Herði kröfur um reynslu leiðsögumanna eftir banaslysið Kjartan Kjartansson skrifar 8. nóvember 2024 15:09 Hátt í tvö hundruð björgarsveitarmenn tóku þátt í björgunar- og leitarstörfum í Breiðamerkurjökli í ágúst. Einn lést og ein slasaðist en vegna ruglings leiðsögumanna var leitað að fólki undir ís fram á næsta dag þrátt fyrir að það hefði aldrei neinir fleiri ferðamenn verið. Vísir/Vilhelm Starfshópur sem var skipaður eftir banaslys á Breiðamerkurjökli í sumar leggur til að auknar kröfur verði gerðar um menntun og reynslu leiðsögumanna. Mörg fyrirtæki sem bjóða upp á jöklaferðir hafi ekki leiðsögumenn með nauðsynlega menntun. Bandarískur karlmaður lést og ófrísk kona hans slasaðist þegar ís hrundi ofan á þau í svelg í Breiðamerkurjökli í ágúst. Þau voru í ferð á vegum ferðaþjónustufyrirtækis sem markaðssetti svelginn sem íshelli. Töluverð gagnrýni kom fram í kjölfarið á að ferðaþjónustufyrirtæki stunduðu slíkar ferðir að sumri til. Vatnajökulsþjóðgarður stöðvaði ferðirnar tímabundið eftir banaslysið. Eftir að þær hófust aftur í haust hefur verið unnið eftir nýju verklagi sem felur meðal annars í sér daglegt áhættumat á jöklinum. Tveimur dögum eftir slysið var skipaður starfshópur ráðuneytisstjóra fjögurra ráðuneyta til þess að afla upplýsinga um slysið og skoða öryggi í íshellaferðum almennt. Niðurstöður hópsins voru kynntar í ríkisstjórn í morgun. Starfshópurinn mælir hvorki til bann við jökla- eða íshellaferðum, hvort sem er eftir árstíma eða svæðum og vísar til atvinnufrelsisákvæði stjórnarskrár og almannaréttar. Hann leggur þó til nokkrar úrbætur til þess að auka öryggi jöklaferða sem hann segir geta verið hættulegar, sérstaklega að sumri og í hlýindum þegar leysing er í gangi. Styrki betur nám í fjallamennsku Æskilegt er sagt að gera kröfu um að leiðsögumenn hafi lokið námskeiðum í jöklaleiðsögn og að skilyrði verði sett um það í samningum þjóðgarðsins við ferðaþjónustuaðila. Öryggisáætlanir ferðaþjónustufyrirtækja verði einnig hluti af leyfisveitingaferlinu. Mörg fyrirtækjanna sem bjóða upp á skipulagðar jöklaferðir eru sögð ekki með leiðsögumenn sem hafi lokið nauðsynlegri menntun. Auk þess leggur hópurinn til að menntun leiðsögumanna verði betur tryggð innan menntakerfisins. Óvíst sé með framtíð grunnáms í fjallamennsku hjá Framhaldsskóla Austur-Skaftafellssýslu eftir næsta vor. Starfshópurinn segir til dæmis hægt að styðja Félag fjallaleiðsögumanna og tryggja fjármögnun námsins til lengri tíma. Þá vill starfshópurinn að unnið verði áhættumat á jöklum sem verði nýtt til að meta áhættu í skipulögðum ferðum og að haldin verði skrá um slys og óhöpp í ferðaþjónustu. Eftir banaslysið í sumar kom fram að ferðamaður hefði orðið fyrir íshruni á sama stað skömmu áður sem Vatnajökulsþjóðgarður sagðist ekki hafa fengið upplýsingar um. Starfshópurinn segir mikilvægt fyrir ferðaþjónustuna að geta lært af slysum og skráning þeirra sé nauðsynleg af þeim sökum. Höfðu um tíu milljarða upp úr jöklaferðunum Úttekt starfshópsins leiddi í ljós að um 400 þúsund manns hefðu farið í skipulagða jöklaferð í fyrra, um fimmtungur allra ferðamanna sem kom til landsins. Miðað við meðalverð slíkra ferða megi áætla að ferðaþjónustan hafi haft um tíu milljarða króna í tekjur af þeim árið 2023. Þá séu ótalin hliðaráhrif þeirra eins og gisting, bílaleigur og veitingastaðir. Alls sjái 36 fyrirtæki um framkvæmd jöklaferða en mörg þeirra reki slíka starfsemi á fleiri en einum jökli. Fjórtán fyrirtæki hafi starfsemi á Breiðamerkurjökli, tíu á Sólheimajökli, tíu á Skaftafellsjökli, níu á Kötlujökli, sjö á Langjökli og eitt á Öræfajökli. Vatnajökulsþjóðgarður kærði ferðaþjónustufyrirtækið Niflheima fyrir ólöglegar framkvæmdir í Breiðamerkurjökli í haust og endurnýjaði ekki samning við það. Frá ánni Skálm þar sem jökulhlaup varð í sumar.Jóhann K. Jóhannsson Voru með ferðamenn í Kötlujökli þegar jökulhlaup varð í sumar Starfshópurinn segir að gæta þurfi sérstakrar varúðar í ferðum í Kötlujökul vegna hættu á hlaupum. Flóp geti þar átt sér stað með litlum sem engum fyrirvara. Mesta hættan sé að sumarlagi þegar jarðhitakatlar innan Kötluöskjunnar tengist við kerfi leysingarvatns í jöklinum. Íshellar myndist í þeim rásum og reikna megi með að hlaupvatn renni um þá. Stórslys er sagt hefðu getað orðið þegar hlaup varð í Leirá og Skálm í sumar. Ferðaþjónustufyrirtæki hafi verið með ferðamenn í íshellaferðum í Kötlujökli á þeim tíma þegar hlaupið varð þrátt fyrir að jarðvísindamenn hafi allt eins búist við hlaupinu niður jökulinn. Þrátt fyrir að slysið í Breiðamerkujökli hefði verið fyrsta banaslysið í skipulagðri jöklaferð á Íslandi væru þekkt dæmi um að ferðafólk á eigin vegum í óskipulögðum ferðum hefði lent í háska. Slys hefðu þannig orðið við Blágnípujökul og í íshellum í Hrafntinnuskeri og Kverkjökli. Legið hefði nærri slysum vegna jökulhlaupa í íshellum á austanverðum Breiðamerkurjökli. Fréttin hefur verið uppfærð. Vatnajökulsþjóðgarður Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar (2024) Stjórnsýsla Slys á Breiðamerkurjökli Ferðaþjónusta Öryggi á ferðamannastöðum Mest lesið Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Innlent Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Innlent Bíll konunnar sást á upptöku Innlent Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Innlent Landsmenn allir harmi slegnir Innlent Grunaður hraðbankaþjófur í gæslu eftir allt saman Innlent Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Innlent Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Innlent Thunberg og félagar borin út úr norska seðlabankanum Erlent Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Innlent Fleiri fréttir „Versti tíminn, allra versti tíminn“ Gamall þristur strand vegna skorts á bensíni Hátt í tveggja tíma veðmálaauglýsing í boði Rúv Hraðbankinn ófundinn, hungursneyð og skólar hefjast Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Grunaður hraðbankaþjófur í gæslu eftir allt saman Þurfa að bíða lengur eftir að komast í Sundhöllina Bíll konunnar sást á upptöku Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Líta málið „mjög alvarlegum augum“ Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Rigning og rok í methlaupi Sleppt úr gæsluvarðhaldi en málið enn til rannsóknar Hlaup hafið úr Hafrafellslóni Hungursneyð lýst yfir og forsætisráðherra segir alþjóðasamfélagið ráðalaust Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Hungursneið á Gasa, strokulaxar og metþátttaka í Reykjavíkurmaraþoni Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Áfall fyrir RIFF Skipar samningateymi um uppbyggingu Víkings á Markarsvæði Leituðu ítrekað í geymslur stofnunar Tillaga um að stækka Hótel Flatey felld Landsmenn allir harmi slegnir Sósíalistar og Rússlandsvinir undir eitt þak „Kannski verður maður grátandi hálft hlaupið, en þá bara er það þannig“ Bærinn hefur afhent lögreglu myndefni í tengslum við hraðbankaránið Dauðbrá og varð öskureið þegar hún sá sjálfa sig í gervigreindarmyndbandi 83% fallinna almennir borgarar: „Allt sem er að gerast þarna ber einkenni þjóðarmorðs“ Næsti fasi í yfirtöku á Gasaströnd og Njálugleði Sjá meira
Bandarískur karlmaður lést og ófrísk kona hans slasaðist þegar ís hrundi ofan á þau í svelg í Breiðamerkurjökli í ágúst. Þau voru í ferð á vegum ferðaþjónustufyrirtækis sem markaðssetti svelginn sem íshelli. Töluverð gagnrýni kom fram í kjölfarið á að ferðaþjónustufyrirtæki stunduðu slíkar ferðir að sumri til. Vatnajökulsþjóðgarður stöðvaði ferðirnar tímabundið eftir banaslysið. Eftir að þær hófust aftur í haust hefur verið unnið eftir nýju verklagi sem felur meðal annars í sér daglegt áhættumat á jöklinum. Tveimur dögum eftir slysið var skipaður starfshópur ráðuneytisstjóra fjögurra ráðuneyta til þess að afla upplýsinga um slysið og skoða öryggi í íshellaferðum almennt. Niðurstöður hópsins voru kynntar í ríkisstjórn í morgun. Starfshópurinn mælir hvorki til bann við jökla- eða íshellaferðum, hvort sem er eftir árstíma eða svæðum og vísar til atvinnufrelsisákvæði stjórnarskrár og almannaréttar. Hann leggur þó til nokkrar úrbætur til þess að auka öryggi jöklaferða sem hann segir geta verið hættulegar, sérstaklega að sumri og í hlýindum þegar leysing er í gangi. Styrki betur nám í fjallamennsku Æskilegt er sagt að gera kröfu um að leiðsögumenn hafi lokið námskeiðum í jöklaleiðsögn og að skilyrði verði sett um það í samningum þjóðgarðsins við ferðaþjónustuaðila. Öryggisáætlanir ferðaþjónustufyrirtækja verði einnig hluti af leyfisveitingaferlinu. Mörg fyrirtækjanna sem bjóða upp á skipulagðar jöklaferðir eru sögð ekki með leiðsögumenn sem hafi lokið nauðsynlegri menntun. Auk þess leggur hópurinn til að menntun leiðsögumanna verði betur tryggð innan menntakerfisins. Óvíst sé með framtíð grunnáms í fjallamennsku hjá Framhaldsskóla Austur-Skaftafellssýslu eftir næsta vor. Starfshópurinn segir til dæmis hægt að styðja Félag fjallaleiðsögumanna og tryggja fjármögnun námsins til lengri tíma. Þá vill starfshópurinn að unnið verði áhættumat á jöklum sem verði nýtt til að meta áhættu í skipulögðum ferðum og að haldin verði skrá um slys og óhöpp í ferðaþjónustu. Eftir banaslysið í sumar kom fram að ferðamaður hefði orðið fyrir íshruni á sama stað skömmu áður sem Vatnajökulsþjóðgarður sagðist ekki hafa fengið upplýsingar um. Starfshópurinn segir mikilvægt fyrir ferðaþjónustuna að geta lært af slysum og skráning þeirra sé nauðsynleg af þeim sökum. Höfðu um tíu milljarða upp úr jöklaferðunum Úttekt starfshópsins leiddi í ljós að um 400 þúsund manns hefðu farið í skipulagða jöklaferð í fyrra, um fimmtungur allra ferðamanna sem kom til landsins. Miðað við meðalverð slíkra ferða megi áætla að ferðaþjónustan hafi haft um tíu milljarða króna í tekjur af þeim árið 2023. Þá séu ótalin hliðaráhrif þeirra eins og gisting, bílaleigur og veitingastaðir. Alls sjái 36 fyrirtæki um framkvæmd jöklaferða en mörg þeirra reki slíka starfsemi á fleiri en einum jökli. Fjórtán fyrirtæki hafi starfsemi á Breiðamerkurjökli, tíu á Sólheimajökli, tíu á Skaftafellsjökli, níu á Kötlujökli, sjö á Langjökli og eitt á Öræfajökli. Vatnajökulsþjóðgarður kærði ferðaþjónustufyrirtækið Niflheima fyrir ólöglegar framkvæmdir í Breiðamerkurjökli í haust og endurnýjaði ekki samning við það. Frá ánni Skálm þar sem jökulhlaup varð í sumar.Jóhann K. Jóhannsson Voru með ferðamenn í Kötlujökli þegar jökulhlaup varð í sumar Starfshópurinn segir að gæta þurfi sérstakrar varúðar í ferðum í Kötlujökul vegna hættu á hlaupum. Flóp geti þar átt sér stað með litlum sem engum fyrirvara. Mesta hættan sé að sumarlagi þegar jarðhitakatlar innan Kötluöskjunnar tengist við kerfi leysingarvatns í jöklinum. Íshellar myndist í þeim rásum og reikna megi með að hlaupvatn renni um þá. Stórslys er sagt hefðu getað orðið þegar hlaup varð í Leirá og Skálm í sumar. Ferðaþjónustufyrirtæki hafi verið með ferðamenn í íshellaferðum í Kötlujökli á þeim tíma þegar hlaupið varð þrátt fyrir að jarðvísindamenn hafi allt eins búist við hlaupinu niður jökulinn. Þrátt fyrir að slysið í Breiðamerkujökli hefði verið fyrsta banaslysið í skipulagðri jöklaferð á Íslandi væru þekkt dæmi um að ferðafólk á eigin vegum í óskipulögðum ferðum hefði lent í háska. Slys hefðu þannig orðið við Blágnípujökul og í íshellum í Hrafntinnuskeri og Kverkjökli. Legið hefði nærri slysum vegna jökulhlaupa í íshellum á austanverðum Breiðamerkurjökli. Fréttin hefur verið uppfærð.
Vatnajökulsþjóðgarður Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar (2024) Stjórnsýsla Slys á Breiðamerkurjökli Ferðaþjónusta Öryggi á ferðamannastöðum Mest lesið Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Innlent Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Innlent Bíll konunnar sást á upptöku Innlent Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Innlent Landsmenn allir harmi slegnir Innlent Grunaður hraðbankaþjófur í gæslu eftir allt saman Innlent Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Innlent Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Innlent Thunberg og félagar borin út úr norska seðlabankanum Erlent Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Innlent Fleiri fréttir „Versti tíminn, allra versti tíminn“ Gamall þristur strand vegna skorts á bensíni Hátt í tveggja tíma veðmálaauglýsing í boði Rúv Hraðbankinn ófundinn, hungursneyð og skólar hefjast Farþegar látnir sofa á gólfinu á hóteli í Keflavík Grunaður hraðbankaþjófur í gæslu eftir allt saman Þurfa að bíða lengur eftir að komast í Sundhöllina Bíll konunnar sást á upptöku Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Líta málið „mjög alvarlegum augum“ Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Rigning og rok í methlaupi Sleppt úr gæsluvarðhaldi en málið enn til rannsóknar Hlaup hafið úr Hafrafellslóni Hungursneyð lýst yfir og forsætisráðherra segir alþjóðasamfélagið ráðalaust Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Hungursneið á Gasa, strokulaxar og metþátttaka í Reykjavíkurmaraþoni Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Áfall fyrir RIFF Skipar samningateymi um uppbyggingu Víkings á Markarsvæði Leituðu ítrekað í geymslur stofnunar Tillaga um að stækka Hótel Flatey felld Landsmenn allir harmi slegnir Sósíalistar og Rússlandsvinir undir eitt þak „Kannski verður maður grátandi hálft hlaupið, en þá bara er það þannig“ Bærinn hefur afhent lögreglu myndefni í tengslum við hraðbankaránið Dauðbrá og varð öskureið þegar hún sá sjálfa sig í gervigreindarmyndbandi 83% fallinna almennir borgarar: „Allt sem er að gerast þarna ber einkenni þjóðarmorðs“ Næsti fasi í yfirtöku á Gasaströnd og Njálugleði Sjá meira