Gjörningar út úr þokunni á Listasafni Reykjavíkur Dóra Júlía Agnarsdóttir skrifar 11. mars 2022 20:01 Fimleikamenn leika listir sínar með Gjörningaklúbbnum Vitni á opnunarhátíð Gjörningaþoku á Listasafni Reykjavíkur. Ljósmyndari: Owen Fiene/Aðsend Listasafn Reykjavíkur stendur fyrir gjörningalistahátíð um helgina þar sem Hafnarhúsið er undirlagt af gjörningum, uppákomum og umræðum um listformið á Gjörningaþoku. Blaðamaður ræddi við Kristínu Dagmar Jóhannesdóttur verkefnastjóra Hafnarhússins. Gjörningalistin færist frá jaðrinum „Á síðustu árum hefur mikið farið fyrir gjörningum, bæði hérlendis sem og í hinum alþjóðlega listheimi og má segja að listformið hafi fært sig frá því að vera listmiðill sem standi á jaðrinum yfir í miðju hins viðurkennda listkerfis samtímans. Gjörningalist er hugtak sem notað er um fjölbreytt listform sem á sér langa og merka sögu,“ segir Kristín og bætir við að það sé gjarnan sagt að fólk hræðist gjörningalist, bæði í gamni og alvöru. Það komi þó kannski ekki á óvart því að listamenn tóku upp formið einmitt til að leggja fram eitthvað sem myndi hrista upp í áhorfandanum. Úr sýningunni Klemmdur eftir Örn Alexander á Gjörningaþoku.Ljósmyndari: Owen Fiene/Aðsend Sögu gjörningalistarinnar má rekja til þess að á tuttugustu öldinni fór að bera á því að myndlistarmenn nýttu sér lifandi athafnir sem túlkunarmiðil með það að markmiði að brjóta upp alvarleika listarinnar. Listamenn fögnuðu fáránleikanum og nýttu sér vinsældir kabarettsins í lok fyrri heimsstyrjaldarinnar með opnum viðburðakvöldum sem einkenndust af óvissu. Fjölbreytt dagskrá Það er nóg um að vera á hátíðinni um helgina og ættu sýningargestir að geta upplifað heilmikið sem og fengið tækifæri til að kynnast nýjum listamönnum. „Á Gjörningaþoku fá gestir að kynnast gjörningalistinni í sinni fjölbreyttustu mynd. Dagskráin samtvinnar flutning gjörninga eftir unga listamenn sem eru að prófa sig áfram með formið og listamenn sem hafa mótað sinn sérstaka stíl, aðferðir og viðfangsefni yfir síðustu áratugi,“ segir Kristín. The Post Performance Blues Band á opnunarhátíð Gjörningaþoku.Ljósmyndari: Owen Fiene/Aðsend Mikil gleði að geta haldið takmarkalausa hátíð „Undirbúningur hófst árið 2020 en vegna ástandsins síðustu tvö árin hefur Gjörningaþokunni verið frestað fjórum sinnum og því mikil ánægja hjá safninu og listamönnum hátíðarinnar að geta boðið gestum á hátíðina án allra takmarkana,“ segir Kristín og bætir við að viðbrögð við hátíðinni hafi verið mjög góð. „Opnunarkvöldið gekk vonum framar og við sjáum að fólk er tilbúið til að njóta listarinnar í tíma og rými en gjörningar eru mjög gjarnan einmitt lifandi athöfn sem á sér stað fyrir framan áhorfendur, eða jafnvel í samvinnu við áhorfendur.“ View this post on Instagram A post shared by LISTASAFN REYKJAVI KUR (@reykjavikartmuseum) Þrátt fyrir að undirbúnings ferli fyrir sýningu hafi orðið lengra en ætlað var gátu allir unnið saman af yfirvegun. „Allir listamennirnir hafa verið mjög sveigjanlegir að vinna með þetta „ástand“ í undirbúningi og þeim breytingum sem hafa þurft að eiga sér stað. Ég þori að segja að enginn verði svikinn af þessari gjörningaveislu sem hér á sér stað,“ segir Kristín að lokum. Hátíðin stendur til 13. mars og nánari upplýsingar um dagskrá má finna hér. Myndlist Menning Mest lesið „Ég heyrði þá kalla á mig en gat engu svarað“ Lífið Nýkominn úr meðferð og „sjaldan verið betur nýsleginn túskildingur“ Lífið Heilsu krónprinsessunnar hrakar gríðarlega Lífið Best klæddu Íslendingarnir 2025 Tíska og hönnun Úr öskunni í eldinn Gagnrýni Laufey á lista Obama Lífið „Það jafnar sig enginn eftir svona og við munum aldrei gera það“ Lífið Pete orðinn pabbi Lífið Flýta jólasýningunni um klukkutíma vegna lengdar Menning Dúnninn bakaður í fjóra sólarhringa til að drepa allt í honum Lífið Fleiri fréttir Flýta jólasýningunni um klukkutíma vegna lengdar Vangreiðslugjald orð ársins 2025 Fólk eigi ekki að vera hrætt við að skilja ekki „Ef einhver telur að ég hljóti að vera sjúkur, þá verður að hafa það“ Konungur bóksölunnar á í vök að verjast Að gluða tómatsósu yfir sushi-ið Auður segir skilið við Gímaldið Ráðherra tekur sjálfur viðtöl Hvert er mest óþolandi orð íslenskunnar? Heigulsleg ákvörðun Rúv, hörundsárir listamenn og versta bók flóðsins Sigurður Sævar fyllti Landsbankahúsið „Versta hljómsveit Íslandssögunnar“ segir rappara vera með sig á heilanum Kanónur í jólakósí „Djúp menning sem hefur átt sér stað og enginn telur sig ábyrgan“ Brjálað að gera á „Brjálað að gera“ Vilja minnka allt þetta neikvæða suð Munur er á manviti og mannviti Vatn og brauð íslenskra fanga: Hvað elda menn í íslenskum fangelsum? Gefur út bók um reynsluna af því að vera útilokuð Einn heitasti listamaður landsins heldur þræði Sýnilegri í senunni á meðgöngunni Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Sjá meira
Gjörningalistin færist frá jaðrinum „Á síðustu árum hefur mikið farið fyrir gjörningum, bæði hérlendis sem og í hinum alþjóðlega listheimi og má segja að listformið hafi fært sig frá því að vera listmiðill sem standi á jaðrinum yfir í miðju hins viðurkennda listkerfis samtímans. Gjörningalist er hugtak sem notað er um fjölbreytt listform sem á sér langa og merka sögu,“ segir Kristín og bætir við að það sé gjarnan sagt að fólk hræðist gjörningalist, bæði í gamni og alvöru. Það komi þó kannski ekki á óvart því að listamenn tóku upp formið einmitt til að leggja fram eitthvað sem myndi hrista upp í áhorfandanum. Úr sýningunni Klemmdur eftir Örn Alexander á Gjörningaþoku.Ljósmyndari: Owen Fiene/Aðsend Sögu gjörningalistarinnar má rekja til þess að á tuttugustu öldinni fór að bera á því að myndlistarmenn nýttu sér lifandi athafnir sem túlkunarmiðil með það að markmiði að brjóta upp alvarleika listarinnar. Listamenn fögnuðu fáránleikanum og nýttu sér vinsældir kabarettsins í lok fyrri heimsstyrjaldarinnar með opnum viðburðakvöldum sem einkenndust af óvissu. Fjölbreytt dagskrá Það er nóg um að vera á hátíðinni um helgina og ættu sýningargestir að geta upplifað heilmikið sem og fengið tækifæri til að kynnast nýjum listamönnum. „Á Gjörningaþoku fá gestir að kynnast gjörningalistinni í sinni fjölbreyttustu mynd. Dagskráin samtvinnar flutning gjörninga eftir unga listamenn sem eru að prófa sig áfram með formið og listamenn sem hafa mótað sinn sérstaka stíl, aðferðir og viðfangsefni yfir síðustu áratugi,“ segir Kristín. The Post Performance Blues Band á opnunarhátíð Gjörningaþoku.Ljósmyndari: Owen Fiene/Aðsend Mikil gleði að geta haldið takmarkalausa hátíð „Undirbúningur hófst árið 2020 en vegna ástandsins síðustu tvö árin hefur Gjörningaþokunni verið frestað fjórum sinnum og því mikil ánægja hjá safninu og listamönnum hátíðarinnar að geta boðið gestum á hátíðina án allra takmarkana,“ segir Kristín og bætir við að viðbrögð við hátíðinni hafi verið mjög góð. „Opnunarkvöldið gekk vonum framar og við sjáum að fólk er tilbúið til að njóta listarinnar í tíma og rými en gjörningar eru mjög gjarnan einmitt lifandi athöfn sem á sér stað fyrir framan áhorfendur, eða jafnvel í samvinnu við áhorfendur.“ View this post on Instagram A post shared by LISTASAFN REYKJAVI KUR (@reykjavikartmuseum) Þrátt fyrir að undirbúnings ferli fyrir sýningu hafi orðið lengra en ætlað var gátu allir unnið saman af yfirvegun. „Allir listamennirnir hafa verið mjög sveigjanlegir að vinna með þetta „ástand“ í undirbúningi og þeim breytingum sem hafa þurft að eiga sér stað. Ég þori að segja að enginn verði svikinn af þessari gjörningaveislu sem hér á sér stað,“ segir Kristín að lokum. Hátíðin stendur til 13. mars og nánari upplýsingar um dagskrá má finna hér.
Myndlist Menning Mest lesið „Ég heyrði þá kalla á mig en gat engu svarað“ Lífið Nýkominn úr meðferð og „sjaldan verið betur nýsleginn túskildingur“ Lífið Heilsu krónprinsessunnar hrakar gríðarlega Lífið Best klæddu Íslendingarnir 2025 Tíska og hönnun Úr öskunni í eldinn Gagnrýni Laufey á lista Obama Lífið „Það jafnar sig enginn eftir svona og við munum aldrei gera það“ Lífið Pete orðinn pabbi Lífið Flýta jólasýningunni um klukkutíma vegna lengdar Menning Dúnninn bakaður í fjóra sólarhringa til að drepa allt í honum Lífið Fleiri fréttir Flýta jólasýningunni um klukkutíma vegna lengdar Vangreiðslugjald orð ársins 2025 Fólk eigi ekki að vera hrætt við að skilja ekki „Ef einhver telur að ég hljóti að vera sjúkur, þá verður að hafa það“ Konungur bóksölunnar á í vök að verjast Að gluða tómatsósu yfir sushi-ið Auður segir skilið við Gímaldið Ráðherra tekur sjálfur viðtöl Hvert er mest óþolandi orð íslenskunnar? Heigulsleg ákvörðun Rúv, hörundsárir listamenn og versta bók flóðsins Sigurður Sævar fyllti Landsbankahúsið „Versta hljómsveit Íslandssögunnar“ segir rappara vera með sig á heilanum Kanónur í jólakósí „Djúp menning sem hefur átt sér stað og enginn telur sig ábyrgan“ Brjálað að gera á „Brjálað að gera“ Vilja minnka allt þetta neikvæða suð Munur er á manviti og mannviti Vatn og brauð íslenskra fanga: Hvað elda menn í íslenskum fangelsum? Gefur út bók um reynsluna af því að vera útilokuð Einn heitasti listamaður landsins heldur þræði Sýnilegri í senunni á meðgöngunni Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Sjá meira