Sex milljarða halli 15. júlí 2004 00:01 Á síðasta ári fóru 50 stofnanir það langt fram úr fjárheimildum sínum á fjárlögum að reglum samkvæmt bar viðkomandi ráðuneytum að grípa til aðgerða og sjá til þess að annað hvort yrði dregið úr útgjöldum eða fjárheimildir auknar. Af þessum 50 stofnunum heyra 35 ýmist undir heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti eða menntamálaráðuneyti. Viðvarandi halli hefur verið á rekstri þeirra undanfarin ár án þess að tekist hafi að snúa honum við. Alls er talið að uppsafnaður halli á rekstri ríkisstofnana og annarra fjárlagaliða hafi numið tæpum sex milljörðum króna í lok síðasta árs að því er fram kemur í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga. Þar segir að þrátt fyrir að áætlanagerð hafi verið efld á undanförnum árum séu "enn allt of margar stofnanir reknar með halla og í mörgum tilvikum versnaði neikvæð staða þeirra á árinu". Ríkisendurskoðun nefnir tvennt sem þarf að bæta. Annars vegar þurfa forstöðumenn stofnana að taka strax á vandanum þegar reksturinn fer fram úr fjárheimildum og draga úr kostnaði. Í annan stað þurfi að fara yfir fjármál og rekstur þeirra stofnana sem hafa safnað neikvæðri stöðu gagnvart fjárheimildum enda sé ljóst að margar þeirra geti engan veginn sinnt núverandi starfsemi með þeim fjárveitingum sem þeim séu ætlaðar á fjárlögum. Rekstrarvandi oft stjórnunarvandi "Það er oft þannig að rekstrarvandi hjá ríkisstofnunum reynist þegar öllu er á botninn hvolft stjórnunarvandi. Það er mismunandi hvernig mönnum gengur að aðlaga sig að breyttum tíma," segir Geir H. Haarde fjármálaráðherra aðspurður um hvort stjórnendur stofnana standi sig nægilega vel, sem og hvort eftirlit ráðuneyta sé nógu öflugt. "Svo er auðvitað ekki hægt að neita því að það koma stundum misvísandi skilaboð frá bæði stjórnvöldum og stjórnmálamönnum," segir Geir. "Menn eru í öðru orðinu að biðja um meira aðhald og aðgæslu varðandi ríkisútgjöldin en í hinu orðinu meiri fjárveitingar og meiri útgjöld." Val milli lögbrota Stjórnvöld geta ekki skellt skuldinni á forstöðumenn ríkisstofnana þegar þau hafa sjálf lagt fram óraunhæf fjárlög, segir Anna Kristín Gunnarsdóttir, sem á sæti í fjárlaganefnd Alþingis fyrir hönd Samfylkingar. Anna Kristín segir vanda ríkisstofnana mismunandi. Þó verði ekki litið framhjá því að fjárheimildir dugi oft ekki fyrir verkefnum stofnana. Þannig hafi ekki verið tekið tillit til aukins álags á dómstóla og Samkeppnisstofnun og fjárheimildir framhaldsskóla hafi ekki verið auknar þrátt fyrir að vitað væri að nemendum myndi fjölga. Að auki séu aukin útgjöld lögð á stofnanir án þess að fjárveitingar komi á móti. Spurningin sem hlýtur þó að vakna er hvort stjórnendum beri ekki að halda sig innan fjárveitinga og skera niður ef þeir telja heimildir sínar ekki duga til að sinna verkefnum. "Stjórnendur framhaldsskólanna geta valið á milli lögbrota. Vilja þeir brjóta lög með því að vísa nemendum frá eða vilja þeir brjóta fjárlög. Þetta er ómöguleg staða sem þeir eru settir í." Rætt í haust "Ég geri ráð fyrir að við munum halda fund í félaginu næsta haust þar sem ríkisforstjórar munu hittast og ræða þetta," segir Skúli Eggert Þórðarson, skattrannsóknarstjóri og formaður Félags forstöðumanna ríkisstofnana. Síðast var fjallað um fjármál ríkisstofnana á fundi með Jóni Kristjánssyni, þáverandi formanni fjárlaganefndar, fyrir um tveimur árum þar sem farið var yfir samskiptin við fjárlaganefnd. "Það eru margir félagsmenn þeirrar skoðunar að þeir vilji og eigi að hafa aðgang að þinginu beint til að koma sínum sjónarmiðum á framfæri," segir Skúli Eggert. Ráðuneyti hafa hins vegar lagt áherslu á að fjárlagavinnan fari fram í gegnum þau og á síðasta ári voru forstöðumenn ríkisstofnana áminntir um að leita til ráðuneyta eftir frekari fjárheimildum en ekki þingsins. Áætlanir seint á ferðinni Í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga síðasta árs kemur fram að rúmlega þriðjungur ríkisstofnana starfaði eftir ósamþykktri fjárhagsáætlun í lok mars á síðasta ári. Samkvæmt reglugerð fjármálaráðuneytis ber stjórnendum ríkisstofnana hins vegar að skila inn fjárhagsáætlun til ráðuneytis fyrir miðjan febrúar. Ellefu prósent stofnana höfðu ekki fengið fjárhagsáætlun sína samþykkta rúmum mánuði síðar og fjórðungur var enn ekki búinn að skila inn áætlun. Verst voru skilin hjá stofnunum sem heyra undir tvö ráðuneyti, menntamálaráðuneyti og heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti. Hjá síðarnefnda ráðuneytinu var búið að samþykkja sautján áætlanir af 45 en aðeins eina af 55 í menntamálaráðuneytinu. Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Títan bilaði og lenti í árekstri nokkrum dögum fyrir hinstu förina Erlent Fleiri fréttir Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Sjá meira
Á síðasta ári fóru 50 stofnanir það langt fram úr fjárheimildum sínum á fjárlögum að reglum samkvæmt bar viðkomandi ráðuneytum að grípa til aðgerða og sjá til þess að annað hvort yrði dregið úr útgjöldum eða fjárheimildir auknar. Af þessum 50 stofnunum heyra 35 ýmist undir heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti eða menntamálaráðuneyti. Viðvarandi halli hefur verið á rekstri þeirra undanfarin ár án þess að tekist hafi að snúa honum við. Alls er talið að uppsafnaður halli á rekstri ríkisstofnana og annarra fjárlagaliða hafi numið tæpum sex milljörðum króna í lok síðasta árs að því er fram kemur í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga. Þar segir að þrátt fyrir að áætlanagerð hafi verið efld á undanförnum árum séu "enn allt of margar stofnanir reknar með halla og í mörgum tilvikum versnaði neikvæð staða þeirra á árinu". Ríkisendurskoðun nefnir tvennt sem þarf að bæta. Annars vegar þurfa forstöðumenn stofnana að taka strax á vandanum þegar reksturinn fer fram úr fjárheimildum og draga úr kostnaði. Í annan stað þurfi að fara yfir fjármál og rekstur þeirra stofnana sem hafa safnað neikvæðri stöðu gagnvart fjárheimildum enda sé ljóst að margar þeirra geti engan veginn sinnt núverandi starfsemi með þeim fjárveitingum sem þeim séu ætlaðar á fjárlögum. Rekstrarvandi oft stjórnunarvandi "Það er oft þannig að rekstrarvandi hjá ríkisstofnunum reynist þegar öllu er á botninn hvolft stjórnunarvandi. Það er mismunandi hvernig mönnum gengur að aðlaga sig að breyttum tíma," segir Geir H. Haarde fjármálaráðherra aðspurður um hvort stjórnendur stofnana standi sig nægilega vel, sem og hvort eftirlit ráðuneyta sé nógu öflugt. "Svo er auðvitað ekki hægt að neita því að það koma stundum misvísandi skilaboð frá bæði stjórnvöldum og stjórnmálamönnum," segir Geir. "Menn eru í öðru orðinu að biðja um meira aðhald og aðgæslu varðandi ríkisútgjöldin en í hinu orðinu meiri fjárveitingar og meiri útgjöld." Val milli lögbrota Stjórnvöld geta ekki skellt skuldinni á forstöðumenn ríkisstofnana þegar þau hafa sjálf lagt fram óraunhæf fjárlög, segir Anna Kristín Gunnarsdóttir, sem á sæti í fjárlaganefnd Alþingis fyrir hönd Samfylkingar. Anna Kristín segir vanda ríkisstofnana mismunandi. Þó verði ekki litið framhjá því að fjárheimildir dugi oft ekki fyrir verkefnum stofnana. Þannig hafi ekki verið tekið tillit til aukins álags á dómstóla og Samkeppnisstofnun og fjárheimildir framhaldsskóla hafi ekki verið auknar þrátt fyrir að vitað væri að nemendum myndi fjölga. Að auki séu aukin útgjöld lögð á stofnanir án þess að fjárveitingar komi á móti. Spurningin sem hlýtur þó að vakna er hvort stjórnendum beri ekki að halda sig innan fjárveitinga og skera niður ef þeir telja heimildir sínar ekki duga til að sinna verkefnum. "Stjórnendur framhaldsskólanna geta valið á milli lögbrota. Vilja þeir brjóta lög með því að vísa nemendum frá eða vilja þeir brjóta fjárlög. Þetta er ómöguleg staða sem þeir eru settir í." Rætt í haust "Ég geri ráð fyrir að við munum halda fund í félaginu næsta haust þar sem ríkisforstjórar munu hittast og ræða þetta," segir Skúli Eggert Þórðarson, skattrannsóknarstjóri og formaður Félags forstöðumanna ríkisstofnana. Síðast var fjallað um fjármál ríkisstofnana á fundi með Jóni Kristjánssyni, þáverandi formanni fjárlaganefndar, fyrir um tveimur árum þar sem farið var yfir samskiptin við fjárlaganefnd. "Það eru margir félagsmenn þeirrar skoðunar að þeir vilji og eigi að hafa aðgang að þinginu beint til að koma sínum sjónarmiðum á framfæri," segir Skúli Eggert. Ráðuneyti hafa hins vegar lagt áherslu á að fjárlagavinnan fari fram í gegnum þau og á síðasta ári voru forstöðumenn ríkisstofnana áminntir um að leita til ráðuneyta eftir frekari fjárheimildum en ekki þingsins. Áætlanir seint á ferðinni Í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga síðasta árs kemur fram að rúmlega þriðjungur ríkisstofnana starfaði eftir ósamþykktri fjárhagsáætlun í lok mars á síðasta ári. Samkvæmt reglugerð fjármálaráðuneytis ber stjórnendum ríkisstofnana hins vegar að skila inn fjárhagsáætlun til ráðuneytis fyrir miðjan febrúar. Ellefu prósent stofnana höfðu ekki fengið fjárhagsáætlun sína samþykkta rúmum mánuði síðar og fjórðungur var enn ekki búinn að skila inn áætlun. Verst voru skilin hjá stofnunum sem heyra undir tvö ráðuneyti, menntamálaráðuneyti og heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti. Hjá síðarnefnda ráðuneytinu var búið að samþykkja sautján áætlanir af 45 en aðeins eina af 55 í menntamálaráðuneytinu.
Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Títan bilaði og lenti í árekstri nokkrum dögum fyrir hinstu förina Erlent Fleiri fréttir Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskjáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Sjá meira