Kreppir að í rekstri hvalaskoðunarfélaga Þorsteinn Friðrik Halldórsson skrifar 13. desember 2018 07:30 Ferðamenn fylgjast agndofa með hnúfubak á Skjálfanda. Mynd/Gentle Giants. Róðurinn í hvalaskoðun þyngdist verulega á milli áranna 2016 og 2017. Kostnaðarhækkanir og hátt gengi krónunnar hafa sett mark sitt á afkomuna. Samantekt á helstu rekstrartölum hjá átta hvalaskoðunarfyrirtækjum sýnir örar breytingar á rekstrarumhverfinu. Árið 2016 var samanlögð afkoma jákvæð um 338 milljónir króna en í fyrra var hún neikvæð um 222 milljónir. Heildartekjur námu rétt rúmum þremur milljörðum króna og stóðu í stað á milli ára. Rekstrargjöld jukust hins vegar um 16 prósent og þar af jukust launagjöld um 26 prósent. Þrjú stærstu hvalaskoðunarfyrirtækin standa undir langsamlega stærstum hluta tekna í greininni, eða um 2,1 milljarði af þremur milljörðum. Aðeins eitt þeirra, Elding, skilaði hagnaði og nam hann aðeins einu prósenti af tekjum. „Það var samdráttur þrátt fyrir að ferðamönnum fjölgaði. Við fundum mjög greinilega fyrir því að hver ferðamaður eyddi minna en áður. Bókanir fram í tímann hafa vissulega haldið áfram að streyma inn en það bætist minna við á síðustu dögunum fyrir ferðir,“ segir Rannveig Grétarsdóttir, eigandi hvalaskoðunarfyrirtækisins Eldingar. Elding, sem er stærsta fyrirtækið í atvinnugreininni, hagnaðist um 8 milljónir króna á síðasta ári samanborið við 54 milljónir á árinu 2016. Tekjur fyrirtækisins námu 855 milljónum króna og drógust saman um tvö prósent á milli ára. Yfir sama tímabil jókst kostnaður um þrjú prósent. „Það eru viðbrigði að fara úr samfelldum vexti yfir í samdráttarskeið. Hvalaskoðunarfyrirtæki eru að reyna að finna jafnvægi í rekstrinum, til dæmis hvað varðar starfsmannafjölda og fjölda ferða, og þurfa að hagræða,“ segir Rannveig. Special Tours, sem er í eigu Eyþórs Arnalds, oddvita Sjálfstæðisflokksins í Reykjavíkurborg, er þriðja stærsta fyrirtækið á markaðinum mælt í tekjum. Special Tours hafði hagnast um 149 milljónir króna árið 2016 en á síðasta ári var félagið rekið með tapi upp á 38 milljónir. Munaði miklu um að rekstrargjöld jukust um 21 prósent og launakostnaður um 31 prósent. Þá tapaði næststærsta félagið, Norðursigling, 122 milljónum króna en í félaginu er einnig annars konar rekstur og fjárfestingar.Veiking krónunnar kærkomin Samhliða fjölgun ferðamanna hafa ýmis hvalaskoðunarfyrirtæki sprottið upp og ríkir nú hörð samkeppni á markaðinum en Rannveig segir að samkeppnina þurfi einnig að skoða í víðara samhengi. „Við erum í samkeppni við alla afþreyingu, ekki bara önnur fyrirtæki í hvalaskoðun. Ef við tökum rútuferðir sem dæmi þá hefur hörð samkeppni á milli stærstu rútufyrirtækjanna valdið miklum verðlækkunum. Rútuferðir um gullna hringinn og hvalaskoðunarferðir kostuðu álíka mikið fyrir þremur árum en nú eru rútuferðir orðnar mun ódýrari. Það hefur að sjálfsögðu áhrif á val ferðamanna á afþreyingu enda horfa þeir í hverja krónu þegar gengið er hátt,“ segir Rannveig og bætir við að veiking krónunnar síðustu vikur og mánuði hafi verið kærkomin. Reksturinn hafi gengið vel í nóvember og það sem af er desember. „Við fundum strax aukningu í síðbúnum bókunum. Um leið og kaupmáttur ferðamanna á Íslandi eykst þá eyða þeir meiru í afþreyingu. Hins vegar er það því miður þannig að ferðamenn virðast gera ráð fyrir að allt sé mjög dýrt þegar þeir koma til landsins og undirbúa sig í samræmi við það,“ segir Rannveig. Hún segir jafnframt að undanfarið hafi samþjöppunar gætt innan greinarinnar og að líklega muni sú þróun halda áfram. Elding tekin af sölu Elding var sett í söluferli undir lok síðasta árs en Rannveig segir að fallið hafi verið frá þeim áformum. „Við bökkuðum út úr söluferlinu í febrúar vegna þessa að við töldum að það væri ekki tímabært að taka þetta skref miðað við aðstæður á markaðinum. Við ætlum frekar að komast í gegnum samdráttarskeiðið og taka stöðuna þegar því er lokið.“ Birtist í Fréttablaðinu Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Viðskipti innlent Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Viðskipti innlent Forstjóraskipti hjá Ice-Group Viðskipti innlent Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Viðskipti innlent Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Viðskipti innlent Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Viðskipti innlent Varpa ljósi á umfang skuldsetningar Viðskipti innlent Rukkuð vegna þegar greiddra bílastæða og fá engin svör Neytendur Fleiri fréttir Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Forstjóraskipti hjá Ice-Group Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Festi hagnast umfram væntingar Þota Play komin úr viðgerð eftir skemmdir vegna hagléls Evrópa verði upp á Kína komin verði af tollunum Sigurður viðskiptastjóri innviðalausna hjá Ofar Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Funda með ráðherra vegna tollanna: „Ég ætla ekki að setjast í neitt dómarasæti“ Á ég að greiða inn á lánið eða spara? Loksins, mathöllin og fleiri staðir fá nýja rekstraraðila „Við erum að bæta við atvinnustoð í samfélaginu“ Kristján og Leó kaupa Landsbankahúsið á tæpa þrjá milljarða Sjómönnum sagt upp: Skipulagsbreytingar vegna veiðigjalda Vaxtalækkun í ágúst sé nánast útilokuð Opnuðu loks Hygge eftir 245 daga bið Verðbólgan hjaðnar á ný Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Endurskipuleggja reksturinn „í vinsemd og virðingu“ Tekjur jukust um helming milli ára Hátt í þrjátíu sagt upp hjá Play Gengið rétti lítillega úr kútnum en hefur aldrei verið lægra Róðurinn þungur en hefur ekki áhyggjur af Play HBO Max streymisveitan komin til Íslands Gengi Play í frjálsu falli Alþjóðlegt bílafyrirtæki kaupir Öskju og systurfélög Sjá meira
Róðurinn í hvalaskoðun þyngdist verulega á milli áranna 2016 og 2017. Kostnaðarhækkanir og hátt gengi krónunnar hafa sett mark sitt á afkomuna. Samantekt á helstu rekstrartölum hjá átta hvalaskoðunarfyrirtækjum sýnir örar breytingar á rekstrarumhverfinu. Árið 2016 var samanlögð afkoma jákvæð um 338 milljónir króna en í fyrra var hún neikvæð um 222 milljónir. Heildartekjur námu rétt rúmum þremur milljörðum króna og stóðu í stað á milli ára. Rekstrargjöld jukust hins vegar um 16 prósent og þar af jukust launagjöld um 26 prósent. Þrjú stærstu hvalaskoðunarfyrirtækin standa undir langsamlega stærstum hluta tekna í greininni, eða um 2,1 milljarði af þremur milljörðum. Aðeins eitt þeirra, Elding, skilaði hagnaði og nam hann aðeins einu prósenti af tekjum. „Það var samdráttur þrátt fyrir að ferðamönnum fjölgaði. Við fundum mjög greinilega fyrir því að hver ferðamaður eyddi minna en áður. Bókanir fram í tímann hafa vissulega haldið áfram að streyma inn en það bætist minna við á síðustu dögunum fyrir ferðir,“ segir Rannveig Grétarsdóttir, eigandi hvalaskoðunarfyrirtækisins Eldingar. Elding, sem er stærsta fyrirtækið í atvinnugreininni, hagnaðist um 8 milljónir króna á síðasta ári samanborið við 54 milljónir á árinu 2016. Tekjur fyrirtækisins námu 855 milljónum króna og drógust saman um tvö prósent á milli ára. Yfir sama tímabil jókst kostnaður um þrjú prósent. „Það eru viðbrigði að fara úr samfelldum vexti yfir í samdráttarskeið. Hvalaskoðunarfyrirtæki eru að reyna að finna jafnvægi í rekstrinum, til dæmis hvað varðar starfsmannafjölda og fjölda ferða, og þurfa að hagræða,“ segir Rannveig. Special Tours, sem er í eigu Eyþórs Arnalds, oddvita Sjálfstæðisflokksins í Reykjavíkurborg, er þriðja stærsta fyrirtækið á markaðinum mælt í tekjum. Special Tours hafði hagnast um 149 milljónir króna árið 2016 en á síðasta ári var félagið rekið með tapi upp á 38 milljónir. Munaði miklu um að rekstrargjöld jukust um 21 prósent og launakostnaður um 31 prósent. Þá tapaði næststærsta félagið, Norðursigling, 122 milljónum króna en í félaginu er einnig annars konar rekstur og fjárfestingar.Veiking krónunnar kærkomin Samhliða fjölgun ferðamanna hafa ýmis hvalaskoðunarfyrirtæki sprottið upp og ríkir nú hörð samkeppni á markaðinum en Rannveig segir að samkeppnina þurfi einnig að skoða í víðara samhengi. „Við erum í samkeppni við alla afþreyingu, ekki bara önnur fyrirtæki í hvalaskoðun. Ef við tökum rútuferðir sem dæmi þá hefur hörð samkeppni á milli stærstu rútufyrirtækjanna valdið miklum verðlækkunum. Rútuferðir um gullna hringinn og hvalaskoðunarferðir kostuðu álíka mikið fyrir þremur árum en nú eru rútuferðir orðnar mun ódýrari. Það hefur að sjálfsögðu áhrif á val ferðamanna á afþreyingu enda horfa þeir í hverja krónu þegar gengið er hátt,“ segir Rannveig og bætir við að veiking krónunnar síðustu vikur og mánuði hafi verið kærkomin. Reksturinn hafi gengið vel í nóvember og það sem af er desember. „Við fundum strax aukningu í síðbúnum bókunum. Um leið og kaupmáttur ferðamanna á Íslandi eykst þá eyða þeir meiru í afþreyingu. Hins vegar er það því miður þannig að ferðamenn virðast gera ráð fyrir að allt sé mjög dýrt þegar þeir koma til landsins og undirbúa sig í samræmi við það,“ segir Rannveig. Hún segir jafnframt að undanfarið hafi samþjöppunar gætt innan greinarinnar og að líklega muni sú þróun halda áfram. Elding tekin af sölu Elding var sett í söluferli undir lok síðasta árs en Rannveig segir að fallið hafi verið frá þeim áformum. „Við bökkuðum út úr söluferlinu í febrúar vegna þessa að við töldum að það væri ekki tímabært að taka þetta skref miðað við aðstæður á markaðinum. Við ætlum frekar að komast í gegnum samdráttarskeiðið og taka stöðuna þegar því er lokið.“
Birtist í Fréttablaðinu Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Viðskipti innlent Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Viðskipti innlent Forstjóraskipti hjá Ice-Group Viðskipti innlent Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Viðskipti innlent Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Viðskipti innlent Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Viðskipti innlent Varpa ljósi á umfang skuldsetningar Viðskipti innlent Rukkuð vegna þegar greiddra bílastæða og fá engin svör Neytendur Fleiri fréttir Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Forstjóraskipti hjá Ice-Group Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Festi hagnast umfram væntingar Þota Play komin úr viðgerð eftir skemmdir vegna hagléls Evrópa verði upp á Kína komin verði af tollunum Sigurður viðskiptastjóri innviðalausna hjá Ofar Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Funda með ráðherra vegna tollanna: „Ég ætla ekki að setjast í neitt dómarasæti“ Á ég að greiða inn á lánið eða spara? Loksins, mathöllin og fleiri staðir fá nýja rekstraraðila „Við erum að bæta við atvinnustoð í samfélaginu“ Kristján og Leó kaupa Landsbankahúsið á tæpa þrjá milljarða Sjómönnum sagt upp: Skipulagsbreytingar vegna veiðigjalda Vaxtalækkun í ágúst sé nánast útilokuð Opnuðu loks Hygge eftir 245 daga bið Verðbólgan hjaðnar á ný Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Endurskipuleggja reksturinn „í vinsemd og virðingu“ Tekjur jukust um helming milli ára Hátt í þrjátíu sagt upp hjá Play Gengið rétti lítillega úr kútnum en hefur aldrei verið lægra Róðurinn þungur en hefur ekki áhyggjur af Play HBO Max streymisveitan komin til Íslands Gengi Play í frjálsu falli Alþjóðlegt bílafyrirtæki kaupir Öskju og systurfélög Sjá meira