Rússar segja til hver annars líkt og á tímum Stalíns Kjartan Kjartansson skrifar 16. nóvember 2024 09:01 Grímur af þremur einræðisherrum til sölu í Sankti Pétursborg, þeim Alexander Lúkasjenka, Vladímír Pútín og Jósef Stalín. Stjórnarfar í Rússlandi þykir farið að minna á það sem tíðkaðist í tíð ráðstjórnarríkja Stalíns. Vísir/Getty Færst hefur í aukana að Rússar tilkynni pólitíska glæpi samborgara sinna til yfirvalda frá því að innrásin í Úkraínu hófst af fullu afli fyrir að nálgast þremur árum. Nýleg dæmi eru um að fólk hafi verið dæmt í fangelsi á grundvelli slíkra tilkynninga. Í Sovétríkjum Jósefs Stalíns voru jafnvel börn hvött til þess að segja til foreldra sinna í hreinsunum harðstjórans á meintum pólitískum andstæðingum og gagnbyltingarsinnum. Vladímír Pútín Rússlandsforseti hefur fetað í fótspor Stalíns upp að vissu marki og sagt að borgararnir þurfi að taka þátt í að svæla út óvini ríkisins innanlands. Þannig sagði Pútín skömmu eftir að innrásin í Úkraínu hófst að rússneska þjóðin væri alltaf fær um að greina á milli sannra föðurlandsvina annars vegar og „úrhraka og svikara“ hins vegar sem hún spýtti út úr sér eins og mýflugu sem hefði óvart flogið upp í hana. Mannréttindasamtök sem fylgjast með pólitískum ofsóknum stjórnvalda í Kreml telja að fleiri en tuttugu þúsund manns hafi verið handteknir fyrir að lýsa óbeit sinni á stríðinu í Úkraínu og að fleiri en þúsund manns hafi verið sóttir til saka. Af þeim hafi 21 saksókn byggst á tilkynningum einstaklinga um meint brot samborgara þeirra. Hátt í tvö hundruð til viðbótar hafi sætt öðrum vægari refsingum eða sektum eftir að sagt var til þeirra. Nadezhda Buyanova barnalæknir var dæmd í fangelsi fyrir ummæli sem hún átti að hafa látið falla við móður barns um stríðið í Úkraínu. Enginn annar en móðirin var til vitnis um það sem fór á milli þeirra.AP/Pavel Bednjakov Tími „óvina þjóðarinnar“ runninn upp aftur Olga Podolskaja, fyrrverandi sveitarstjórnarkona í Tula-héraði suður af Moskvu, skrifaði undir opið bréf gegn innrásinni á fyrstu klukkustundunum eftir að hún hófst. Nokkrar kvartanir bárust yfirvöldum, meðal annars um að rannsaka þyrfti fjármál hennar. Hún segir Reuters-fréttastofunni að tilkynningarnar um hana hefðu minnt hana á langafa sinn sem var tekinn af lífi í hreinsunum Stalíns eftir að einhver sagði til hans árið 1938. „Tími tilkynninga og „óvina þjóðarinnar“ er runninn upp aftur. Ég gerði mér grein fyrir að þeir gæfu það í skyn að ég ætti að fara úr landi,“ segir Podolskaja sem yfirgaf Rússland í apríl í fyrra. Hún hefur síðan verið sett á lista rússneskra yfirvalda um „erlenda útsendara“ og óskaði þess að Reuters greindi ekki frá hvar hún byggi nú af ótta um öryggi sitt. Stjórnvöld í Kreml hafa beitt lögum um útsendara erlendra ríkja til að þagga niður í frjálsum fjölmiðlum og félagasamtökum. Þá létu þau samþykkja lög sem gera það refsivert að hallmæla rússneska hernum eða innrásinni sem þau hafa einnig beitt af mikilli hörku til að kveða niður hvers kyns andóf. Nýlega var föður sleppt úr fangelsi eftir tæplega tveggja ára vist en hann hafði verið sakfelldur fyrir óhróður um herinn vegna teikningar sem dóttir hans gerði í skóla. Skólastjóri dótturinnar gerði yfirvöldum viðvart um teikningu stúlkunnar sem mátti túlka sem stuðning við Úkraínumenn. Orð gegn orði en sakfelld engu að síður Í sumum tilfellum er óhætt að tala um sýndarréttarhöld yfir þeim sem verða fyrir því að vera klagaðir af samborgurum sínum. Nadezhda Bújanova, barnalæknir að nálgast sjötugt, var dæmd í fimm og hálfs árs fangelsi fyrir að smána rússneska herinn í byrjun þessarar viku nánast eingöngu á grundvelli vitnisburðar móður sem leitaði til hennar með son sinn. Móðirin sakaði Bújanovu, sem fæddist í Úkraínu en hefur búið í Rússlandi um áratugaskeið, um að hafa sagt rússneska hermenn lögmæt skotmörk Úkraínumanna. Maður konunnar hafði fallið á vígvellinum í Úkraínu. Bújanova hafnaði þessu en þrátt fyrir að orð stæði gegn orði var hún dæmd sek. Framburður móðurinnar um hvort sonur hennar hefði verið viðstaddur þegar Bújanova átti að hafa ummælin falla tók breytingum. Verjendur Bújanovu fengu ekki tækifæri til að spyrja drenginn spurninga. Þá hurfu upptökur úr öryggismyndavélum sem lögmennirnir sögðu að gætu stutt málsvörn læknisins. Læknar sem lýstu samstöðu með Bújanovu voru svo yfirheyrðir af lögreglu, að sögn læknis sem hafði frumkvæði að því að safna undirskriftum fyrir hana. Hann flúði sjálfur Rússland í fyrra þegar hann taldi ljóst að hann yrði handtekinn fyrr eða síðar. „Ég næ ekki utan um þetta. Kannski geri ég það seinna,“ sagði Bújanova áður en dómurinn var kveðinn upp, að sögn Reuters-fréttastofunnar. Sovétríkin Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Mannréttindi Mest lesið Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Innlent Kona í fjölbýlishúsinu talin brennuvargur en gengur laus Innlent Grunuð um íkveikju í Nettó, Nytjamarkaðnum og eigin húsi Innlent „Afar ólíklegt“ að Nadine taki slaginn í borginni fyrir Miðflokkinn Innlent Segir sorglega illa hafa verið haldið á hagsmunum flugsins Innlent Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Innlent „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“ Innlent Kettlingur í hættu vegna sprautunála og haldið í gíslingu af nágranna Innlent Rannsaka jákvæð áhrif covid-bóluefnis á krabbameinssjúklinga Erlent Hálfsdagslokun leikskóla skyndilega orðin að heilsdagslokun Innlent Fleiri fréttir Myndavélar sneru í ranga átt er gripunum var stolið Rannsaka jákvæð áhrif covid-bóluefnis á krabbameinssjúklinga Gerðu árás á leikskóla í Karkív Hegseth bannar nú samskipti við þingið Trump gæti veitt sjálfum sér tugi milljarða í bætur frá eigin stjórn Vísindamenn segja mikilvægt að vanda valið á þunglyndislyfjum Sextíu og þrír látnir eftir umferðarslys í Úganda Gerðu árás á rússneska efnaverksmiðju í Bryansk Óttast að senda hermenn til Gasa Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Ólíklegt að Trump og Pútín muni funda í bráð Serbneskur stríðsglæpamaður farinn yfir móðuna miklu 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Hafna aftur tillögu Trumps Frekari uppljóstranir vekja reiði og áköll um viðbrögð Fá heimild til að skjóta niður dróna yfir herstöðvum Tuttugu ára stjórn sósíalista í Bólivíu á enda Trump sagður hafa þrýst á Selenskí að gefa eftir land Segir vopnahlé enn í gildi á Gasa Komust á brott með átta ómetanlega skartgripi Trump birti gervigreindarmyndband: Með krúnu á höfði að henda hægðum á mótmælendur Tveggja barna foreldrar verða undanþegnir tekjuskatti Louvre-safni lokað vegna ráns Sjá meira
Í Sovétríkjum Jósefs Stalíns voru jafnvel börn hvött til þess að segja til foreldra sinna í hreinsunum harðstjórans á meintum pólitískum andstæðingum og gagnbyltingarsinnum. Vladímír Pútín Rússlandsforseti hefur fetað í fótspor Stalíns upp að vissu marki og sagt að borgararnir þurfi að taka þátt í að svæla út óvini ríkisins innanlands. Þannig sagði Pútín skömmu eftir að innrásin í Úkraínu hófst að rússneska þjóðin væri alltaf fær um að greina á milli sannra föðurlandsvina annars vegar og „úrhraka og svikara“ hins vegar sem hún spýtti út úr sér eins og mýflugu sem hefði óvart flogið upp í hana. Mannréttindasamtök sem fylgjast með pólitískum ofsóknum stjórnvalda í Kreml telja að fleiri en tuttugu þúsund manns hafi verið handteknir fyrir að lýsa óbeit sinni á stríðinu í Úkraínu og að fleiri en þúsund manns hafi verið sóttir til saka. Af þeim hafi 21 saksókn byggst á tilkynningum einstaklinga um meint brot samborgara þeirra. Hátt í tvö hundruð til viðbótar hafi sætt öðrum vægari refsingum eða sektum eftir að sagt var til þeirra. Nadezhda Buyanova barnalæknir var dæmd í fangelsi fyrir ummæli sem hún átti að hafa látið falla við móður barns um stríðið í Úkraínu. Enginn annar en móðirin var til vitnis um það sem fór á milli þeirra.AP/Pavel Bednjakov Tími „óvina þjóðarinnar“ runninn upp aftur Olga Podolskaja, fyrrverandi sveitarstjórnarkona í Tula-héraði suður af Moskvu, skrifaði undir opið bréf gegn innrásinni á fyrstu klukkustundunum eftir að hún hófst. Nokkrar kvartanir bárust yfirvöldum, meðal annars um að rannsaka þyrfti fjármál hennar. Hún segir Reuters-fréttastofunni að tilkynningarnar um hana hefðu minnt hana á langafa sinn sem var tekinn af lífi í hreinsunum Stalíns eftir að einhver sagði til hans árið 1938. „Tími tilkynninga og „óvina þjóðarinnar“ er runninn upp aftur. Ég gerði mér grein fyrir að þeir gæfu það í skyn að ég ætti að fara úr landi,“ segir Podolskaja sem yfirgaf Rússland í apríl í fyrra. Hún hefur síðan verið sett á lista rússneskra yfirvalda um „erlenda útsendara“ og óskaði þess að Reuters greindi ekki frá hvar hún byggi nú af ótta um öryggi sitt. Stjórnvöld í Kreml hafa beitt lögum um útsendara erlendra ríkja til að þagga niður í frjálsum fjölmiðlum og félagasamtökum. Þá létu þau samþykkja lög sem gera það refsivert að hallmæla rússneska hernum eða innrásinni sem þau hafa einnig beitt af mikilli hörku til að kveða niður hvers kyns andóf. Nýlega var föður sleppt úr fangelsi eftir tæplega tveggja ára vist en hann hafði verið sakfelldur fyrir óhróður um herinn vegna teikningar sem dóttir hans gerði í skóla. Skólastjóri dótturinnar gerði yfirvöldum viðvart um teikningu stúlkunnar sem mátti túlka sem stuðning við Úkraínumenn. Orð gegn orði en sakfelld engu að síður Í sumum tilfellum er óhætt að tala um sýndarréttarhöld yfir þeim sem verða fyrir því að vera klagaðir af samborgurum sínum. Nadezhda Bújanova, barnalæknir að nálgast sjötugt, var dæmd í fimm og hálfs árs fangelsi fyrir að smána rússneska herinn í byrjun þessarar viku nánast eingöngu á grundvelli vitnisburðar móður sem leitaði til hennar með son sinn. Móðirin sakaði Bújanovu, sem fæddist í Úkraínu en hefur búið í Rússlandi um áratugaskeið, um að hafa sagt rússneska hermenn lögmæt skotmörk Úkraínumanna. Maður konunnar hafði fallið á vígvellinum í Úkraínu. Bújanova hafnaði þessu en þrátt fyrir að orð stæði gegn orði var hún dæmd sek. Framburður móðurinnar um hvort sonur hennar hefði verið viðstaddur þegar Bújanova átti að hafa ummælin falla tók breytingum. Verjendur Bújanovu fengu ekki tækifæri til að spyrja drenginn spurninga. Þá hurfu upptökur úr öryggismyndavélum sem lögmennirnir sögðu að gætu stutt málsvörn læknisins. Læknar sem lýstu samstöðu með Bújanovu voru svo yfirheyrðir af lögreglu, að sögn læknis sem hafði frumkvæði að því að safna undirskriftum fyrir hana. Hann flúði sjálfur Rússland í fyrra þegar hann taldi ljóst að hann yrði handtekinn fyrr eða síðar. „Ég næ ekki utan um þetta. Kannski geri ég það seinna,“ sagði Bújanova áður en dómurinn var kveðinn upp, að sögn Reuters-fréttastofunnar.
Sovétríkin Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Mannréttindi Mest lesið Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Innlent Kona í fjölbýlishúsinu talin brennuvargur en gengur laus Innlent Grunuð um íkveikju í Nettó, Nytjamarkaðnum og eigin húsi Innlent „Afar ólíklegt“ að Nadine taki slaginn í borginni fyrir Miðflokkinn Innlent Segir sorglega illa hafa verið haldið á hagsmunum flugsins Innlent Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Innlent „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“ Innlent Kettlingur í hættu vegna sprautunála og haldið í gíslingu af nágranna Innlent Rannsaka jákvæð áhrif covid-bóluefnis á krabbameinssjúklinga Erlent Hálfsdagslokun leikskóla skyndilega orðin að heilsdagslokun Innlent Fleiri fréttir Myndavélar sneru í ranga átt er gripunum var stolið Rannsaka jákvæð áhrif covid-bóluefnis á krabbameinssjúklinga Gerðu árás á leikskóla í Karkív Hegseth bannar nú samskipti við þingið Trump gæti veitt sjálfum sér tugi milljarða í bætur frá eigin stjórn Vísindamenn segja mikilvægt að vanda valið á þunglyndislyfjum Sextíu og þrír látnir eftir umferðarslys í Úganda Gerðu árás á rússneska efnaverksmiðju í Bryansk Óttast að senda hermenn til Gasa Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Ólíklegt að Trump og Pútín muni funda í bráð Serbneskur stríðsglæpamaður farinn yfir móðuna miklu 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Hafna aftur tillögu Trumps Frekari uppljóstranir vekja reiði og áköll um viðbrögð Fá heimild til að skjóta niður dróna yfir herstöðvum Tuttugu ára stjórn sósíalista í Bólivíu á enda Trump sagður hafa þrýst á Selenskí að gefa eftir land Segir vopnahlé enn í gildi á Gasa Komust á brott með átta ómetanlega skartgripi Trump birti gervigreindarmyndband: Með krúnu á höfði að henda hægðum á mótmælendur Tveggja barna foreldrar verða undanþegnir tekjuskatti Louvre-safni lokað vegna ráns Sjá meira