Greiningarferli tefur fyrir velferð barnanna okkar Rannveig Ernudóttir skrifar 23. maí 2018 10:00 Vinna þarf mjög markvisst að því að útrýma biðlistum barna vegna greininga. Auk þess þarf að auðvelda foreldrum að sækja upplýsingar og leita eftir stuðningi og aðstoð. Píratar vilja að greining sé ekki forsenda þess að barn fái þá þjónustu sem það þarf. Skimun, forgreining eða hreinlega mat fagfólks í skólunum, á að duga til að hægt sé að byrja veita barni þá þjónustu sem það þarf. Greining er auðvitað mikilvægur þáttur í þjónustunni og þegar greining liggur fyrir á hún að verða til þess að þjónustan verði markvissari. Við viljum efla úrræði fyrir börn með atferlisgreiningar, en fjármagn er stór þáttur í því að þau úrræði standi til boða. Það þýðir að of oft er lítið sem ekkert gert til að vinna að þörfum barnsins fyrr en fjármagn hefur skilað sér eftir að greining liggur loksins fyrir. Þetta teljum við vera stóran vanda í þjónustu við börn. Við Píratar teljum að það þurfi að auka fjármagn til að styrkja frelsi skólanna til að sinna þörfum barna. Auk þess þarf nauðsynlega að hraða greiningarferli og fjölga sérúrræðum. Þetta eru ekki óeðlilegar væntingar. Þetta eru nauðsynleg markmið! Sjálf á ég lítinn dreng sem í lok sumar 2017 fékk greiningu á taugaröskun. Leiðin að greiningunni var í hans tilfelli ekkert sérlega löng né erfið. Það kom, satt best að segja, á óvart hversu vel allt ferlið gekk fyrir sig. Í tilfelli drengsins míns, var hann tveggja ára kominn inn til Þroska- og hegðunarstöðvar borgarinnar og kominn með fyrstu greiningu. Tveggja og hálfs árs skimaðist hann svo í ungbarnavernd og hafði Greiningarstöð ríkisins samband og mælti með því að hann færi á biðlistann þeirra. Við tók tæplega 18 mánaða löng bið. Við hjónin erum vandræðalega þolinmóð, svo við biðum róleg, sendum kannski einstaka sinnum tölvupóst til að athuga hvernig gengi en vorum annars ekki neitt sérlega ýtin. Drengurinn okkar byrjaði í leikskóla rúmlega tveggja ára og tæpum tveimur mánuðum síðar var hann kominn með stuðning í leikskólanum vegna fyrstu greiningar. Hann hefur því í rauninni alla sína leikskólagöngu verið með stuðning. Þegar hann var fjögurra ára fengum við samþykki fyrir því að hann fengi stuðningsfjölskyldu og í byrjun árs 2018 fór hann í fyrsta sinn til vina sinna. Hann hlakkar alltaf til að fara til stuðningsfjölskyldunnar sinnar og vill sjaldnast koma strax aftur heim. Drengurinn okkar er líka heppin hvað það varðar, að hans röskun hefur hingað til ekki verið mikið til trafala fyrir hann, ekki ennþá að minnsta kosti. Viðmótið hjá starfsfólki leikskólans, í þjónustumiðstöðinni og svo hjá Greiningarstöðinni, hefur verið það að með því að veita honum stuðning núna sé verið að styðja hann inn í framtíðina, þar sem hann muni vera sjálfstæður, hamingjusamur og ábyrgur einstaklingur. Í dag er markmiðið það að þegar hann fari í grunnskólann muni hann ekki þurfa stuðning. Það er í alvörunni raunhæft markmið af því að hann hefur fengið snemmtæka íhlutun og góða þjónustu í leikskólanum sínum. Það var vissulega erfitt að bíða í þau skipti sem það þurfti, en annars kom það okkur alltaf á óvart hversu stuttur biðtíminn hans var frá því að allt ferlið hófst. Ég spurðist reyndar fyrir um það í upphafi og fékk þau svör að það væri af því að við biðum ekki eftir því að hann byrjaði á leikskóla, heldur fórum í gegnum ungbarnaverndina. Það er mjög algengt og eðlilegt að foreldrar hummi áhyggjur sínar af sér þar til barnið hefur byrjað á leikskóla. Margir foreldrar kannast við þessa hugsun og hún er eðlileg! Við gerðum það ekki hins vegar og satt best að segja var það bara hrein tilviljun. Það var gæfuspor drengsins okkar að við ákváðum að bíða ekki. Saga drengsins míns er full af heppni enda kalla ég hann oft lukkudrenginn minn en því miður er þetta ekki saga allra barna sem þarfnast greininga. Það er allt of algengt að börn séu byrjuð í leikskóla og fá ekki þá greiningu eða þjónustu sem þau þurfa. Ástæðurnar geta verið ýmsar, stundum vilja foreldrar ekki viðurkenna að mögulega þurfi að veita barninu umframþjónustu vegna gruns um raskanir. Stundum þurfa foreldrar að berjast við það að leikskólinn eða skólinn eru ekki sammála þeim um að barnið þeirra hafi þörf á að komast í greiningu. Of oft kemur hins vegar sú greining eftir mikla bið, þegar barnið er komið inn í skólakerfið. Það er þá oft orðið of seint og mikill skaði hefur orðið, sem hefur auðvitað áhrif á framtíð barnsins. Ekki vantar vilja starfsfólksins á leikskólununum, í skólunum, Greiningarstöðinni eða á þjónustumiðstöðvunum, við að aðstoða og styðja börnin og foreldra þeirra. Álagið er hins vegar of mikið, sem veldur því að þau geta ekki sinnt sínu starfi og þar af leiðandi ekki veitt þá þjónustu sem þau eiga að veita. Það þýðir auðvitað að eftir sitja börn og fjölskyldur þeirra, án þjónustunnar sem þau eiga rétt á og hafa mikla þörf fyrir. Börn ættu að vera í fyrsta sæti, þar sem þau geta ekki varið sig eða staðið sjálf í baráttu fyrir því sem þau þurfa. Þau eru upp á okkur komin. Það dapurlegasta við það að börnin séu látin bíða og bíða, er það að snemmtæk íhlutun er svo mikilvæg. Drengurinn minn er gangandi dæmi um það, en samkvæmt Greiningarstöðinni hefði hann fengið aðra greiningu þegar hann var tveggja ára, en þá sem hann svo fékk fjögurra ára. En í tvö ár hafði hann fengið þjónustu í leikskólanum sínum, án þess að beðið væri eftir greiningu frá Greiningarstöðinni og á þeim tíma styrktist hann í þroska og hegðun. Ég vil reyndar taka það fram að í leikskólanum hans er fyrirmyndar starfsfólk sem lét fyrstu greiningu og svo grun um röskun, duga til að veita honum stuðning, þjálfun og örvun. Drengurinn minn mun alla ævi búa að því starfi, væntumþykjunni og fagmennskunni sem hann fékk fyrstu árin sín í menntakerfinu. Það er okkar einlæga ósk að næstu skólastig muni vera eins fagleg og styðjandi. Enda er mikið í húfi. Það er svo mín ósk og verður mitt verkefni í framtíðinni að biðlistar eyðist og að öll börn hafi svipaða sögu að segja og drengurinn minn.Höfundur er tómstundafræðingur og er í 4. sæti Pírata í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Rannveig Ernudóttir Mest lesið Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Sjá meira
Vinna þarf mjög markvisst að því að útrýma biðlistum barna vegna greininga. Auk þess þarf að auðvelda foreldrum að sækja upplýsingar og leita eftir stuðningi og aðstoð. Píratar vilja að greining sé ekki forsenda þess að barn fái þá þjónustu sem það þarf. Skimun, forgreining eða hreinlega mat fagfólks í skólunum, á að duga til að hægt sé að byrja veita barni þá þjónustu sem það þarf. Greining er auðvitað mikilvægur þáttur í þjónustunni og þegar greining liggur fyrir á hún að verða til þess að þjónustan verði markvissari. Við viljum efla úrræði fyrir börn með atferlisgreiningar, en fjármagn er stór þáttur í því að þau úrræði standi til boða. Það þýðir að of oft er lítið sem ekkert gert til að vinna að þörfum barnsins fyrr en fjármagn hefur skilað sér eftir að greining liggur loksins fyrir. Þetta teljum við vera stóran vanda í þjónustu við börn. Við Píratar teljum að það þurfi að auka fjármagn til að styrkja frelsi skólanna til að sinna þörfum barna. Auk þess þarf nauðsynlega að hraða greiningarferli og fjölga sérúrræðum. Þetta eru ekki óeðlilegar væntingar. Þetta eru nauðsynleg markmið! Sjálf á ég lítinn dreng sem í lok sumar 2017 fékk greiningu á taugaröskun. Leiðin að greiningunni var í hans tilfelli ekkert sérlega löng né erfið. Það kom, satt best að segja, á óvart hversu vel allt ferlið gekk fyrir sig. Í tilfelli drengsins míns, var hann tveggja ára kominn inn til Þroska- og hegðunarstöðvar borgarinnar og kominn með fyrstu greiningu. Tveggja og hálfs árs skimaðist hann svo í ungbarnavernd og hafði Greiningarstöð ríkisins samband og mælti með því að hann færi á biðlistann þeirra. Við tók tæplega 18 mánaða löng bið. Við hjónin erum vandræðalega þolinmóð, svo við biðum róleg, sendum kannski einstaka sinnum tölvupóst til að athuga hvernig gengi en vorum annars ekki neitt sérlega ýtin. Drengurinn okkar byrjaði í leikskóla rúmlega tveggja ára og tæpum tveimur mánuðum síðar var hann kominn með stuðning í leikskólanum vegna fyrstu greiningar. Hann hefur því í rauninni alla sína leikskólagöngu verið með stuðning. Þegar hann var fjögurra ára fengum við samþykki fyrir því að hann fengi stuðningsfjölskyldu og í byrjun árs 2018 fór hann í fyrsta sinn til vina sinna. Hann hlakkar alltaf til að fara til stuðningsfjölskyldunnar sinnar og vill sjaldnast koma strax aftur heim. Drengurinn okkar er líka heppin hvað það varðar, að hans röskun hefur hingað til ekki verið mikið til trafala fyrir hann, ekki ennþá að minnsta kosti. Viðmótið hjá starfsfólki leikskólans, í þjónustumiðstöðinni og svo hjá Greiningarstöðinni, hefur verið það að með því að veita honum stuðning núna sé verið að styðja hann inn í framtíðina, þar sem hann muni vera sjálfstæður, hamingjusamur og ábyrgur einstaklingur. Í dag er markmiðið það að þegar hann fari í grunnskólann muni hann ekki þurfa stuðning. Það er í alvörunni raunhæft markmið af því að hann hefur fengið snemmtæka íhlutun og góða þjónustu í leikskólanum sínum. Það var vissulega erfitt að bíða í þau skipti sem það þurfti, en annars kom það okkur alltaf á óvart hversu stuttur biðtíminn hans var frá því að allt ferlið hófst. Ég spurðist reyndar fyrir um það í upphafi og fékk þau svör að það væri af því að við biðum ekki eftir því að hann byrjaði á leikskóla, heldur fórum í gegnum ungbarnaverndina. Það er mjög algengt og eðlilegt að foreldrar hummi áhyggjur sínar af sér þar til barnið hefur byrjað á leikskóla. Margir foreldrar kannast við þessa hugsun og hún er eðlileg! Við gerðum það ekki hins vegar og satt best að segja var það bara hrein tilviljun. Það var gæfuspor drengsins okkar að við ákváðum að bíða ekki. Saga drengsins míns er full af heppni enda kalla ég hann oft lukkudrenginn minn en því miður er þetta ekki saga allra barna sem þarfnast greininga. Það er allt of algengt að börn séu byrjuð í leikskóla og fá ekki þá greiningu eða þjónustu sem þau þurfa. Ástæðurnar geta verið ýmsar, stundum vilja foreldrar ekki viðurkenna að mögulega þurfi að veita barninu umframþjónustu vegna gruns um raskanir. Stundum þurfa foreldrar að berjast við það að leikskólinn eða skólinn eru ekki sammála þeim um að barnið þeirra hafi þörf á að komast í greiningu. Of oft kemur hins vegar sú greining eftir mikla bið, þegar barnið er komið inn í skólakerfið. Það er þá oft orðið of seint og mikill skaði hefur orðið, sem hefur auðvitað áhrif á framtíð barnsins. Ekki vantar vilja starfsfólksins á leikskólununum, í skólunum, Greiningarstöðinni eða á þjónustumiðstöðvunum, við að aðstoða og styðja börnin og foreldra þeirra. Álagið er hins vegar of mikið, sem veldur því að þau geta ekki sinnt sínu starfi og þar af leiðandi ekki veitt þá þjónustu sem þau eiga að veita. Það þýðir auðvitað að eftir sitja börn og fjölskyldur þeirra, án þjónustunnar sem þau eiga rétt á og hafa mikla þörf fyrir. Börn ættu að vera í fyrsta sæti, þar sem þau geta ekki varið sig eða staðið sjálf í baráttu fyrir því sem þau þurfa. Þau eru upp á okkur komin. Það dapurlegasta við það að börnin séu látin bíða og bíða, er það að snemmtæk íhlutun er svo mikilvæg. Drengurinn minn er gangandi dæmi um það, en samkvæmt Greiningarstöðinni hefði hann fengið aðra greiningu þegar hann var tveggja ára, en þá sem hann svo fékk fjögurra ára. En í tvö ár hafði hann fengið þjónustu í leikskólanum sínum, án þess að beðið væri eftir greiningu frá Greiningarstöðinni og á þeim tíma styrktist hann í þroska og hegðun. Ég vil reyndar taka það fram að í leikskólanum hans er fyrirmyndar starfsfólk sem lét fyrstu greiningu og svo grun um röskun, duga til að veita honum stuðning, þjálfun og örvun. Drengurinn minn mun alla ævi búa að því starfi, væntumþykjunni og fagmennskunni sem hann fékk fyrstu árin sín í menntakerfinu. Það er okkar einlæga ósk að næstu skólastig muni vera eins fagleg og styðjandi. Enda er mikið í húfi. Það er svo mín ósk og verður mitt verkefni í framtíðinni að biðlistar eyðist og að öll börn hafi svipaða sögu að segja og drengurinn minn.Höfundur er tómstundafræðingur og er í 4. sæti Pírata í Reykjavík.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun