Stundum er sígandi lukka best 24. janúar 2012 06:00 Á kynningu í gær Geir Gunnlaugsson landlæknir fylgist með Hólmfríði Þorgeirsdóttur næringarfræðingi kynna skýrsluna "Hvað borða Íslendingar? Könnun á mataræði Íslendinga 2010-2011”. Fréttablaðið/GVA Íslendingar borða aðeins heilsusamlegri mat en síðast þegar mataræði þeirra var kannað árið 2002. Ný könnun sýnir að sykrað gos hefur látið undan síga en sykurlaust gos sækir á. Skortur á D-vítamíni er eitt alvarlegasta vandamálið sem taka þarf á. Ný skýrsla Landlæknis, Matvælastofnunar og Rannsóknastofu í næringarfræði sýnir stöðuna 2010-2011. Mataræði Íslendinga hefur þokast nær ráðleggingum um heilsusamlegt mataræði frá árinu 2002. Þetta er helsta niðurstaða landskönnunar á mataræði landsmanna 2010-2011 sem birt var í gær í skýrslunni „Hvað borða Íslendingar". Í máli Hólmfríðar Þorgeirsdóttur, næringarfræðings og verkefnisstjóra næringar hjá Landlæknisembættinu, kom meðal annars fram að neysla á harðri fitu, en svo nefnast mettuð fita og trans-fitusýrur, og á viðbættum sykri hafi heldur minnkað, um leið og meira sé borðað af grænmeti, ávöxtum og grófu brauði. Þá taka fleiri lýsi en áður. Um leið er engu að síður áréttað að enn sé langt í land með að þorri þjóðarinnar fylgi ráðleggingum um að neyta að minnsta kosti 400 gramma af ávöxtum og grænmeti daglega eða um daglega neyslu grófra brauða og D-vítamíns eða lýsis. D-vítamín neyslu þarf að aukaÍ máli Laufeyjar Steingrímsdóttur, prófessors í næringarfræði hjá Rannsóknastofu í næringarfræði við Háskóla Íslands og Landspítala – háskólasjúkrahús, sem stýrði kynningarfundinum í gær, kom fram að þetta væri fimmta landskönnunin sem fram hafi farið á mataræði fullorðinna Íslendinga. „Sú fyrsta var gerð 1939 og sú síðasta á undan þessari árið 2002, en þær voru allar unnar af Manneldisráði Íslands," sagði hún, en starfsemi Manneldisráðs rann frá þeim tíma inn í Lýðheilsustöð, sem núna er hluti af starfsemi Landlæknisembættisins. Laufey sagði að í skýrslunni nú væru kynntar fyrstu og helstu niðurstöður könnunarinnar, en farið yrði enn betur ofan í gögnin og unnið áfram með þau. „Það er miklu meira kjöt eftir á beinunum sem unnið verður úr og kynnt síðar." Brýnasta viðfangsefnið sem niðurstöður könnunarinnar leiða í ljós, að mati aðstandenda könnunarinnar, er skortur á D-vítamíni í fæðuvali landsmanna og neysla á því er langt undir ráðleggingum hjá þorra þjóðarinnar. Fram kemur að einungis þriðjungur karla og 17 prósent kvenna nái ráðlögðum dagskammti fyrir D-vítamín, um leið og fjórðungur karla og átta prósent kvenna nái ekki lágmarksþörf. Eini hópurinn sem virðist ná ráðlögðum dagskammti eru karlar á aldrinum 45 til 60 ára. Minna járn er nú í morgunkorniFram kom að hlutfall D-vítamíns hafi þegar verið aukið í lýsi, en að auki stendur til íblöndun D-vítamíns í léttmjólk og þá í meira magni en er nú þegar að finna í svokallaðri Fjörmjólk. Fram kemur í samandregnum niðurstöðum könnunarinnar að D-vítamín sé ófullnægjandi hjá öllum sem ekki taka bætiefni eða lýsi reglulega. Þá er meðalneysla á B-vítamíninu fólati undir ráðleggingum, sérstaklega meðal ungra kvenna sem einungis eru sagðar ná 68 prósentum af ráðlögðum dagskammti úr fæðunni einni. Sömuleiðis kemur fram að járn sé af skornum skammti í fæði barna og kvenna á barneignaaldri. „Neysla járns hefur minnkað frá 2002 og er mesti munurinn hjá konum á barneignaaldri, en þær ná að meðaltali tæplega 70 prósentum af ráðlögðum dagskammti," segir í niðurstöðunum, en járn í fæði kemur aðallega úr kjöti, grænmeti, brauði og morgunkorni. Á kynningarfundinum kom fram að dregið hafi verið úr járnblöndun í morgunkorn á síðustu árum. „Og það hefur áhrif," sagði Laufey Steingrímsdóttir. Mjólkurneysla er einnig sögð hafa dregist mjög saman frá 2002, en neysla mjólkur og mjólkurvara er nú sögð samsvara ríflega einum skammti á dag að meðaltali, ef ostur er ekki talinn með. Þá er fiskneysla svipuð og í síðustu könnun, en helmingur fólks borðar fiskmáltíð að minnsta kosti tvisvar í viku. Óvissa um áhrif hrunsinsMeðal annarra breytinga sem dregnar eru fram í könnuninni er að dregið hefur úr neyslu á sykruðum gosdrykkjum, um sem nemur 30 prósentum, en á sama tíma hefur drykkja á sykurlausum gosdrykkjum aukist um svipað hlutfall, eða tæp 30 prósent. Töluverður munur er þó sagður á aldurshópum hvað fæðuval varðar. Þannig drekka ungir karlar langmest af sykruðu gosi, en konur á aldrinum 61 til 80 ára langminnst. Alls tóku 1.312 manns, af þeim 2.000 sem leitað var til, á aldrinum 18 til 80 ára þátt í könnuninni og svarhlutfallið því 68,6 prósent. „Og við erum mjög ánægð með hlutfallið. Það er hátt miðað við það sem nágrannaþjóðir okkar eru að fá," segir Hólmfríður. Óvíst er hversu mikil áhrif áföll í efnahagslífi þjóðarinnar hafa haft á neysluhætti, að sögn Hólmfríðar. Hún bendir þó á að vísbendingar séu um að hefði ekki komið til hrunsins árið 2008 hefði grænmetisneysla aukist enn meira. „En við höfum bara þessa tvo punkta þannig að ekki er alveg ljóst hvað gerst hefur í millitíðinni." Framboð á grænmeti segir hún hins vegar hafa aukist jafnt og þétt allt fram til ársins 2007 en svo minnkað 2008, en verið nokkuð stöðugt síðan. Sama gildi um ávexti. Tölur könnunarinnar sýna engu að síður að á milli áranna 2002 og 2010/2011 hafi neysla á grænmeti og ávöxtum aukist um rúm 34 prósent. Fréttir Mest lesið Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Innlent Handtökuskipun gefin út á hendur þingmönnum Demókrataflokksins Erlent Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Innlent Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Innlent Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Innlent Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Innlent Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Innlent Hyggjast rukka suma ferðamenn um brottfarartryggingu Erlent „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Innlent Neitað um lausn gegn tryggingu Erlent Fleiri fréttir Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Mjög lítil virkni en mallar enn Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Íbúar á gömlum og fallegum dráttarvélum í Hrísey Þrettán kærðir fyrir ölvunarakstur og hundruð stöðvuð vegna hraðaksturs „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Óróinn hríðfellur og goslok líklega í aðsigi Sigurður Björnsson óperusöngvari látinn Viðkvæm gögn í höndum Bandaríkjamanna og eftirlit lögreglu „Fólk er reitt, sárt og finnst það ekki geta treyst sveitarfélaginu“ Öryggi á ferðamannastöðum: Ríkið geti talist brotlegt við mannréttindasáttmála Mikill kraftur í íslensku atvinnulífi Harma að upplýsingar um mengað vatnsból hafi ekki borist strax til íbúa Fagna frestun framkvæmda í Heiðmörk Umdeildum framkvæmdum frestað og mengun í drykkjarvatni Fimm líkamsárásir í Vestmannaeyjum Allir blása í Landeyjahöfn Bónus og Prís virða frídag verslunarmanna en aðrir ekki Fimm vistaðir í fangaklefa eftir hópslagsmál Þórisvatn fullt í fyrsta skipti í sex ár Íslenskar konur gáfu nýjan búning á fjallkonuna í Gimli Þorvaldur gagnrýndur fyrir órökstudda spá um eldgos Einn handtekinn vegna líkamsárasar Gosmóða mældist í Hvalfirði og á Vík í Mýrdal Netþrjótar herja á „mömmur“ landsins Spennandi traktorstorfæra á Flúðum Sjá meira
Íslendingar borða aðeins heilsusamlegri mat en síðast þegar mataræði þeirra var kannað árið 2002. Ný könnun sýnir að sykrað gos hefur látið undan síga en sykurlaust gos sækir á. Skortur á D-vítamíni er eitt alvarlegasta vandamálið sem taka þarf á. Ný skýrsla Landlæknis, Matvælastofnunar og Rannsóknastofu í næringarfræði sýnir stöðuna 2010-2011. Mataræði Íslendinga hefur þokast nær ráðleggingum um heilsusamlegt mataræði frá árinu 2002. Þetta er helsta niðurstaða landskönnunar á mataræði landsmanna 2010-2011 sem birt var í gær í skýrslunni „Hvað borða Íslendingar". Í máli Hólmfríðar Þorgeirsdóttur, næringarfræðings og verkefnisstjóra næringar hjá Landlæknisembættinu, kom meðal annars fram að neysla á harðri fitu, en svo nefnast mettuð fita og trans-fitusýrur, og á viðbættum sykri hafi heldur minnkað, um leið og meira sé borðað af grænmeti, ávöxtum og grófu brauði. Þá taka fleiri lýsi en áður. Um leið er engu að síður áréttað að enn sé langt í land með að þorri þjóðarinnar fylgi ráðleggingum um að neyta að minnsta kosti 400 gramma af ávöxtum og grænmeti daglega eða um daglega neyslu grófra brauða og D-vítamíns eða lýsis. D-vítamín neyslu þarf að aukaÍ máli Laufeyjar Steingrímsdóttur, prófessors í næringarfræði hjá Rannsóknastofu í næringarfræði við Háskóla Íslands og Landspítala – háskólasjúkrahús, sem stýrði kynningarfundinum í gær, kom fram að þetta væri fimmta landskönnunin sem fram hafi farið á mataræði fullorðinna Íslendinga. „Sú fyrsta var gerð 1939 og sú síðasta á undan þessari árið 2002, en þær voru allar unnar af Manneldisráði Íslands," sagði hún, en starfsemi Manneldisráðs rann frá þeim tíma inn í Lýðheilsustöð, sem núna er hluti af starfsemi Landlæknisembættisins. Laufey sagði að í skýrslunni nú væru kynntar fyrstu og helstu niðurstöður könnunarinnar, en farið yrði enn betur ofan í gögnin og unnið áfram með þau. „Það er miklu meira kjöt eftir á beinunum sem unnið verður úr og kynnt síðar." Brýnasta viðfangsefnið sem niðurstöður könnunarinnar leiða í ljós, að mati aðstandenda könnunarinnar, er skortur á D-vítamíni í fæðuvali landsmanna og neysla á því er langt undir ráðleggingum hjá þorra þjóðarinnar. Fram kemur að einungis þriðjungur karla og 17 prósent kvenna nái ráðlögðum dagskammti fyrir D-vítamín, um leið og fjórðungur karla og átta prósent kvenna nái ekki lágmarksþörf. Eini hópurinn sem virðist ná ráðlögðum dagskammti eru karlar á aldrinum 45 til 60 ára. Minna járn er nú í morgunkorniFram kom að hlutfall D-vítamíns hafi þegar verið aukið í lýsi, en að auki stendur til íblöndun D-vítamíns í léttmjólk og þá í meira magni en er nú þegar að finna í svokallaðri Fjörmjólk. Fram kemur í samandregnum niðurstöðum könnunarinnar að D-vítamín sé ófullnægjandi hjá öllum sem ekki taka bætiefni eða lýsi reglulega. Þá er meðalneysla á B-vítamíninu fólati undir ráðleggingum, sérstaklega meðal ungra kvenna sem einungis eru sagðar ná 68 prósentum af ráðlögðum dagskammti úr fæðunni einni. Sömuleiðis kemur fram að járn sé af skornum skammti í fæði barna og kvenna á barneignaaldri. „Neysla járns hefur minnkað frá 2002 og er mesti munurinn hjá konum á barneignaaldri, en þær ná að meðaltali tæplega 70 prósentum af ráðlögðum dagskammti," segir í niðurstöðunum, en járn í fæði kemur aðallega úr kjöti, grænmeti, brauði og morgunkorni. Á kynningarfundinum kom fram að dregið hafi verið úr járnblöndun í morgunkorn á síðustu árum. „Og það hefur áhrif," sagði Laufey Steingrímsdóttir. Mjólkurneysla er einnig sögð hafa dregist mjög saman frá 2002, en neysla mjólkur og mjólkurvara er nú sögð samsvara ríflega einum skammti á dag að meðaltali, ef ostur er ekki talinn með. Þá er fiskneysla svipuð og í síðustu könnun, en helmingur fólks borðar fiskmáltíð að minnsta kosti tvisvar í viku. Óvissa um áhrif hrunsinsMeðal annarra breytinga sem dregnar eru fram í könnuninni er að dregið hefur úr neyslu á sykruðum gosdrykkjum, um sem nemur 30 prósentum, en á sama tíma hefur drykkja á sykurlausum gosdrykkjum aukist um svipað hlutfall, eða tæp 30 prósent. Töluverður munur er þó sagður á aldurshópum hvað fæðuval varðar. Þannig drekka ungir karlar langmest af sykruðu gosi, en konur á aldrinum 61 til 80 ára langminnst. Alls tóku 1.312 manns, af þeim 2.000 sem leitað var til, á aldrinum 18 til 80 ára þátt í könnuninni og svarhlutfallið því 68,6 prósent. „Og við erum mjög ánægð með hlutfallið. Það er hátt miðað við það sem nágrannaþjóðir okkar eru að fá," segir Hólmfríður. Óvíst er hversu mikil áhrif áföll í efnahagslífi þjóðarinnar hafa haft á neysluhætti, að sögn Hólmfríðar. Hún bendir þó á að vísbendingar séu um að hefði ekki komið til hrunsins árið 2008 hefði grænmetisneysla aukist enn meira. „En við höfum bara þessa tvo punkta þannig að ekki er alveg ljóst hvað gerst hefur í millitíðinni." Framboð á grænmeti segir hún hins vegar hafa aukist jafnt og þétt allt fram til ársins 2007 en svo minnkað 2008, en verið nokkuð stöðugt síðan. Sama gildi um ávexti. Tölur könnunarinnar sýna engu að síður að á milli áranna 2002 og 2010/2011 hafi neysla á grænmeti og ávöxtum aukist um rúm 34 prósent.
Fréttir Mest lesið Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Innlent Handtökuskipun gefin út á hendur þingmönnum Demókrataflokksins Erlent Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Innlent Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Innlent Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Innlent Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Innlent Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Innlent Hyggjast rukka suma ferðamenn um brottfarartryggingu Erlent „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Innlent Neitað um lausn gegn tryggingu Erlent Fleiri fréttir Ekið á gangandi vegfaranda við Kaplakrika Boðar „norsku leiðina“ í útlendingamálum Mjög lítil virkni en mallar enn Reyndist ekki borgunarmaður fyrir vikudvölinni Ekki stóra málið hvað við köllum „leyniþjónustuna“ Þýskir klettaklifrarar slógust í hóp með björgunarmönnum Vill að maðurinn viðurkenni að hann sé ekki faðir drengsins Íbúar á gömlum og fallegum dráttarvélum í Hrísey Þrettán kærðir fyrir ölvunarakstur og hundruð stöðvuð vegna hraðaksturs „Þá hafa þau aðgang að öllum gögnum íslenska ríkisins meira og minna“ Óróinn hríðfellur og goslok líklega í aðsigi Sigurður Björnsson óperusöngvari látinn Viðkvæm gögn í höndum Bandaríkjamanna og eftirlit lögreglu „Fólk er reitt, sárt og finnst það ekki geta treyst sveitarfélaginu“ Öryggi á ferðamannastöðum: Ríkið geti talist brotlegt við mannréttindasáttmála Mikill kraftur í íslensku atvinnulífi Harma að upplýsingar um mengað vatnsból hafi ekki borist strax til íbúa Fagna frestun framkvæmda í Heiðmörk Umdeildum framkvæmdum frestað og mengun í drykkjarvatni Fimm líkamsárásir í Vestmannaeyjum Allir blása í Landeyjahöfn Bónus og Prís virða frídag verslunarmanna en aðrir ekki Fimm vistaðir í fangaklefa eftir hópslagsmál Þórisvatn fullt í fyrsta skipti í sex ár Íslenskar konur gáfu nýjan búning á fjallkonuna í Gimli Þorvaldur gagnrýndur fyrir órökstudda spá um eldgos Einn handtekinn vegna líkamsárasar Gosmóða mældist í Hvalfirði og á Vík í Mýrdal Netþrjótar herja á „mömmur“ landsins Spennandi traktorstorfæra á Flúðum Sjá meira