Gullhúðuð ríkisstjórn Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 31. janúar 2024 09:01 Ég sótti Framleiðsluþing Samtaka iðnaðarins á dögunum. Þar var rætt um íþyngjandi regluverk undir forskriftinni Gullhúðun á færibandi. Við vissum það fyrir að reglubyrðin á Íslandi er meiri en tilefni er til og það er ágætt að fólk sé að vakna. Þetta er að öllu leyti heimatilbúinn vandi – ekki innfluttur frá Evrópusambandinu. Í nýrri úttekt sem Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfisráðherra lét gera kom í ljós að 40% mála sem samþykkt voru úr hans ráðuneyti voru gullhúðuð. Önnur ráðuneyti eru eflaust á svipuðu róli. Íslensk stjórnvöld bera hér alla ábyrgð; þau geta ekki varpað henni annað. Það er því nokkuð kúnstugt að sjá hvern ráðherra Sjálfstæðisflokksins á fætur öðrum baða sig í umræðunni um gullhúðun, fullir vandlætingar yfir stöðu mála, þegar þeir bera sjálfir ábyrgðina. Samkeppnishæfni Íslands er eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar allra. Við erum í stöðugri samkeppni við önnur lönd um lífsgæði og tækifæri. EES samningurinn færði okkur nákvæmlega þetta – aukin lífsgæði og tækifæri. Hann hefur verið rót hagsældar á Íslandi. Honum fylgir að við innleiðum evrópskt regluverk í íslensk lög til að einfalda og samræma það umhverfi sem fólk og fyrirtæki býr við á evrópska efnahagssvæðinu. Hverju ríki er síðan nokkuð frjálst að ganga enn lengra. Það er í daglegu tali kallað gullhúðun regluverks en nær væri að kalla það blýhúðun. Sjálfstæðisflokkurinn ásamt öðrum stjórnarflokkum hefur síðan ákveðið að nota þetta frelsi, sem hvert ríki hefur, til að gera regluverkið þyngra og flóknara. Þessi tilhneiging íslenskra stjórnvalda að ganga lengra í að þrengja að almenningi og fyrirtækjum er varhugaverð. Íþyngjandi og óþarflega flókið regluverk veldur bæði töfum og auknum kostnaði á hverju einasta stigi samfélagsins og atvinnulífsins, og skilar sér að lokum í auknum kostnaði fyrir heimili landsins. Að aflétta þessum auknu byrðum er því mikið hagsmunamál. En þetta er hins vegar pólitísk ákvörðun sem stjórnarflokkarnir bera ábyrgð á. Það góða er að nú eru þeir að vakna af þessum Þyrnirósarsvefni. Enda korter í kosningar. Sofandaháttur Sjálfstæðisflokkurins Sjálfstæðisflokkurinn er sem sé að ranka við sér eftir áratuga svefn. Helst af öllu ætlar hann að slá sjálfan sig til riddara og berjast gegn þeirri blýhúðun sem hann ber meira og minna ábyrgð á sjálfur. Sömu möntru kyrja þingmenn hans í orkumálum og útlendingamálum þessa dagana og stunda nokkuð trúverðuga stjórnarandstöðu gegn eigin ríkisstjórn. Þar draga þeir réttilega fram sinnuleysi, stjórnleysi og ekki síst ákvörðunarleysi í þessum málaflokkum. Á þeirra vakt hefur óreiðukennd stefna og svifaseint regluverk byggst upp. Þrátt fyrir að hafa stýrt þessum verkefnum linnulaust í meira en 10 ár. Flokkur sem hagar sér svona er ekki beinlínis stjórntækur. Það er ekki mikill bragur af því né lýsandi fyrir pólitískan kjark að benda á „hættulegu embættismennina“ innan framkvæmdavaldsins. Ábyrgðin er á endanum alltaf ráðherranna sem eiga að standa þá vakt. En sofandahátturinn hefur verið allt um lykjandi á síðustu árum. Einföldun regluverks og hagsmunagæsla Þorsteinn Víglundsson var í pallborði á umræddu þingi. Þar lýsti hann hvaða áhrif óþarflega flókið regluverk hefur haft á rekstur fyrirtækisins sem hann er í forsvari fyrir. „Mér líður stundum eins og ég sé að draga grjóthnullung í gegnum kviksyndi“ sagði hann um kerfi sem er alltof íþyngjandi, flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Ferli sem ætti alla jafna að vera örfáir mánuðir getur tekið allt að fimm ár. Í stað þess að nýta smæðina sem íslenskt samfélag býður upp á er kerfið er þunglamalegt og stendur í vegi fyrir fólki. Hér þarf pólitíska forystu og ákvörðun um að ganga hreint til verks. Einföldun regluverks dregur úr aðgangshindrunum, eykur nýliðun og eflir samkeppnismarkaði. Ég hef heyrt mýmörg dæmi um hugmyndir og tækifæri sem aldrei urðu að veruleika vegna þess að fólk hreinlega gafst upp á skriffinnskunni. Við getum hæglega liðkað fyrir atvinnuvegum, hugmyndum og sprotum án þess að slá af eðlilegum kröfum um gæði eða öryggi, svo dæmi séu tekin. Á fyrrnefndum viðburði furðaði formaður Sjálfstæðisflokksins sig á að það væri búið að tala um einföldun regluverks í tuttugu ár en ekkert gerðist. Ég tek undir það – það er kominn tími til að láta verkin tala. Fyrrnefndur flokkur hefur sannarlega fengið drjúgan tíma til þess en ekki nýtt hann. Það er nauðsynlegt að bregðast við þessari þróun til að auka samkeppnishæfni Íslands og skapa hér sterk skilyrði fyrir verðmætasköpun. Langflestar reglugerðir sem við tökum frá EES hafa jákvæð áhrif á samfélagið, neytendur, samkeppnisskilyrði eða aðra þætti. Gullhúðun regluverks á hins vegar ekki að vera keyrð áfram, sofandi á sjálfstýringu. Það er líka okkar að standa vörð um hagsmuni þjóðarinnar. Viðreisn hefur síðustu ár lagt fram tillögur um einföldun regluverks og minni útþenslu hins opinbera. Að mati OECD gæti slík tiltekt aukið hagvöxt um 1-1.5%. Það munar um minna. Undirtektir á stjórnarheimili hafa hins vegar verið dræmar. Það er í stefnu Viðreisnar að auka samkeppnishæfni Íslands, byggja undir frjótt atvinnulíf og uppbygginu innviða, meðal annars með einföldun regluverks. Í ríkisstjórn Viðreisnar væri það eitt af forgangsmálum okkar og ganga hreint til verks í þeim efnum. Fyrsta skrefið væri að fækka ráðuneytum og senda þannig skýr skilaboð inn í stjórnsýsluna. Það þarf tiltekt í íslenskri stjórnsýslu, regluverki og ríkisfjármálum, með almannahagsmuni í forgrunni. En ljóst er að við sem þjóð verðum að standa betur með okkur sjálfum. Í stað þess að flækja málin þurfum við að styrkja hagsmuni okkar og tækifæri. Það gerir enginn nema við sjálf. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Viðreisn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Skoðun Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Ég sótti Framleiðsluþing Samtaka iðnaðarins á dögunum. Þar var rætt um íþyngjandi regluverk undir forskriftinni Gullhúðun á færibandi. Við vissum það fyrir að reglubyrðin á Íslandi er meiri en tilefni er til og það er ágætt að fólk sé að vakna. Þetta er að öllu leyti heimatilbúinn vandi – ekki innfluttur frá Evrópusambandinu. Í nýrri úttekt sem Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfisráðherra lét gera kom í ljós að 40% mála sem samþykkt voru úr hans ráðuneyti voru gullhúðuð. Önnur ráðuneyti eru eflaust á svipuðu róli. Íslensk stjórnvöld bera hér alla ábyrgð; þau geta ekki varpað henni annað. Það er því nokkuð kúnstugt að sjá hvern ráðherra Sjálfstæðisflokksins á fætur öðrum baða sig í umræðunni um gullhúðun, fullir vandlætingar yfir stöðu mála, þegar þeir bera sjálfir ábyrgðina. Samkeppnishæfni Íslands er eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar allra. Við erum í stöðugri samkeppni við önnur lönd um lífsgæði og tækifæri. EES samningurinn færði okkur nákvæmlega þetta – aukin lífsgæði og tækifæri. Hann hefur verið rót hagsældar á Íslandi. Honum fylgir að við innleiðum evrópskt regluverk í íslensk lög til að einfalda og samræma það umhverfi sem fólk og fyrirtæki býr við á evrópska efnahagssvæðinu. Hverju ríki er síðan nokkuð frjálst að ganga enn lengra. Það er í daglegu tali kallað gullhúðun regluverks en nær væri að kalla það blýhúðun. Sjálfstæðisflokkurinn ásamt öðrum stjórnarflokkum hefur síðan ákveðið að nota þetta frelsi, sem hvert ríki hefur, til að gera regluverkið þyngra og flóknara. Þessi tilhneiging íslenskra stjórnvalda að ganga lengra í að þrengja að almenningi og fyrirtækjum er varhugaverð. Íþyngjandi og óþarflega flókið regluverk veldur bæði töfum og auknum kostnaði á hverju einasta stigi samfélagsins og atvinnulífsins, og skilar sér að lokum í auknum kostnaði fyrir heimili landsins. Að aflétta þessum auknu byrðum er því mikið hagsmunamál. En þetta er hins vegar pólitísk ákvörðun sem stjórnarflokkarnir bera ábyrgð á. Það góða er að nú eru þeir að vakna af þessum Þyrnirósarsvefni. Enda korter í kosningar. Sofandaháttur Sjálfstæðisflokkurins Sjálfstæðisflokkurinn er sem sé að ranka við sér eftir áratuga svefn. Helst af öllu ætlar hann að slá sjálfan sig til riddara og berjast gegn þeirri blýhúðun sem hann ber meira og minna ábyrgð á sjálfur. Sömu möntru kyrja þingmenn hans í orkumálum og útlendingamálum þessa dagana og stunda nokkuð trúverðuga stjórnarandstöðu gegn eigin ríkisstjórn. Þar draga þeir réttilega fram sinnuleysi, stjórnleysi og ekki síst ákvörðunarleysi í þessum málaflokkum. Á þeirra vakt hefur óreiðukennd stefna og svifaseint regluverk byggst upp. Þrátt fyrir að hafa stýrt þessum verkefnum linnulaust í meira en 10 ár. Flokkur sem hagar sér svona er ekki beinlínis stjórntækur. Það er ekki mikill bragur af því né lýsandi fyrir pólitískan kjark að benda á „hættulegu embættismennina“ innan framkvæmdavaldsins. Ábyrgðin er á endanum alltaf ráðherranna sem eiga að standa þá vakt. En sofandahátturinn hefur verið allt um lykjandi á síðustu árum. Einföldun regluverks og hagsmunagæsla Þorsteinn Víglundsson var í pallborði á umræddu þingi. Þar lýsti hann hvaða áhrif óþarflega flókið regluverk hefur haft á rekstur fyrirtækisins sem hann er í forsvari fyrir. „Mér líður stundum eins og ég sé að draga grjóthnullung í gegnum kviksyndi“ sagði hann um kerfi sem er alltof íþyngjandi, flókið, óskilvirkt og kostnaðarsamt. Ferli sem ætti alla jafna að vera örfáir mánuðir getur tekið allt að fimm ár. Í stað þess að nýta smæðina sem íslenskt samfélag býður upp á er kerfið er þunglamalegt og stendur í vegi fyrir fólki. Hér þarf pólitíska forystu og ákvörðun um að ganga hreint til verks. Einföldun regluverks dregur úr aðgangshindrunum, eykur nýliðun og eflir samkeppnismarkaði. Ég hef heyrt mýmörg dæmi um hugmyndir og tækifæri sem aldrei urðu að veruleika vegna þess að fólk hreinlega gafst upp á skriffinnskunni. Við getum hæglega liðkað fyrir atvinnuvegum, hugmyndum og sprotum án þess að slá af eðlilegum kröfum um gæði eða öryggi, svo dæmi séu tekin. Á fyrrnefndum viðburði furðaði formaður Sjálfstæðisflokksins sig á að það væri búið að tala um einföldun regluverks í tuttugu ár en ekkert gerðist. Ég tek undir það – það er kominn tími til að láta verkin tala. Fyrrnefndur flokkur hefur sannarlega fengið drjúgan tíma til þess en ekki nýtt hann. Það er nauðsynlegt að bregðast við þessari þróun til að auka samkeppnishæfni Íslands og skapa hér sterk skilyrði fyrir verðmætasköpun. Langflestar reglugerðir sem við tökum frá EES hafa jákvæð áhrif á samfélagið, neytendur, samkeppnisskilyrði eða aðra þætti. Gullhúðun regluverks á hins vegar ekki að vera keyrð áfram, sofandi á sjálfstýringu. Það er líka okkar að standa vörð um hagsmuni þjóðarinnar. Viðreisn hefur síðustu ár lagt fram tillögur um einföldun regluverks og minni útþenslu hins opinbera. Að mati OECD gæti slík tiltekt aukið hagvöxt um 1-1.5%. Það munar um minna. Undirtektir á stjórnarheimili hafa hins vegar verið dræmar. Það er í stefnu Viðreisnar að auka samkeppnishæfni Íslands, byggja undir frjótt atvinnulíf og uppbygginu innviða, meðal annars með einföldun regluverks. Í ríkisstjórn Viðreisnar væri það eitt af forgangsmálum okkar og ganga hreint til verks í þeim efnum. Fyrsta skrefið væri að fækka ráðuneytum og senda þannig skýr skilaboð inn í stjórnsýsluna. Það þarf tiltekt í íslenskri stjórnsýslu, regluverki og ríkisfjármálum, með almannahagsmuni í forgrunni. En ljóst er að við sem þjóð verðum að standa betur með okkur sjálfum. Í stað þess að flækja málin þurfum við að styrkja hagsmuni okkar og tækifæri. Það gerir enginn nema við sjálf. Höfundur er formaður Viðreisnar.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun