SVEIT – Kastið inn handklæðinu Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar 9. janúar 2025 11:00 Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aðalsteinn Árni Baldursson Deilur Eflingar og SVEIT vegna Virðingar Stéttarfélög Mest lesið Halldór 19.07.2025 Halldór Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson Skoðun Sleppir ekki takinu svo auðveldlega aftur Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson Skoðun Óður til opinberra starfsmanna Halla Hrund Logadóttir Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar Skoðun Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Sleppir ekki takinu svo auðveldlega aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Enginn skilinn eftir á götunni Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson skrifar Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 48 daga blekking: Loforð sem leiðir til lögbrota? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar Skoðun Málþóf á kostnað ungs fólks Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Ómeðvituð vörn í orðræðu – þegar vald ver sjálft sig Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Við krefjumst sanngirni og aðgerð strax Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Verðmætatap auðlindagjaldanna – Hverra og hvernig? Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson skrifar Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Hvar er hjálpin sem okkur var lofað? Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Áform um fleiri strandveiðidaga: Áhættusöm ákvörðun Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar Sjá meira
Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags.
Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson Skoðun
Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar
Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar
Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar
Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar
Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson Skoðun