Aragrúi af fordæmum séu fyrir kröfum Eflingar Fanndís Birna Logadóttir skrifar 15. janúar 2023 09:00 Stefán Ólafsson er prófessor í félagsfræði hjá Háskóla Íslands og sérfræðingur hjá Eflingu. Vísir/Steingrímur Dúi Eflingarfólk á heimtingu á meiri hækkunum þar sem húsnæðiskostnaður er mun hærri á höfuðborgarsvæðinu heldur en á landsbyggðinni. Þetta segir sérfræðingur Eflingar sem telur framfærsluuppbót nauðsynlega og þoli enga bið. Ástandið á höfuðborgarsvæðinu sé fordæmalaust en framfærsluuppbót sé það ekki. Áður en Efling sleit kjaraviðræðum við Samtök atvinnulífsins í vikunni höfðu þau lagt fram sitt eigið tilboð. Var þar farið fram á launahækkanir sambærilegar og samið var um við önnur félög en að á móti kæmi sérstök framfærsluuppbót fyrir verkafólk á höfuðborgarsvæðinu. „Húsnæðiskostnaður þar er um það bil 45 prósent hærri en hann er á landsbyggðinni. Þetta munar um 68 þúsund krónur í hverjum mánuði sem að fólk þarf að hafa meira í ráðstöfunartekjur á höfuðborgarsvæðinu,“ segir Stefán Ólafsson, sérfræðingur Eflingar og prófessor í félagsfræði. Í aðsendri grein á Vísi í dag skoðaði Stefán gögn frá Ríkisskattstjóra, Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, félagsmálaráðuneytinu og Hagstofu Íslands og setti þau í samhengi við nýjan kjarasamning Starfsgreinasambandsins, sem Samtöl atvinnulífsins hafa boðið öðrum félögum. Íbúar ná ekki endum saman samkvæmt útreikningi Stefáns. Grafík/Hjalti Miðað við meðallaun samkvæmt samningi Starfsgreinasambandsins eru ráðstöfunartekjur ríflega 380 þúsund og framfærslukostnaður sá sami óháð búsetu. Á höfuðborgarsvæðinu er þó leigukostnaður, miðað við litla íbúð, þó talsvert meiri en á landsbyggðinni sem leiðir til þess að fólk nær ekki endum saman. Þetta er náttúrulega fordæmalaus þróun sem hefur verið á húsnæðismarkaði, bæði fyrir þá sem að kaupa íbúðir og eins fyrir leigjendur. Þetta hefur gerst bara á síðustu tveimur árum, gríðarlegar hækkanir á íbúðaverði, langt umfram kaupmátt,“ segir Stefán. Framfærsluuppbætur ekki fordæmalausar Samtök atvinnulífsins féllust ekki á kröfur Eflingar og sögðust ekki ætla draga þjóðina í dilka eftir búsetu. Stefán segir aftur á móti að húsnæðismarkaðinn hafi löngu verið búinn að draga landsmenn í dilka. Þá óttast Efling það að ef beðið yrði með að semja fyrir höfuðborgarbúa þá myndu aðrir fara lengra á undan. „Þessi staða segir það að samningur Starfsgreinasambandsins getur aldrei verið viðunandi fyrir verkafólk á höfuðborgarsvæðinu,“ segir Stefán og bætir við að verkafólk á höfuðborgarsvæðinu og á landsbyggðinni standi ekki jafnfætis. Ýmis fordæmi séu fyrir framfærsluuppbót, en slíka sé til að mynda að finna í samningi Starfsgreinasambandsins í formi staðaruppbóta og bónusgreiðslna til fiskvinnslufólks, sem sé helst á landsbyggðinni. Þá sé eflaust sterkasta dæmið í Bretlandi. „Í London er tuttugu prósent hærri framfærslukostnaður, aðallega vegna húsnæðiskostnaðar. Þar er tuttugu prósent álag á laun af þeirri einföldu ástæðu. Þetta er bara algengt á höfuðborgarsvæðum í löndum í kringum okkur þannig fordæmin eru út um allt, líka hér innanlands,“ segir Stefán. Hann beinir þó ekki aðeins spjótum sínum að Samtökum atvinnulífsins en hið opinbera gæti sömuleiðis lagt sitt af mörkum með því að laga kerfið í kringum húsnæðisstuðning. „Eins og kerfið er í dag þá rennur hann í meiri mæli út á landsbyggðina fyrir fólk með sömu tekjur sem er algjörlega öfugsnúið við þörfina,“ segir Stefán. Viðbúið er að verkfallsboðun Eflingar verði tilbúin í næstu viku og gæti verkfall hafist á næstu vikum en kröfur þeirra þoli ekki bið. „Það gæti verið fleiri en ein leið, en það er ótækt annað en að þetta leysist,“ segir Stefán. Kjaraviðræður 2022-23 Kjaramál Stéttarfélög Húsnæðismál Fasteignamarkaður Leigumarkaður Tengdar fréttir „Alvarlegur galli á húsnæðisstuðningnum“ Eflingarfólk á heimtingu á meiri hækkunum en meðlimir Starfsgreinasambandsins þar sem húsnæðiskostnaður er mun meiri á höfuðborgarsvæðinu. 14. janúar 2023 14:29 Stefnir í hörðustu vinnudeilu í áratugi Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir að ef gengið yrði að kröfum Eflingar yrði að taka upp alla aðra nýgerða kjarasamninga í landinu. Stjórn Eflingar fer yfir næstu skref eftir að hafa slitið viðræðum við atvinnurekendur í dag en stefnir í hörðustu vinnudeilur á Íslandi í áratugi. 10. janúar 2023 19:21 Meirihluti Eflingarfólks var hlynntur verkfalli í haust Tveir af hverjum þremur félagsmönnum Eflingar voru síðastliðið haust hlynntir því að fara í verkfallsaðgerðir til að ná fram betri kjörum. Fjórir af hverjum fimm sem tóku afstöðu reyndust hlynntir. Fram undan er könnun meðal félagsfólks hvort fara eigi í verkfall eftir að Efling sleit samningaviðræðum við Samtök atvinnulífsins í dag. 10. janúar 2023 17:08 Tilboð Eflingar óaðgengilegt Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, segir að tilboð Eflingar til samtakanna um gerð kjarasamnings sé óaðgengilegt og að því hafi verið lýst yfir á fundi í kjaradeilunni í húsnæði ríkissáttasemjara í dag. Himinn og haf sé á milli tilboðsins og þeirra kjarasamninga sem þegar hafi verið gerðir. Hann er hugsi yfir því að starfsmenn á opinberum vinnumarkaði séu í samninganefnd Eflingar. 10. janúar 2023 14:12 Stefnir í verkfall eftir að Efling sleit viðræðum Efling hefur ákveðið að slíta viðræðum. Þetta staðfestir Sólveig Anna Jónsdóttir formaður félagsins sem gekk út af fundi í húsakynnum ríkissáttasemjara rétt í þessu. 10. janúar 2023 13:14 Mest lesið Bein útsending: Konur streyma á Arnarhól Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Trump stendur loks við stóru orðin Erlent Sættir sig ekki við sýknu tálbeitunnar Innlent Blöskrar „vælið“ vegna Norðuráls Innlent Allt að áttatíu þúsund mæti í miðbæinn og götulokanir í gildi Innlent Meinað að taka þátt þar sem hún þurfti að hafa barnið með sér Innlent „Fyrst og fremst erum við að biðja um að fá að vera skráð í okkar hús“ Innlent Íslendingar meðal sakborninga en enginn í varðhaldi Innlent Þjóðin klofin í afstöðu til þess hvort jafnrétti kynjanna hafi verið náð Innlent Lofar látum og vísar gagnrýni Samtaka atvinnulífsins á bug Innlent Fleiri fréttir Hóf störf of snemma eftir kvörtun vegna heimilisofbeldis Vara við vafasömum Excel-skjölum í umferð „bókstaflega út um allt“ Meinað að taka þátt þar sem hún þurfti að hafa barnið með sér Vill fund vegna „alvarlegrar stöðu“ á lánamarkaði Þingnefnd ræðir stöðuna á Grundartanga: „Þetta er bara óljóst“ Sjálfstæðismenn stefna á leiðtogaprófkjör í borginni Íslendingar meðal sakborninga en enginn í varðhaldi Bein útsending: Konur streyma á Arnarhól Blöskrar „vælið“ vegna Norðuráls Neita öllum ásökunum um samráð Leggja til breytingar við Reykjavíkurflugvöll eftir að lá við árekstri kennsluvéla Sættir sig ekki við sýknu tálbeitunnar Heimilar umferð um Vonarskarð Sennilegt að ástand Þingvallavegar hafi haft áhrif á aðdraganda banaslyss Miðla sögu jafnréttisbaráttunnar á Íslandi til útlanda Bein útsending: Nútíma kvennabarátta – Staða kvenna af erlendum uppruna á vinnumarkaði Dóra Björt stefnir á formanninn Þjóðin klofin í afstöðu til þess hvort jafnrétti kynjanna hafi verið náð Bein útsending: Umhverfismat vegna Sundabrautar kynnt Varnar- og öryggisstefna fyrir Ísland: Áhersla á Norðurslóðir, NATO og samstarf við Bandaríkin Allt að áttatíu þúsund mæti í miðbæinn og götulokanir í gildi Flugumferðarstjórar aflýsa vinnustöðvunum á morgun og laugardag Lofar látum og vísar gagnrýni Samtaka atvinnulífsins á bug „Fyrst og fremst erum við að biðja um að fá að vera skráð í okkar hús“ Þriggja ára fangelsi eftir flug frá Berlín Fann aldagamlan mun, brást hárrétt við og langar að gerast fornleifafræðingur Brunaði austur til að finna litla frænda „Þá erum við að tala um 60 milljarða í töpuðum útflutningstekjum“ Kvíðið starfsfólk, handtökur og fornminjafundur Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Sjá meira
Áður en Efling sleit kjaraviðræðum við Samtök atvinnulífsins í vikunni höfðu þau lagt fram sitt eigið tilboð. Var þar farið fram á launahækkanir sambærilegar og samið var um við önnur félög en að á móti kæmi sérstök framfærsluuppbót fyrir verkafólk á höfuðborgarsvæðinu. „Húsnæðiskostnaður þar er um það bil 45 prósent hærri en hann er á landsbyggðinni. Þetta munar um 68 þúsund krónur í hverjum mánuði sem að fólk þarf að hafa meira í ráðstöfunartekjur á höfuðborgarsvæðinu,“ segir Stefán Ólafsson, sérfræðingur Eflingar og prófessor í félagsfræði. Í aðsendri grein á Vísi í dag skoðaði Stefán gögn frá Ríkisskattstjóra, Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, félagsmálaráðuneytinu og Hagstofu Íslands og setti þau í samhengi við nýjan kjarasamning Starfsgreinasambandsins, sem Samtöl atvinnulífsins hafa boðið öðrum félögum. Íbúar ná ekki endum saman samkvæmt útreikningi Stefáns. Grafík/Hjalti Miðað við meðallaun samkvæmt samningi Starfsgreinasambandsins eru ráðstöfunartekjur ríflega 380 þúsund og framfærslukostnaður sá sami óháð búsetu. Á höfuðborgarsvæðinu er þó leigukostnaður, miðað við litla íbúð, þó talsvert meiri en á landsbyggðinni sem leiðir til þess að fólk nær ekki endum saman. Þetta er náttúrulega fordæmalaus þróun sem hefur verið á húsnæðismarkaði, bæði fyrir þá sem að kaupa íbúðir og eins fyrir leigjendur. Þetta hefur gerst bara á síðustu tveimur árum, gríðarlegar hækkanir á íbúðaverði, langt umfram kaupmátt,“ segir Stefán. Framfærsluuppbætur ekki fordæmalausar Samtök atvinnulífsins féllust ekki á kröfur Eflingar og sögðust ekki ætla draga þjóðina í dilka eftir búsetu. Stefán segir aftur á móti að húsnæðismarkaðinn hafi löngu verið búinn að draga landsmenn í dilka. Þá óttast Efling það að ef beðið yrði með að semja fyrir höfuðborgarbúa þá myndu aðrir fara lengra á undan. „Þessi staða segir það að samningur Starfsgreinasambandsins getur aldrei verið viðunandi fyrir verkafólk á höfuðborgarsvæðinu,“ segir Stefán og bætir við að verkafólk á höfuðborgarsvæðinu og á landsbyggðinni standi ekki jafnfætis. Ýmis fordæmi séu fyrir framfærsluuppbót, en slíka sé til að mynda að finna í samningi Starfsgreinasambandsins í formi staðaruppbóta og bónusgreiðslna til fiskvinnslufólks, sem sé helst á landsbyggðinni. Þá sé eflaust sterkasta dæmið í Bretlandi. „Í London er tuttugu prósent hærri framfærslukostnaður, aðallega vegna húsnæðiskostnaðar. Þar er tuttugu prósent álag á laun af þeirri einföldu ástæðu. Þetta er bara algengt á höfuðborgarsvæðum í löndum í kringum okkur þannig fordæmin eru út um allt, líka hér innanlands,“ segir Stefán. Hann beinir þó ekki aðeins spjótum sínum að Samtökum atvinnulífsins en hið opinbera gæti sömuleiðis lagt sitt af mörkum með því að laga kerfið í kringum húsnæðisstuðning. „Eins og kerfið er í dag þá rennur hann í meiri mæli út á landsbyggðina fyrir fólk með sömu tekjur sem er algjörlega öfugsnúið við þörfina,“ segir Stefán. Viðbúið er að verkfallsboðun Eflingar verði tilbúin í næstu viku og gæti verkfall hafist á næstu vikum en kröfur þeirra þoli ekki bið. „Það gæti verið fleiri en ein leið, en það er ótækt annað en að þetta leysist,“ segir Stefán.
Kjaraviðræður 2022-23 Kjaramál Stéttarfélög Húsnæðismál Fasteignamarkaður Leigumarkaður Tengdar fréttir „Alvarlegur galli á húsnæðisstuðningnum“ Eflingarfólk á heimtingu á meiri hækkunum en meðlimir Starfsgreinasambandsins þar sem húsnæðiskostnaður er mun meiri á höfuðborgarsvæðinu. 14. janúar 2023 14:29 Stefnir í hörðustu vinnudeilu í áratugi Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir að ef gengið yrði að kröfum Eflingar yrði að taka upp alla aðra nýgerða kjarasamninga í landinu. Stjórn Eflingar fer yfir næstu skref eftir að hafa slitið viðræðum við atvinnurekendur í dag en stefnir í hörðustu vinnudeilur á Íslandi í áratugi. 10. janúar 2023 19:21 Meirihluti Eflingarfólks var hlynntur verkfalli í haust Tveir af hverjum þremur félagsmönnum Eflingar voru síðastliðið haust hlynntir því að fara í verkfallsaðgerðir til að ná fram betri kjörum. Fjórir af hverjum fimm sem tóku afstöðu reyndust hlynntir. Fram undan er könnun meðal félagsfólks hvort fara eigi í verkfall eftir að Efling sleit samningaviðræðum við Samtök atvinnulífsins í dag. 10. janúar 2023 17:08 Tilboð Eflingar óaðgengilegt Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, segir að tilboð Eflingar til samtakanna um gerð kjarasamnings sé óaðgengilegt og að því hafi verið lýst yfir á fundi í kjaradeilunni í húsnæði ríkissáttasemjara í dag. Himinn og haf sé á milli tilboðsins og þeirra kjarasamninga sem þegar hafi verið gerðir. Hann er hugsi yfir því að starfsmenn á opinberum vinnumarkaði séu í samninganefnd Eflingar. 10. janúar 2023 14:12 Stefnir í verkfall eftir að Efling sleit viðræðum Efling hefur ákveðið að slíta viðræðum. Þetta staðfestir Sólveig Anna Jónsdóttir formaður félagsins sem gekk út af fundi í húsakynnum ríkissáttasemjara rétt í þessu. 10. janúar 2023 13:14 Mest lesið Bein útsending: Konur streyma á Arnarhól Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Trump stendur loks við stóru orðin Erlent Sættir sig ekki við sýknu tálbeitunnar Innlent Blöskrar „vælið“ vegna Norðuráls Innlent Allt að áttatíu þúsund mæti í miðbæinn og götulokanir í gildi Innlent Meinað að taka þátt þar sem hún þurfti að hafa barnið með sér Innlent „Fyrst og fremst erum við að biðja um að fá að vera skráð í okkar hús“ Innlent Íslendingar meðal sakborninga en enginn í varðhaldi Innlent Þjóðin klofin í afstöðu til þess hvort jafnrétti kynjanna hafi verið náð Innlent Lofar látum og vísar gagnrýni Samtaka atvinnulífsins á bug Innlent Fleiri fréttir Hóf störf of snemma eftir kvörtun vegna heimilisofbeldis Vara við vafasömum Excel-skjölum í umferð „bókstaflega út um allt“ Meinað að taka þátt þar sem hún þurfti að hafa barnið með sér Vill fund vegna „alvarlegrar stöðu“ á lánamarkaði Þingnefnd ræðir stöðuna á Grundartanga: „Þetta er bara óljóst“ Sjálfstæðismenn stefna á leiðtogaprófkjör í borginni Íslendingar meðal sakborninga en enginn í varðhaldi Bein útsending: Konur streyma á Arnarhól Blöskrar „vælið“ vegna Norðuráls Neita öllum ásökunum um samráð Leggja til breytingar við Reykjavíkurflugvöll eftir að lá við árekstri kennsluvéla Sættir sig ekki við sýknu tálbeitunnar Heimilar umferð um Vonarskarð Sennilegt að ástand Þingvallavegar hafi haft áhrif á aðdraganda banaslyss Miðla sögu jafnréttisbaráttunnar á Íslandi til útlanda Bein útsending: Nútíma kvennabarátta – Staða kvenna af erlendum uppruna á vinnumarkaði Dóra Björt stefnir á formanninn Þjóðin klofin í afstöðu til þess hvort jafnrétti kynjanna hafi verið náð Bein útsending: Umhverfismat vegna Sundabrautar kynnt Varnar- og öryggisstefna fyrir Ísland: Áhersla á Norðurslóðir, NATO og samstarf við Bandaríkin Allt að áttatíu þúsund mæti í miðbæinn og götulokanir í gildi Flugumferðarstjórar aflýsa vinnustöðvunum á morgun og laugardag Lofar látum og vísar gagnrýni Samtaka atvinnulífsins á bug „Fyrst og fremst erum við að biðja um að fá að vera skráð í okkar hús“ Þriggja ára fangelsi eftir flug frá Berlín Fann aldagamlan mun, brást hárrétt við og langar að gerast fornleifafræðingur Brunaði austur til að finna litla frænda „Þá erum við að tala um 60 milljarða í töpuðum útflutningstekjum“ Kvíðið starfsfólk, handtökur og fornminjafundur Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Sjá meira
„Alvarlegur galli á húsnæðisstuðningnum“ Eflingarfólk á heimtingu á meiri hækkunum en meðlimir Starfsgreinasambandsins þar sem húsnæðiskostnaður er mun meiri á höfuðborgarsvæðinu. 14. janúar 2023 14:29
Stefnir í hörðustu vinnudeilu í áratugi Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir að ef gengið yrði að kröfum Eflingar yrði að taka upp alla aðra nýgerða kjarasamninga í landinu. Stjórn Eflingar fer yfir næstu skref eftir að hafa slitið viðræðum við atvinnurekendur í dag en stefnir í hörðustu vinnudeilur á Íslandi í áratugi. 10. janúar 2023 19:21
Meirihluti Eflingarfólks var hlynntur verkfalli í haust Tveir af hverjum þremur félagsmönnum Eflingar voru síðastliðið haust hlynntir því að fara í verkfallsaðgerðir til að ná fram betri kjörum. Fjórir af hverjum fimm sem tóku afstöðu reyndust hlynntir. Fram undan er könnun meðal félagsfólks hvort fara eigi í verkfall eftir að Efling sleit samningaviðræðum við Samtök atvinnulífsins í dag. 10. janúar 2023 17:08
Tilboð Eflingar óaðgengilegt Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, segir að tilboð Eflingar til samtakanna um gerð kjarasamnings sé óaðgengilegt og að því hafi verið lýst yfir á fundi í kjaradeilunni í húsnæði ríkissáttasemjara í dag. Himinn og haf sé á milli tilboðsins og þeirra kjarasamninga sem þegar hafi verið gerðir. Hann er hugsi yfir því að starfsmenn á opinberum vinnumarkaði séu í samninganefnd Eflingar. 10. janúar 2023 14:12
Stefnir í verkfall eftir að Efling sleit viðræðum Efling hefur ákveðið að slíta viðræðum. Þetta staðfestir Sólveig Anna Jónsdóttir formaður félagsins sem gekk út af fundi í húsakynnum ríkissáttasemjara rétt í þessu. 10. janúar 2023 13:14