Grillir í sumar Bergsteinn Sigurðsson skrifar 16. maí 2008 06:00 Hamingjan þarf ekki að fara með himinskautum, segir í ágætri bók. Það eru orð að sönnu og sést sjaldan jafn greinilega á Íslandi og um kvöldmatarleytið á sólríkum sumardögum, þegar svalir, bakgarðar, verandir og pallar iða af lífi. Þá er hamingjan að standa fyrir framan snarkandi gasgrill, með sólgleraugu og opna bjórflösku, horfa á logana læsa sig í sérvalið nautakjöt úr einhverju kjötborðinu. Íslenska hamingjan, í sinni tærustu mynd, hefur tvær kryddlegnar hliðar, kviknar við mikinn hita og varir í um það bil tíu mínútur - fimm á hvorri hlið. Á seinni hluta 20. aldar var kolagrillið hin helgu vé karlmennskunnar og nálægt því áttu konur og veifiskatar ekkert erindi. Hinn riddaralegi fyrirsláttur var eitthvað á þá leið að olíumettuð brunalyktin væri ekki konum sæmandi og gerði fíngerðum lungum þeirra jafnvel illt. Raunverulega ástæðan var vitaskuld hið opinbera leyndarmál að konur væru liðónýtir grillarar sem kynnu ekki að tendra í kolum og ættu að halda sig við meðlætið. Menn sem að öðru leyti komu aldrei nálægt matseld breyttust í meistarakokka í grennd við grillið, vissu nákvæmlega hvernig átti að stafla kolunum til að ná hámarksfuna og hversu mikill safi væri eftir í lærisneiðunum út frá blæbrigðum snarksins einu saman. Ekkert var þeim ofviða, þeir gátu grillað allt: lamb, sveppi, banana … þeir hefðu grillað skyr og harðfisk hefði einhver manað þá til þess. Harðgerðustu karlmenn urðu meyrari en nýslátraður heimalningur við það eitt að finna lykt af brennandi kolum. Vírburstinn var þeirra veldisproti. En svo kom gasið, frelsaði konur úr viðjum kartöflusalatsins og kryddsmjörsins og þær tóku til óspilltra málanna við að raða grænmetisspjótum og lúðu á teinana. Eins og hendi væri veifað varð grillið hin göfuga matargerðarlist smáborgarans, eins og einhvers staðar stendur; það rekur enda smiðshöggið á heilaga þrenningu hins íslenska sumars: sól, hiti, grill. Grillboð eru nefnilega táknmynd þess að það hafa loksins orðið langþráð endaskipti á hlutunum. Grámóskan hefur vikið fyrir tærbláum himni og grænum gróðri, ylurinn og birtan koma að ofan, brúnkan er ekta, við höfum fengið frí frá þinginu. Grillið er með öðrum orðum brennipunktur kjöraðstæðna á Íslandi, í orðsins fyllstu merkingu. Og full ástæða til að vegsama þær þá sjaldan við verðum þeirra aðnjótandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bergsteinn Sigurðsson Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Hamingjan þarf ekki að fara með himinskautum, segir í ágætri bók. Það eru orð að sönnu og sést sjaldan jafn greinilega á Íslandi og um kvöldmatarleytið á sólríkum sumardögum, þegar svalir, bakgarðar, verandir og pallar iða af lífi. Þá er hamingjan að standa fyrir framan snarkandi gasgrill, með sólgleraugu og opna bjórflösku, horfa á logana læsa sig í sérvalið nautakjöt úr einhverju kjötborðinu. Íslenska hamingjan, í sinni tærustu mynd, hefur tvær kryddlegnar hliðar, kviknar við mikinn hita og varir í um það bil tíu mínútur - fimm á hvorri hlið. Á seinni hluta 20. aldar var kolagrillið hin helgu vé karlmennskunnar og nálægt því áttu konur og veifiskatar ekkert erindi. Hinn riddaralegi fyrirsláttur var eitthvað á þá leið að olíumettuð brunalyktin væri ekki konum sæmandi og gerði fíngerðum lungum þeirra jafnvel illt. Raunverulega ástæðan var vitaskuld hið opinbera leyndarmál að konur væru liðónýtir grillarar sem kynnu ekki að tendra í kolum og ættu að halda sig við meðlætið. Menn sem að öðru leyti komu aldrei nálægt matseld breyttust í meistarakokka í grennd við grillið, vissu nákvæmlega hvernig átti að stafla kolunum til að ná hámarksfuna og hversu mikill safi væri eftir í lærisneiðunum út frá blæbrigðum snarksins einu saman. Ekkert var þeim ofviða, þeir gátu grillað allt: lamb, sveppi, banana … þeir hefðu grillað skyr og harðfisk hefði einhver manað þá til þess. Harðgerðustu karlmenn urðu meyrari en nýslátraður heimalningur við það eitt að finna lykt af brennandi kolum. Vírburstinn var þeirra veldisproti. En svo kom gasið, frelsaði konur úr viðjum kartöflusalatsins og kryddsmjörsins og þær tóku til óspilltra málanna við að raða grænmetisspjótum og lúðu á teinana. Eins og hendi væri veifað varð grillið hin göfuga matargerðarlist smáborgarans, eins og einhvers staðar stendur; það rekur enda smiðshöggið á heilaga þrenningu hins íslenska sumars: sól, hiti, grill. Grillboð eru nefnilega táknmynd þess að það hafa loksins orðið langþráð endaskipti á hlutunum. Grámóskan hefur vikið fyrir tærbláum himni og grænum gróðri, ylurinn og birtan koma að ofan, brúnkan er ekta, við höfum fengið frí frá þinginu. Grillið er með öðrum orðum brennipunktur kjöraðstæðna á Íslandi, í orðsins fyllstu merkingu. Og full ástæða til að vegsama þær þá sjaldan við verðum þeirra aðnjótandi.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun