Samanburður er þjáning Þorbjörn Þórðarson skrifar 23. maí 2017 07:00 Búddisminn boðar að uppruna þjáningar mannsins sé að finna í löngun í eitthvað sem maðurinn hefur ekki. Rót óþæginda sé þráin eftir einhverju. Maðurinn þjáist ekki ef hann hefur ekki óskir, langanir eða þrár. Flestir geta eflaust skrifað upp á að í þessu leynist sannleikskorn óháð því hvort þeir eru búddistar eða ekki. Búddísk nálgun á hamingjuna á mjög mikið sameiginlegt með lífefnafræðilegri nálgun. Báðar ganga þær út á að líðan fer jafn hratt og hún kemur. Löngun hverfur jafn hratt og hún hellist yfir manneskjuna. Hamingjustuðull almennings hækkar þegar markmiðum er náð. Mælikvarði hamingju er væntingar mannsins mínus raunveruleiki. Ef raunveruleikinn endurspeglar ekki væntingar eru menn ófullnægðir og ósáttir. Eitt af helstu viðfangsefnum þróaðra samfélaga á 21. öldinni verður líðan almennings og aðferðir til að stuðla að bættri geðheilsu. Eru aukin lífsgæði ávísun á meiri hamingju? Árið 1985 voru flestir Suður-Kóreumenn fátækir, ómenntaðir og bjuggu við einræði. Í dag er Suður-Kórea efnahagslegt stórveldi og ein best menntaða þjóð heims. Í landinu er lýðræði og stöðugt stjórnarfar. Samt hefur sjálfsvígstíðni í landinu þrefaldast á þessum tíma. Árið 1985 voru níu sjálfsvíg í landinu á hverja 100.000 íbúa en þrjátíu núna. Milli 1958 og 1987 fimmfölduðust rauntekjur Japana í einni hröðustu efnahagsuppsveiflu mannkynssögunnar. Þetta hafði merkilegt nokk nánast engin áhrif á geðheilbrigði japönsku þjóðarinnar, eins og Yuval Noah Harari rekur í bók sinni Homo Deus. Harari nefnir fleiri dæmi. Í Singapore er landsframleiðsla á mann fjórfjöld á við það sem hún er í Kosta Ríka. Samt eru íbúar Kosta Ríka miklu hamingjusamari en Singapore-búar. Af þessu leiðir að aukin lífsgæði í efnislegum skilningi þýða ekki aukna hamingju fjöldans. Raunar bendir tölfræðin til hins gagnstæða. Um 40-50 manns svipta sig lífi á Íslandi á ári hverju. Íslensk tryggingafélög, Samgöngustofa og aðrir eru dugleg við að minna landsmenn á að nota bílbelti. Það fer minna fyrir almennri fræðslu um geðheilbrigðismál. Samt falla fjórum til fimm sinnum fleiri fyrir eigin hendi hér á landi á ári hverju en deyja í bílslysum. Engir efnislegir hlutir geta breytt líðan enda er líðan lífefnafræðilegur ferill. Við getum hins vegar stuðlað að bættri geðheilsu með samtali og skilningi á því sem eykur hamingju fólks í raun. Fjölskyldan, vináttan og sterk tengsl munu alltaf trompa efnisleg gæði. Að lifa í stöðugum samanburði er engin leið til að lifa. Hinn þakkláti er ánægður því hann er frjáls undan þeirri þjáningu sem fylgir samanburðinum. Ef komandi kynslóðir Íslendinga temja sér þakklæti og hafa skilning á mikilvægi lífs í jafnvægi er líklegt að þær verði hamingjusamari en þær kynslóðir sem nú lifa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörn Þórðarson Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun
Búddisminn boðar að uppruna þjáningar mannsins sé að finna í löngun í eitthvað sem maðurinn hefur ekki. Rót óþæginda sé þráin eftir einhverju. Maðurinn þjáist ekki ef hann hefur ekki óskir, langanir eða þrár. Flestir geta eflaust skrifað upp á að í þessu leynist sannleikskorn óháð því hvort þeir eru búddistar eða ekki. Búddísk nálgun á hamingjuna á mjög mikið sameiginlegt með lífefnafræðilegri nálgun. Báðar ganga þær út á að líðan fer jafn hratt og hún kemur. Löngun hverfur jafn hratt og hún hellist yfir manneskjuna. Hamingjustuðull almennings hækkar þegar markmiðum er náð. Mælikvarði hamingju er væntingar mannsins mínus raunveruleiki. Ef raunveruleikinn endurspeglar ekki væntingar eru menn ófullnægðir og ósáttir. Eitt af helstu viðfangsefnum þróaðra samfélaga á 21. öldinni verður líðan almennings og aðferðir til að stuðla að bættri geðheilsu. Eru aukin lífsgæði ávísun á meiri hamingju? Árið 1985 voru flestir Suður-Kóreumenn fátækir, ómenntaðir og bjuggu við einræði. Í dag er Suður-Kórea efnahagslegt stórveldi og ein best menntaða þjóð heims. Í landinu er lýðræði og stöðugt stjórnarfar. Samt hefur sjálfsvígstíðni í landinu þrefaldast á þessum tíma. Árið 1985 voru níu sjálfsvíg í landinu á hverja 100.000 íbúa en þrjátíu núna. Milli 1958 og 1987 fimmfölduðust rauntekjur Japana í einni hröðustu efnahagsuppsveiflu mannkynssögunnar. Þetta hafði merkilegt nokk nánast engin áhrif á geðheilbrigði japönsku þjóðarinnar, eins og Yuval Noah Harari rekur í bók sinni Homo Deus. Harari nefnir fleiri dæmi. Í Singapore er landsframleiðsla á mann fjórfjöld á við það sem hún er í Kosta Ríka. Samt eru íbúar Kosta Ríka miklu hamingjusamari en Singapore-búar. Af þessu leiðir að aukin lífsgæði í efnislegum skilningi þýða ekki aukna hamingju fjöldans. Raunar bendir tölfræðin til hins gagnstæða. Um 40-50 manns svipta sig lífi á Íslandi á ári hverju. Íslensk tryggingafélög, Samgöngustofa og aðrir eru dugleg við að minna landsmenn á að nota bílbelti. Það fer minna fyrir almennri fræðslu um geðheilbrigðismál. Samt falla fjórum til fimm sinnum fleiri fyrir eigin hendi hér á landi á ári hverju en deyja í bílslysum. Engir efnislegir hlutir geta breytt líðan enda er líðan lífefnafræðilegur ferill. Við getum hins vegar stuðlað að bættri geðheilsu með samtali og skilningi á því sem eykur hamingju fólks í raun. Fjölskyldan, vináttan og sterk tengsl munu alltaf trompa efnisleg gæði. Að lifa í stöðugum samanburði er engin leið til að lifa. Hinn þakkláti er ánægður því hann er frjáls undan þeirri þjáningu sem fylgir samanburðinum. Ef komandi kynslóðir Íslendinga temja sér þakklæti og hafa skilning á mikilvægi lífs í jafnvægi er líklegt að þær verði hamingjusamari en þær kynslóðir sem nú lifa.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun