Sameiginleg eymd? Einar K. Guðfinnsson skrifar 30. júní 2011 06:00 Sú nauðvörn sem talsmenn sjávarútvegsstefnu ríkisstjórnarinnar eru komnir í birtist í skrautlegum og fjölbreyttum myndum. Þegar vönduð úttekt hagfræðinganna sex birtist véfengdu menn ekki niðurstöðurnar, heldur sögðu að útgerð og fiskvinnsla ætti að snúast um fleira en krónur og aura. Aðalatriðið væri ekki að fá góðan afrakstur af starfseminni, aðrir þættir skiptu líka máli. Sú umræða fór fyrir lítið. Hún var eftirminnilega afgreidd af efnahags- og viðskiptaráðherra, eins og í fersku minni er. Þá var bara snúið sér að næsta versi. Nú var byrjað að hjóla í skýrsluhöfundana og stofnanirnar sem þeir vinna hjá. En skoðum nú málið. Hagfræðingarnir sex starfa m.a hjá þremur stærstu háskólum landsins. Óvéfengjanlegt er að þar er samankomin mesta samanlagða akademíska þekkingin á þessu sviði í landinu. Háskóli Íslands, Háskólinn á Akureyri og Háskólinn í Reykjavík eru ekki hafnir yfir gagnrýni. En það er auðvitað ósvinna af verstu tegund að láta í veðri vaka að þar á bæ setji menn fræðilegar niðurstöður sínar fram á grundvelli annarlegra hvata og fjárhagslegra hagsmuna, eins og látið hefur verið í veðri vaka. Við hljótum að geta rætt fiskveiðistjórnarmálin af meiri yfirvegun en þetta. Úttekt hagfræðinganna sex er mjög vönduð og góð, enda standa að henni einstaklingar sem hafa víðtæka reynslu og þekkingu á þessum málum. Í ljósi þess að höfundarnir fengu aðeins sex vikur til verksins verður að telja það þrekvirki. Er það galli að þekkja til mála?OECD, efnahags- og framfarastofnunin, er örugglega ekki óskeikul og enginn hefur gert kröfur til þess að hún verði það nokkurn tímann. En orð hennar hafa vægi. Þessi fimmtuga stofnun nýtur að minnsta kosti þess álits að menn hljóta að leyfa sér að fjalla málefnalega um efnisumfjöllun hennar. Jafnvel þó að ekki líki öllum við niðurstöðurnar. OECD skrifaði kafla um fiskveiðistjórnunarmálin í úttekt sína um Ísland sem út kom á dögunum. Niðurstaðan var sú að ekki ætti að raska grundvelli fiskveiðistjórnunarinnar hér á landi og færð fyrir því gild rök. Meðal annars með skírskotunum til reynslu annarra þjóða og fræðilegra úttekta. En hver urðu viðbrögðin hér heima? Jú, mestan part efnisleg. En svo komu undantekningarnar. Í fyrsta lagi var að því fundið að einn meðhöfunda skýrslunnar væri maður sem hefði rannsakað fiskveiðistjórnunarmál hér á Íslandi og hefði því fyrir fram mótaðar skoðanir. En gáum að. Er það nú orðinn löstur á verki manns að hafa varið árum í að kynna sér málin? Er það til þess að veikja niðurstöður hans að hafa unnið þessi verk við okkar helstu fræðastofnun, Háskóla Íslands? Er það orðið blettur á heiðri hans sem fræðimanns að hafa starfað þar í samvinnu við menn sem njóta alþjóðlegs álits á sviði rannsókna á auðlindanýtingu? Og síðan hitt. Því var haldið fram að niðurstaða OECD væri í raun eins konar endurómun á skoðunum prófessors Ragnars Árnasonar. Svo athyglisverður þótti þessi málflutningur að vefritið Eyjan kaus að vitna til hans með sýnilegri velþóknun. Mikil heimildavinnaSamsæriskenningar af þessu tagi eru vel þekktar í áróðri og vel þekkt er að fjölmiðlar falli fyrir slíkum brögðum. En er eitthvað á bak við þessi áróðursbrögð í þessu tilviki? Umfjöllun OECD er allítarleg. Þar er mjög vitnað til reynslu annarra þjóða af auðlindanýtingu. Þess er vandlega gætt í úttekt stofnunarinnar um íslensku fiskveiðistjórnarmálin að geta heimilda, í samræmi við fræðilegt verklag. Í lok umfjöllunarinnar er síðan birtur listi yfir heimildir. Þar getur að líta lista yfir 28 fræðirit, úttektir og annað af þeim toga, eftir ótal vísindamenn og efni frá stofnunum sem hafa látið sig þessi málasvið varða. Í þeim hópi er fjöldinn allur af íslenskum fræðimönnum, enda eðlilegt þar sem viðfangsefnið er íslensk fiskveiðistjórnun. Er þar bæði um að ræða úttektir sem unnar hafa verið á vettvangi íslensku háskólanna og fyrir íslensk stjórnvöld fyrr og síðar. Þá eru þar skrif fræðimanna sem gagnrýnt hafa sitthvað í íslenskri fiskveiðistjórnun. Þar má líka sjá ritrýndar greinar eftir íslenska fræðimenn, sem hafa birst í virtum alþjóðlegum fræðiritum. Í listanum er líka að finna framlag erlendra fræðimanna á þessu vaxandi fræðasviði, sem hefur mikla þýðingu fyrir okkur Íslendinga sem höfum mikla hagsmuni af því að standa vel að auðlindanýtingu okkar. Með öðrum orðum er ljóst að víða hefur verið leitað fanga við undirbúning að úttekt OECD. Kjörum deilt í sameiginlegri eymdKjarni málsins er þó þessi. Hvað sem líður örvæntingarfullum tilraunum til þess að afvegaleiða umræðuna standa eftir staðreyndir sem erfitt er að hlaupa frá. Hver úttektin á fætur annarri leiðir í ljós að mikilvægt er fyrir okkur að reyna að haga skipulagi fiskveiða hér við land þannig að af því hljótist sem mestur afrakstur. Það er síðan pólitískt viðfangsefni, sem er á margan hátt erfitt að takast á við, hvernig arðinum sem verður til í íslenskum sjávarútvegi er skipt. Þær spurningar sem við tökumst á við þar eru bæði pólitískar og hagfræðilegar, svo dæmi séu tekin. En það er auðvitað hægt að losa sig undan því að glíma við það verkefni. Það geta menn gert með því að fara þær leiðir sem ríkisstjórnin hefur boðað. Leið sem enginn véfengir lengur að leiði til minnkandi hagkvæmni og minni heildarafraksturs. Það er sú leið sem hefur í för með sér að fyrirbrigðið auðlindaarður, eða auðlindarenta, minnkar og hverfur að lokum. Þá er í sjálfu sér engu að skipta því þá deilum við bara kjörum í sameiginlegri eymd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar K. Guðfinnsson Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Sjá meira
Sú nauðvörn sem talsmenn sjávarútvegsstefnu ríkisstjórnarinnar eru komnir í birtist í skrautlegum og fjölbreyttum myndum. Þegar vönduð úttekt hagfræðinganna sex birtist véfengdu menn ekki niðurstöðurnar, heldur sögðu að útgerð og fiskvinnsla ætti að snúast um fleira en krónur og aura. Aðalatriðið væri ekki að fá góðan afrakstur af starfseminni, aðrir þættir skiptu líka máli. Sú umræða fór fyrir lítið. Hún var eftirminnilega afgreidd af efnahags- og viðskiptaráðherra, eins og í fersku minni er. Þá var bara snúið sér að næsta versi. Nú var byrjað að hjóla í skýrsluhöfundana og stofnanirnar sem þeir vinna hjá. En skoðum nú málið. Hagfræðingarnir sex starfa m.a hjá þremur stærstu háskólum landsins. Óvéfengjanlegt er að þar er samankomin mesta samanlagða akademíska þekkingin á þessu sviði í landinu. Háskóli Íslands, Háskólinn á Akureyri og Háskólinn í Reykjavík eru ekki hafnir yfir gagnrýni. En það er auðvitað ósvinna af verstu tegund að láta í veðri vaka að þar á bæ setji menn fræðilegar niðurstöður sínar fram á grundvelli annarlegra hvata og fjárhagslegra hagsmuna, eins og látið hefur verið í veðri vaka. Við hljótum að geta rætt fiskveiðistjórnarmálin af meiri yfirvegun en þetta. Úttekt hagfræðinganna sex er mjög vönduð og góð, enda standa að henni einstaklingar sem hafa víðtæka reynslu og þekkingu á þessum málum. Í ljósi þess að höfundarnir fengu aðeins sex vikur til verksins verður að telja það þrekvirki. Er það galli að þekkja til mála?OECD, efnahags- og framfarastofnunin, er örugglega ekki óskeikul og enginn hefur gert kröfur til þess að hún verði það nokkurn tímann. En orð hennar hafa vægi. Þessi fimmtuga stofnun nýtur að minnsta kosti þess álits að menn hljóta að leyfa sér að fjalla málefnalega um efnisumfjöllun hennar. Jafnvel þó að ekki líki öllum við niðurstöðurnar. OECD skrifaði kafla um fiskveiðistjórnunarmálin í úttekt sína um Ísland sem út kom á dögunum. Niðurstaðan var sú að ekki ætti að raska grundvelli fiskveiðistjórnunarinnar hér á landi og færð fyrir því gild rök. Meðal annars með skírskotunum til reynslu annarra þjóða og fræðilegra úttekta. En hver urðu viðbrögðin hér heima? Jú, mestan part efnisleg. En svo komu undantekningarnar. Í fyrsta lagi var að því fundið að einn meðhöfunda skýrslunnar væri maður sem hefði rannsakað fiskveiðistjórnunarmál hér á Íslandi og hefði því fyrir fram mótaðar skoðanir. En gáum að. Er það nú orðinn löstur á verki manns að hafa varið árum í að kynna sér málin? Er það til þess að veikja niðurstöður hans að hafa unnið þessi verk við okkar helstu fræðastofnun, Háskóla Íslands? Er það orðið blettur á heiðri hans sem fræðimanns að hafa starfað þar í samvinnu við menn sem njóta alþjóðlegs álits á sviði rannsókna á auðlindanýtingu? Og síðan hitt. Því var haldið fram að niðurstaða OECD væri í raun eins konar endurómun á skoðunum prófessors Ragnars Árnasonar. Svo athyglisverður þótti þessi málflutningur að vefritið Eyjan kaus að vitna til hans með sýnilegri velþóknun. Mikil heimildavinnaSamsæriskenningar af þessu tagi eru vel þekktar í áróðri og vel þekkt er að fjölmiðlar falli fyrir slíkum brögðum. En er eitthvað á bak við þessi áróðursbrögð í þessu tilviki? Umfjöllun OECD er allítarleg. Þar er mjög vitnað til reynslu annarra þjóða af auðlindanýtingu. Þess er vandlega gætt í úttekt stofnunarinnar um íslensku fiskveiðistjórnarmálin að geta heimilda, í samræmi við fræðilegt verklag. Í lok umfjöllunarinnar er síðan birtur listi yfir heimildir. Þar getur að líta lista yfir 28 fræðirit, úttektir og annað af þeim toga, eftir ótal vísindamenn og efni frá stofnunum sem hafa látið sig þessi málasvið varða. Í þeim hópi er fjöldinn allur af íslenskum fræðimönnum, enda eðlilegt þar sem viðfangsefnið er íslensk fiskveiðistjórnun. Er þar bæði um að ræða úttektir sem unnar hafa verið á vettvangi íslensku háskólanna og fyrir íslensk stjórnvöld fyrr og síðar. Þá eru þar skrif fræðimanna sem gagnrýnt hafa sitthvað í íslenskri fiskveiðistjórnun. Þar má líka sjá ritrýndar greinar eftir íslenska fræðimenn, sem hafa birst í virtum alþjóðlegum fræðiritum. Í listanum er líka að finna framlag erlendra fræðimanna á þessu vaxandi fræðasviði, sem hefur mikla þýðingu fyrir okkur Íslendinga sem höfum mikla hagsmuni af því að standa vel að auðlindanýtingu okkar. Með öðrum orðum er ljóst að víða hefur verið leitað fanga við undirbúning að úttekt OECD. Kjörum deilt í sameiginlegri eymdKjarni málsins er þó þessi. Hvað sem líður örvæntingarfullum tilraunum til þess að afvegaleiða umræðuna standa eftir staðreyndir sem erfitt er að hlaupa frá. Hver úttektin á fætur annarri leiðir í ljós að mikilvægt er fyrir okkur að reyna að haga skipulagi fiskveiða hér við land þannig að af því hljótist sem mestur afrakstur. Það er síðan pólitískt viðfangsefni, sem er á margan hátt erfitt að takast á við, hvernig arðinum sem verður til í íslenskum sjávarútvegi er skipt. Þær spurningar sem við tökumst á við þar eru bæði pólitískar og hagfræðilegar, svo dæmi séu tekin. En það er auðvitað hægt að losa sig undan því að glíma við það verkefni. Það geta menn gert með því að fara þær leiðir sem ríkisstjórnin hefur boðað. Leið sem enginn véfengir lengur að leiði til minnkandi hagkvæmni og minni heildarafraksturs. Það er sú leið sem hefur í för með sér að fyrirbrigðið auðlindaarður, eða auðlindarenta, minnkar og hverfur að lokum. Þá er í sjálfu sér engu að skipta því þá deilum við bara kjörum í sameiginlegri eymd.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun