Tónlistin lifir Kastró af

Tómas R. Einarsson hafði dreymt um að koma til Kúbu frá því hann var í menntaskóla og las málgagn byltingarmanna frá eyjunni spjaldanna á milli. Fyrir sex árum lét Tómas drauminn rætast og hefur varla vaknað af þeim væra blundi. Hann er nýkominn frá Kúbu.

Nýlega kom út geisladiskurinn Romm Tomm Tomm þar sem Tómas blandar saman íslenskum og kúbverskum tónlistarmönnum, svo vel að margir eiga erfitt með að greina þeirra á milli. „Þeir á Kúbu eru mjög hrifnir af geisladiskinum þó ég segi sjálfur frá og hafa boðið mér á djasshátíð í Havana," segir Tómas sem enn er að bræða það með sér hvort hann eigi að láta slag standa. „Þetta yrði heljarinnar verkefni en óneitanlega mjög spennandi," útskýrir kontrabassaleikarinn.

Tómas fékk snemma áhuga á Suður-Ameríku og þá aðallega á hinu pólitíska landslagi. Þegar tónlistarmaðurinn skreið yfir tvítugt ákvað hann að ferðast um álfuna en komst ekki til Kúbu, ferðalagið þangað hefði verið of dýrt og lítið var um að erlendir ferðamenn færu þangað yfir. Hann viðurkennir hins vegar að eyjan í Karíbahafinu hafa alltaf togað í sig en það var ekki fyrr en rúmum tveimur áratugum seinna sem tónlistin teymdi hann þangað. „Ég hafði verið að spila djasstónlist í einn og hálfan áratug og var farinn að kunna hana ágætlega. Ég var því farinn að leita að einhverju til að víkka út sjóndeildarhringinn og kolféll fyrir latin-tónlist, ekki síst vegna þess hvernig þeir spiluðu á bassa," útskýrir Tómas.

Árið 2000 komst tónlistarmaðurinn loks til Havana og segir Tómas að þetta hafi verið ást við fyrstu sýn.

„Ég hlustaði á kúbverska tónlist í átta daga samfleytt, frá morgni til kvölds," segir Tómas og þar hafi hann loks fengið þá innspýtingu sem hann hafi vantað fyrir Kúbanska, fyrstu latin-djassplötuna með íslenskum tónlistarmönnum. „Áhuginn á pólitík vék því fyrir músík og dansi sem eru eitt orð á Kúbu en ekki tvö eins og hér," segir Tómas. Hann gaf ári síðar út Havana en ákvað að láta á það reyna að taka upp plötu á Kúbu. Hann fékk Samúel J. Samúelsson til liðs við sig og þeir héldu til Havana í mars þar sem félagarnir æfðu nánast samfleytt í sextán daga í heimahúsum hér og þar í höfuðborginni. „Við tókum upp eina og hálfa plötu og héldum því næst heim, fengum nokkra íslenska hljóðfæraleikara til að spila yfir en fannst vanta kúbversku áhrifin," útskýrir Tómas. Ferðinni var því aftur heitið til Havana þar sem tónlistarmaðurinn fékk nokkra valinkunna kúbverska listamenn til að leika með sér. Loks var haldið heim, platan fínpússuð með íslenskum tónlistarmönnum og útkoman varð þannig að erfitt er að átta sig á því hverjir gera hvað.

Tómas talar hlýlega um Kúbu og þykir augljóslega vænt um land og þjóð. Hann hefur farið þangað sjö sinnum en eingöngu til Havana sem Tómas segir að nægi í fyrstu fimmtán skiptin. „Borgin er ákaflega sérstök, tónlistin og dansinn slær mann fyrst og hefur dregið mig þangað aftur og aftur," segir Tómas. „En svo eru það þessir sterku karabísku litir, gamli nýlenduarkitektúrinn og bílamenningin," bætir hann við en segir jafnframt að fullt af hlutum pirri hinn stundvísa og framkvæmdaglaða Íslending. „Orðatiltækið „mañana" eða „á morgun" þýðir eiginlega eftir mánuð," segir Tómas og hlær. „Kúbversku mínúturnar eru líka mun lengri en hinar íslensku og það er mikil skriffinnska hjá hinu opinbera," segir Tómas, en tekur fram að þegar kemur að tónlistarmönnum standist allar tímasetningar og gott betur en það.

Á laugardaginn var haldið upp á afmæli byltingarleiðtogans Kastrós sem Tómas segir að gangi skrautlegar sögur um. Ein hafi verið sú að Kastró yrði tekinn úr sambandi á þessum degi og þótt margir hafi áhyggjur af því hvað verði um Kúbu þegar Kastró fari yfir móðuna miklu segir Tómas að menn þurfi litlar áhyggjur að hafa af tónlistinni, hún lifði af byltinguna og muni lifa Kastró.