Mögulega lífvænlegur hnöttur í rólegu hverfi Kjartan Kjartansson skrifar 16. nóvember 2017 16:00 Teikning listamanns af Ross 128b og rauða dvergnum sem fjarreikistjarnan gengur um. Vísir/AFP Reikistjarna sem stjörnufræðingar hafa fundið á braut um stjörnu í ellefu ljósára fjarlægð frá jörðinni gæti verið heppilegri fyrir líf en margar aðrar fjarreikistjörnur sem menn hafa fundið. Móðurstjarna hennar er rólegri í tíðinni um sumar aðrar sem gæti aukið möguleikana á að líf hafi náð að þróast á reikistjörnunni. Undanfarin ár hafa fréttir borist af fundi fjölda fjarreikistjarna í svonefndu lífbelti stjarna. Lífbelti er það svæði í kringum stjörnur þar sem aðstæður er hvorki of svalar né heitar þannig að fljótandi vatn gæti verið staðar á yfirborði reikistjörnu. Fljótandi vatn er talið grunnforsenda lífs. Gallinn við margar þessar fjarreikistjörnur er að móðurstjörnur þeirra eru virkar og spúa orkumiklum geislum út í sólkerfið. Sólvindar þeirra geta hreinlega blásið í burtu lofthjúpi þeirra og þar með útilokað möguleikann á fljótandi vatni á yfirborði þeirra. Fjarreikistjarnan Proxima b, sem fannst á braut um nálægustu stjörnuna við sólina í fyrra, er þannig líklega undir þess sök seld, að því er kemur fram í umfjöllun breska ríkisútvarpsins BBC.Gas úr iðrum gæti hafa endurnýjað lofthjúpinn Ross 128 virðist hins vegar vera mun rólegri stjarna sem er laus við öflug sólgos. Það vekur mönnum von í brjósti um að Ross 128b, reikistjarna sem er gróflega á stærð við jörðina og sú eina sem gengur um stjörnuna, gæti hafa haldið lofthjúpi sínum og að þar gæti verið að finna fljótandi vatn. Líkindin við jörðina eru þó ekki alger. Nokkur óvissumörk eru um stærð Ross 128b. Hún er talin hafa rúmlega þriðjungi meiri massa en jörðin en gæti hæglega verið allt að tvöfalt massameiri, að því er kemur fram í umfjöllun New York Times.Þá er Ross 128b miklu nær móðurstjörnu sinni en jörðin er sólinni. Hún er aðeins 7,4 milljón kílómetrum frá stjörnunni. Til samanburðar er Merkúríus, innsta reikistjarnan í sólkerfi okkar um 58 milljón kílómetrum frá sólinni. Ross 128 er hins vegar rauður dvergur og því nokkuð svalari en sólin okkar. Hitastigið við yfirborð fjarreikistjörnunnar er því talið vera á því bili að fljótandi vatn gæti verið þar, á bilinu -60 til 20°C. Stjarnan er talin vera að minnsta kosti fimm milljarða ára gömul og hugsanlega allt að því tíu milljarða ára gömul. Jafnvel þó að hún hafi verið virkari fyrr á líftíma sínum og blásið burt lofthjúpi Ross 128b telja vísindamenn að gas úr iðrum reikistjörnunnar hefði getað myndað nýjan. Aðeins Proxima b er nær jörðinni en Ross 128b af þeim þúsundum fjarreikistjarna sem menn hafa fundið fram að þessu.Veltur á samsetningu og örlögum lofthjúps Töluverð óvissa ríkir einnig um hversu lífvænleg Ross 128b gæti verið. Það ræðst að miklu leyti af samsetningu lofthjúpsins sem menn vonast til að geta rannsakað í framtíðinni. „Við þurfum enn komast að því hvernig lofthjúpur Ross 128b er í raun. Allt eftir efnasamsetningunni og endurvörpun skýja í lofthjúpnum gæti reikistjarnan verið lífvænleg með fljótandi vatni eins og jörðin eða dauðhreinsuð eins og Venus,“ segir Nicola Astudillo-Defru frá Genfarathugunarstöðninni í Sviss sem átti þátt í fundinum við BBC. Þá varar Vladimir Airapetian, stjarneðlisfræðingur hjá Goddard-geimmiðstöð NASA, við að Ross 128 sé ekki endilega eins róleg og hún virðist. „Jafnvel þó að hún sé róleg getur útgeislun hennar á röntgengeislum og öflugum útfjólubláum geislum verið tífalt meiri en sólarinnar,“ segir Airapetian við New York Times. Sú geislun gæti dugað til að eyða lofthjúpi reikistjörnu. Vísindi Tengdar fréttir Bæta tæknina til að finna fjarlægar jarðir Guðmundur Kári Stefánsson vinnur að því að gera mælitæki nákvæmari svo hægt verði að finna lífvænlega hnetti á braut um aðrar stjörnur. 26. september 2017 21:00 Fundu sólkerfi með sjö reikistjörnum á stærð við Jörðina Stjörnufræðingar hafa fundið sólkerfi með sjö reikistjörnum á stærð við Jörðina í aðeins 40 ljósára fjarlægð. Að minnsta kosti sex innstu reikistjörnurnar eru álíka stórar og heitar og Jörðin. 22. febrúar 2017 18:00 Fundu ummerki um vatn í sólkerfinu Trappist-1 Sólkerfið þótti mjög lífvænlegt og var talið mögulegt að vatn gæti fundist í fljótandi formi á minnst þremur reikistjörnum innan lífbeltisins. 31. ágúst 2017 20:52 Ákjósanleg fjarreikistjarna til að leita að lífi fundin Fjarreikistjarnan LHS 1140b gæti hafa haldið í lofthjúp sinn og boðið upp á lífvænlegar aðstæður. Vísindamenn telja hana heppilegasta kostinn til að leita að merkjum um líf utan jarðarinnar. 20. apríl 2017 12:45 Mest lesið Grunaður hraðbankaþjófur nennti ekki með austur nóttina örlagaríku Innlent Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Erlent Glímdi við veikindi fyrir andlátið sem breyttu persónuleika hans Innlent Ekki séð neitt þessu líkt á sínum fjörutíu ára ferli Innlent Til skoðunar að flytja Sjálfstæðisflokkinn úr Valhöll Innlent Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Erlent Supu hveljur á fundi með ráðherra á Egilsstöðum Innlent Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ Erlent Gátu ekki opnað hraðbankann þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir Innlent Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Erlent Fleiri fréttir Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Með rétt til að „gera hvað sem ég vil“ „Þetta í raun staðfestir það sem að flestir bjuggust við“ Tilraunaskotið heppnaðist loksins Biður grænlenskar konur afsökunar vegna „lykkjumálsins“ Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Frakkar skila höfuðkúpu konungsins Toera Fundu steinaldarbyggð í Árósaflóa sem fór undir sjó eftir ísöld Lögfesta bann gegn símanotkun í skólum Kallar bandarískan erindreka á teppið vegna Grænlandsmála Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ 50 prósenta tollar á indverskar vörur taka gildi í Bandaríkjunum Málverk stolið af nasistum fannst í argentínskri fasteignaauglýsingu Gríðarstór sandstormur olli usla í Arizona Ungstirni ryður sér til rúms Árásir á olíuvinnslu í Rússlandi bíta Flúði þungvopnaður eftir að hafa myrt tvo lögregluþjóna Stefna búi Epsteins og vilja afmælisbókina Ástralir vísa sendiherra Íran úr landi og loka sendiráðinu í Tehran Trump gerir aðför að stjórn Seðlabankans Örlög Bayrou ráðast 8. september Vörpuðu sprengjum á sjúkrahús með 15 mínútna millibili Vilja nú senda El Salvador fangann til Úganda Habeck hættir á þingi Hótar að senda herinn til Baltimore El Mayo sagður ætla að játa sekt Tíunda skotið klikkaði Yfirmaður heraflans er á móti hernámi og vill semja Persónulegar og átakanlegar lýsingar í ævisögu Giuffre Sjá meira
Reikistjarna sem stjörnufræðingar hafa fundið á braut um stjörnu í ellefu ljósára fjarlægð frá jörðinni gæti verið heppilegri fyrir líf en margar aðrar fjarreikistjörnur sem menn hafa fundið. Móðurstjarna hennar er rólegri í tíðinni um sumar aðrar sem gæti aukið möguleikana á að líf hafi náð að þróast á reikistjörnunni. Undanfarin ár hafa fréttir borist af fundi fjölda fjarreikistjarna í svonefndu lífbelti stjarna. Lífbelti er það svæði í kringum stjörnur þar sem aðstæður er hvorki of svalar né heitar þannig að fljótandi vatn gæti verið staðar á yfirborði reikistjörnu. Fljótandi vatn er talið grunnforsenda lífs. Gallinn við margar þessar fjarreikistjörnur er að móðurstjörnur þeirra eru virkar og spúa orkumiklum geislum út í sólkerfið. Sólvindar þeirra geta hreinlega blásið í burtu lofthjúpi þeirra og þar með útilokað möguleikann á fljótandi vatni á yfirborði þeirra. Fjarreikistjarnan Proxima b, sem fannst á braut um nálægustu stjörnuna við sólina í fyrra, er þannig líklega undir þess sök seld, að því er kemur fram í umfjöllun breska ríkisútvarpsins BBC.Gas úr iðrum gæti hafa endurnýjað lofthjúpinn Ross 128 virðist hins vegar vera mun rólegri stjarna sem er laus við öflug sólgos. Það vekur mönnum von í brjósti um að Ross 128b, reikistjarna sem er gróflega á stærð við jörðina og sú eina sem gengur um stjörnuna, gæti hafa haldið lofthjúpi sínum og að þar gæti verið að finna fljótandi vatn. Líkindin við jörðina eru þó ekki alger. Nokkur óvissumörk eru um stærð Ross 128b. Hún er talin hafa rúmlega þriðjungi meiri massa en jörðin en gæti hæglega verið allt að tvöfalt massameiri, að því er kemur fram í umfjöllun New York Times.Þá er Ross 128b miklu nær móðurstjörnu sinni en jörðin er sólinni. Hún er aðeins 7,4 milljón kílómetrum frá stjörnunni. Til samanburðar er Merkúríus, innsta reikistjarnan í sólkerfi okkar um 58 milljón kílómetrum frá sólinni. Ross 128 er hins vegar rauður dvergur og því nokkuð svalari en sólin okkar. Hitastigið við yfirborð fjarreikistjörnunnar er því talið vera á því bili að fljótandi vatn gæti verið þar, á bilinu -60 til 20°C. Stjarnan er talin vera að minnsta kosti fimm milljarða ára gömul og hugsanlega allt að því tíu milljarða ára gömul. Jafnvel þó að hún hafi verið virkari fyrr á líftíma sínum og blásið burt lofthjúpi Ross 128b telja vísindamenn að gas úr iðrum reikistjörnunnar hefði getað myndað nýjan. Aðeins Proxima b er nær jörðinni en Ross 128b af þeim þúsundum fjarreikistjarna sem menn hafa fundið fram að þessu.Veltur á samsetningu og örlögum lofthjúps Töluverð óvissa ríkir einnig um hversu lífvænleg Ross 128b gæti verið. Það ræðst að miklu leyti af samsetningu lofthjúpsins sem menn vonast til að geta rannsakað í framtíðinni. „Við þurfum enn komast að því hvernig lofthjúpur Ross 128b er í raun. Allt eftir efnasamsetningunni og endurvörpun skýja í lofthjúpnum gæti reikistjarnan verið lífvænleg með fljótandi vatni eins og jörðin eða dauðhreinsuð eins og Venus,“ segir Nicola Astudillo-Defru frá Genfarathugunarstöðninni í Sviss sem átti þátt í fundinum við BBC. Þá varar Vladimir Airapetian, stjarneðlisfræðingur hjá Goddard-geimmiðstöð NASA, við að Ross 128 sé ekki endilega eins róleg og hún virðist. „Jafnvel þó að hún sé róleg getur útgeislun hennar á röntgengeislum og öflugum útfjólubláum geislum verið tífalt meiri en sólarinnar,“ segir Airapetian við New York Times. Sú geislun gæti dugað til að eyða lofthjúpi reikistjörnu.
Vísindi Tengdar fréttir Bæta tæknina til að finna fjarlægar jarðir Guðmundur Kári Stefánsson vinnur að því að gera mælitæki nákvæmari svo hægt verði að finna lífvænlega hnetti á braut um aðrar stjörnur. 26. september 2017 21:00 Fundu sólkerfi með sjö reikistjörnum á stærð við Jörðina Stjörnufræðingar hafa fundið sólkerfi með sjö reikistjörnum á stærð við Jörðina í aðeins 40 ljósára fjarlægð. Að minnsta kosti sex innstu reikistjörnurnar eru álíka stórar og heitar og Jörðin. 22. febrúar 2017 18:00 Fundu ummerki um vatn í sólkerfinu Trappist-1 Sólkerfið þótti mjög lífvænlegt og var talið mögulegt að vatn gæti fundist í fljótandi formi á minnst þremur reikistjörnum innan lífbeltisins. 31. ágúst 2017 20:52 Ákjósanleg fjarreikistjarna til að leita að lífi fundin Fjarreikistjarnan LHS 1140b gæti hafa haldið í lofthjúp sinn og boðið upp á lífvænlegar aðstæður. Vísindamenn telja hana heppilegasta kostinn til að leita að merkjum um líf utan jarðarinnar. 20. apríl 2017 12:45 Mest lesið Grunaður hraðbankaþjófur nennti ekki með austur nóttina örlagaríku Innlent Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Erlent Glímdi við veikindi fyrir andlátið sem breyttu persónuleika hans Innlent Ekki séð neitt þessu líkt á sínum fjörutíu ára ferli Innlent Til skoðunar að flytja Sjálfstæðisflokkinn úr Valhöll Innlent Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Erlent Supu hveljur á fundi með ráðherra á Egilsstöðum Innlent Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ Erlent Gátu ekki opnað hraðbankann þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir Innlent Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Erlent Fleiri fréttir Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Með rétt til að „gera hvað sem ég vil“ „Þetta í raun staðfestir það sem að flestir bjuggust við“ Tilraunaskotið heppnaðist loksins Biður grænlenskar konur afsökunar vegna „lykkjumálsins“ Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Frakkar skila höfuðkúpu konungsins Toera Fundu steinaldarbyggð í Árósaflóa sem fór undir sjó eftir ísöld Lögfesta bann gegn símanotkun í skólum Kallar bandarískan erindreka á teppið vegna Grænlandsmála Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ 50 prósenta tollar á indverskar vörur taka gildi í Bandaríkjunum Málverk stolið af nasistum fannst í argentínskri fasteignaauglýsingu Gríðarstór sandstormur olli usla í Arizona Ungstirni ryður sér til rúms Árásir á olíuvinnslu í Rússlandi bíta Flúði þungvopnaður eftir að hafa myrt tvo lögregluþjóna Stefna búi Epsteins og vilja afmælisbókina Ástralir vísa sendiherra Íran úr landi og loka sendiráðinu í Tehran Trump gerir aðför að stjórn Seðlabankans Örlög Bayrou ráðast 8. september Vörpuðu sprengjum á sjúkrahús með 15 mínútna millibili Vilja nú senda El Salvador fangann til Úganda Habeck hættir á þingi Hótar að senda herinn til Baltimore El Mayo sagður ætla að játa sekt Tíunda skotið klikkaði Yfirmaður heraflans er á móti hernámi og vill semja Persónulegar og átakanlegar lýsingar í ævisögu Giuffre Sjá meira
Bæta tæknina til að finna fjarlægar jarðir Guðmundur Kári Stefánsson vinnur að því að gera mælitæki nákvæmari svo hægt verði að finna lífvænlega hnetti á braut um aðrar stjörnur. 26. september 2017 21:00
Fundu sólkerfi með sjö reikistjörnum á stærð við Jörðina Stjörnufræðingar hafa fundið sólkerfi með sjö reikistjörnum á stærð við Jörðina í aðeins 40 ljósára fjarlægð. Að minnsta kosti sex innstu reikistjörnurnar eru álíka stórar og heitar og Jörðin. 22. febrúar 2017 18:00
Fundu ummerki um vatn í sólkerfinu Trappist-1 Sólkerfið þótti mjög lífvænlegt og var talið mögulegt að vatn gæti fundist í fljótandi formi á minnst þremur reikistjörnum innan lífbeltisins. 31. ágúst 2017 20:52
Ákjósanleg fjarreikistjarna til að leita að lífi fundin Fjarreikistjarnan LHS 1140b gæti hafa haldið í lofthjúp sinn og boðið upp á lífvænlegar aðstæður. Vísindamenn telja hana heppilegasta kostinn til að leita að merkjum um líf utan jarðarinnar. 20. apríl 2017 12:45