Fréttaskýring: Matsfyrirtækin enn með heiminn í fanginu Magnús Halldórsson skrifar 15. janúar 2012 23:22 Matsfyrirtækið Standard & Poor's hefur mikil áhrif á fjármálamarkaði. Matsfyrirtækin fá tekjur sínar frá þeim sem sækjast eftir því, ekki síst til þess að auðvelda aðgang að lánsfé. Þrátt fyrir að svo til óumdeilt sé, að hin alþjóðlegu lánshæfismatsfyrirtæki, einkum Standard & Poor´s, Moodys og Fitch, hafi gert mikil og stór mistök á árunum fyrir brestina á fjármögnunarmörkuðum sem komu fram á sumarmánuðum 2007, hafa áhrif þessara fyrirtækja ekkert minnkað. Mörgum blöskrar það, ekki síst stjórnmálamönnum í Evrópu. Standard & Poor's lækkaði seinni partinn á föstudaginn lánshæfi níu evruríkja, þar á meðal Frakklands og Ítalíu. Hin ríkin voru Portúgal, Kýpur, Spánn, Slóvenía, Slóvakía, Malta og Austurríki.Enn mikill vandi Lækkunin var rökstudd með því að ríkin hefðu ekki enn leyst úr þeim vandamálum sem steðja að ríkjunum og evrusamstarfinu, einkum vegna hárra skulda þjóðríkja og síðan veikburða fjármálastofnanna. Þá var sérstaklega tekið fram í rökstuðningi fyrir lækkun á lánshæfiseinkkunn Frakklands að það væri hugsanlegat að „aðgerðir ríkja dygðu ekki til þess að leysa úr vandanum". Vandinn í Evrópu er almennt álitinn vera þríþættur: Ofar háar opinberar skuldir, erfiðleikar á endurfjármögnunarmörkuðum og síðan veikburða fjármálastofnanir. Efnahagsreikningar þeirra eru ekki taldir gefa nægilega góða mynd af því hvernig staðan raunverulega er, að því er fram hefur komið í ýmsum fagtímaritum um viðskipti. Þrátt fyrir tæplega 500 milljarða evra innspýtingu Seðlabanka Evrópu inn á fjármálamarkaði skömmu fyrir jól í fyrra, sem fór óbeint í að lækka vaxtaálag á skuldug ríki, eru efasemdaraddir enn háværar.Trúverðugleiki, hvað er það? Almenningsálitið á matsfyrirtækjunum fyrrnefndu er ekki upp á marga fiska. Það birtist með ýmsum hætti. Hér á Íslandi mátti t.d. lesa þetta, á vefsíðu Einars Steingrímssonar stærðfræðings, þegar tilkynnt var um lækkun lánshæfismati Frakklands: „Í tilefni af þessari frétt þykir nauðsynlegt að taka eftirfarandi fram, og er „fréttamönnum" íslenskra fjölmiðla sérstaklega bent á þetta alvarlega ástand: Matsfyrirtækið Standard & Poor's hefur naumlega hangið á athugunarlista, og verið við að hrapa í ruslflokk, síðan það gerði ítrekað illilega í nytina sína á árunum 2005-2008. Á meðan ekki eru sýnilegar neinar aðgerðir til að rétta við orðstír fyrirtækisins er ekki við því að búast að matið á því hækki. Þvert á móti er yfirvofandi að það verði sett endanlega í ruslflokk ef það gerir ekki bót og betrun og útskýrir ítarlega hvernig það hefur sett fyrir þá leka sem gerðu það að rövlandi fávita á árunum fram til 2008."Samt mikil áhrif En þrátt fyrir þetta er mikilvægi matsfyrirtækjanna fyrir alþjóðlegan fjármálamarkað enn ótvírætt, þvert á það sem margir telja eðlilegt í ljósi þess sem á undan hefur gengið. Fagfjárfestar, þar á meðal stórir fjárfestingasjóðir og fjármálastofnanir, vinna eftir reglum þar sem ákveðnar lágmarks lánshæfismatseinkunnir eru skilyrði fyrir fjárfestingu. Þannig getur lækkun á lánshæfi fyrirtækja og ríkja leitt til þess að fjárfestar þurfa í skyndingu að losa sig við skuldabréf sem síðan getur í versta falli gjaldfellt lán og valdið erfiðleikum við endurfjármögnun. Í þeirri miklu óvissu sem ríkt hefur alþjóðlegum fjármálamörkuðum að undanförnu, ekki síst í Evrópu, hefur kastljósið oftar en ekki verið á matsfyritækjunum. Hæsta einnkunn er AAA en einkunnarskalinn nær niður í D. Angela Merkel, kanslari Þýsklands sem enn er með hæstu lánshæfiseinkunn, sagði á blaðamannafundi í gær að Evrópa ætti enn eftir að fara „langan veg" þar til trúverðugleiki fjárfesta kæmi á ný. Hún sagði lækkunina ekki hafa komið á óvart en hún sýndi öðru fremur að enginn gæti vikið sér undan því að grípa til nauðsynlegra aðgerða. Mest lesið Verðtryggð jafngreiðslulán aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur Viðskipti innlent Gervigreind og tíska: Hafa nú þegar fengið 100 milljónir í styrki Atvinnulíf Milljarður í arðgreiðslur hjá Toyota Viðskipti innlent „Við eigum margar rómantískar stundir í vinnunni“ Atvinnulíf Langaði svakalega mikið í sleik við George Clooney Atvinnulíf „Alls konar fólk heyrt í mér um alls konar hluti“ Viðskipti innlent Ráðin markaðsstjóri Sensa Viðskipti innlent Stöðva þurfi rányrkju bílastæðaeigenda Neytendur Atvinnumissir: „Ég kunni nú ekki við að spyrja Jón beint“ Atvinnulíf Nýtt trend: Engir yfirmenn á vinnustaðnum Atvinnulíf Fleiri fréttir Stýrivextir lækkaðir í Bandaríkjunum í fyrsta sinn í fjögur ár Tupperware lýsir yfir gjaldþroti Snúa við dómnum og dæma Bonnesen í fangelsi Gera Apple að greiða tvær billjónir í skatta Skaut samstundis niður tillögur um efnahagslega björgun Evrópu Bein útsending: Apple kynnir nýjustu græjurnar Hætta steðjar að lífsgæðum Evrópubúa Volvo heykist á algjörri rafvæðingu árið 2030 Þessari rafmagnsflugvél er ætlað að flytja 90 farþega Zuckerberg harmar að hafa látið undan þrýstingi Bidens Breska stjórnin samþykkir að efla London City-flugvöll Sádar sagðir byrjaðir að skrúfa fyrir kranann Susan Wojcicki er látin Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Hlutabréfin ruku aftur upp degi eftir hrun Google beið lægri hlut í risavöxnu einokunarmáli Hrun í hlutabréfamörkuðum ytra Sjá meira
Þrátt fyrir að svo til óumdeilt sé, að hin alþjóðlegu lánshæfismatsfyrirtæki, einkum Standard & Poor´s, Moodys og Fitch, hafi gert mikil og stór mistök á árunum fyrir brestina á fjármögnunarmörkuðum sem komu fram á sumarmánuðum 2007, hafa áhrif þessara fyrirtækja ekkert minnkað. Mörgum blöskrar það, ekki síst stjórnmálamönnum í Evrópu. Standard & Poor's lækkaði seinni partinn á föstudaginn lánshæfi níu evruríkja, þar á meðal Frakklands og Ítalíu. Hin ríkin voru Portúgal, Kýpur, Spánn, Slóvenía, Slóvakía, Malta og Austurríki.Enn mikill vandi Lækkunin var rökstudd með því að ríkin hefðu ekki enn leyst úr þeim vandamálum sem steðja að ríkjunum og evrusamstarfinu, einkum vegna hárra skulda þjóðríkja og síðan veikburða fjármálastofnanna. Þá var sérstaklega tekið fram í rökstuðningi fyrir lækkun á lánshæfiseinkkunn Frakklands að það væri hugsanlegat að „aðgerðir ríkja dygðu ekki til þess að leysa úr vandanum". Vandinn í Evrópu er almennt álitinn vera þríþættur: Ofar háar opinberar skuldir, erfiðleikar á endurfjármögnunarmörkuðum og síðan veikburða fjármálastofnanir. Efnahagsreikningar þeirra eru ekki taldir gefa nægilega góða mynd af því hvernig staðan raunverulega er, að því er fram hefur komið í ýmsum fagtímaritum um viðskipti. Þrátt fyrir tæplega 500 milljarða evra innspýtingu Seðlabanka Evrópu inn á fjármálamarkaði skömmu fyrir jól í fyrra, sem fór óbeint í að lækka vaxtaálag á skuldug ríki, eru efasemdaraddir enn háværar.Trúverðugleiki, hvað er það? Almenningsálitið á matsfyrirtækjunum fyrrnefndu er ekki upp á marga fiska. Það birtist með ýmsum hætti. Hér á Íslandi mátti t.d. lesa þetta, á vefsíðu Einars Steingrímssonar stærðfræðings, þegar tilkynnt var um lækkun lánshæfismati Frakklands: „Í tilefni af þessari frétt þykir nauðsynlegt að taka eftirfarandi fram, og er „fréttamönnum" íslenskra fjölmiðla sérstaklega bent á þetta alvarlega ástand: Matsfyrirtækið Standard & Poor's hefur naumlega hangið á athugunarlista, og verið við að hrapa í ruslflokk, síðan það gerði ítrekað illilega í nytina sína á árunum 2005-2008. Á meðan ekki eru sýnilegar neinar aðgerðir til að rétta við orðstír fyrirtækisins er ekki við því að búast að matið á því hækki. Þvert á móti er yfirvofandi að það verði sett endanlega í ruslflokk ef það gerir ekki bót og betrun og útskýrir ítarlega hvernig það hefur sett fyrir þá leka sem gerðu það að rövlandi fávita á árunum fram til 2008."Samt mikil áhrif En þrátt fyrir þetta er mikilvægi matsfyrirtækjanna fyrir alþjóðlegan fjármálamarkað enn ótvírætt, þvert á það sem margir telja eðlilegt í ljósi þess sem á undan hefur gengið. Fagfjárfestar, þar á meðal stórir fjárfestingasjóðir og fjármálastofnanir, vinna eftir reglum þar sem ákveðnar lágmarks lánshæfismatseinkunnir eru skilyrði fyrir fjárfestingu. Þannig getur lækkun á lánshæfi fyrirtækja og ríkja leitt til þess að fjárfestar þurfa í skyndingu að losa sig við skuldabréf sem síðan getur í versta falli gjaldfellt lán og valdið erfiðleikum við endurfjármögnun. Í þeirri miklu óvissu sem ríkt hefur alþjóðlegum fjármálamörkuðum að undanförnu, ekki síst í Evrópu, hefur kastljósið oftar en ekki verið á matsfyritækjunum. Hæsta einnkunn er AAA en einkunnarskalinn nær niður í D. Angela Merkel, kanslari Þýsklands sem enn er með hæstu lánshæfiseinkunn, sagði á blaðamannafundi í gær að Evrópa ætti enn eftir að fara „langan veg" þar til trúverðugleiki fjárfesta kæmi á ný. Hún sagði lækkunina ekki hafa komið á óvart en hún sýndi öðru fremur að enginn gæti vikið sér undan því að grípa til nauðsynlegra aðgerða.
Mest lesið Verðtryggð jafngreiðslulán aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur Viðskipti innlent Gervigreind og tíska: Hafa nú þegar fengið 100 milljónir í styrki Atvinnulíf Milljarður í arðgreiðslur hjá Toyota Viðskipti innlent „Við eigum margar rómantískar stundir í vinnunni“ Atvinnulíf Langaði svakalega mikið í sleik við George Clooney Atvinnulíf „Alls konar fólk heyrt í mér um alls konar hluti“ Viðskipti innlent Ráðin markaðsstjóri Sensa Viðskipti innlent Stöðva þurfi rányrkju bílastæðaeigenda Neytendur Atvinnumissir: „Ég kunni nú ekki við að spyrja Jón beint“ Atvinnulíf Nýtt trend: Engir yfirmenn á vinnustaðnum Atvinnulíf Fleiri fréttir Stýrivextir lækkaðir í Bandaríkjunum í fyrsta sinn í fjögur ár Tupperware lýsir yfir gjaldþroti Snúa við dómnum og dæma Bonnesen í fangelsi Gera Apple að greiða tvær billjónir í skatta Skaut samstundis niður tillögur um efnahagslega björgun Evrópu Bein útsending: Apple kynnir nýjustu græjurnar Hætta steðjar að lífsgæðum Evrópubúa Volvo heykist á algjörri rafvæðingu árið 2030 Þessari rafmagnsflugvél er ætlað að flytja 90 farþega Zuckerberg harmar að hafa látið undan þrýstingi Bidens Breska stjórnin samþykkir að efla London City-flugvöll Sádar sagðir byrjaðir að skrúfa fyrir kranann Susan Wojcicki er látin Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Hlutabréfin ruku aftur upp degi eftir hrun Google beið lægri hlut í risavöxnu einokunarmáli Hrun í hlutabréfamörkuðum ytra Sjá meira