Skinn og bátar Skrælingjanna geta bent á hvar Vínland var Kristján Már Unnarsson skrifar 8. janúar 2017 08:15 Þorfinnur karlsefni og Guðríður Þorbjarnardóttir eiga kaupstefnu við Skrælingja. Myndin er úr norskri útgáfu Flateyjarbókar og er eftir myndlistarmanninn Anders Kvåle Rue. Mynd/Anders Kvåle Rue. Lýsingar Vínlandssagna á fólkinu sem víkingar nefndu Skrælingja eru þess eðlis að vart fer á milli mála að þeir hittu frumbyggja Ameríku. Í frásögnum af lifnaðarháttum indíánanna leynast einnig vísbendingar sem geta hjálpað mönnum að átta sig á af hvaða ættbálki þeir voru og þar með hvar Vínland var. Um þetta er fjallað í næsta þætti Landnemanna á Stöð 2 á mánudagskvöld sem ber heitið: Guðríður Þorbjarnardóttir. Í frásögn Grænlendinga sögu af annarri Vínlandsferðnni, leiðangri Þorvalds Eiríkssonar, bróður Leifs heppna, er sagt frá fyrstu samskiptum víkinga og indíána „..sjá þar húðkeipa þrjá og þrjá menn undir hverjum.“ Sænski fornleifafræðingurinn Birgitta Wallace lýsir því í þættinum að þetta sé vísbending því notkun skinnbáta hafi verið bundin við afmörkuð svæði. Hún bendir á að Mikmaq-indíánar hafi notað slíka báta en þeir bjuggu jafnframt á svæði þar sem vínviður óx. Birgitta Wallace var meðal þeirra fornleifafræðinga sem rannsökuðu búðatóftirnar á Nýfundnalandi.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Þessi fyrstu samskipti norrænna manna og indíána byrjuðu raunar ekki vel því það fyrsta sem Þorvaldur og menn hans gerðu var að drepa þá. Einn þeirra komst undan lifandi og skömmu síðar fjölmenntu indíánar til hefnda á ótal húðkeipum og skutu á víkingana. Þorvaldur fékk ör í sig og lést af sárum sínum. Í þriðja Vínlandsleiðangrinum, ferð Þorfinns karlsefnis og Guðríðar Þorbjarnardóttur, gengu samskiptin friðsamlega til að byrja með „..og tóku kaupstefnu sín á millum og vildi það fólk helst kaupa rautt klæði. Þeir vildu og kaupa sverð og spjót en það bönnuðu þeir Karlsefni,“ segir í Eiríks sögu rauða.Þeir Howard Augustine og George Paul sýna í Landnemunum hvar víkingarnir frá Íslandi gætu hafa fundið vínvið á svæði Mikmaq-indíána í New Brunswick.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Söluvörur innfæddra og ákafi þeirra í viðskipti eru einnig vísbendingar „..það var grávara og safali og alls konar skinnavara..,“ segir Grænlendinga saga. Í viðtölum í þættinum við Mikmaq-indíána kemur fram að þetta var einmitt ríkt meðal Mikmaq-fólksins, að stunda vöruskipti við aðra þjóðflokka, þar á meðal við Inúíta í norðri, og þeirra helstu vörur voru dýraskinn af ýmsu tagi. Í þættinum verður heilsað upp á Mikmaq-indíána við Miramichi-ána í New Brunswick en þar er rekin menningarmiðstöð þar sem kynnast má sögu þeirra. Þar telur Birgitta Wallace að hafi verið sá staður sem nefndur var Hóp í fornsögunum og þar hafi Vínland verið.Frá Miramichi-ánni í New Brunswick. Hún er í dag auglýst sem ein besta laxveiðiá heims og staðhæft að ekkert vatnasvæði fóstri jafnmikið af Atlantshafslaxi og þetta. Hver lækur var þar fullur af fiskum og stærri lax en þeir höfðu áður séð, segir í fornsögunum.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Víkingarnir gætu hafa kynnst nokkrum ættbálkum frumbyggja, eins og Beothuks og Inúítum. Nyrst á Nýfundnalandi eru einu staðfestu minjarnar um veru norrænna manna á austurströnd í Ameríku í kringum árið 1000 en á þeim tíma bjuggu Beothuks-indíánar á sunnan- og austanverðu Nýfundnalandi. Örlög þeirra urðu hins vegar hörmuleg. Með landnámi Breta og Frakka á Nýfundnalandi á sautjándu og átjándu öld misstu þeir búsvæði sín, lentu í átökum við evrópska innflytjendur, veiktust af sjúkómum þeirra og dóu endanlega út snemma á nítjándu öld. Þá notuðu norrænir menn á miðöldum nafnið Skrælingjar einnig um Inúíta á Grænlandi.Frá norrænu búðatóftunum á Nýfundnalandi. Aldursgreiningar benda til að þær hafi verið byggðar í kringum árið 1000, á þeim tíma sem fornsögurnar segja að Leifur Eiríksson hafi siglt til Vínlands. Safnbygging L'Anse aux Meadows sést fjær undir klettunum.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Landnemarnir eru á dagskrá á mánudagskvöld klukkan 19.20, í opinni dagskrá strax að loknum fréttum. Hér má sjá sýnishorn úr þættinum. Þeir sem misstu af síðasta þætti geta séð hann kl. 17.00 í dag en þættirnir eru endursýndir á Stöð 2 síðdegis á sunnudögum. Grænland Landnemarnir Tengdar fréttir Hér er sönnun þess að víkingar fundu Vínland Fornar búðatóftir á norðurodda Nýfundnalands og gripirnir sem þar fundust eyddu efasemdum um að Leifur Eiríksson og félagar komust til Ameríku. 1. janúar 2017 19:45 Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Í Landnemunum á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. 11. desember 2016 08:15 Ný Flateyjarbók kynnt Ný og ríkulega myndskreytt útgáfa af Flateyjarbók á norsku verður kynnt í dag í Fróða, sal í húsi Íslenskrar erfðagreiningar að Sturlugötu 8. Norska forlagið SagaBok gefur hana út. 30. október 2015 10:45 Tóftirnar í Kanada passa við lýsingar í Vínlandssögunum Sænskur fornleifafræðingur, sem rannsakaði einu staðfestu húsarústirnar um veru norrænna víkinga í Ameríku, kveðst viss um að Leifur heppni hafi reist þær. 2. janúar 2017 20:00 Eiríkur var ekki að gabba með nafngift Grænlands Eiríkur rauði fann veðursælasta svæði landsins, sem var þakið skógi fyrir þúsund árum, og það eina sem hentaði til landbúnaðar. 12. desember 2016 20:00 Norski myndlistarmaðurinn lifir sig inn í fornsögurnar Hversvegna eru þúsundir Norðmanna tilbúnar að greiða háar fjárhæðir til að eignast viðhafnarútgáfu Flateyjarbókar í sjö bindum? 31. október 2015 20:30 Mest lesið Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Innlent Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Innlent Deildi hernaðarupplýsingum í öðru spjalli með konu sinni og bróður Erlent Segja samfélagsmiðla valda auknu kvenhatri og rasisma í skólum Erlent Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Innlent Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Innlent „Þeir liggja hérna eins og hráviði út um allt“ Innlent Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Innlent Samsetning lyfja gæti komið í veg fyrir þúsundir hjartaáfalla Erlent Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Innlent Fleiri fréttir Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Gagnrýnir dómsmálaráðherra fyrir að fara með rangt mál um dvalarleyfi Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Skrítið ef ríkið hefur ekki áhuga á Háholti Maðurinn er laus úr haldi „Við megum mótmæla því að verið sé að drepa saklaust fólk“ Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Einn í haldi lögreglu vegna konu með skerta meðvitund Falla frá gjaldskrárhækkunum og árásir á tímum vopnahlés Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Vestfjarðaleiðin verði Hringvegur númer tvö Ferill fyrrum forsætisráðherra og verðlaunaður sagnfræðingur í Sprengisandi Rólegheitaveður á páskadag Ökumaður undir aldri í bílaeltingarleik við lögreglu Mótmæla brottvísun Oscars Gagnrýnir brattar hækkanir: „Þetta er bara dapurlegt“ Eitthvað búi að baki „meira en þrá hans eftir friði“ Engin tengsl milli þolenda og gerenda Tortryggni í garð Rússa og ungmennaráð sem fékk ekkert að segja Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Handtekinn á Húsavík með tölvert magn fíkniefna Bora tilraunaholu til að framleiða heitt vatn á höfuðborgarsvæðinu „Það er eitthvað við það að vera hérna“ Koma strandaglópunum heim í kvöld Áhyggjuefni að brotaþolar treysti ekki dómstólum Unglingur stakk óboðinn gest í bakið til að verja fjölskyldumeðlim Fólskuleg líkamsárás og strandaglópar í suðri Sjá meira
Lýsingar Vínlandssagna á fólkinu sem víkingar nefndu Skrælingja eru þess eðlis að vart fer á milli mála að þeir hittu frumbyggja Ameríku. Í frásögnum af lifnaðarháttum indíánanna leynast einnig vísbendingar sem geta hjálpað mönnum að átta sig á af hvaða ættbálki þeir voru og þar með hvar Vínland var. Um þetta er fjallað í næsta þætti Landnemanna á Stöð 2 á mánudagskvöld sem ber heitið: Guðríður Þorbjarnardóttir. Í frásögn Grænlendinga sögu af annarri Vínlandsferðnni, leiðangri Þorvalds Eiríkssonar, bróður Leifs heppna, er sagt frá fyrstu samskiptum víkinga og indíána „..sjá þar húðkeipa þrjá og þrjá menn undir hverjum.“ Sænski fornleifafræðingurinn Birgitta Wallace lýsir því í þættinum að þetta sé vísbending því notkun skinnbáta hafi verið bundin við afmörkuð svæði. Hún bendir á að Mikmaq-indíánar hafi notað slíka báta en þeir bjuggu jafnframt á svæði þar sem vínviður óx. Birgitta Wallace var meðal þeirra fornleifafræðinga sem rannsökuðu búðatóftirnar á Nýfundnalandi.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Þessi fyrstu samskipti norrænna manna og indíána byrjuðu raunar ekki vel því það fyrsta sem Þorvaldur og menn hans gerðu var að drepa þá. Einn þeirra komst undan lifandi og skömmu síðar fjölmenntu indíánar til hefnda á ótal húðkeipum og skutu á víkingana. Þorvaldur fékk ör í sig og lést af sárum sínum. Í þriðja Vínlandsleiðangrinum, ferð Þorfinns karlsefnis og Guðríðar Þorbjarnardóttur, gengu samskiptin friðsamlega til að byrja með „..og tóku kaupstefnu sín á millum og vildi það fólk helst kaupa rautt klæði. Þeir vildu og kaupa sverð og spjót en það bönnuðu þeir Karlsefni,“ segir í Eiríks sögu rauða.Þeir Howard Augustine og George Paul sýna í Landnemunum hvar víkingarnir frá Íslandi gætu hafa fundið vínvið á svæði Mikmaq-indíána í New Brunswick.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Söluvörur innfæddra og ákafi þeirra í viðskipti eru einnig vísbendingar „..það var grávara og safali og alls konar skinnavara..,“ segir Grænlendinga saga. Í viðtölum í þættinum við Mikmaq-indíána kemur fram að þetta var einmitt ríkt meðal Mikmaq-fólksins, að stunda vöruskipti við aðra þjóðflokka, þar á meðal við Inúíta í norðri, og þeirra helstu vörur voru dýraskinn af ýmsu tagi. Í þættinum verður heilsað upp á Mikmaq-indíána við Miramichi-ána í New Brunswick en þar er rekin menningarmiðstöð þar sem kynnast má sögu þeirra. Þar telur Birgitta Wallace að hafi verið sá staður sem nefndur var Hóp í fornsögunum og þar hafi Vínland verið.Frá Miramichi-ánni í New Brunswick. Hún er í dag auglýst sem ein besta laxveiðiá heims og staðhæft að ekkert vatnasvæði fóstri jafnmikið af Atlantshafslaxi og þetta. Hver lækur var þar fullur af fiskum og stærri lax en þeir höfðu áður séð, segir í fornsögunum.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Víkingarnir gætu hafa kynnst nokkrum ættbálkum frumbyggja, eins og Beothuks og Inúítum. Nyrst á Nýfundnalandi eru einu staðfestu minjarnar um veru norrænna manna á austurströnd í Ameríku í kringum árið 1000 en á þeim tíma bjuggu Beothuks-indíánar á sunnan- og austanverðu Nýfundnalandi. Örlög þeirra urðu hins vegar hörmuleg. Með landnámi Breta og Frakka á Nýfundnalandi á sautjándu og átjándu öld misstu þeir búsvæði sín, lentu í átökum við evrópska innflytjendur, veiktust af sjúkómum þeirra og dóu endanlega út snemma á nítjándu öld. Þá notuðu norrænir menn á miðöldum nafnið Skrælingjar einnig um Inúíta á Grænlandi.Frá norrænu búðatóftunum á Nýfundnalandi. Aldursgreiningar benda til að þær hafi verið byggðar í kringum árið 1000, á þeim tíma sem fornsögurnar segja að Leifur Eiríksson hafi siglt til Vínlands. Safnbygging L'Anse aux Meadows sést fjær undir klettunum.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Landnemarnir eru á dagskrá á mánudagskvöld klukkan 19.20, í opinni dagskrá strax að loknum fréttum. Hér má sjá sýnishorn úr þættinum. Þeir sem misstu af síðasta þætti geta séð hann kl. 17.00 í dag en þættirnir eru endursýndir á Stöð 2 síðdegis á sunnudögum.
Grænland Landnemarnir Tengdar fréttir Hér er sönnun þess að víkingar fundu Vínland Fornar búðatóftir á norðurodda Nýfundnalands og gripirnir sem þar fundust eyddu efasemdum um að Leifur Eiríksson og félagar komust til Ameríku. 1. janúar 2017 19:45 Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Í Landnemunum á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. 11. desember 2016 08:15 Ný Flateyjarbók kynnt Ný og ríkulega myndskreytt útgáfa af Flateyjarbók á norsku verður kynnt í dag í Fróða, sal í húsi Íslenskrar erfðagreiningar að Sturlugötu 8. Norska forlagið SagaBok gefur hana út. 30. október 2015 10:45 Tóftirnar í Kanada passa við lýsingar í Vínlandssögunum Sænskur fornleifafræðingur, sem rannsakaði einu staðfestu húsarústirnar um veru norrænna víkinga í Ameríku, kveðst viss um að Leifur heppni hafi reist þær. 2. janúar 2017 20:00 Eiríkur var ekki að gabba með nafngift Grænlands Eiríkur rauði fann veðursælasta svæði landsins, sem var þakið skógi fyrir þúsund árum, og það eina sem hentaði til landbúnaðar. 12. desember 2016 20:00 Norski myndlistarmaðurinn lifir sig inn í fornsögurnar Hversvegna eru þúsundir Norðmanna tilbúnar að greiða háar fjárhæðir til að eignast viðhafnarútgáfu Flateyjarbókar í sjö bindum? 31. október 2015 20:30 Mest lesið Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Innlent Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Innlent Deildi hernaðarupplýsingum í öðru spjalli með konu sinni og bróður Erlent Segja samfélagsmiðla valda auknu kvenhatri og rasisma í skólum Erlent Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Innlent Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Innlent „Þeir liggja hérna eins og hráviði út um allt“ Innlent Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Innlent Samsetning lyfja gæti komið í veg fyrir þúsundir hjartaáfalla Erlent Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Innlent Fleiri fréttir Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Gagnrýnir dómsmálaráðherra fyrir að fara með rangt mál um dvalarleyfi Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Skrítið ef ríkið hefur ekki áhuga á Háholti Maðurinn er laus úr haldi „Við megum mótmæla því að verið sé að drepa saklaust fólk“ Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Einn í haldi lögreglu vegna konu með skerta meðvitund Falla frá gjaldskrárhækkunum og árásir á tímum vopnahlés Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Vestfjarðaleiðin verði Hringvegur númer tvö Ferill fyrrum forsætisráðherra og verðlaunaður sagnfræðingur í Sprengisandi Rólegheitaveður á páskadag Ökumaður undir aldri í bílaeltingarleik við lögreglu Mótmæla brottvísun Oscars Gagnrýnir brattar hækkanir: „Þetta er bara dapurlegt“ Eitthvað búi að baki „meira en þrá hans eftir friði“ Engin tengsl milli þolenda og gerenda Tortryggni í garð Rússa og ungmennaráð sem fékk ekkert að segja Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Handtekinn á Húsavík með tölvert magn fíkniefna Bora tilraunaholu til að framleiða heitt vatn á höfuðborgarsvæðinu „Það er eitthvað við það að vera hérna“ Koma strandaglópunum heim í kvöld Áhyggjuefni að brotaþolar treysti ekki dómstólum Unglingur stakk óboðinn gest í bakið til að verja fjölskyldumeðlim Fólskuleg líkamsárás og strandaglópar í suðri Sjá meira
Hér er sönnun þess að víkingar fundu Vínland Fornar búðatóftir á norðurodda Nýfundnalands og gripirnir sem þar fundust eyddu efasemdum um að Leifur Eiríksson og félagar komust til Ameríku. 1. janúar 2017 19:45
Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Í Landnemunum á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. 11. desember 2016 08:15
Ný Flateyjarbók kynnt Ný og ríkulega myndskreytt útgáfa af Flateyjarbók á norsku verður kynnt í dag í Fróða, sal í húsi Íslenskrar erfðagreiningar að Sturlugötu 8. Norska forlagið SagaBok gefur hana út. 30. október 2015 10:45
Tóftirnar í Kanada passa við lýsingar í Vínlandssögunum Sænskur fornleifafræðingur, sem rannsakaði einu staðfestu húsarústirnar um veru norrænna víkinga í Ameríku, kveðst viss um að Leifur heppni hafi reist þær. 2. janúar 2017 20:00
Eiríkur var ekki að gabba með nafngift Grænlands Eiríkur rauði fann veðursælasta svæði landsins, sem var þakið skógi fyrir þúsund árum, og það eina sem hentaði til landbúnaðar. 12. desember 2016 20:00
Norski myndlistarmaðurinn lifir sig inn í fornsögurnar Hversvegna eru þúsundir Norðmanna tilbúnar að greiða háar fjárhæðir til að eignast viðhafnarútgáfu Flateyjarbókar í sjö bindum? 31. október 2015 20:30