Börnin heyra bara sprengjugnýinn Hjálmtýr Heiðdal skrifar 13. ágúst 2025 14:31 Þorgerður Katrín utanríkisráðherra fjallar iðulega um ástand mála í Palestínu og Ísrael í fjölmiðlum. Þorgerður segir ýmislegt sem er gott og gilt um mikilvægi mannréttinda og alþjóðasamninga og gildi þeirra fyrir smáþjóð líkt og við Íslendingar erum. En margt af því sem hún segir sýnir okkur að afstaða hennar gagnvart Palestínumönnum þjónar ekki mannréttindabaráttu þeirra. Hver ber meiri ábyrgð? Meðal spurninga sem blaðamaður Morgunblaðsins leggur fyrir Þorgerði Katrínu 11. ágúst 2025 er hvor aðilinn beri meiri ábyrgð? Svar hennar er: „að það er ekki hægt að segja að þetta sé einum fremur en öðrum að kenna.“ Þorgerður grípur einnig til máltækisins „Sjaldan veldur einn þá tveir deila.“ Það er svekkjandi að lesa svona yfirlýsingar frá manneskju í ábyrgðarstöðu á tímum þegar þjóðarmorð er yfirstandandi á Gaza og Vesturbakkanum í Palestínu. Málflutningur Þorgerðar Katrínar gagnast árásaraðilanum; Ísrael. Hún gerir fórnarlömb ofbeldisins, Palestínumenn, meðseka - að þeir beri að hluta ábyrgð á þjóðernishreinsunum sem beinast gegn þeim. Að þjóðarmorðið sem heimurinn horfir uppá sé afleiðing þess að Palestínumenn hafa barist fyrir sínum ótvíræðu réttindum. Í raun er þetta málflutningur Netanyahus og stuðningsmanna síonismans. Orð sett í sögulegt samhengi. Þegar nasistaherir Hitlers réðust á Noreg og Danmörku hefði íslenskur ráðherra tæpast sagt að „sjaldan veldur einn þá tveir deila“. Árás þýska hersins var ekki vegna þess að Norðmenn eða Danir hefðu stofnað til átaka. Þeir voru, líkt og margar aðrar þjóðir, fórnarlömb árásarstefnu Þýskalands og mynduðu andspyrnuhreyfingar til að berjast gegn nasistunum. Varla hefði mönnum þótt það viðeigandi að segja „það er ekki hægt að segja að þetta sé einum fremur en öðrum að kenna“ þegar innikróaðir gyðingar í Gettóinu í Varsjá börðust gegn SS-sveitunum í apríl 1943. Upphafið Hvers vegna eru þessi orð Þorgerðar um jafna ábyrgð röng í dag? Í rúma sjö áratugi, allt frá stofnun Ísraels, hefur Ísraelsher ráðist á Palestínumenn, myrt þá í tugþúsundatali, hrakið þá frá heimilum sínum og rænt landi þeirra. Í dag er staðan sú að Ísrael ræður öllu landi Palestínu og örlögum fólksins jafnt á Gaza sem og Vesturbakkanum. Palestínumenn hafa barist gegn árásum Ísraelshers, sem er einn af sterkari herjum heims, bæði með vopnum og friðsamlegum mótmælum. Þeir hafa brugðist við með sama hætti og andspyrnuhreyfingar í Evrópu börðust gegn herjum Hitlers. En Palestínumenn hafa aldrei átt upptök að átökum líkt og Þorgerður gefur í skyn í viðtölum sem hér er vitnað til. Upphafið er stofnun framandi ríkis á landi Palestínumanna þar sem þeir eiga sér sögu í meira en fjögurþúsund ár. Ísland greiddi atkvæði á þingi Sameinuðu þjóðanna, árið 1947, með skiptingu Palestínu milli aðkomumanna frá Evrópu og Palestínumanna, frumbyggja landsins. Sú niðurstaða greiddi götu síonistanna sem stofnuðu Ísrael. Blaðamaður Morgunblaðsins skrifar: „Þorgerður segir grimmdarvekin vera á báða bóga og nefnir sérstaklega upphaflegu hryðjuverkaárás Hamas 7. október 2023.“ Hér er það sama sagan, það er ekki bara að báðir beri sök, nú er það „upphaflegt hryðjuverk Hamas“ sem fær sérstaka athygli og þar með er megin ábyrgðinni komið á hendur Palestínumanna. Eiga Palestínumenn ekki að ráða sinni framtíð? Eftir að hafa sagt ranglega frá upphafi átakanna og hver sé árásaraðilinn og beri ábyrgðina snýr Þorgerður sér að framtíð Palestínu. Þar fer ekkert á milli mála að þeirri framtíð eiga Palestínumenn ekki að ráða miklu um frekar en var raunin þegar síonistaríkið var stofnað á landi þeirra 1948. „Það verði ekki framtíðaruppbygging í Palestínu með Hamas innanborðs“ segir Þorgerður og vitnar í samþykkt sjö kollega sinna í Evrópu. Hér skín í gegn sú staðreynd að það er stefna Ísraels, en ekki vilji Palestínumanna, sem ræður afstöðu íslenska utanríkisráðherrans. Samkvæmt skoðanakönnun* sem var birt 6. maí sl. styður um helmingur Palestínumanna Hamas og yfirgnæfandi meirihluti (overwhelming majority) þeirra er á móti afvopnun Hamas eða brottför herliðs samtakanna frá Gazaströndinni. Könnunin sýnir einnig að 59% Palestínumanna álíta að aðgerð Hamas 7. október 2023 hafi verið réttlætanleg. Þessi afstaða byggir að á biturri reynslu Palestínumanna af áratuga glæpaverkum Ísraelsmanna gegn þeim. Evrópsk stjórnvöld hafa sagt að ekkert skuli ákveðið um örlög Úkraínumanna án þeirra þátttöku. Það sama á greinilega ekki við gagnvart Palestínumönnum. Klikkaði alþjóðasamfélagið? Þorgerður segir að „alþjóðasamfélagið hefur svolítið klikkað á að hafa ekki tryggt betri frið fyrir botni Miðjarðarhafs.“ Sannleikurinn er sá að bandamenn Íslands í „alþjóðasamfélaginu“ (NATO/ESB) hafa ekki klikkað í friðarleit - þvert á móti -þessir aðilar bera beina ábyrgð á því að Ísrael hefur notið friðhelgi í áratuga glæpaverkum gegn Palestínumönnum. Og nú þegar þjóðarmorð er framið fyrir opnum tjöldum eru þessi ríki enn að senda vopn og verja Ísrael og þarlend stjórnvöld sem fremja glæpi gegn mannkyni. Hvað gerist hér heima? Ísland varð fyrst vestrænna ríkja til að viðurkenna ríki Palestínu árið 2011. Það var mikilvægt skref og gott fordæmi **. En fyrir utan viðurkenninguna og fjárstuðning hafa íslensk yfirvöld ekki tekið afgerandi skref til stuðnings Palestínu. Frá árinu 2012 hefur legið fyrir Alþingi tillaga að þingsályktun um að vörur frá ólöglegum landtökubyggðum á Vesturbakkanum skuli merktar sem slíkar en ekki merktar sem vörur frá Ísrael. Þessi tillaga, margsinnis endurflutt, hefur aldrei náð út úr þingnefnd. Íslensk yfirvöld eiga töluverð viðskipti við ísraelska fyrirtækið Rapyd sem er í eigu Ísraela sem styður þjóðarmorðið á Gaza. Og ÁTVR hefur selt vín sem er framleitt á stolnu landi á Vesturbakkanum. Hér eru nærtæk verkefni sem stjórnvöld gætu sinnt og sýnt að hugur fylgir öllu því máli sem búið er að ástunda í áraraðir. Og enn hafa íslensk stjórnvöld þráast við að framfylgja ákvæðum sáttmálans gegn þjóðarmorði - sem leggur þær skyldur á herðar aðildarríkjanna að hefja aðgerðir gegn þeim ríkjum sem mögulega eða í raun fremja þjóðarmorð (genocide). Tala og tala - og tala „Ástandið á Gasa er algjörlega óþolandi og alþjóðasamfélagið verður að tala skýrar og meira. Það er mín skoðun,“ sagði Þorgerður Katrín í Kryddsíldinni á Stöð 2 um síðustu áramót. Það er vissulega búið að tala og tala mikið og tala skýrt. En börnin á Gaza, sem ýmist deyja úr hungri eða sprengjuregni, heyra ekki þetta tal Þorgerður Katrín. Þau heyra bara sprengjugnýinn. Það er búið að segja öll orðin - en það eru aðgerðirnar sem skipta máli. Viðskiptaþvinganir og sniðgöngu gegn Ísrael strax! Höfundur er formaður Félagsins Ísland - Palestína. * https://www.pcpsr.org/en/node/997 ** Þáverandi flokkur Þorgerðar sat reyndar hjá við afgreiðslu málsins á Alþingi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjálmtýr Heiðdal Mest lesið Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick Skoðun Þarf að hemja hina ofurríku? Fastir pennar Skoðun Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Sjá meira
Þorgerður Katrín utanríkisráðherra fjallar iðulega um ástand mála í Palestínu og Ísrael í fjölmiðlum. Þorgerður segir ýmislegt sem er gott og gilt um mikilvægi mannréttinda og alþjóðasamninga og gildi þeirra fyrir smáþjóð líkt og við Íslendingar erum. En margt af því sem hún segir sýnir okkur að afstaða hennar gagnvart Palestínumönnum þjónar ekki mannréttindabaráttu þeirra. Hver ber meiri ábyrgð? Meðal spurninga sem blaðamaður Morgunblaðsins leggur fyrir Þorgerði Katrínu 11. ágúst 2025 er hvor aðilinn beri meiri ábyrgð? Svar hennar er: „að það er ekki hægt að segja að þetta sé einum fremur en öðrum að kenna.“ Þorgerður grípur einnig til máltækisins „Sjaldan veldur einn þá tveir deila.“ Það er svekkjandi að lesa svona yfirlýsingar frá manneskju í ábyrgðarstöðu á tímum þegar þjóðarmorð er yfirstandandi á Gaza og Vesturbakkanum í Palestínu. Málflutningur Þorgerðar Katrínar gagnast árásaraðilanum; Ísrael. Hún gerir fórnarlömb ofbeldisins, Palestínumenn, meðseka - að þeir beri að hluta ábyrgð á þjóðernishreinsunum sem beinast gegn þeim. Að þjóðarmorðið sem heimurinn horfir uppá sé afleiðing þess að Palestínumenn hafa barist fyrir sínum ótvíræðu réttindum. Í raun er þetta málflutningur Netanyahus og stuðningsmanna síonismans. Orð sett í sögulegt samhengi. Þegar nasistaherir Hitlers réðust á Noreg og Danmörku hefði íslenskur ráðherra tæpast sagt að „sjaldan veldur einn þá tveir deila“. Árás þýska hersins var ekki vegna þess að Norðmenn eða Danir hefðu stofnað til átaka. Þeir voru, líkt og margar aðrar þjóðir, fórnarlömb árásarstefnu Þýskalands og mynduðu andspyrnuhreyfingar til að berjast gegn nasistunum. Varla hefði mönnum þótt það viðeigandi að segja „það er ekki hægt að segja að þetta sé einum fremur en öðrum að kenna“ þegar innikróaðir gyðingar í Gettóinu í Varsjá börðust gegn SS-sveitunum í apríl 1943. Upphafið Hvers vegna eru þessi orð Þorgerðar um jafna ábyrgð röng í dag? Í rúma sjö áratugi, allt frá stofnun Ísraels, hefur Ísraelsher ráðist á Palestínumenn, myrt þá í tugþúsundatali, hrakið þá frá heimilum sínum og rænt landi þeirra. Í dag er staðan sú að Ísrael ræður öllu landi Palestínu og örlögum fólksins jafnt á Gaza sem og Vesturbakkanum. Palestínumenn hafa barist gegn árásum Ísraelshers, sem er einn af sterkari herjum heims, bæði með vopnum og friðsamlegum mótmælum. Þeir hafa brugðist við með sama hætti og andspyrnuhreyfingar í Evrópu börðust gegn herjum Hitlers. En Palestínumenn hafa aldrei átt upptök að átökum líkt og Þorgerður gefur í skyn í viðtölum sem hér er vitnað til. Upphafið er stofnun framandi ríkis á landi Palestínumanna þar sem þeir eiga sér sögu í meira en fjögurþúsund ár. Ísland greiddi atkvæði á þingi Sameinuðu þjóðanna, árið 1947, með skiptingu Palestínu milli aðkomumanna frá Evrópu og Palestínumanna, frumbyggja landsins. Sú niðurstaða greiddi götu síonistanna sem stofnuðu Ísrael. Blaðamaður Morgunblaðsins skrifar: „Þorgerður segir grimmdarvekin vera á báða bóga og nefnir sérstaklega upphaflegu hryðjuverkaárás Hamas 7. október 2023.“ Hér er það sama sagan, það er ekki bara að báðir beri sök, nú er það „upphaflegt hryðjuverk Hamas“ sem fær sérstaka athygli og þar með er megin ábyrgðinni komið á hendur Palestínumanna. Eiga Palestínumenn ekki að ráða sinni framtíð? Eftir að hafa sagt ranglega frá upphafi átakanna og hver sé árásaraðilinn og beri ábyrgðina snýr Þorgerður sér að framtíð Palestínu. Þar fer ekkert á milli mála að þeirri framtíð eiga Palestínumenn ekki að ráða miklu um frekar en var raunin þegar síonistaríkið var stofnað á landi þeirra 1948. „Það verði ekki framtíðaruppbygging í Palestínu með Hamas innanborðs“ segir Þorgerður og vitnar í samþykkt sjö kollega sinna í Evrópu. Hér skín í gegn sú staðreynd að það er stefna Ísraels, en ekki vilji Palestínumanna, sem ræður afstöðu íslenska utanríkisráðherrans. Samkvæmt skoðanakönnun* sem var birt 6. maí sl. styður um helmingur Palestínumanna Hamas og yfirgnæfandi meirihluti (overwhelming majority) þeirra er á móti afvopnun Hamas eða brottför herliðs samtakanna frá Gazaströndinni. Könnunin sýnir einnig að 59% Palestínumanna álíta að aðgerð Hamas 7. október 2023 hafi verið réttlætanleg. Þessi afstaða byggir að á biturri reynslu Palestínumanna af áratuga glæpaverkum Ísraelsmanna gegn þeim. Evrópsk stjórnvöld hafa sagt að ekkert skuli ákveðið um örlög Úkraínumanna án þeirra þátttöku. Það sama á greinilega ekki við gagnvart Palestínumönnum. Klikkaði alþjóðasamfélagið? Þorgerður segir að „alþjóðasamfélagið hefur svolítið klikkað á að hafa ekki tryggt betri frið fyrir botni Miðjarðarhafs.“ Sannleikurinn er sá að bandamenn Íslands í „alþjóðasamfélaginu“ (NATO/ESB) hafa ekki klikkað í friðarleit - þvert á móti -þessir aðilar bera beina ábyrgð á því að Ísrael hefur notið friðhelgi í áratuga glæpaverkum gegn Palestínumönnum. Og nú þegar þjóðarmorð er framið fyrir opnum tjöldum eru þessi ríki enn að senda vopn og verja Ísrael og þarlend stjórnvöld sem fremja glæpi gegn mannkyni. Hvað gerist hér heima? Ísland varð fyrst vestrænna ríkja til að viðurkenna ríki Palestínu árið 2011. Það var mikilvægt skref og gott fordæmi **. En fyrir utan viðurkenninguna og fjárstuðning hafa íslensk yfirvöld ekki tekið afgerandi skref til stuðnings Palestínu. Frá árinu 2012 hefur legið fyrir Alþingi tillaga að þingsályktun um að vörur frá ólöglegum landtökubyggðum á Vesturbakkanum skuli merktar sem slíkar en ekki merktar sem vörur frá Ísrael. Þessi tillaga, margsinnis endurflutt, hefur aldrei náð út úr þingnefnd. Íslensk yfirvöld eiga töluverð viðskipti við ísraelska fyrirtækið Rapyd sem er í eigu Ísraela sem styður þjóðarmorðið á Gaza. Og ÁTVR hefur selt vín sem er framleitt á stolnu landi á Vesturbakkanum. Hér eru nærtæk verkefni sem stjórnvöld gætu sinnt og sýnt að hugur fylgir öllu því máli sem búið er að ástunda í áraraðir. Og enn hafa íslensk stjórnvöld þráast við að framfylgja ákvæðum sáttmálans gegn þjóðarmorði - sem leggur þær skyldur á herðar aðildarríkjanna að hefja aðgerðir gegn þeim ríkjum sem mögulega eða í raun fremja þjóðarmorð (genocide). Tala og tala - og tala „Ástandið á Gasa er algjörlega óþolandi og alþjóðasamfélagið verður að tala skýrar og meira. Það er mín skoðun,“ sagði Þorgerður Katrín í Kryddsíldinni á Stöð 2 um síðustu áramót. Það er vissulega búið að tala og tala mikið og tala skýrt. En börnin á Gaza, sem ýmist deyja úr hungri eða sprengjuregni, heyra ekki þetta tal Þorgerður Katrín. Þau heyra bara sprengjugnýinn. Það er búið að segja öll orðin - en það eru aðgerðirnar sem skipta máli. Viðskiptaþvinganir og sniðgöngu gegn Ísrael strax! Höfundur er formaður Félagsins Ísland - Palestína. * https://www.pcpsr.org/en/node/997 ** Þáverandi flokkur Þorgerðar sat reyndar hjá við afgreiðslu málsins á Alþingi
Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun