Bókvitið verður í askana látið! Árni Sigurðsson skrifar 30. janúar 2025 09:31 Fyrirsögnin, „Bókvitið verður í askana látið“, undirstrikar mikilvægi þess að tileinka sér þekkingu. Í bændasamfélagi fyrri alda þótti þessu þveröfugt farið enda verkleg vinna í fyrirrúmi, en nú er þekking afl sem umbreytir lífi og samfélagi. Nútíminn hefur fært okkur heim sanninn um: „Að betur vinnur vit en strit“ svo vitnað sé í annað máltæki. Gildi bóklesturs fyrir heilabúið: „Í dag lesandi, á morgun leiðtogi,“ sagði Margaret Fuller (1810-1850). Bækur stuðla að þroska, persónuþróun og símenntun, hvort sem um er að ræða fræðibækur eða skáldsögur, og eru æfing sem styrkir hugræna færni okkar. Lestur eflir orðaforða, málskynjun og málþroska, sem útvíkkar hugmyndaheiminn og breytir upplifun okkar af veröldinni. Leiðtogar lesa! Með reglulegum lestri geturðu komist í fremstu röð í þínu nærumhverfi innan árs og í heimsklassa á áratug, eins og fyrirlesarinn og Íslandsvinurinn Brian Tracy bendir á og klikkir svo út með: „Enginn getur stöðvað þig nema þú sjálf(ur).“ Charlie Munger (1924-2023), samstarfsmaður Warren Buffett, sagði: „Alla mína ævi hef ég ekki þekkt neinn með viti sem er ekki sílesandi. Engan. Ekki neinn!“ Þessi orð undirstrika mikilvægi stöðugs lesturs til að þroska hugann og þróa þekkingu. Fræðibækur bæta vitneskju, skáldsögur útvíkka hugmyndaheiminn, og ljóð bæta hrynjanda tungunnar og göfga sálina. Allt þetta eflir okkur, eykur starfsgetu og bætir samskiptafærni. Gerir okkur að betri manneskjum. Lestur þjálfar hugann: Lestur þjálfar einbeitingu og athygli, sem er mikilvæg færni í truflandi nútímasamfélagi. Með því að sökkva okkur í sögur og hugmyndir þjálfum við ímyndunaraflið og tengjum saman upplýsingar á nýjan hátt. Þetta eykur ekki aðeins skilning okkar á heiminum, heldur einnig hæfni okkar til að hugsa gagnrýnið og leysa vandamál—grundvallarhæfni fyrir ákvarðanatöku og úrlausn áskorunarefna í daglegu lífi. „Sá sem les ekki hefur enga yfirburði yfir þann sem getur ekki lesið,“ sagði Mark Twain (1835-1910). Efling samkenndar og tilfinningagreindar: Skáldverk hjálpa lesendum að skilja sjónarhorn og tilfinningar annarra sem stuðlar að meiri samkennd og tilfinningagreind. Með því að setja okkur í spor persóna í sögum og öðlast skilning á fjölbreytileika mannlegrar tilveru, lærum við að setja okkur í spor annarra og skilja mismunandi sjónarhorn, sem bætir tilfinningagreind okkar. Fræðibækur bæta persónulegan vöxt og vitræna getu og gera lestur að öflugu tæki fyrir sjálfsþroska. Með því að læra af reynslu annarra getum við bætt okkur á nær öllum sviðum lífsins. Lífið er of stutt til að læra bara af mistökum sínum. Uppsöfnuð þekking og viska kynslóðanna varða greiða örugga leið framhjá torfærum og í humátt að tækifærum framtíðar. Gerðu lestur að daglegri venju: Margir eiga erfitt með að finna tíma til að lesa í samfélagi með auknum skjátíma en lausnin er að gera lestur að daglegri venju. Byrjaðu með 10 mínútum á dag og auktu svo smám saman. Veldu efni sem vekur áhuga þinn á að halda áfram, eitthvað sem fangar forvitni og athygli þína. Mundu að það er líka í lagi að leggja frá sér bók ef hún höfðar ekki til þín. Sumar bækur eiga ekki erindi fyrr en á ákveðnum stað á lífsleiðinni og þá er ágætt að eiga þær uppi í hillu til að grípa til. Ef einbeiting er vandamál getur verið gagnlegt að finna rólegan stað til að lesa eða nýta sér hljóðbækur. Einfaldasta ráðið til að allt að tvöfalda lestrarhraða er að fylgja línunni með fingri eða penna. Ósjálfráðar augnhreyfingar verða til þess að við marglesum hvert orð en með því að fylgja textanum eftir þá minnkar sú tilhneiging þar til hjálpartæki verður óþarft. Lesfærni er eins og hver annar eiginleiki sem við getum þjálfað og tileinkað okkur. Hvort sem þú lest á morgnana eða kvöldin, þá er lestur sem hluti af daglegri rútínu líklega eitt það allra besta og gagnlegasta sem þú getur tileinkað þér. Heilsubætandi áhrif lesturs: Rannsóknir hafa sýnt að reglulegur lestur getur seinkað hrörnun heilans og dregið úr líkum á sjúkdómum eins og Alzheimers. Bóklestur örvar heilastarfsemina, eykur orðaforða og bætir minnið. „Lestur er fyrir hugann það sem æfing er fyrir líkamann,“sagði Joseph Addison (1672-1719). Orð eru til alls fyrst: Í nútímasamfélagi er þekking og þjálfaður hugur verðmætasta auðlindin. Bækur eru frábær uppspretta þekkingar á fjölbreyttum sviðum, sem stuðlar beint að persónulegum vexti og símenntun. Með hverri bók sem við lesum bætum við þekkingu okkar og skilning á heiminum. Þetta gerir okkur kleift að taka betri ákvarðanir, vera skapandi og tengjast öðrum á dýpri hátt. „Bókvitið verður í askana látið!“ Látum þessi orð vera hvatningu til okkar allra. Með því að gera lestur að ómissandi hluta af daglegu lífi okkar getum við orðið vitrari, meðvitaðri og betur í stakk búin til að takast á við áskoranir lífsins og grípa þau tækifæri sem það færir okkur. Enginn getur stöðvað okkur nema við sjálf. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 37 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann Skoðun Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Stormurinn gegn stóðhryssunni Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson skrifar Skoðun Til varnar Eyjafjöllum - og Íslandi öllu Pétur Jónasson skrifar Skoðun Réttlætið sem refsar Jóni Hjálmar Vilhjálmsson skrifar Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir skrifar Sjá meira
Fyrirsögnin, „Bókvitið verður í askana látið“, undirstrikar mikilvægi þess að tileinka sér þekkingu. Í bændasamfélagi fyrri alda þótti þessu þveröfugt farið enda verkleg vinna í fyrirrúmi, en nú er þekking afl sem umbreytir lífi og samfélagi. Nútíminn hefur fært okkur heim sanninn um: „Að betur vinnur vit en strit“ svo vitnað sé í annað máltæki. Gildi bóklesturs fyrir heilabúið: „Í dag lesandi, á morgun leiðtogi,“ sagði Margaret Fuller (1810-1850). Bækur stuðla að þroska, persónuþróun og símenntun, hvort sem um er að ræða fræðibækur eða skáldsögur, og eru æfing sem styrkir hugræna færni okkar. Lestur eflir orðaforða, málskynjun og málþroska, sem útvíkkar hugmyndaheiminn og breytir upplifun okkar af veröldinni. Leiðtogar lesa! Með reglulegum lestri geturðu komist í fremstu röð í þínu nærumhverfi innan árs og í heimsklassa á áratug, eins og fyrirlesarinn og Íslandsvinurinn Brian Tracy bendir á og klikkir svo út með: „Enginn getur stöðvað þig nema þú sjálf(ur).“ Charlie Munger (1924-2023), samstarfsmaður Warren Buffett, sagði: „Alla mína ævi hef ég ekki þekkt neinn með viti sem er ekki sílesandi. Engan. Ekki neinn!“ Þessi orð undirstrika mikilvægi stöðugs lesturs til að þroska hugann og þróa þekkingu. Fræðibækur bæta vitneskju, skáldsögur útvíkka hugmyndaheiminn, og ljóð bæta hrynjanda tungunnar og göfga sálina. Allt þetta eflir okkur, eykur starfsgetu og bætir samskiptafærni. Gerir okkur að betri manneskjum. Lestur þjálfar hugann: Lestur þjálfar einbeitingu og athygli, sem er mikilvæg færni í truflandi nútímasamfélagi. Með því að sökkva okkur í sögur og hugmyndir þjálfum við ímyndunaraflið og tengjum saman upplýsingar á nýjan hátt. Þetta eykur ekki aðeins skilning okkar á heiminum, heldur einnig hæfni okkar til að hugsa gagnrýnið og leysa vandamál—grundvallarhæfni fyrir ákvarðanatöku og úrlausn áskorunarefna í daglegu lífi. „Sá sem les ekki hefur enga yfirburði yfir þann sem getur ekki lesið,“ sagði Mark Twain (1835-1910). Efling samkenndar og tilfinningagreindar: Skáldverk hjálpa lesendum að skilja sjónarhorn og tilfinningar annarra sem stuðlar að meiri samkennd og tilfinningagreind. Með því að setja okkur í spor persóna í sögum og öðlast skilning á fjölbreytileika mannlegrar tilveru, lærum við að setja okkur í spor annarra og skilja mismunandi sjónarhorn, sem bætir tilfinningagreind okkar. Fræðibækur bæta persónulegan vöxt og vitræna getu og gera lestur að öflugu tæki fyrir sjálfsþroska. Með því að læra af reynslu annarra getum við bætt okkur á nær öllum sviðum lífsins. Lífið er of stutt til að læra bara af mistökum sínum. Uppsöfnuð þekking og viska kynslóðanna varða greiða örugga leið framhjá torfærum og í humátt að tækifærum framtíðar. Gerðu lestur að daglegri venju: Margir eiga erfitt með að finna tíma til að lesa í samfélagi með auknum skjátíma en lausnin er að gera lestur að daglegri venju. Byrjaðu með 10 mínútum á dag og auktu svo smám saman. Veldu efni sem vekur áhuga þinn á að halda áfram, eitthvað sem fangar forvitni og athygli þína. Mundu að það er líka í lagi að leggja frá sér bók ef hún höfðar ekki til þín. Sumar bækur eiga ekki erindi fyrr en á ákveðnum stað á lífsleiðinni og þá er ágætt að eiga þær uppi í hillu til að grípa til. Ef einbeiting er vandamál getur verið gagnlegt að finna rólegan stað til að lesa eða nýta sér hljóðbækur. Einfaldasta ráðið til að allt að tvöfalda lestrarhraða er að fylgja línunni með fingri eða penna. Ósjálfráðar augnhreyfingar verða til þess að við marglesum hvert orð en með því að fylgja textanum eftir þá minnkar sú tilhneiging þar til hjálpartæki verður óþarft. Lesfærni er eins og hver annar eiginleiki sem við getum þjálfað og tileinkað okkur. Hvort sem þú lest á morgnana eða kvöldin, þá er lestur sem hluti af daglegri rútínu líklega eitt það allra besta og gagnlegasta sem þú getur tileinkað þér. Heilsubætandi áhrif lesturs: Rannsóknir hafa sýnt að reglulegur lestur getur seinkað hrörnun heilans og dregið úr líkum á sjúkdómum eins og Alzheimers. Bóklestur örvar heilastarfsemina, eykur orðaforða og bætir minnið. „Lestur er fyrir hugann það sem æfing er fyrir líkamann,“sagði Joseph Addison (1672-1719). Orð eru til alls fyrst: Í nútímasamfélagi er þekking og þjálfaður hugur verðmætasta auðlindin. Bækur eru frábær uppspretta þekkingar á fjölbreyttum sviðum, sem stuðlar beint að persónulegum vexti og símenntun. Með hverri bók sem við lesum bætum við þekkingu okkar og skilning á heiminum. Þetta gerir okkur kleift að taka betri ákvarðanir, vera skapandi og tengjast öðrum á dýpri hátt. „Bókvitið verður í askana látið!“ Látum þessi orð vera hvatningu til okkar allra. Með því að gera lestur að ómissandi hluta af daglegu lífi okkar getum við orðið vitrari, meðvitaðri og betur í stakk búin til að takast á við áskoranir lífsins og grípa þau tækifæri sem það færir okkur. Enginn getur stöðvað okkur nema við sjálf. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 37 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun