Basarannsókn í Hvalfirði fær jákvæða umsögn frá Umhverfisstofnun Kjartan Kjartansson skrifar 7. mars 2025 09:59 Horft yfr botn Hvalfjarðar frá hvalstöðinni. Efst til hægri sést bryggjan við dreifingarstöð Olíudreifingar þaðan sem Röst hyggst gera rannsókn sína með basalausn í sumar. Hvalur hf. hefur mótmælt tilrauninni harðlega. Vísir/Arnar Umhverfisstofnun mælir með því að leyfi verði veitt fyrir tilraun með basa í botni Hvalfjarðar í sumar. Rannsóknin sé líkleg til að veita mikilvægar upplýsingar um möguleika á kolefnisbindingu án þess að hafa neikvæð áhrif á hafið. Utanríkisráðuneytið fjallar nú um umsókn rannsóknafélagsins Rastar um leyfi til þess að veita útþynntum basa út í Hvalfjörð í sumar til þess að rannsaka möguleikann á að auka upptöku sjávar á gróðurhúsalofttegundinni koltvísýringi án þess að hækka sýrustig sjávar. Niðurstaða ráðuneytisins á að liggja fyrir í þessum mánuði. Hafrannsóknastofnun hefur þegar mælt með því að umsóknin verði samþykkt. Einnig var óskað umsagnar Umhverfis- og orkustofnunar um umsókn Rastar sem skilaði áliti sínu í vikunni. Þar tekur stofnunin undir mikilvægi þess að rannsaka möguleikann á að beita svonefndum verkfræðilegum aðgerðum í hafi til þess að flýta fyrir náttúrulegum ferlum sem draga úr styrk koltvísýrings í andrúmslofti jarðar. Aukning á basavirkni sjávar sé á meðal þeirra aðgerða sem talin sé vænleg til árangurs. Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar hafi lagt sérstaka áherslu á að rannsaka þá aðferð sérstaklega. Enn ríki þó óvissa um umhverfisáhrif slíkra aðgerða og nauðsynlegt sé að meta þau til að tryggja að aðgerðirnar valdi ekki skaðlegum áhrifum á sjávarvistkerfi. „Þungt“ vísindalegt og alþjóðlegt vægi Stofnunin leitaði ráðgjafar Jóns Ólafssonar, haffræðings og prófessors emiritus við Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands, sem mælti með því að umsóknin yrði samþykkt. Hann taldi að Röst hefði rökstutt vel það magn efna sem áætlað væri að veita í fjörðinn til þess að afla gagna en lágmarka jafnframt umhverfisáhrif. Vel metnir sérfræðingar stýri rannsóknunum og bestu tækni og aðferðum sem nútíminni bjóði upp á verði beitt. Áhrif basalosunarinnar verði staðbundin og rannsókninni fylgi áætlun um vöktun á lykilefnum í sjó og lífverum í vistkerfum. Þá sé öryggisráðstöfnunum og ítarlegri viðbragðsáætlun lýst í umsókninni. Umhverfis- og orkustofnun leggur áherslu á vöktunaráætlunina og að vandað verði til hennar í áliti sínu. Mikilvægt sé að að mæli- og vöktunaráætlanir taki mið af niðurstöðum úr svonefndri litarefnisrannsókn sem á að fara fram í maí, fyrir eiginlegu basatilraunina í júlí. Litarefnisrannsóknin gengur út á að veita tveimur litarefnum út í sjóinn til þess að kanna hvernig efni dreifast út frá fyrirhuguðum losunarstað rannsóknarinnar. Hafrannsóknastofnunin taldi í áliti sínu að hvorugt þeirra tveggja litarefna sem ætti að nota væri skaðlegt lífríkinu í firðinum. Telja hægt að binda milljarð tonna á ári Losun manna á gróðurhúsalofttegundinni veldur nú súrnun sjávar sem takmarkar getu hafsins til þess að taka við meiri koltvísýringi. Hafið er langstærsti kolefnisviðtaki á jörðinni en áætlað er að það hafi til þessa tekið upp um fjórðung þess kolefnis sem menn hafa dælt út í andrúmsloftið og þannig komið í veg fyrir enn frekari hnattræna hlýnun en þegar er orðin. Markmið rannsóknar Rastar er að kanna hvort að hægt sé að líkja eftir náttúrulegri kolefnisbindingu sem á sér stað við veðrun bergs. Þegar basískt berg molnar og skolast út í sjó lækkar það sýrustig sjávar og gerir honum kleift að taka við meiri koltvísýringi úr lofti án þess að hann súrni frekar. Talið er að hægt sé að binda allt að milljarð tonna af koltvísýringi á ári með því að örva basavirkni sjávar. Mannkynið losar um 35 milljarða tonna af koltvísýringi á hverju ári. Fáist rannsóknarleyfið ætlar Röst að veita allt að tæplega tvö hundruð þúsund lítrum af 4,5 prósent natríumhýdroxíðlausn, eða vítissódalausn, út í sjóinn fyrir utan dreifingarstöð Olíudreifingar við Miðsand til þess að auka basavirkni sjávarins. Ætlunin er þó ekki að stunda kolefnisbindingu með þessari aðferð í Hvalfirði eftir að vísindarannsókninni lýkur. Salome Hallfreðsdóttir, framkvæmdastjóri Rastar, hefur sagt að félagið muni ekki eiga þátt í að skala aðferðina upp reynist hún raunhæf. Henni yrði beitt á opnu hafsvæði þar sem haffræðilegar aðstæður leyfa en ekki í fjörðum á Íslandi. Fréttin hefur verið uppfærð. Í upphaflegri útgáfu hennar stóð að um 30.000 lítrum af basalausninni yrði veitt í Hvalfjörð. Það rétta er að um 30.000 lítrar af 30 prósent basa verða þynntir út með um 168.000 lítrum af ferskvatni áður en um 198.000 lítrum af 4,5 prósent basalausn verður veitt í sjóinn í Hvalfirði. Loftslagsmál Umhverfismál Hafið Vísindi Hvalfjarðarsveit Kjósarhreppur Mest lesið Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Innlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Fleiri fréttir „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Tillögurnar í leikskólamálum séu vonbrigði og uppgjöf Jörð skelfur í Krýsuvík og Þjóðaröryggisráð fundaði í morgun Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Snorri etur kappi við Bergþór og Ingibjörgu Hafnaði kæru Sameindar vegna Konukots í Ármúla Ingibjörg tekur slaginn við Bergþór Skjálftahrina við Krýsuvík og Kleifarvatn Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Bergþór vill verða varaformaður Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Rauk upp úr flugvél Jet2 Loka leikskóladeild á Stöðvarfirði vegna manneklu Nýjar tillögur falli á herðar vinnandi foreldra Eðlilegt að Ísland skoði að taka þátt Til umræðu að setja upp lokunarpósta við Fossvogsbrú Ragnhildur tekur við Kveik Blæs á sögusagnir um úthugsaða fléttu og ótti við að enda rúmliggjandi Vilja að fallið verði frá hækkun áfengisskatta „Þetta er auðvitað allt of lítið úrtak til að vera marktækt“ Refsing fyrir að reyna að myrða lækni þyngd Miklar breytingar á gjaldskrá leikskóla borgarinnar Sjá meira
Utanríkisráðuneytið fjallar nú um umsókn rannsóknafélagsins Rastar um leyfi til þess að veita útþynntum basa út í Hvalfjörð í sumar til þess að rannsaka möguleikann á að auka upptöku sjávar á gróðurhúsalofttegundinni koltvísýringi án þess að hækka sýrustig sjávar. Niðurstaða ráðuneytisins á að liggja fyrir í þessum mánuði. Hafrannsóknastofnun hefur þegar mælt með því að umsóknin verði samþykkt. Einnig var óskað umsagnar Umhverfis- og orkustofnunar um umsókn Rastar sem skilaði áliti sínu í vikunni. Þar tekur stofnunin undir mikilvægi þess að rannsaka möguleikann á að beita svonefndum verkfræðilegum aðgerðum í hafi til þess að flýta fyrir náttúrulegum ferlum sem draga úr styrk koltvísýrings í andrúmslofti jarðar. Aukning á basavirkni sjávar sé á meðal þeirra aðgerða sem talin sé vænleg til árangurs. Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar hafi lagt sérstaka áherslu á að rannsaka þá aðferð sérstaklega. Enn ríki þó óvissa um umhverfisáhrif slíkra aðgerða og nauðsynlegt sé að meta þau til að tryggja að aðgerðirnar valdi ekki skaðlegum áhrifum á sjávarvistkerfi. „Þungt“ vísindalegt og alþjóðlegt vægi Stofnunin leitaði ráðgjafar Jóns Ólafssonar, haffræðings og prófessors emiritus við Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands, sem mælti með því að umsóknin yrði samþykkt. Hann taldi að Röst hefði rökstutt vel það magn efna sem áætlað væri að veita í fjörðinn til þess að afla gagna en lágmarka jafnframt umhverfisáhrif. Vel metnir sérfræðingar stýri rannsóknunum og bestu tækni og aðferðum sem nútíminni bjóði upp á verði beitt. Áhrif basalosunarinnar verði staðbundin og rannsókninni fylgi áætlun um vöktun á lykilefnum í sjó og lífverum í vistkerfum. Þá sé öryggisráðstöfnunum og ítarlegri viðbragðsáætlun lýst í umsókninni. Umhverfis- og orkustofnun leggur áherslu á vöktunaráætlunina og að vandað verði til hennar í áliti sínu. Mikilvægt sé að að mæli- og vöktunaráætlanir taki mið af niðurstöðum úr svonefndri litarefnisrannsókn sem á að fara fram í maí, fyrir eiginlegu basatilraunina í júlí. Litarefnisrannsóknin gengur út á að veita tveimur litarefnum út í sjóinn til þess að kanna hvernig efni dreifast út frá fyrirhuguðum losunarstað rannsóknarinnar. Hafrannsóknastofnunin taldi í áliti sínu að hvorugt þeirra tveggja litarefna sem ætti að nota væri skaðlegt lífríkinu í firðinum. Telja hægt að binda milljarð tonna á ári Losun manna á gróðurhúsalofttegundinni veldur nú súrnun sjávar sem takmarkar getu hafsins til þess að taka við meiri koltvísýringi. Hafið er langstærsti kolefnisviðtaki á jörðinni en áætlað er að það hafi til þessa tekið upp um fjórðung þess kolefnis sem menn hafa dælt út í andrúmsloftið og þannig komið í veg fyrir enn frekari hnattræna hlýnun en þegar er orðin. Markmið rannsóknar Rastar er að kanna hvort að hægt sé að líkja eftir náttúrulegri kolefnisbindingu sem á sér stað við veðrun bergs. Þegar basískt berg molnar og skolast út í sjó lækkar það sýrustig sjávar og gerir honum kleift að taka við meiri koltvísýringi úr lofti án þess að hann súrni frekar. Talið er að hægt sé að binda allt að milljarð tonna af koltvísýringi á ári með því að örva basavirkni sjávar. Mannkynið losar um 35 milljarða tonna af koltvísýringi á hverju ári. Fáist rannsóknarleyfið ætlar Röst að veita allt að tæplega tvö hundruð þúsund lítrum af 4,5 prósent natríumhýdroxíðlausn, eða vítissódalausn, út í sjóinn fyrir utan dreifingarstöð Olíudreifingar við Miðsand til þess að auka basavirkni sjávarins. Ætlunin er þó ekki að stunda kolefnisbindingu með þessari aðferð í Hvalfirði eftir að vísindarannsókninni lýkur. Salome Hallfreðsdóttir, framkvæmdastjóri Rastar, hefur sagt að félagið muni ekki eiga þátt í að skala aðferðina upp reynist hún raunhæf. Henni yrði beitt á opnu hafsvæði þar sem haffræðilegar aðstæður leyfa en ekki í fjörðum á Íslandi. Fréttin hefur verið uppfærð. Í upphaflegri útgáfu hennar stóð að um 30.000 lítrum af basalausninni yrði veitt í Hvalfjörð. Það rétta er að um 30.000 lítrar af 30 prósent basa verða þynntir út með um 168.000 lítrum af ferskvatni áður en um 198.000 lítrum af 4,5 prósent basalausn verður veitt í sjóinn í Hvalfirði.
Loftslagsmál Umhverfismál Hafið Vísindi Hvalfjarðarsveit Kjósarhreppur Mest lesið Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Innlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Fleiri fréttir „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Tillögurnar í leikskólamálum séu vonbrigði og uppgjöf Jörð skelfur í Krýsuvík og Þjóðaröryggisráð fundaði í morgun Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Snorri etur kappi við Bergþór og Ingibjörgu Hafnaði kæru Sameindar vegna Konukots í Ármúla Ingibjörg tekur slaginn við Bergþór Skjálftahrina við Krýsuvík og Kleifarvatn Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Bergþór vill verða varaformaður Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Rauk upp úr flugvél Jet2 Loka leikskóladeild á Stöðvarfirði vegna manneklu Nýjar tillögur falli á herðar vinnandi foreldra Eðlilegt að Ísland skoði að taka þátt Til umræðu að setja upp lokunarpósta við Fossvogsbrú Ragnhildur tekur við Kveik Blæs á sögusagnir um úthugsaða fléttu og ótti við að enda rúmliggjandi Vilja að fallið verði frá hækkun áfengisskatta „Þetta er auðvitað allt of lítið úrtak til að vera marktækt“ Refsing fyrir að reyna að myrða lækni þyngd Miklar breytingar á gjaldskrá leikskóla borgarinnar Sjá meira