Gullhúðuð ríkisstjórn Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 31. janúar 2024 09:01 Ég sótti Framleiðsluþing Samtaka iðnaðarins á dögunum. Þar var rætt um íþyngjandi regluverk undir forskriftinni Gullhúðun á færibandi. Við vissum það fyrir að reglubyrðin á Íslandi er meiri en tilefni er til og það er ágætt að fólk sé að vakna. Þetta er að öllu leyti heimatilbúinn vandi – ekki innfluttur frá Evrópusambandinu. Í nýrri úttekt sem Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfisráðherra lét gera kom í ljós að 40% mála sem samþykkt voru úr hans ráðuneyti voru gullhúðuð. Önnur ráðuneyti eru eflaust á svipuðu róli. Íslensk stjórnvöld bera hér alla ábyrgð; þau geta ekki varpað henni annað. Það er því nokkuð kúnstugt að sjá hvern ráðherra Sjálfstæðisflokksins á fætur öðrum baða sig í umræðunni um gullhúðun, fullir vandlætingar yfir stöðu mála, þegar þeir bera sjálfir ábyrgðina. Samkeppnishæfni Íslands er eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar allra. Við erum í stöðugri samkeppni við önnur lönd um lífsgæði og tækifæri. EES samningurinn færði okkur nákvæmlega þetta – aukin lífsgæði og tækifæri. Hann hefur verið rót hagsældar á Íslandi. Honum fylgir að við innleiðum evrópskt regluverk í íslensk lög til að einfalda og samræma það umhverfi sem fólk og fyrirtæki býr við á evrópska efnahagssvæðinu. Hverju ríki er síðan nokkuð frjálst að ganga enn lengra. Það er í daglegu tali kallað gullhúðun regluverks en nær væri að kalla það blýhúðun. Sjálfstæðisflokkurinn ásamt öðrum stjórnarflokkum hefur síðan ákveðið að nota þetta frelsi, sem hvert ríki hefur, til að gera regluverkið þyngra og flóknara. Þessi tilhneiging íslenskra stjórnvalda að ganga lengra í að þrengja að almenningi og fyrirtækjum er varhugaverð. Íþyngjandi og óþarflega flókið regluverk veldur bæði töfum og auknum kostnaði á hverju einasta stigi samfélagsins og atvinnulífsins, og skilar sér að lokum í auknum kostnaði fyrir heimili landsins. Að aflétta þessum auknu byrðum er því mikið hagsmunamál. En þetta er hins vegar pólitísk ákvörðun sem stjórnarflokkarnir bera ábyrgð á. Það góða er að nú eru þeir að vakna af þessum Þyrnirósarsvefni. Enda korter í kosningar. Sofandaháttur Sjálfstæðisflokkurins Sjálfstæðisflokkurinn er sem sé að ranka við sér eftir áratuga svefn. Helst af öllu ætlar hann að slá sjálfan sig til riddara og berjast gegn þeirri blýhúðun sem hann ber meira og minna ábyrgð á sjálfur. Sömu möntru kyrja þingmenn hans í orkumálum og útlendingamálum þessa dagana og stunda nokkuð trúverðuga stjórnarandstöðu gegn eigin ríkisstjórn. Þar draga þeir réttilega fram sinnuleysi, stjórnleysi og ekki síst ákvörðunarleysi í þessum málaflokkum. Á þeirra vakt hefur óreiðukennd stefna og svifaseint regluverk byggst upp. Þrátt fyrir að hafa stýrt þessum verkefnum linnulaust í meira en 10 ár. Flokkur sem hagar sér svona er ekki beinlínis stjórntækur. Það er ekki mikill bragur af því né lýsandi fyrir pólitískan kjark að benda á „hættulegu embættismennina“ innan framkvæmdavaldsins. Ábyrgðin er á endanum alltaf ráðherranna sem eiga að standa þá vakt. En sofandahátturinn hefur verið allt um lykjandi á síðustu árum. Einföldun regluverks og hagsmunagæsla Þorsteinn Víglundsson var í pallborði á umræddu þingi. Þar lýsti hann hvaða áhrif óþarflega flókið regluverk hefur haft á rekstur fyrirtækisins sem hann er í forsvari fyrir. „Mér líður stundum eins og ég sé að draga grjóthnullung í gegnum kviksyndi“ sagði hann um kerfi sem er alltof íþyngjandi, flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Ferli sem ætti alla jafna að vera örfáir mánuðir getur tekið allt að fimm ár. Í stað þess að nýta smæðina sem íslenskt samfélag býður upp á er kerfið er þunglamalegt og stendur í vegi fyrir fólki. Hér þarf pólitíska forystu og ákvörðun um að ganga hreint til verks. Einföldun regluverks dregur úr aðgangshindrunum, eykur nýliðun og eflir samkeppnismarkaði. Ég hef heyrt mýmörg dæmi um hugmyndir og tækifæri sem aldrei urðu að veruleika vegna þess að fólk hreinlega gafst upp á skriffinnskunni. Við getum hæglega liðkað fyrir atvinnuvegum, hugmyndum og sprotum án þess að slá af eðlilegum kröfum um gæði eða öryggi, svo dæmi séu tekin. Á fyrrnefndum viðburði furðaði formaður Sjálfstæðisflokksins sig á að það væri búið að tala um einföldun regluverks í tuttugu ár en ekkert gerðist. Ég tek undir það – það er kominn tími til að láta verkin tala. Fyrrnefndur flokkur hefur sannarlega fengið drjúgan tíma til þess en ekki nýtt hann. Það er nauðsynlegt að bregðast við þessari þróun til að auka samkeppnishæfni Íslands og skapa hér sterk skilyrði fyrir verðmætasköpun. Langflestar reglugerðir sem við tökum frá EES hafa jákvæð áhrif á samfélagið, neytendur, samkeppnisskilyrði eða aðra þætti. Gullhúðun regluverks á hins vegar ekki að vera keyrð áfram, sofandi á sjálfstýringu. Það er líka okkar að standa vörð um hagsmuni þjóðarinnar. Viðreisn hefur síðustu ár lagt fram tillögur um einföldun regluverks og minni útþenslu hins opinbera. Að mati OECD gæti slík tiltekt aukið hagvöxt um 1-1.5%. Það munar um minna. Undirtektir á stjórnarheimili hafa hins vegar verið dræmar. Það er í stefnu Viðreisnar að auka samkeppnishæfni Íslands, byggja undir frjótt atvinnulíf og uppbygginu innviða, meðal annars með einföldun regluverks. Í ríkisstjórn Viðreisnar væri það eitt af forgangsmálum okkar og ganga hreint til verks í þeim efnum. Fyrsta skrefið væri að fækka ráðuneytum og senda þannig skýr skilaboð inn í stjórnsýsluna. Það þarf tiltekt í íslenskri stjórnsýslu, regluverki og ríkisfjármálum, með almannahagsmuni í forgrunni. En ljóst er að við sem þjóð verðum að standa betur með okkur sjálfum. Í stað þess að flækja málin þurfum við að styrkja hagsmuni okkar og tækifæri. Það gerir enginn nema við sjálf. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Viðreisn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Ég sótti Framleiðsluþing Samtaka iðnaðarins á dögunum. Þar var rætt um íþyngjandi regluverk undir forskriftinni Gullhúðun á færibandi. Við vissum það fyrir að reglubyrðin á Íslandi er meiri en tilefni er til og það er ágætt að fólk sé að vakna. Þetta er að öllu leyti heimatilbúinn vandi – ekki innfluttur frá Evrópusambandinu. Í nýrri úttekt sem Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfisráðherra lét gera kom í ljós að 40% mála sem samþykkt voru úr hans ráðuneyti voru gullhúðuð. Önnur ráðuneyti eru eflaust á svipuðu róli. Íslensk stjórnvöld bera hér alla ábyrgð; þau geta ekki varpað henni annað. Það er því nokkuð kúnstugt að sjá hvern ráðherra Sjálfstæðisflokksins á fætur öðrum baða sig í umræðunni um gullhúðun, fullir vandlætingar yfir stöðu mála, þegar þeir bera sjálfir ábyrgðina. Samkeppnishæfni Íslands er eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar allra. Við erum í stöðugri samkeppni við önnur lönd um lífsgæði og tækifæri. EES samningurinn færði okkur nákvæmlega þetta – aukin lífsgæði og tækifæri. Hann hefur verið rót hagsældar á Íslandi. Honum fylgir að við innleiðum evrópskt regluverk í íslensk lög til að einfalda og samræma það umhverfi sem fólk og fyrirtæki býr við á evrópska efnahagssvæðinu. Hverju ríki er síðan nokkuð frjálst að ganga enn lengra. Það er í daglegu tali kallað gullhúðun regluverks en nær væri að kalla það blýhúðun. Sjálfstæðisflokkurinn ásamt öðrum stjórnarflokkum hefur síðan ákveðið að nota þetta frelsi, sem hvert ríki hefur, til að gera regluverkið þyngra og flóknara. Þessi tilhneiging íslenskra stjórnvalda að ganga lengra í að þrengja að almenningi og fyrirtækjum er varhugaverð. Íþyngjandi og óþarflega flókið regluverk veldur bæði töfum og auknum kostnaði á hverju einasta stigi samfélagsins og atvinnulífsins, og skilar sér að lokum í auknum kostnaði fyrir heimili landsins. Að aflétta þessum auknu byrðum er því mikið hagsmunamál. En þetta er hins vegar pólitísk ákvörðun sem stjórnarflokkarnir bera ábyrgð á. Það góða er að nú eru þeir að vakna af þessum Þyrnirósarsvefni. Enda korter í kosningar. Sofandaháttur Sjálfstæðisflokkurins Sjálfstæðisflokkurinn er sem sé að ranka við sér eftir áratuga svefn. Helst af öllu ætlar hann að slá sjálfan sig til riddara og berjast gegn þeirri blýhúðun sem hann ber meira og minna ábyrgð á sjálfur. Sömu möntru kyrja þingmenn hans í orkumálum og útlendingamálum þessa dagana og stunda nokkuð trúverðuga stjórnarandstöðu gegn eigin ríkisstjórn. Þar draga þeir réttilega fram sinnuleysi, stjórnleysi og ekki síst ákvörðunarleysi í þessum málaflokkum. Á þeirra vakt hefur óreiðukennd stefna og svifaseint regluverk byggst upp. Þrátt fyrir að hafa stýrt þessum verkefnum linnulaust í meira en 10 ár. Flokkur sem hagar sér svona er ekki beinlínis stjórntækur. Það er ekki mikill bragur af því né lýsandi fyrir pólitískan kjark að benda á „hættulegu embættismennina“ innan framkvæmdavaldsins. Ábyrgðin er á endanum alltaf ráðherranna sem eiga að standa þá vakt. En sofandahátturinn hefur verið allt um lykjandi á síðustu árum. Einföldun regluverks og hagsmunagæsla Þorsteinn Víglundsson var í pallborði á umræddu þingi. Þar lýsti hann hvaða áhrif óþarflega flókið regluverk hefur haft á rekstur fyrirtækisins sem hann er í forsvari fyrir. „Mér líður stundum eins og ég sé að draga grjóthnullung í gegnum kviksyndi“ sagði hann um kerfi sem er alltof íþyngjandi, flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Ferli sem ætti alla jafna að vera örfáir mánuðir getur tekið allt að fimm ár. Í stað þess að nýta smæðina sem íslenskt samfélag býður upp á er kerfið er þunglamalegt og stendur í vegi fyrir fólki. Hér þarf pólitíska forystu og ákvörðun um að ganga hreint til verks. Einföldun regluverks dregur úr aðgangshindrunum, eykur nýliðun og eflir samkeppnismarkaði. Ég hef heyrt mýmörg dæmi um hugmyndir og tækifæri sem aldrei urðu að veruleika vegna þess að fólk hreinlega gafst upp á skriffinnskunni. Við getum hæglega liðkað fyrir atvinnuvegum, hugmyndum og sprotum án þess að slá af eðlilegum kröfum um gæði eða öryggi, svo dæmi séu tekin. Á fyrrnefndum viðburði furðaði formaður Sjálfstæðisflokksins sig á að það væri búið að tala um einföldun regluverks í tuttugu ár en ekkert gerðist. Ég tek undir það – það er kominn tími til að láta verkin tala. Fyrrnefndur flokkur hefur sannarlega fengið drjúgan tíma til þess en ekki nýtt hann. Það er nauðsynlegt að bregðast við þessari þróun til að auka samkeppnishæfni Íslands og skapa hér sterk skilyrði fyrir verðmætasköpun. Langflestar reglugerðir sem við tökum frá EES hafa jákvæð áhrif á samfélagið, neytendur, samkeppnisskilyrði eða aðra þætti. Gullhúðun regluverks á hins vegar ekki að vera keyrð áfram, sofandi á sjálfstýringu. Það er líka okkar að standa vörð um hagsmuni þjóðarinnar. Viðreisn hefur síðustu ár lagt fram tillögur um einföldun regluverks og minni útþenslu hins opinbera. Að mati OECD gæti slík tiltekt aukið hagvöxt um 1-1.5%. Það munar um minna. Undirtektir á stjórnarheimili hafa hins vegar verið dræmar. Það er í stefnu Viðreisnar að auka samkeppnishæfni Íslands, byggja undir frjótt atvinnulíf og uppbygginu innviða, meðal annars með einföldun regluverks. Í ríkisstjórn Viðreisnar væri það eitt af forgangsmálum okkar og ganga hreint til verks í þeim efnum. Fyrsta skrefið væri að fækka ráðuneytum og senda þannig skýr skilaboð inn í stjórnsýsluna. Það þarf tiltekt í íslenskri stjórnsýslu, regluverki og ríkisfjármálum, með almannahagsmuni í forgrunni. En ljóst er að við sem þjóð verðum að standa betur með okkur sjálfum. Í stað þess að flækja málin þurfum við að styrkja hagsmuni okkar og tækifæri. Það gerir enginn nema við sjálf. Höfundur er formaður Viðreisnar.
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar