Að sofna á verðinum Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 26. september 2017 09:15 Það er manninum eðlislægt að túlka veröldina út frá nærumhverfi sínu og einangraðri upplifun. Þannig er það fullkomlega eðlilegt að halda það að Jörðin sé nafli alheimsins, enda virðist sólin sannarlega hringsnúast um plánetuna okkar. Það er sömuleiðis eðlilegt að halda að núverandi ástand sé komið til að vera. Dauðinn, sem áður var tíður gestur, virðist nú á tímum vera fjarlægur, jafnvel órökréttur. Án þess að ætla mér að alhæfa um meint eðli tegundarinnar okkar, þá leyfi ég mér að fullyrða að við eigum það til að gleyma hinni ríkulegu sögu uppgötvana, vonbrigða, mistaka og jafnvel heppni sem færði okkur heiminn eins og hann er í dag. Bóluefnið er eitt af þeim fyrirbærum sem við tökum sem sjálfsögðum hlut. Mögulega vegna þess að minningin um veröld án bóluefnis dofnar með hverri kynslóð. Í bóluefninu kristallast einstök þekkingarleit mannsins og skilningur hans á eigin líkama. Bóluefnið er eitt magnaðasta afrek mannsins, og fellur í sama flokk og internetið, sýklalyf, Shakespeare og lýðræðið. Bóluefnið hefur bjargað milljónum, og sparað okkur milljarða. Þökk sé bóluefninu hefur okkur tekist að útrýma sjúkdómum. En í þeirri staðreynd er jafnframt fólgin helsta ógnin sem steðjar að bóluefninu, einmitt að við túlkum ástandið eins og það er sem stöðugt en ekki augnablik í hinu stóra samhengi. Ógnin felst í því að við hættum að bólusetja börnin okkar, einfaldlega vegna þess að það virðist vera óþarfi. Samkvæmt nýrri skýrslu Embættis landlæknis var þátttaka í bólusetningum barna á aldrinum 12 mánaða til fjögurra ára mun lakari árið 2016 en fyrri ár. Þátttakan var „ekki ásættanleg og ef fram heldur sem horfir, þá geta blossað hér upp bólusetningarsjúkdómar sem ekki hafa sést um árabil“. Vafalaust eru einhverjir sem trúa því að bólusetningar séu skaðlegar. Þeir eru jafn afvegaleiddir og þeir sem telja þær óþarfar. Því bólusetningar verja ekki aðeins þá sem eru bólusettir, heldur einnig aðra sem ekki hafa fengið bóluefni. Til að tryggja áframhaldandi hjarðónæmi og þannig sporna við útbreiðslu hörmulegra pesta eins og mislinga, verður að tryggja þátttöku allra í bólusetningum. Hugsunarháttur eins og sá sem lýst var hér að ofan, þar sem andvaraleysi ræður för, er ekki ólíkur því ástandi sem Íslendingar á fyrri tímum upplifðu. Einangraðir frá umheiminum voru eyjarskeggjar hér lausir við marga algenga smitsjúkdóma sem herjuðu á meginland Evrópu, en um leið voru þeir viðkvæmari fyrir þegar pestin barst loks hingað. Sem hún gerði, og með hörmulegum afleiðingum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Kjartan Hreinn Njálsson Mest lesið Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley Skoðun
Það er manninum eðlislægt að túlka veröldina út frá nærumhverfi sínu og einangraðri upplifun. Þannig er það fullkomlega eðlilegt að halda það að Jörðin sé nafli alheimsins, enda virðist sólin sannarlega hringsnúast um plánetuna okkar. Það er sömuleiðis eðlilegt að halda að núverandi ástand sé komið til að vera. Dauðinn, sem áður var tíður gestur, virðist nú á tímum vera fjarlægur, jafnvel órökréttur. Án þess að ætla mér að alhæfa um meint eðli tegundarinnar okkar, þá leyfi ég mér að fullyrða að við eigum það til að gleyma hinni ríkulegu sögu uppgötvana, vonbrigða, mistaka og jafnvel heppni sem færði okkur heiminn eins og hann er í dag. Bóluefnið er eitt af þeim fyrirbærum sem við tökum sem sjálfsögðum hlut. Mögulega vegna þess að minningin um veröld án bóluefnis dofnar með hverri kynslóð. Í bóluefninu kristallast einstök þekkingarleit mannsins og skilningur hans á eigin líkama. Bóluefnið er eitt magnaðasta afrek mannsins, og fellur í sama flokk og internetið, sýklalyf, Shakespeare og lýðræðið. Bóluefnið hefur bjargað milljónum, og sparað okkur milljarða. Þökk sé bóluefninu hefur okkur tekist að útrýma sjúkdómum. En í þeirri staðreynd er jafnframt fólgin helsta ógnin sem steðjar að bóluefninu, einmitt að við túlkum ástandið eins og það er sem stöðugt en ekki augnablik í hinu stóra samhengi. Ógnin felst í því að við hættum að bólusetja börnin okkar, einfaldlega vegna þess að það virðist vera óþarfi. Samkvæmt nýrri skýrslu Embættis landlæknis var þátttaka í bólusetningum barna á aldrinum 12 mánaða til fjögurra ára mun lakari árið 2016 en fyrri ár. Þátttakan var „ekki ásættanleg og ef fram heldur sem horfir, þá geta blossað hér upp bólusetningarsjúkdómar sem ekki hafa sést um árabil“. Vafalaust eru einhverjir sem trúa því að bólusetningar séu skaðlegar. Þeir eru jafn afvegaleiddir og þeir sem telja þær óþarfar. Því bólusetningar verja ekki aðeins þá sem eru bólusettir, heldur einnig aðra sem ekki hafa fengið bóluefni. Til að tryggja áframhaldandi hjarðónæmi og þannig sporna við útbreiðslu hörmulegra pesta eins og mislinga, verður að tryggja þátttöku allra í bólusetningum. Hugsunarháttur eins og sá sem lýst var hér að ofan, þar sem andvaraleysi ræður för, er ekki ólíkur því ástandi sem Íslendingar á fyrri tímum upplifðu. Einangraðir frá umheiminum voru eyjarskeggjar hér lausir við marga algenga smitsjúkdóma sem herjuðu á meginland Evrópu, en um leið voru þeir viðkvæmari fyrir þegar pestin barst loks hingað. Sem hún gerði, og með hörmulegum afleiðingum.
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun