Krónan veikir landsbyggðina 2. júní 2005 00:01 Útflutningsiðnaður og ferðaþjónustan eru fórnarlömb hás gengis krónunnar . Ein meginástæða hins háa gengis eru að mati hagspekinga stórframkvæmdirnar á Austurlandi og húsbyggingasprengjan á höfuðborgarsvæðinu, auk annarra utanaðkomandi þátta sem erfitt er að hafa hemil á . Það hefur lengi verið vitað að þessar miklu framkvæmdir eystra myndu hafa áhrif á okkar litla hagkerfi, og svo þegar við bætist þenslan á höfuðborgarsvæðinu er von að eitthvað láti undan. Litlir staðir á landsbyggðinni, þar sem sjávarútvegur er uppistaðan í atvinnulífinu eru í mikilli hættu vegna sterkrar stöðu íslensku krónunnar. Þetta hefur greinilega komið í ljós nú á síðustu dögum, þegar fregnir berast af hópuppsögnum á einum fjórum stöðum. Þarna er að vísu sums staðar um viðvarandi staðbundinn vanda að ræða , eins og á Bíldudal, þar sem 50 starfsmönnum sjávarútvegsfyrirtækis var sagt upp. Sjávarútvegur hefur um langt árabil átt undir högg að sækja á Bíldudal, og á það bæði við um rækjuvinnslu og bolfiskvinnslu, þannig að þetta er ekki nýtt á þeim stað. Engu að síður er þetta grafalvarlegt mál fyrir samfélagið á staðnum. Möguleikar þeirra sem sagt var upp á Stöðvarfirði og Reyðarfirði eru hins vegar meiri, því ef einhvers staðar er skortur á vinnuafli þá er það í þessum landshluta. Hjá Skinnaiðnaði á Akureyri dundu líka yfir uppsagnir um mánaðamótin. Innan þess geira hefur um árabil verið háð erfið barátta, og nú virðist sem þessi iðnaður muni leggjast af. Seðlabankinn gerir grein fyrir stöðunni í efnahagslífinu í dag, má jafnvel búast við tilkynningu um hækkun stýrivaxta. Þeir hafa nú á einu ári verið hækkaðir átta sinnum, og verða líklega um10 af hundraði við áramót. Í kjölfar vaxtahækkunar Seðlabanka má alltaf búast við hækkun einhverra vaxtaflokka hjá bönkunum. Ekki bætir það stöðu útflutningsatvinnuveganna, að þurfa bæði að búa við hátt gengi krónunnar og háa vexti. Slíkt gengur reyndar ekki upp til lengdar og því verða stjórnvöld og Seðlabankinn að vera samstiga í því að ná tökum á efnahagslífinu. Sem betur fer stjórnar grátkórinn svokallaði nú ekki lengur gengi íslensku krónunnar, en með þessu framhaldi er ljóst að í haust kemur til endurskoðunar á ákvæðum kjarasamninga og verðbólgan fer upp fyrir þau mörk sem sett hafa verið. Áður en það gerist hefur fleiri sjárarútvegsfyrirtækjum og öðrum útflutningsfyrirtækjum væntanlega blætt út miðað við óbreyttar aðstæður. Ef sú verður raunin eru stóriðjuframkvæmdirnar og húsnæðisþenslan á höfuðborgarsvæðinu dýru verði keypt og landsbyggðin ennþá veikari en áður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Kári Jónasson Mest lesið Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson Skoðun
Útflutningsiðnaður og ferðaþjónustan eru fórnarlömb hás gengis krónunnar . Ein meginástæða hins háa gengis eru að mati hagspekinga stórframkvæmdirnar á Austurlandi og húsbyggingasprengjan á höfuðborgarsvæðinu, auk annarra utanaðkomandi þátta sem erfitt er að hafa hemil á . Það hefur lengi verið vitað að þessar miklu framkvæmdir eystra myndu hafa áhrif á okkar litla hagkerfi, og svo þegar við bætist þenslan á höfuðborgarsvæðinu er von að eitthvað láti undan. Litlir staðir á landsbyggðinni, þar sem sjávarútvegur er uppistaðan í atvinnulífinu eru í mikilli hættu vegna sterkrar stöðu íslensku krónunnar. Þetta hefur greinilega komið í ljós nú á síðustu dögum, þegar fregnir berast af hópuppsögnum á einum fjórum stöðum. Þarna er að vísu sums staðar um viðvarandi staðbundinn vanda að ræða , eins og á Bíldudal, þar sem 50 starfsmönnum sjávarútvegsfyrirtækis var sagt upp. Sjávarútvegur hefur um langt árabil átt undir högg að sækja á Bíldudal, og á það bæði við um rækjuvinnslu og bolfiskvinnslu, þannig að þetta er ekki nýtt á þeim stað. Engu að síður er þetta grafalvarlegt mál fyrir samfélagið á staðnum. Möguleikar þeirra sem sagt var upp á Stöðvarfirði og Reyðarfirði eru hins vegar meiri, því ef einhvers staðar er skortur á vinnuafli þá er það í þessum landshluta. Hjá Skinnaiðnaði á Akureyri dundu líka yfir uppsagnir um mánaðamótin. Innan þess geira hefur um árabil verið háð erfið barátta, og nú virðist sem þessi iðnaður muni leggjast af. Seðlabankinn gerir grein fyrir stöðunni í efnahagslífinu í dag, má jafnvel búast við tilkynningu um hækkun stýrivaxta. Þeir hafa nú á einu ári verið hækkaðir átta sinnum, og verða líklega um10 af hundraði við áramót. Í kjölfar vaxtahækkunar Seðlabanka má alltaf búast við hækkun einhverra vaxtaflokka hjá bönkunum. Ekki bætir það stöðu útflutningsatvinnuveganna, að þurfa bæði að búa við hátt gengi krónunnar og háa vexti. Slíkt gengur reyndar ekki upp til lengdar og því verða stjórnvöld og Seðlabankinn að vera samstiga í því að ná tökum á efnahagslífinu. Sem betur fer stjórnar grátkórinn svokallaði nú ekki lengur gengi íslensku krónunnar, en með þessu framhaldi er ljóst að í haust kemur til endurskoðunar á ákvæðum kjarasamninga og verðbólgan fer upp fyrir þau mörk sem sett hafa verið. Áður en það gerist hefur fleiri sjárarútvegsfyrirtækjum og öðrum útflutningsfyrirtækjum væntanlega blætt út miðað við óbreyttar aðstæður. Ef sú verður raunin eru stóriðjuframkvæmdirnar og húsnæðisþenslan á höfuðborgarsvæðinu dýru verði keypt og landsbyggðin ennþá veikari en áður.
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun