Brunabótamatið vafasamt viðmið 23. janúar 2005 00:01 Íbúðalánamarkaður hefur umturnast á innan við ári og kaupendum húsnæðis bjóðast nú margvíslegir möguleikar við kaup á húsnæði. Viðskiptabankarnir hafa rutt sér braut inn á markaðinn. Eins og við má búast þegar miklar breytingar verða á skömmum tíma þá hafa þær margs konar áhrif á umhverfið. Breytingin sem slík er afar jákvæð fyrir allan þorra fólks sem getur fjármagnað húsnæði sitt með langtímalánum og þolanlegri greiðslubyrði. Þeim auknu tækifærum sem fjölbreyttari lánamöguleikar veita fylgir þó sá böggull að húsnæði hefur hækkað umtalsvert í verði. Sérfræðingar búast ekki við að almennri hækkun á fasteignamarkaði sé lokið. Enn má því búast við að íbúðaverð fari hækkandi um sinn. Við slíkar kringumstæður er ástæða til þess að hafa nokkrar áhyggjur af þeim hópi fólks sem minnstar hefur tekjurnar. Hættan er sú að til verði hópur sem enga björg getur sér veitt í húsnæðismálum. Ein af hindrunum þessa hóps er ósamræmi milli brunabótamats eigna og markaðsvirðis þeirra. Jóhanna Sigurðardóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, bendir á þetta ósamræmi í pistli á heimasíðu sinni. Þar bendir Jóhanna á að með tilkomu 90 prósenta lánshlutfalls Íbúðalánasjóðs hafi viðbótarlán verið felld niður, en þau miðuðust við kaupverð eignar í stað brunabótamatsins. Jóhanna telur að hverfa eigi frá viðmiðun við brunabótamatið og horfa þess í stað til kaupvirðis eigna. Þetta er umhugsunarinnar virði. Fæði, klæði og húsaskjól eru grundvallaratriði sem allir þurfa að geta veitt sér. Sú þróun sem verið hefur að undanförnu felur í sér þá hættu að stór hópur fólks sé skilinn eftir á berangri í vítahring þess að geta hvorki myndað eigið fé við kaup, né að geta fjármagnað kaup sín að mestu með langtímalánum. Jóhanna segir að með slíkri breytingu myndi samkeppnisstaða Íbúðalánsjóðs á íbúðalánamarkaði styrkjast. Þau rök vekja upp spurningar. Viðskiptabankarnir hafa sýnt með innkomu á íbúðalánamarkaðinn að þeir eru fyllilega í stakk búnir til þess að sinna milli- og hátekjufólki við kaup á húsnæði. Íbúðalánsjóður nýtur ríkisábyrgðar og hefur fram til þessa tryggt aðgang að ódýrara lánsfé en annars hefði verið mögulegt. Það hlutverk var afar mikilvægt, en við framtíðarstefnumótun í húsnæðismálum þarf að horfa til breytts umhverfis á lánamarkaði. Hlutverk ríkisins á ekki að vera að keppa á markaði þar sem aðrir eru færir um að sinna þörfum fólks. Ef bankarnir eru fullfærir um að sinna þörfum þorra fólks við kaup á húsnæði, þá þurfa stjórnvöld að huga að hlutverki sjóðsins. Ólíklegt er að Íbúðalánasjóðs verði ekki þörf til framtíðar. Hitt er líklegt að eðli sjóðsins muni breytast. Hlutverk hans í breyttum heimi á þá að vera að sinna þeim hópum fólks í samfélaginu sem ekki geta með öðru móti fjármagnað húsnæðiskaup. Þar sér Jóhanna Sigurðardóttir réttilega að hætta er á ferð og það er félagsmálaráðherra að vinna úr núverandi stöðu og tryggja að ekki verði hópur fólks eftir í nepjunni vegna hækkandi húsnæðisverðs og svifaseinna stjórnvalda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Hafliði Helgason Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun
Íbúðalánamarkaður hefur umturnast á innan við ári og kaupendum húsnæðis bjóðast nú margvíslegir möguleikar við kaup á húsnæði. Viðskiptabankarnir hafa rutt sér braut inn á markaðinn. Eins og við má búast þegar miklar breytingar verða á skömmum tíma þá hafa þær margs konar áhrif á umhverfið. Breytingin sem slík er afar jákvæð fyrir allan þorra fólks sem getur fjármagnað húsnæði sitt með langtímalánum og þolanlegri greiðslubyrði. Þeim auknu tækifærum sem fjölbreyttari lánamöguleikar veita fylgir þó sá böggull að húsnæði hefur hækkað umtalsvert í verði. Sérfræðingar búast ekki við að almennri hækkun á fasteignamarkaði sé lokið. Enn má því búast við að íbúðaverð fari hækkandi um sinn. Við slíkar kringumstæður er ástæða til þess að hafa nokkrar áhyggjur af þeim hópi fólks sem minnstar hefur tekjurnar. Hættan er sú að til verði hópur sem enga björg getur sér veitt í húsnæðismálum. Ein af hindrunum þessa hóps er ósamræmi milli brunabótamats eigna og markaðsvirðis þeirra. Jóhanna Sigurðardóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, bendir á þetta ósamræmi í pistli á heimasíðu sinni. Þar bendir Jóhanna á að með tilkomu 90 prósenta lánshlutfalls Íbúðalánasjóðs hafi viðbótarlán verið felld niður, en þau miðuðust við kaupverð eignar í stað brunabótamatsins. Jóhanna telur að hverfa eigi frá viðmiðun við brunabótamatið og horfa þess í stað til kaupvirðis eigna. Þetta er umhugsunarinnar virði. Fæði, klæði og húsaskjól eru grundvallaratriði sem allir þurfa að geta veitt sér. Sú þróun sem verið hefur að undanförnu felur í sér þá hættu að stór hópur fólks sé skilinn eftir á berangri í vítahring þess að geta hvorki myndað eigið fé við kaup, né að geta fjármagnað kaup sín að mestu með langtímalánum. Jóhanna segir að með slíkri breytingu myndi samkeppnisstaða Íbúðalánsjóðs á íbúðalánamarkaði styrkjast. Þau rök vekja upp spurningar. Viðskiptabankarnir hafa sýnt með innkomu á íbúðalánamarkaðinn að þeir eru fyllilega í stakk búnir til þess að sinna milli- og hátekjufólki við kaup á húsnæði. Íbúðalánsjóður nýtur ríkisábyrgðar og hefur fram til þessa tryggt aðgang að ódýrara lánsfé en annars hefði verið mögulegt. Það hlutverk var afar mikilvægt, en við framtíðarstefnumótun í húsnæðismálum þarf að horfa til breytts umhverfis á lánamarkaði. Hlutverk ríkisins á ekki að vera að keppa á markaði þar sem aðrir eru færir um að sinna þörfum fólks. Ef bankarnir eru fullfærir um að sinna þörfum þorra fólks við kaup á húsnæði, þá þurfa stjórnvöld að huga að hlutverki sjóðsins. Ólíklegt er að Íbúðalánasjóðs verði ekki þörf til framtíðar. Hitt er líklegt að eðli sjóðsins muni breytast. Hlutverk hans í breyttum heimi á þá að vera að sinna þeim hópum fólks í samfélaginu sem ekki geta með öðru móti fjármagnað húsnæðiskaup. Þar sér Jóhanna Sigurðardóttir réttilega að hætta er á ferð og það er félagsmálaráðherra að vinna úr núverandi stöðu og tryggja að ekki verði hópur fólks eftir í nepjunni vegna hækkandi húsnæðisverðs og svifaseinna stjórnvalda.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun