facebook. Og þá getur glitt í manneskjuna undir skikkjunni líkt og hún þyrfti að há kosningabaráttu til að halda starfinu.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein María Bjarnadóttir Mest lesið 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun
Bandaríkjamenn byggja réttarkerfi á reglunni um réttarríkið eins og Íslendingar, en umgjörð kerfisins er í ýmsu önnur. Til dæmis hefur almenningur oft beina aðkomu að úrlausnum dómstóla á meðan íslenskir dómarar njóta fulltingis sérfræðinga. Almenningur í Bandaríkjunum hefur líka bein áhrif á það hverjir þjóna réttlætinu. Hann kýs saksóknara og dómara á ákveðnum dómstigum. Frambjóðendur til embættanna há kosningabaráttu með refsipólitísk stefnumál og þyki kjósendum þeir ekki hafa staðið sig þegar kjörtímabilinu lýkur eru aðrir kosnir í staðinn. Hugtakið dómstóll götunnar fær einhvern veginn aukna merkingu. Á Íslandi sækir fólk um að verða saksóknarar og dómarar; skoðanalausir þjónar réttarvörslukerfisins sem verða opinberir starfsmenn við ráðningu. Nefnd sérfræðinga metur umsóknir algerlega hlutlaust og engin þörf er á að gæta að margbreytileika einstaklinganna undir skikkjunni því að persónulegir eiginleikar og reynsluheimur skiptir ekki máli. Fólk fer í atvinnuviðtal en á ekki að flíka skoðunum sínum heldur vita hvað stendur í lagasafninu. Meiningin er einhvern veginn að skikkjan svipti fólk sjálfu sér og að það sé trygging fyrir að kerfið virki eins og hlutlaus vél sem gubbi út úr sér algjörlega hlutlægum niðurstöðum. Vandinn er bara að lögfræðingar eru líka fólk. Saksóknarar og dómarar hafa skoðanir og tilfinningar. Þeim finnst líka gaman að kíkja á Facebook. Og þá getur glitt í manneskjuna undir skikkjunni líkt og hún þyrfti að há kosningabaráttu til að halda starfinu.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.