Mafían, CIA eða Fidel Castro? Ný skjöl um morðið kynda undir samsæriskenningar Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 3. apríl 2025 15:33 John F. Kennedy hefur löngum verið einn dáðasti forseti sem Bandaríkin hafa átt. Arnie Sachs/CNP/Getty Images Morðið á John F. Kennedy, forseta Bandaríkjanna, árið 1963 heldur áfram að hræra upp í fólki, hneyksla og æsa til umræðu – meira en hálfri öld síðar. Í nýjasta þætti hlaðvarpsins Skuggavaldið kafa prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann dýpra ofan í þetta hrollvekjandi sögulega dráp – var það kannski samsæri? Þetta er annar þáttur í þriggja þátta röð Skuggavaldsins um svokallaða Kennedy-bölvun. Morðið á John F. Kennedy, forseta Bandaríkjanna, árið 1963 heldur áfram að hræra upp í fólki, hneyksla og æsa til umræðu – meira en hálfri öld síðar. Í nýjasta þætti hlaðvarpsins Skuggavaldið kafa prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann dýpra ofan í þetta hrollvekjandi sögulega dráp – var það kannski samsæri? Þetta er annar þáttur í þriggja þátta röð Skuggavaldsins um svokallaða Kennedy-bölvun. Eiríkur og Hulda benda á að yfirvöld hafi frá upphafi ýtt undir tortryggni með leyndarhyggju sinni og ósamræmi í frásögnum. Þótt opinber niðurstaða Warren-nefndarinnar hafi verið skýr – að Lee Harvey Oswald hafi staðið einn að morðinu – telja margir að þar hafi aðeins yfirborðið verið klórað. Samkvæmt nýlegri Gallup-könnun telja 65% Bandaríkjamanna að fleiri hafi staðið að verki. Margir telja því morðið á JFK eina frægustu óleystu morðgátu sögunnar. Afléttu nýlega leynd af skjölum Nýlega var leynd aflétt af síðustu áður óbirtu skjölum úr bandarískum þjóðskjalasöfnum sem varða morðið. Þau virðast hafa virkað sem eldsneyti á gömul samsærisbál. Í nýjum skjölum sem Trump-stjórnin gerði opinber í mars 2025 má nú sjá minnisblað þar sem kemur fram að háttsettir embættismenn í stjórn John F. Kennedy höfðu áhyggjur af því hversu mikið leyniþjónustan skipti sér af utanríkisstefnu landsins – og að sambandið milli CIA og forsetans hafi verið kaldara en áður var viðurkennt. Einnig kemur fram að FBI og leyniþjónustan höfðu strax eftir morðið áhyggjur af því að almenning myndi gruna samsæri. „Það sem þessi gögn sýna okkur er að stofnanir á borð við CIA voru uppteknar af því að stýra frásögninni,“ segir Eiríkur Bergmann í þættinum. „Og þegar fólk finnur að ekki er alveg allur sannleikurinn sagður, þá fyllir það í eyðurnar sjálft – oft með samsæriskenningum.“ Ein áhugaverðasta samsæriskenningin um morðið snýr að mafíunni. Að hún hafi talið sig svikna af Kennedy bræðrunum, eftir að John F. Kennedy og bróðir hans dómsmálaráðherrann Robert F. Kennedy lýstu stríði á hendur skipulagðri glæpastarfsemi. Aðrir benda á CIA, sem hafði átt í útistöðum við JFK eftir misheppnaða innrás í Svínaflóa og aðra árekstra. Þá hefur einnig verið varpað fram vangaveltum um Fidel Castro eða kúbverska útlaga, sem hugsanlega hefðu átt hagsmuna að gæta – þó engin sannfærandi gögn hafi komið fram sem bendla þá né raun nokkurn annan en Oswald við morðið. Hulda Þórisdóttir segir að sálfræðin útskýri hvers vegna þessar kenningar lifa enn góðu lífi: „Við eigum erfitt með að sætta okkur við þá hugmynd að svona stórviðburður geti átt sér litla, ómerkilega orsök. Við leitum því ósjálfrátt stærri skýringa, eins og að valdastofnanir eða alþjóðleg samsæri hljóti að hafa verið á bak við þetta.“ Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir stýra Skuggavaldinu.Vísir/Vilhelm Athyglin sem Kennedy-málið hefur vakið að undanförnu hefur líka endurvakið áhuga á öðrum sorgarsögum tengdum fjölskyldunni – og þeirri hugmynd að yfir henni hvíli bölvun. Einstaka meðlimir fjölskyldunnar hafa lýst efasemdum um opinberar skýringar, þar á meðal núverandi heilbrigðisráðherra Bandaríkjanna, Robert F. Kennedy Jr., sem heldur því fram að bæði faðir hans og frændi hafi verið fórnarlömb samsæra. Þannig halda gömlu kenningarnar áfram að lifa – og blómstra á ný í skugga nýrra opinberra skjala. Lokaþáttur þríleiks Skuggavaldsins um Kennedy-bölvunina birtist eftir tvær vikur – og þá verður grafið enn dýpra ofan í kanínuholuna. Skuggavaldið Bandaríkin Erlend sakamál Mest lesið „Hann var ekkert eðlilega góður í sleik“ Makamál Er með gervigreindarþjálfara Lífið Tíu af fyndnustu dýralífsmyndunum Lífið Hvar eru þau nú? Lífið Bergþór Másson selur slotið á ný Lífið Einar á Söndru Bullock mikið að þakka Lífið Orsakir flösu og áhrifarík meðferð Lífið samstarf Væbaramanía og múgæsingur er nýtt átak var kynnt Lífið Áslaug Arna, Dóri DNA og Frikki Dór í listapartýi Menning Söknuðurinn bar Skoppu og Skrítlu ofurliði Lífið Fleiri fréttir Tíu af fyndnustu dýralífsmyndunum Er með gervigreindarþjálfara Væbaramanía og múgæsingur er nýtt átak var kynnt Bergþór Másson selur slotið á ný Kaffibarinn til sölu í smækkaðri mynd Troðfylltu Laugardalshöll á umtöluðum tónleikum FM95Blö Söknuðurinn bar Skoppu og Skrítlu ofurliði Stjörnulífið: Sumarlegar skvísur og stórtónleikar Hvar eru þau nú? Myndaveisla: Á bólakafi að skoða fiska á Sjómannadaginn Birta Líf og Gunnar Patrik gáfu dótturinni nafn Sirkushundur skemmtir ferðamönnum á Höfn í sumar Race Across the World-keppandi látinn eftir bílveltu Valerie Mahaffey er látin Krakkatían: Lilo & Stitch, Skólahreysti og útskriftir Einar á Söndru Bullock mikið að þakka Á loks réttinn að öllum plötunum sínum Gamlir Fóstbræður sungu fyrir Njál og hans fólk á Bergþórshvoli „Ég fæ ekki á broddinn nema Knicks vinni“ Allt að verða klárt fyrir Sjómannadaginn Kökuskreytingar og þjóðdansar á „Fjör í Flóa“ í dag Fréttatía vikunnar: Clint Eastwood, útivistarsvæði og óvenjuleg lending Matti Matt nú meistari Mikið um dýrðir á þjóðardegi Íslands í Japan Sætustu systur landsins skáluðu fyrir Birni Hamingjusöm pör noti mikið samanburð við aðra Í Love Island eftir lífshættulegt slys Sydney Sweeney selur sápu úr skítugu baðvatni sínu Jóhanna Guðrún gæsuð Brad Pitt tjáir sig í fyrsta skipti um skilnaðinn Sjá meira
Morðið á John F. Kennedy, forseta Bandaríkjanna, árið 1963 heldur áfram að hræra upp í fólki, hneyksla og æsa til umræðu – meira en hálfri öld síðar. Í nýjasta þætti hlaðvarpsins Skuggavaldið kafa prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann dýpra ofan í þetta hrollvekjandi sögulega dráp – var það kannski samsæri? Þetta er annar þáttur í þriggja þátta röð Skuggavaldsins um svokallaða Kennedy-bölvun. Eiríkur og Hulda benda á að yfirvöld hafi frá upphafi ýtt undir tortryggni með leyndarhyggju sinni og ósamræmi í frásögnum. Þótt opinber niðurstaða Warren-nefndarinnar hafi verið skýr – að Lee Harvey Oswald hafi staðið einn að morðinu – telja margir að þar hafi aðeins yfirborðið verið klórað. Samkvæmt nýlegri Gallup-könnun telja 65% Bandaríkjamanna að fleiri hafi staðið að verki. Margir telja því morðið á JFK eina frægustu óleystu morðgátu sögunnar. Afléttu nýlega leynd af skjölum Nýlega var leynd aflétt af síðustu áður óbirtu skjölum úr bandarískum þjóðskjalasöfnum sem varða morðið. Þau virðast hafa virkað sem eldsneyti á gömul samsærisbál. Í nýjum skjölum sem Trump-stjórnin gerði opinber í mars 2025 má nú sjá minnisblað þar sem kemur fram að háttsettir embættismenn í stjórn John F. Kennedy höfðu áhyggjur af því hversu mikið leyniþjónustan skipti sér af utanríkisstefnu landsins – og að sambandið milli CIA og forsetans hafi verið kaldara en áður var viðurkennt. Einnig kemur fram að FBI og leyniþjónustan höfðu strax eftir morðið áhyggjur af því að almenning myndi gruna samsæri. „Það sem þessi gögn sýna okkur er að stofnanir á borð við CIA voru uppteknar af því að stýra frásögninni,“ segir Eiríkur Bergmann í þættinum. „Og þegar fólk finnur að ekki er alveg allur sannleikurinn sagður, þá fyllir það í eyðurnar sjálft – oft með samsæriskenningum.“ Ein áhugaverðasta samsæriskenningin um morðið snýr að mafíunni. Að hún hafi talið sig svikna af Kennedy bræðrunum, eftir að John F. Kennedy og bróðir hans dómsmálaráðherrann Robert F. Kennedy lýstu stríði á hendur skipulagðri glæpastarfsemi. Aðrir benda á CIA, sem hafði átt í útistöðum við JFK eftir misheppnaða innrás í Svínaflóa og aðra árekstra. Þá hefur einnig verið varpað fram vangaveltum um Fidel Castro eða kúbverska útlaga, sem hugsanlega hefðu átt hagsmuna að gæta – þó engin sannfærandi gögn hafi komið fram sem bendla þá né raun nokkurn annan en Oswald við morðið. Hulda Þórisdóttir segir að sálfræðin útskýri hvers vegna þessar kenningar lifa enn góðu lífi: „Við eigum erfitt með að sætta okkur við þá hugmynd að svona stórviðburður geti átt sér litla, ómerkilega orsök. Við leitum því ósjálfrátt stærri skýringa, eins og að valdastofnanir eða alþjóðleg samsæri hljóti að hafa verið á bak við þetta.“ Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir stýra Skuggavaldinu.Vísir/Vilhelm Athyglin sem Kennedy-málið hefur vakið að undanförnu hefur líka endurvakið áhuga á öðrum sorgarsögum tengdum fjölskyldunni – og þeirri hugmynd að yfir henni hvíli bölvun. Einstaka meðlimir fjölskyldunnar hafa lýst efasemdum um opinberar skýringar, þar á meðal núverandi heilbrigðisráðherra Bandaríkjanna, Robert F. Kennedy Jr., sem heldur því fram að bæði faðir hans og frændi hafi verið fórnarlömb samsæra. Þannig halda gömlu kenningarnar áfram að lifa – og blómstra á ný í skugga nýrra opinberra skjala. Lokaþáttur þríleiks Skuggavaldsins um Kennedy-bölvunina birtist eftir tvær vikur – og þá verður grafið enn dýpra ofan í kanínuholuna.
Skuggavaldið Bandaríkin Erlend sakamál Mest lesið „Hann var ekkert eðlilega góður í sleik“ Makamál Er með gervigreindarþjálfara Lífið Tíu af fyndnustu dýralífsmyndunum Lífið Hvar eru þau nú? Lífið Bergþór Másson selur slotið á ný Lífið Einar á Söndru Bullock mikið að þakka Lífið Orsakir flösu og áhrifarík meðferð Lífið samstarf Væbaramanía og múgæsingur er nýtt átak var kynnt Lífið Áslaug Arna, Dóri DNA og Frikki Dór í listapartýi Menning Söknuðurinn bar Skoppu og Skrítlu ofurliði Lífið Fleiri fréttir Tíu af fyndnustu dýralífsmyndunum Er með gervigreindarþjálfara Væbaramanía og múgæsingur er nýtt átak var kynnt Bergþór Másson selur slotið á ný Kaffibarinn til sölu í smækkaðri mynd Troðfylltu Laugardalshöll á umtöluðum tónleikum FM95Blö Söknuðurinn bar Skoppu og Skrítlu ofurliði Stjörnulífið: Sumarlegar skvísur og stórtónleikar Hvar eru þau nú? Myndaveisla: Á bólakafi að skoða fiska á Sjómannadaginn Birta Líf og Gunnar Patrik gáfu dótturinni nafn Sirkushundur skemmtir ferðamönnum á Höfn í sumar Race Across the World-keppandi látinn eftir bílveltu Valerie Mahaffey er látin Krakkatían: Lilo & Stitch, Skólahreysti og útskriftir Einar á Söndru Bullock mikið að þakka Á loks réttinn að öllum plötunum sínum Gamlir Fóstbræður sungu fyrir Njál og hans fólk á Bergþórshvoli „Ég fæ ekki á broddinn nema Knicks vinni“ Allt að verða klárt fyrir Sjómannadaginn Kökuskreytingar og þjóðdansar á „Fjör í Flóa“ í dag Fréttatía vikunnar: Clint Eastwood, útivistarsvæði og óvenjuleg lending Matti Matt nú meistari Mikið um dýrðir á þjóðardegi Íslands í Japan Sætustu systur landsins skáluðu fyrir Birni Hamingjusöm pör noti mikið samanburð við aðra Í Love Island eftir lífshættulegt slys Sydney Sweeney selur sápu úr skítugu baðvatni sínu Jóhanna Guðrún gæsuð Brad Pitt tjáir sig í fyrsta skipti um skilnaðinn Sjá meira