Frekur eða frjáls maður Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 10. júlí 2020 09:00 Kári Stefánsson hefur reynst ríkisstjórninni haukur í horni en á sama tíma óþægur ljár í þúfu. Ástæðan er sú að hann er frjáls, fjárhagslega sjálfstæður og engum íslenskum öflum háður. Það er því miður nokkuð fáheyrt fyrir flest fólk í hans stöðu á Íslandi. Það er ýmist bundið flokksböndum og telur sig því eiga hagsmuni sína að einhverju leyti undir geðþótta íslenskra stjórnmálamanna, eða það sem verra er, þá kýs það meðvitað að skipta sér ekki af opinberri umræðu af ótta við að blandast inní leikhús fáránleikans. Í gegnum tíðina hefur ekki mörgum íslenskum frumkvöðlum tekist að byggja upp stöndugan rekstur á okkar ágæta landi án þess að hafa góð tengsl við elstu stjórnmálaflokka landsins. Íslensk erfðagreining á vissulega ákveðna sögu hér á landi. Öll umræðan á sínum tíma um ríkisábyrgð vegna Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE), ríkisábyrgðar sem Sjálfstæðisflokkurinn barðist ötullega fyrir, er þó fyrst og síðast saga um stjórnmálamenningu þess tíma. Menningar sem virðist lifa býsna góðu lífi hjá stjórnarflokkunum. Aldrei kom hins vegar til þess að ríkisábyrgðin tæki gildi og virðist það mál í sögulegu samhengi frekar hafa verið bjarnargreiði við fyrirtækið en eitthvað annað. Í dag er ÍE í eigu bandarísks stórfyrirtækis þó öll starfsemin fari fram á Íslandi. Það eitt og sér er dýrmætt og lýsir einstökum árangri Kára og hans starfsfólks á sínu sviði. Fyrirtæki á borð við ÍE stuðla þannig að nauðsynlegu heilbrigði og fjölbreytni innan íslensks atvinnulífs. Úrræðalausir ráðherrar Ríkisstjórnin virðist hafa lítinn skilning á þessari stöðu og íhaldsflokkarnir sem hana skipa virðast ekki vita hvernig þeir eigi að haga samskiptum við einkafyrirtæki sem á lítið undir kjördæmapoti og sérhagsmunagæslu. Fulltrúa ríkisstjórnar hefur þó ekki vantað á blaðamannafundi og í viðtöl við erlenda fjölmiðla þegar kom að því að eigna sér jákvæða hlutdeild í baráttunni gegn Covid-19, meðal annars fyrir tilstuðlan ÍE. Orðræðan var öll á þann veg að betra væri að gera meira og gera það hratt en að gera minna og of seint. En nú þegar ÍE hefur bókstaflega gefist upp á að hafa vit fyrir úrræðalausum ráðherrum heyrist hvorki hósti né stuna frá þeim sem höfðu sig mest frammi þegar sviðsljósið var þeim í hag og nægt rými var fyrir orðin sem nú hafa reynst tóm. Forsætisráðherra hefur af veikum mætti reynt að útskýra afhverju engin formlegur samningur var í gildi við ÍE um skimun á landamærum og afhverju stjórnvöld höfðu ekkert plan B. Eftir þær tilraunir standa flest okkar eftir með fleiri spurningar en svör. Allt þetta gamla góða Síðustu þrjú árin hefur ríkisstjórnin gefið sér allan þann tíma sem hún hefur þurft til að ríghalda í óbreytt ástand á Íslandi. Pólitískar ráðningar, brot á jafnréttislögum, sérhagsmunagæsla í sjávarútvegi, áframhaldandi hvalveiðar og svo mætti lengi telja. Allt þetta gamla góða. Þetta gekk svona ljómandi vel hjá þeim þar til að farsóttin herjaði á okkur. Blessunarlega bar þó stjórnvöldum gæfa til að fela sérfræðingum að bregðast við mesta vandanum og eiga þau hrós skilið fyrir það. Mikilvægi þeirrar ákvörðunar hefur ekki síst sýnt sig síðustu daga eftir að samskipti ráðherra í ríkisstjórn, eða öllu heldur skortur á þeim við Kára Stefánsson urðu opinber og skilningsleysi þeirra gagnvart framlagi ÍE varð öllum ljóst. Í baráttunni við Covid-19 er ekki hægt að beita sömu aðferðum og við vörslu sérhagsmuna. Það er ekki hægt að svæfa óþægilega umræðu, sitja á skýrslum og tefja nauðsynlegar ákvarðanir með skipun nefnda og stjórnsýslulegum skylmingum þar sem fimm dagar verða að fimm mánuðum. Þegar breyturnar eru margar og hraðinn mikill er nefnilega nauðsynlegt að gera meira og gera það hratt en ekki bara tala um það. Kári hefur einfaldlega farið fram á fagleg vinnubrögð af hálfu stjórnvalda, í erfiðum aðstæðum sem reyna á alla sem að málinu koma. Í aðstæðum þar sem hlutverk og ábyrgð ríkisvaldsins verður að vera skýrt. Það er heldur ekki sjálfsagt og það er ekki eðlilegt að einkafyrirtæki stígi inn í atburðarás sem þessa og leggi til starfskrafta og þekkingu án þess að fá skýr svör til baka um til hvers sé ætlast, hversu lengi og hvað eigi að taka við. Ábyrgir stjórnendur fyrirtækja geta ekki flotið stefnulaust áfram út í hið óendanlega, líkt og þessi ríkisstjórn hefur því miður gert í alltof mörgum málum. Allt í nafni þess að viðhalda stöðugleika í stjórnlausum heimi. Stöðugleikinn er nefnilega merkingarlaus þegar hann er lítið annað en yfirvarp yfir hálfkák, ákvarðanafælni, og stefnuleysi. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Sjá meira
Kári Stefánsson hefur reynst ríkisstjórninni haukur í horni en á sama tíma óþægur ljár í þúfu. Ástæðan er sú að hann er frjáls, fjárhagslega sjálfstæður og engum íslenskum öflum háður. Það er því miður nokkuð fáheyrt fyrir flest fólk í hans stöðu á Íslandi. Það er ýmist bundið flokksböndum og telur sig því eiga hagsmuni sína að einhverju leyti undir geðþótta íslenskra stjórnmálamanna, eða það sem verra er, þá kýs það meðvitað að skipta sér ekki af opinberri umræðu af ótta við að blandast inní leikhús fáránleikans. Í gegnum tíðina hefur ekki mörgum íslenskum frumkvöðlum tekist að byggja upp stöndugan rekstur á okkar ágæta landi án þess að hafa góð tengsl við elstu stjórnmálaflokka landsins. Íslensk erfðagreining á vissulega ákveðna sögu hér á landi. Öll umræðan á sínum tíma um ríkisábyrgð vegna Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE), ríkisábyrgðar sem Sjálfstæðisflokkurinn barðist ötullega fyrir, er þó fyrst og síðast saga um stjórnmálamenningu þess tíma. Menningar sem virðist lifa býsna góðu lífi hjá stjórnarflokkunum. Aldrei kom hins vegar til þess að ríkisábyrgðin tæki gildi og virðist það mál í sögulegu samhengi frekar hafa verið bjarnargreiði við fyrirtækið en eitthvað annað. Í dag er ÍE í eigu bandarísks stórfyrirtækis þó öll starfsemin fari fram á Íslandi. Það eitt og sér er dýrmætt og lýsir einstökum árangri Kára og hans starfsfólks á sínu sviði. Fyrirtæki á borð við ÍE stuðla þannig að nauðsynlegu heilbrigði og fjölbreytni innan íslensks atvinnulífs. Úrræðalausir ráðherrar Ríkisstjórnin virðist hafa lítinn skilning á þessari stöðu og íhaldsflokkarnir sem hana skipa virðast ekki vita hvernig þeir eigi að haga samskiptum við einkafyrirtæki sem á lítið undir kjördæmapoti og sérhagsmunagæslu. Fulltrúa ríkisstjórnar hefur þó ekki vantað á blaðamannafundi og í viðtöl við erlenda fjölmiðla þegar kom að því að eigna sér jákvæða hlutdeild í baráttunni gegn Covid-19, meðal annars fyrir tilstuðlan ÍE. Orðræðan var öll á þann veg að betra væri að gera meira og gera það hratt en að gera minna og of seint. En nú þegar ÍE hefur bókstaflega gefist upp á að hafa vit fyrir úrræðalausum ráðherrum heyrist hvorki hósti né stuna frá þeim sem höfðu sig mest frammi þegar sviðsljósið var þeim í hag og nægt rými var fyrir orðin sem nú hafa reynst tóm. Forsætisráðherra hefur af veikum mætti reynt að útskýra afhverju engin formlegur samningur var í gildi við ÍE um skimun á landamærum og afhverju stjórnvöld höfðu ekkert plan B. Eftir þær tilraunir standa flest okkar eftir með fleiri spurningar en svör. Allt þetta gamla góða Síðustu þrjú árin hefur ríkisstjórnin gefið sér allan þann tíma sem hún hefur þurft til að ríghalda í óbreytt ástand á Íslandi. Pólitískar ráðningar, brot á jafnréttislögum, sérhagsmunagæsla í sjávarútvegi, áframhaldandi hvalveiðar og svo mætti lengi telja. Allt þetta gamla góða. Þetta gekk svona ljómandi vel hjá þeim þar til að farsóttin herjaði á okkur. Blessunarlega bar þó stjórnvöldum gæfa til að fela sérfræðingum að bregðast við mesta vandanum og eiga þau hrós skilið fyrir það. Mikilvægi þeirrar ákvörðunar hefur ekki síst sýnt sig síðustu daga eftir að samskipti ráðherra í ríkisstjórn, eða öllu heldur skortur á þeim við Kára Stefánsson urðu opinber og skilningsleysi þeirra gagnvart framlagi ÍE varð öllum ljóst. Í baráttunni við Covid-19 er ekki hægt að beita sömu aðferðum og við vörslu sérhagsmuna. Það er ekki hægt að svæfa óþægilega umræðu, sitja á skýrslum og tefja nauðsynlegar ákvarðanir með skipun nefnda og stjórnsýslulegum skylmingum þar sem fimm dagar verða að fimm mánuðum. Þegar breyturnar eru margar og hraðinn mikill er nefnilega nauðsynlegt að gera meira og gera það hratt en ekki bara tala um það. Kári hefur einfaldlega farið fram á fagleg vinnubrögð af hálfu stjórnvalda, í erfiðum aðstæðum sem reyna á alla sem að málinu koma. Í aðstæðum þar sem hlutverk og ábyrgð ríkisvaldsins verður að vera skýrt. Það er heldur ekki sjálfsagt og það er ekki eðlilegt að einkafyrirtæki stígi inn í atburðarás sem þessa og leggi til starfskrafta og þekkingu án þess að fá skýr svör til baka um til hvers sé ætlast, hversu lengi og hvað eigi að taka við. Ábyrgir stjórnendur fyrirtækja geta ekki flotið stefnulaust áfram út í hið óendanlega, líkt og þessi ríkisstjórn hefur því miður gert í alltof mörgum málum. Allt í nafni þess að viðhalda stöðugleika í stjórnlausum heimi. Stöðugleikinn er nefnilega merkingarlaus þegar hann er lítið annað en yfirvarp yfir hálfkák, ákvarðanafælni, og stefnuleysi. Höfundur er formaður Viðreisnar.
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun