Þingmenn stjórnarandstöðunnar tóku fjölmörg til máls í dag á þingi í dag undir lið fundarstjórn forseta og ræddu niðurstöðu Mannréttindadómstóls Evrópu í dag í talningamálinu svo kallaða.
„Forseti vill geta þess af þessu tilefni að af hálfu forseta hefur þegar verið óskað eftir því að skrifstofa Alþingis framkvæmi greiningu á þeim dómi sem hér um ræðir og verður sú niðurstaða að sjálfsögðu kynnt þingmönnum þegar hún liggur fyrir,“ sagði Birgir eftir að Þórunn Sveinbjarnardóttir, þingkona Samfylkingarinnar, hóf umræðu um málið á þingi í dag.
Mannréttindadómstóll Evrópu komst að því í dag að brotið hafi verið á rétti þeirra Magnúsar D. Norðdahl og Guðmundar Gunnarssonar í talningamálinu svo kallaða í Norðvesturkjördæmi. Íslenska ríkinu er gert að greiða þeim bætur.
Kvörtun þeirra til dómstólsins laut að annars vegar framkvæmd talningar í kjördæminu og hins vegar að því að þeir hafi ekki haft skilvirka leið til að koma kvörtunum sínum áleiðis. Íslenska ríkinu gert að greiða þeim báðum um 13 þúsund evrur í bætur sem samsvarar um tveimur milljónum íslenskra króna.
Þórunn Sveinbjarnardóttir þingkona Samfylkingarinnar ætlar að taka málið upp í stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd á morgun og sagði á þingi í dag að í dómi sé bent á alvarleg atriði sem að verði að taka til skoðunar.
„Dóminn hef ég lesið og þarf að lesa, held ég, í nokkrum sinnum en þar þarna er bent á mjög alvarleg atriði sem löggjafanum ber að taka á og hér skora ég á háttvirta þingheim að standa undir nafni, taka þessari niðurstöðu, fara í það að breyta lögunum, þeim lögum sem nauðsynlegt er að breyta og breyta ákvæðum stjórnarskrár.
Dómurinn skýr
Fleiri þingmenn tóku svo til máls. Logi Einarsson, þingmaður Samfylkingar, sagði það skýrt í dómi að réttur væri skertur til frjálsra kosninga. Hann sagði það fortakslausa skyldu þingheims að bregðast við ábendingum sem koma fram í niðurstöðunni.
„Dómur Mannréttindadómstólsins snýr því ekki að því heldur hvernig og hverjir tóku ákvörðun um að niðurstaðan hafi verið lögmæt. Niðurstaðan er skýr. Okkar fyrirkomulag uppfyllir ekki kröfur mannréttindasáttmála Evrópu og það er fortakslaus skylda okkar þingmanna að bæta úr því með breytingum á kosningalögum og stjórnarskrá. Um þetta hljótum við öll að vera sammála og það er brýnt að klára þetta helst í vor en eftir situr.“
Björn Leví Gunnarsson, þingmaður Pírata, tók einnig til máls um niðurstöðuna og spurði hverjar pólitískar afleiðingar eiga að vera vegna þessa dóms. Þau þurfi að líta í eigin barm.
„Ég sé ekki að við getum hlaupið undan þessari ábyrgð,“ segir Björn Leví og að niðurstaða dómsins kalli á samstarf um það hvernig
Hann sagðist fagna niðurstöðu dómstólsins, niðurstaða kjörbréfanefndar hefði verið honum vonbrigði.
Brot gegn öllum
Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingar, sagði brot gegn einni manneskju þegar kemur að frjálsum kosningum væri brot gegn okkur öllum. Það væri ekki hægt að byggja áfram á því fyrirkomulagi sem sé í gildi núna. Að Alþingi úrskurði sjálft um sitt eigið hæfi. Það standist ekki hæfi um lýðræðislega stjórnarhætti og því þurfi að breyta.
„Við getum ekki haldið áfram að byggja á fyrirkomulagi þar sem Alþingi sjálft úrskurðar um gildi kosninga án þess að óhlutdrægni sé tryggð án þess að niðurstaðan sé kæranleg til dómstóls eða óháðs úrskurðaraðila. Það stenst einfaldlega ekki þær lágmarkskröfur um lýðræðislega stjórnarhætti sem við höfum skuldbundið okkur til að virða ásamt öðrum Evrópuþjóðum,“ sagði Jóhann Páll.
Fleiri tóku til máls eins og Dagbjörg Hákonardóttir, þingkona Samfylkingar, og Arndís Anna K. Gunnarsdóttir þingkona Pírata. Þær sögðu dóminn áfellisdóm og hann valda blendnum tilfinningum.
Falleinkunn fyrir framkvæmdavald
Halldóra Mogensen þingkona Pírata sagði MDE hafa gefið út falleinkunn fyrir framkvæmdavaldið.
Það voru þó ekki bara þingmenn stjórnarandstöðu sem tjáðu sig. Hildur Sverrisdóttir, þingflokksformaður Sjálfstæðisflokksins, gerði það líka og tók undir að það væri á þeirra ábyrgð að skoða niðurstöðu dómsins. Það væri samt ljóst að kjörbréfanefnd hefði unnið af heilindum og faglega.
„En fyrirkomulagið í heild sinni er sjálfsagt að skoða og það er verkefni okkar fram undan.“
Umræðurnar voru lengri og nefndi sem dæmi Kristrún Frostadóttir, formaður og þingkona Samfylkingarinnar, að það hefur verið á forræði forsætisráðherra að gera tillögu að breytingum á stjórnarskránni. Það sé áríðandi að það verði gert.
