Klúður við lagasetningu virðist ætla að reynast stjórn Ríkisútvarpsins vörn í því máli að vilja halda því leyndu fyrir almenningi hverjir sóttu um stöðu útvarpsstjóra.
Umboðsmaður Alþingis hefur ritað Lilju Dögg Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra, auk stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd sem og Allsherjar- og menntamálanefnd Alþingis bréf þar sem fram kemur að þó hann telji ekki forsendur „til að fullyrða að úrskurður úrskurðarnefndar um upplýsingamál hafi ekki byggst á fullnægjandi lagagrundvelli,“ hafi hann ritað ráðherra bréf þar sem vakin er sérstök athygli á atriðum sem lúta að gildissviði upplýsingalaga gagnvart Ríkisútvarpinu ohf.
Lögin stangast á við vilja löggjafans
Umboðsmaður Alþingis hefur lokið athugun á kvörtun Vísis vegna niðurstöðu úrskurðarnefndar um upplýsingamál þess efnis að stjórn Ríkisútvarpsins ohf. ákvað, að höfðu samráði við ráðningaskrifstofu Capacent, að halda því leyndu hverjir sóttu um stöðu útvarpsstjóra. Umboðsmaður telur öll gögn benda í eina átt, þá að það hafi ætíð verið ætlun löggjafans að réttur almennings til atriða á borð við umsóknir um stöðu útvarpsstjóra væri virtur.
„Í tilefni af kvörtun yðar hef ég kynnt mér forsögu og orðalag annars vegar þeirra ákvæða upplýsingalaga sem hér reynir á og hins vegar ákvæði laga um Ríkisútvarpið, fjölmiðil í almannaþágu, frá því að rekstrarformi þess var breytt með lögum nr. 6/2007. Rétt eins og þér bendið á í kvörtun yðar er ljóst að þegar Alþingi samþykkti að gera Ríkisútvarpið að opinberu hlutafélagi var það vilji þess að réttur almennings til aðgangs að upplýsingum um starfsemi Ríkisútvarpsins að opinberu hlutafélagi var það vilji þess að réttur almennings til aðgangs að upplýsingum um starfsemi Ríkisútvarpsins væri óbreyttur frá því sem hafði verið meðan það var ríkisstofnun.“
Ónákvæmni við lagasetningu
Á þessum tíma, í desember 2012, voru einnig samþykkt ný upplýsingalög númer 140/2012, en með þeim höfðu verið lögfest almenn ákvæði um aðgang almennings að tilteknum upplýsingum hjá lögaðilum sem voru að lágmarki í eigu opinberra aðila í tilteknu hlutfalli. Og til þess kýs úrskurðarnefndin að líta; þar sem réttur almennings til upplýsinga er þrengri.
Umboðsmaður segir það vissulega rétt að Alþingi hafi ekki tekið sérstaka afstöðu, svo séð verði, til þess atriðis við endanlega afgreiðslu. „Á móti kemur hins vegar að Alþingi tók heldur ekki sérstaka afstöðu til þess að víkja ætti frá þeim löggjafarvilja sem legið hafði að baki því að mæla fyrir að upplýsingalög ættu að gilda um starfsemi Ríkisútvarpsins ohf. […] Ég tel að sá eindregni vilji Alþingis sem lá að baki því við stofnun Ríkisútvarpsins ohf. að um aðgang almennings að upplýsingum um starfsemi félagsins ættu að gilda hliðstæðar lagareglur og um aðgang að upplýsingum hjá ríkisstofnunum, og þá með sama hætti og var áður en Ríkisútvarpinu var breytt í hlutafélag, hafi kallað á að nefndin gæti ekki látið við það sitja að byggja á þögn Alþingis um það tiltekna atriði sem nefndin vísar til þegar hún tók afstöðu til þess hvaða þýðingu 2. mgr. 18. gr. laga nr. 23/2013 hefði við úrlausn á beiðni yðar og þeim sjónarmiðum sem komu fram í kæru yðar til nefndarinnar.“
Vill að ráðherra og nefndir þingsins taki málið til skoðunar
Í niðurstöðu umboðsmanns segir að ljóst megi vera að við lagasetninguna hafi ekki verið tekin nægjanlega skýr afstaða til þess að hvaða marki ætlun löggjafans hafi verið að hverfa frá upphaflegu markmiði „og þar með þeirrar óvissu um hver hafi verið ætlun löggjafnas í þessum efnum og ónákvæmni við lagasetningu“ telur umboðsmaður sig ekki hafa forsendur til að fullyrða að úrskurður úrskurðarnefndar hafi ekki byggst á fullnægjandi lagagrundvelli. Og á þeim forsendum ritar hann ráðherra og nefndum Alþingis bréf.
Bréf umboðsmanns er ítarlegt og má sjá skjalið allt í viðhengi hér neðar.
Tengd skjöl: Niðurstaða umboðsmanns Alþingis í RÚV-málinu
