Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason og Pálmi Viðar Snorrason skrifa 29. apríl 2025 16:30 Boðað kílómetragjald byggist á þeirri reglu að þeir greiði sem njóti eins og í núgildandi kerfi við dælu. Það virðist einfalt og sanngjarnt en í tilfelli bílaleiga verður markmiðið langsótt. Í rauninni er það svo að það eru leigjendur bílaleigubíla sem nýta vegina en ekki bílaleigurnar sjálfar. Aftur á móti í tilfelli bílaleiga er kílómetragjaldið lagt á eiganda ökutækisins þar sem þær þurfa að reyna að innheimta kostnað gjaldsins frá viðskiptavinum sínum með íþyngjandi hætti. Varanleg skattlagning á bílaleigur gæti orðið allt að tveir milljarðar árlega Núverandi kerfi, þar sem innheimt er við dælu af bílum sem nota tiltekna orkugjafa, er sanngjarnt enda greiða þeir sem nýta vegina. Að óbreyttu uppfyllir nýtt kerfi ekki þær kröfur að vera einfalt og sanngjarnt. Áætlað er að leigjendur bílaleigubíla aki allt að einum milljarði kílómetra á ári. Innheimtuhlutfall kílómetragjalds af vistvænum bílum hefur verið um 70%. Af fyrrgreindu má ætla að árlegur kostnaður bílaleiga af kílómetragjaldinu verði í kringum 2 milljarðar króna. Er því um að ræða viðbótarskattlagningu á mikilvægan hlekk í starfsemi ferðaþjónustunnar. Samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar lögð að veði Þegar einstaklingar hafa hug á að bóka sér ferðalag til Íslands bera þeir eðli málsins samkvæmt saman heildarkostnað Íslandsfarar við ferðalög til annarra landa. Einfaldleiki og fyrirsjáanleiki í verðlagningu skiptir því sköpum. Viðvarandi óvissa eða ófyrirsjáanlegar verðhækkanir vegna flókinna og íþyngjandi skatta geta hæglega fælt ferðamenn frá Íslandi og til annarra áfangastaða. Fyrir áfangastað eins og Ísland sem nú þegar er hlutfallslega dýr í alþjóðlegum samanburði mun kílómetragjald skerða samkeppnishæfni íslenskrar ferðaþjónustu enn frekar. Kílómetragjaldið mun kosta bílaleigur um 3 milljarða króna Ef kílómetragjaldið tekur gildi á miðju sumri, á háannatíma ferðaþjónustunnar, munu bílaleigur fá reikning vegna aksturs sem ekki er hægt að innheimta afturvirkt af þegar staðfestum bókunum. Bílaleigur þurfa að koma upplýsingum til viðskiptavina með a.m.k. 12 mánaða fyrirvara annars er hætta á að gjaldið falli á bílaleigurnar sjálfar. Ferðaskrifstofur og erlendir söluaðilar hafa þegar tilkynnt að þeir muni ekki innheimta kílómetragjald, með svo skömmum fyrirvara og hafa varað við mögulegum málsóknum. Til viðbótar kemur talsverður kostnaður við tæknilega innleiðingu, nýja ferla og upplýsingagjöf. Því er ljóst að kílómetragjald, lagt á með engum fyrirvara í sumar mun líklega kosta bílaleigur um 3 milljarða króna á þessu ári. Þeir milljarðar greiðast beint úr rekstri fyrirtækjanna sjálfra þar sem ekki verður hægt að innheimta af notandanum, leigjanda bílaleigubílsins, sem á að greiða samkvæmt markmiðum frumvarpsins. Gildistaka kílómetragjalds 1. júlí 2025 er óraunhæf Í umsögnum Samtaka ferðaþjónustunnar, Bílgreinasambandsins, Samtaka atvinnulífsins, Félags atvinnurekenda, SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og fleiri aðila er skýrt tekið fram að frumvarpið geri ekki ráð fyrir eðlilegum aðlögunartíma og að innleiðing þess á háannatíma sé óskynsamleg. Allt þrátt fyrir varnarorð meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar í nefndaráliti með frávísunartillögu 12. nóvember 2024 þar sem frumvarpinu til laga um kílómetragjald á ökutæki var vísað aftur til ríkisstjórnarinnar. Nefndin lagði til að því yrði frávísað þar sem skortur væri á samráði og áhrifamati og áréttaði einnig að kerfisbreyting af þessari stærðargráðu þurfi að byggja á víðtækri sátt og undirbúningi. Þessum fyrirmælum nefndarinnar hefur ekki verið fullnægt enda var frumvarpið lagt fram nær óbreytt á núverandi þingi. Alþingi þarf að koma til móts við bílaleigur Nú hefur Alþingi lagt fram sérlausn fyrir bílaleigur með svokölluðu daggjaldi sem er gott og vel og nauðsynlegt að slík heimild verði til staðar. Það er mikilvægt að bílaleigur eigi þess kost að geta lagt á daggjald þannig að þá sé vitað fyrirfram hvað leiga á bíl kostar og það innheimt við upphaf leigutíma viðskiptavina eða áður en hann hefst. Ýmsir annmarkar eru hins vegar á útfærslu daggjaldsins auk þess sem fjárhæð þess er ekki raunhæf og úr því þarf að bæta. Það er vel hægt ef viljinn er fyrir hendi, án þess að ríkissjóður verði af tekjum eða markmiðum frumvarpsins sé ógnað. Viljann skortir ekki hjá bílaleigum um að finna ásættanlega lausn. Alþingi þarf að skerast í leikinn, tryggja betri útfærslu kílómetragjaldsins og fyrirsjáanleika í rekstrarumhverfi bílaleiga. Frestun á gildistöku kílómetragjaldsins er eini raunhæfi kosturinn Ítrekað hefur verið bent á að ferðaþjónustan verðleggi þjónustu sína með 12 til 18 mánaða fyrirvara, þrátt fyrir það er enginn raunhæfur aðlögunartími í frumvarpinu. Það skortir einfaldlega grundvöll til að innleiða þessa nýju gjaldtöku sem hefur áhrif á alla notendur vegakerfisins þvert á atvinnugreinar. Frestun gildistöku og vandaður undirbúningur er ekki spurning um að vera með eða á móti kílómetragjaldinu. Það er spurning um ábyrga stjórnsýslu, virðingu fyrir atvinnulífinu, neytendum í landinu og þeim ferðamönnum sem sækja landið heim. Jóhannes Þór Skúlason er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Pálmi Viðar Snorrason er formaður bílaleigunefndar SAF. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðaþjónusta Mest lesið Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Sjá meira
Boðað kílómetragjald byggist á þeirri reglu að þeir greiði sem njóti eins og í núgildandi kerfi við dælu. Það virðist einfalt og sanngjarnt en í tilfelli bílaleiga verður markmiðið langsótt. Í rauninni er það svo að það eru leigjendur bílaleigubíla sem nýta vegina en ekki bílaleigurnar sjálfar. Aftur á móti í tilfelli bílaleiga er kílómetragjaldið lagt á eiganda ökutækisins þar sem þær þurfa að reyna að innheimta kostnað gjaldsins frá viðskiptavinum sínum með íþyngjandi hætti. Varanleg skattlagning á bílaleigur gæti orðið allt að tveir milljarðar árlega Núverandi kerfi, þar sem innheimt er við dælu af bílum sem nota tiltekna orkugjafa, er sanngjarnt enda greiða þeir sem nýta vegina. Að óbreyttu uppfyllir nýtt kerfi ekki þær kröfur að vera einfalt og sanngjarnt. Áætlað er að leigjendur bílaleigubíla aki allt að einum milljarði kílómetra á ári. Innheimtuhlutfall kílómetragjalds af vistvænum bílum hefur verið um 70%. Af fyrrgreindu má ætla að árlegur kostnaður bílaleiga af kílómetragjaldinu verði í kringum 2 milljarðar króna. Er því um að ræða viðbótarskattlagningu á mikilvægan hlekk í starfsemi ferðaþjónustunnar. Samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar lögð að veði Þegar einstaklingar hafa hug á að bóka sér ferðalag til Íslands bera þeir eðli málsins samkvæmt saman heildarkostnað Íslandsfarar við ferðalög til annarra landa. Einfaldleiki og fyrirsjáanleiki í verðlagningu skiptir því sköpum. Viðvarandi óvissa eða ófyrirsjáanlegar verðhækkanir vegna flókinna og íþyngjandi skatta geta hæglega fælt ferðamenn frá Íslandi og til annarra áfangastaða. Fyrir áfangastað eins og Ísland sem nú þegar er hlutfallslega dýr í alþjóðlegum samanburði mun kílómetragjald skerða samkeppnishæfni íslenskrar ferðaþjónustu enn frekar. Kílómetragjaldið mun kosta bílaleigur um 3 milljarða króna Ef kílómetragjaldið tekur gildi á miðju sumri, á háannatíma ferðaþjónustunnar, munu bílaleigur fá reikning vegna aksturs sem ekki er hægt að innheimta afturvirkt af þegar staðfestum bókunum. Bílaleigur þurfa að koma upplýsingum til viðskiptavina með a.m.k. 12 mánaða fyrirvara annars er hætta á að gjaldið falli á bílaleigurnar sjálfar. Ferðaskrifstofur og erlendir söluaðilar hafa þegar tilkynnt að þeir muni ekki innheimta kílómetragjald, með svo skömmum fyrirvara og hafa varað við mögulegum málsóknum. Til viðbótar kemur talsverður kostnaður við tæknilega innleiðingu, nýja ferla og upplýsingagjöf. Því er ljóst að kílómetragjald, lagt á með engum fyrirvara í sumar mun líklega kosta bílaleigur um 3 milljarða króna á þessu ári. Þeir milljarðar greiðast beint úr rekstri fyrirtækjanna sjálfra þar sem ekki verður hægt að innheimta af notandanum, leigjanda bílaleigubílsins, sem á að greiða samkvæmt markmiðum frumvarpsins. Gildistaka kílómetragjalds 1. júlí 2025 er óraunhæf Í umsögnum Samtaka ferðaþjónustunnar, Bílgreinasambandsins, Samtaka atvinnulífsins, Félags atvinnurekenda, SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og fleiri aðila er skýrt tekið fram að frumvarpið geri ekki ráð fyrir eðlilegum aðlögunartíma og að innleiðing þess á háannatíma sé óskynsamleg. Allt þrátt fyrir varnarorð meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar í nefndaráliti með frávísunartillögu 12. nóvember 2024 þar sem frumvarpinu til laga um kílómetragjald á ökutæki var vísað aftur til ríkisstjórnarinnar. Nefndin lagði til að því yrði frávísað þar sem skortur væri á samráði og áhrifamati og áréttaði einnig að kerfisbreyting af þessari stærðargráðu þurfi að byggja á víðtækri sátt og undirbúningi. Þessum fyrirmælum nefndarinnar hefur ekki verið fullnægt enda var frumvarpið lagt fram nær óbreytt á núverandi þingi. Alþingi þarf að koma til móts við bílaleigur Nú hefur Alþingi lagt fram sérlausn fyrir bílaleigur með svokölluðu daggjaldi sem er gott og vel og nauðsynlegt að slík heimild verði til staðar. Það er mikilvægt að bílaleigur eigi þess kost að geta lagt á daggjald þannig að þá sé vitað fyrirfram hvað leiga á bíl kostar og það innheimt við upphaf leigutíma viðskiptavina eða áður en hann hefst. Ýmsir annmarkar eru hins vegar á útfærslu daggjaldsins auk þess sem fjárhæð þess er ekki raunhæf og úr því þarf að bæta. Það er vel hægt ef viljinn er fyrir hendi, án þess að ríkissjóður verði af tekjum eða markmiðum frumvarpsins sé ógnað. Viljann skortir ekki hjá bílaleigum um að finna ásættanlega lausn. Alþingi þarf að skerast í leikinn, tryggja betri útfærslu kílómetragjaldsins og fyrirsjáanleika í rekstrarumhverfi bílaleiga. Frestun á gildistöku kílómetragjaldsins er eini raunhæfi kosturinn Ítrekað hefur verið bent á að ferðaþjónustan verðleggi þjónustu sína með 12 til 18 mánaða fyrirvara, þrátt fyrir það er enginn raunhæfur aðlögunartími í frumvarpinu. Það skortir einfaldlega grundvöll til að innleiða þessa nýju gjaldtöku sem hefur áhrif á alla notendur vegakerfisins þvert á atvinnugreinar. Frestun gildistöku og vandaður undirbúningur er ekki spurning um að vera með eða á móti kílómetragjaldinu. Það er spurning um ábyrga stjórnsýslu, virðingu fyrir atvinnulífinu, neytendum í landinu og þeim ferðamönnum sem sækja landið heim. Jóhannes Þór Skúlason er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Pálmi Viðar Snorrason er formaður bílaleigunefndar SAF.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun