Framtíðin er þeirra Hrund Gunnsteinsdóttir skrifar 5. maí 2016 09:00 Við vitum öll að börn eru frjó í hugsun, með fjörugt ímyndunarafl og skapandi í eðli sínu. En í kringum 10-14 ára aldur fara þau að vera meira hikandi við að tjá frumlega hugsun, rétta upp hendi í skólastofunni af ótta við að segja eitthvað rangt og fara að meta gildi hugmynda sinna út frá viðbrögðum bekkjafélaga og kennara. Þessa neikvæða tilhneiging eykst með árunum og leiðir til innbyggðrar hugsana skekkju sem hallar á skapandi hugsun (e. creativity bias) á vinnumarkaði og á efri skólastigum. Þetta er alvarlegt mál þar sem þörfin fyrir skapandi hugsun og úrlausn vandamála hefur sjaldan verið meiri. Rannsóknir á þessari skekkju í hugsun sýna hvernig innbyggður ótti okkar við hið óþekkta, - ótti okkar við nýjar hugmyndir, við að gera mistök, óttinn við nýja hugsun í stjórnmálum eða nýjar leiðir til lausna á samfélagslegum vandamálum, verður til þess að við veljum oft frekar að gera hlutina eins og þeir hafa verið gerðir í gegnum tíðina. Við teljum það öruggast. Við leysum hins vegar ekki vandamál með sömu hugsun eða verkfærum sem bjuggu þau til. Þess fyrir utan dregur það úr starfsorku og erindi einstaklinganna að fá ekki útrás fyrir þessa innbyggðu þörf til þess að skapa. Skapandi hugsun mikilvægasta hæfninÞað er af þessum ástæðum sem skapandi hugsun er sú hæfni sem leiðandi fyrirtæki í heiminum telja vera einna mikilvægasta fyrir starfsfólk og stjórnendur á vinnumarkaði í dag, samkvæmt Alþjóðaefnahagsráðinu (e. World Economic Forum). Getan til þess setja í samhengi hluti sem við fyrstu sýn virðast ótengdir, er einnig meðal mikilvægustu hæfniskrafna á vinnumarkaði á komandi árum. - Okkar samofni heimur kallar á meira þverfaglegt samstarf, samtal ólíkra sjónarmiða og samruna hugmynda. Þetta ákall er beint svar við því öngstræti sem leiðandi fyrirtæki og opinberar stofnanir finna sig í: Við höfum verið full dugleg við að hólfa niður þekkingu, fólk og hugmyndir og það hefur dregið úr getu okkar til þess að sjá hlutina í samhengi og vera skapandi. Hraðar breytingar og ÞversögninHeimurinn er nefnilega að þróast og breytast á ógnarhraða. Þessar breytingar eru drifnar áfram af tækniþróun, hnattvæðingu og loftslagsbreytingum svo eitthvað sé nefnt, og hafa áhrif á daglegt líf okkar og þróun samfélaga. Tími,,fjórðu iðnbyltingarinnar” er genginn í garð.Hraðinn og óvissan sem þessum breytingum fylgja ýta enn og frekar undir óttann við hið óþekkta. Og þversögnin liggur í því að við þurfum einmitt núna á hugrekkinu að halda til þess að halda út í hið óþekkta, eða framtíðina, og skapa betri samfélög.Samkennd er samofin skapandi hugsunFréttir af mannréttindabrotum, flóttamannastraumi og átökum hafa ekki farið framhjá neinum. Yfirtaks flæði af upplýsingum í nútímasamfélagi getur hins vegar gert það að verkum að við dofnum gagnvart þeim hörmungum sem við okkur blasa. Eitt af lykil leiðum til þess að örva skapandi hugsun felst í því að setja sig í spor annarra. Hvort sem það er meðvitað eða ekki, verður það til þess að við opnum hugann fyrir ólíkum sjónarhornum og komum auga á nýjar leiðir og lausnir. Það sem var okkur framandi verður kunnuglegt. Og það sem er okkur kunnuglegt getur orðið framandi. Þessi núningur er ekki aðeins frjósamur fyrir sköpunarkraftinn, heldur eflir hann einnig samkennd og skilning manna á milli. Dagur sköpunarkraftsins 5. maíAf þessum ástæðum hefur hópur sérfæðinga í samvinnu við Aspen stofnunina í Bandaríkjunum, ýtt úr vör Degi Sköpunarkraftsins, á fyrsta fimmtudegi í maí ár hvert. Kveikjan að hugmyndinni er sú trú að besta leiðin til þess að leysa félagslegar, menningarlegar og umhverfislegar áskoranir sem heimurinn stendur frammi fyrir í dag, sé að efla sköpunarkraftinn með komandi kynslóðum. Þannig valdeflist þau sem skapandi og gagnrýnir gerendur í því að móta framtíðina sem bíður þeirra. - Framtíðin er þeirra.Af því tilefni eru haldnar í þessari viku vinnusmiðjur í 10-12 ára bekkjum í Hjallastefnunni í Garðabæ. Á sama tíma eru haldnar vinnusmiðjur víðsvegar í Bandaríkjunum, Kanada og á Írlandi. Það er von okkar að slíkar vinnusmiðjur verði haldnar víða um land á komandi árum til að efla sköpunarkraftinn. Fyrir áhugasama vísa ég á heimasíðu átaksins www.creativepowerday.com - þar eru kennarar og aðrir hvattir til þess að leggja sitt af mörkum og taka þátt í þessu skemmtilega átaki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrund Gunnsteinsdóttir Mest lesið Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Skoðun Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Sjá meira
Við vitum öll að börn eru frjó í hugsun, með fjörugt ímyndunarafl og skapandi í eðli sínu. En í kringum 10-14 ára aldur fara þau að vera meira hikandi við að tjá frumlega hugsun, rétta upp hendi í skólastofunni af ótta við að segja eitthvað rangt og fara að meta gildi hugmynda sinna út frá viðbrögðum bekkjafélaga og kennara. Þessa neikvæða tilhneiging eykst með árunum og leiðir til innbyggðrar hugsana skekkju sem hallar á skapandi hugsun (e. creativity bias) á vinnumarkaði og á efri skólastigum. Þetta er alvarlegt mál þar sem þörfin fyrir skapandi hugsun og úrlausn vandamála hefur sjaldan verið meiri. Rannsóknir á þessari skekkju í hugsun sýna hvernig innbyggður ótti okkar við hið óþekkta, - ótti okkar við nýjar hugmyndir, við að gera mistök, óttinn við nýja hugsun í stjórnmálum eða nýjar leiðir til lausna á samfélagslegum vandamálum, verður til þess að við veljum oft frekar að gera hlutina eins og þeir hafa verið gerðir í gegnum tíðina. Við teljum það öruggast. Við leysum hins vegar ekki vandamál með sömu hugsun eða verkfærum sem bjuggu þau til. Þess fyrir utan dregur það úr starfsorku og erindi einstaklinganna að fá ekki útrás fyrir þessa innbyggðu þörf til þess að skapa. Skapandi hugsun mikilvægasta hæfninÞað er af þessum ástæðum sem skapandi hugsun er sú hæfni sem leiðandi fyrirtæki í heiminum telja vera einna mikilvægasta fyrir starfsfólk og stjórnendur á vinnumarkaði í dag, samkvæmt Alþjóðaefnahagsráðinu (e. World Economic Forum). Getan til þess setja í samhengi hluti sem við fyrstu sýn virðast ótengdir, er einnig meðal mikilvægustu hæfniskrafna á vinnumarkaði á komandi árum. - Okkar samofni heimur kallar á meira þverfaglegt samstarf, samtal ólíkra sjónarmiða og samruna hugmynda. Þetta ákall er beint svar við því öngstræti sem leiðandi fyrirtæki og opinberar stofnanir finna sig í: Við höfum verið full dugleg við að hólfa niður þekkingu, fólk og hugmyndir og það hefur dregið úr getu okkar til þess að sjá hlutina í samhengi og vera skapandi. Hraðar breytingar og ÞversögninHeimurinn er nefnilega að þróast og breytast á ógnarhraða. Þessar breytingar eru drifnar áfram af tækniþróun, hnattvæðingu og loftslagsbreytingum svo eitthvað sé nefnt, og hafa áhrif á daglegt líf okkar og þróun samfélaga. Tími,,fjórðu iðnbyltingarinnar” er genginn í garð.Hraðinn og óvissan sem þessum breytingum fylgja ýta enn og frekar undir óttann við hið óþekkta. Og þversögnin liggur í því að við þurfum einmitt núna á hugrekkinu að halda til þess að halda út í hið óþekkta, eða framtíðina, og skapa betri samfélög.Samkennd er samofin skapandi hugsunFréttir af mannréttindabrotum, flóttamannastraumi og átökum hafa ekki farið framhjá neinum. Yfirtaks flæði af upplýsingum í nútímasamfélagi getur hins vegar gert það að verkum að við dofnum gagnvart þeim hörmungum sem við okkur blasa. Eitt af lykil leiðum til þess að örva skapandi hugsun felst í því að setja sig í spor annarra. Hvort sem það er meðvitað eða ekki, verður það til þess að við opnum hugann fyrir ólíkum sjónarhornum og komum auga á nýjar leiðir og lausnir. Það sem var okkur framandi verður kunnuglegt. Og það sem er okkur kunnuglegt getur orðið framandi. Þessi núningur er ekki aðeins frjósamur fyrir sköpunarkraftinn, heldur eflir hann einnig samkennd og skilning manna á milli. Dagur sköpunarkraftsins 5. maíAf þessum ástæðum hefur hópur sérfæðinga í samvinnu við Aspen stofnunina í Bandaríkjunum, ýtt úr vör Degi Sköpunarkraftsins, á fyrsta fimmtudegi í maí ár hvert. Kveikjan að hugmyndinni er sú trú að besta leiðin til þess að leysa félagslegar, menningarlegar og umhverfislegar áskoranir sem heimurinn stendur frammi fyrir í dag, sé að efla sköpunarkraftinn með komandi kynslóðum. Þannig valdeflist þau sem skapandi og gagnrýnir gerendur í því að móta framtíðina sem bíður þeirra. - Framtíðin er þeirra.Af því tilefni eru haldnar í þessari viku vinnusmiðjur í 10-12 ára bekkjum í Hjallastefnunni í Garðabæ. Á sama tíma eru haldnar vinnusmiðjur víðsvegar í Bandaríkjunum, Kanada og á Írlandi. Það er von okkar að slíkar vinnusmiðjur verði haldnar víða um land á komandi árum til að efla sköpunarkraftinn. Fyrir áhugasama vísa ég á heimasíðu átaksins www.creativepowerday.com - þar eru kennarar og aðrir hvattir til þess að leggja sitt af mörkum og taka þátt í þessu skemmtilega átaki.
Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun
Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun
Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun