Nefnd um þjóðaróperu klofnaði: Vinnan heldur áfram innan ráðuneytisins Hólmfríður Gísladóttir skrifar 21. maí 2021 12:32 Margt listafólk hefur gagnrýnt rekstur Íslensku óperunnar og kallað eftir stofnun þjóðaróperu. Myndin er frá sýningu á óperunni Ragnheiði í Hörpu árið 2014. Mynd/Gísli Egill Hrafnsson Ekki var full samstaða innan nefndar um stofnun þjóðaróperu. Meirihlutinn vildi að lagt yrði fram frumvarp til breytinga á lögum um sviðslistir og stofnun þjóðaróperu lögfest en minnihlutinn skilaði séráliti. „Það er ljóst að fjölmörg sóknarfæri liggja í því að efla umgjörð um óperustarfsemi hér á landi. Á vettvangi ráðuneytisinsverður unnið að mati á umfangi og kostnaðargreiningu tillögu um lögfestingu þjóðaróperu og vænti ég þess að afrakstur þess geti legið fyrir í árslok 2021. Það felast ýmis samlegðaráhrif í virkara samstarfi sviðslista- og tónlistastofnana sem einnig þarf að ræða nánar,“ er haft eftir Lilju Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra í tilkynningu á vef ráðuneytisins. „Lagt er til að mennta- og menningarmálaráðherra leggi fram frumvarp til breytinga á lögum um sviðslistir og lögfesti stofnun þjóðaróperu á yfirstandandi þingi í þeim tilgangi að gera að veruleika nýjan starfsvettvang fyrir söngvara, hljómlistarmenn, tónskáld, textasmiði og annað listafólk sem sinna kann óperulistinni sem alltof lengi hefur verið hornreka í íslensku menningarlífi,“ segir um álit meirihlutans í skýrslu sem finna má á vefnum. „Jafnframt leggur nefndin til að skipaður verði faglegur starfshópur sem sinnir uppbyggingu innviða og listrænna möguleika þjóðaróperu sem tekur mið af sérstæðu og þörfum íslensks menningarlífs.“ „Þurfa að geta helgað listinni starfskrafta sína óskipta“ Nefndina skipuðu Páll Baldvinsson, Soffía Karlsdóttir, Þóra Einarsdóttir, Hjálmar H. Ragnarsson, Arnbjörg María Danielsen, Gísli Rúnar Pálmason og Steinunn Sigvaldadóttir. Soffía og Hjálmar skiluðu séráliti en Gísli Rúnar og Steinunn lýstu sig hlutlaus þegar störfum nefndarinnar lauk. Nefndin leitaði til fjölda sérfræðinga og listamanna við störf sín, auk þess sem henni bárust samþykktir ýmissa fagfélaga. Í áliti meirihlutans segir meðal annars að Ísland búi yfir óþrjótandi auðæfum sem séu fólgin í hugviti listafólks. Hlutfall íslensks tónlistarfólks sem njóti virðingar og velgengni á erlendum vettvangi sé einstakt. „Íslensk stjórnvöld standa nú frammi fyrir þeirri grundvallarspurningu, hvort vilji sé fyrir stofnun þjóðaróperu sem hlúir að starfsvettvangi allra þeirra greina er koma að sköpun óperu. Það er álit nefndarinnar og þorra þeirra álitsgjafa sem leitað var til að nauðsynlegt sé að trygg lagaleg umgjörð verði sett í því skyni að skapa þeim listamönnum og sérhæfðu tæknilegu starfsstéttum sem hafa kappkostað að sækja sér menntun og reynslu jafnt hér á landi sem erlendis stöðugan vettvang með skýrt opinbert menningarlegt hlutverk til að þróa óperu sem á erindi við íslenskan samtíma.“ Í álitinu er meðal annars vitnað í stórsöngvarann Kristinn Sigmundsson, sem segir kostina við þjóðaróperu ótvíræða. „Söngvarar þurfa að geta helgað listinni starfskrafta sína óskipta. Á Íslandi er enginn söngvari fastráðinn. Óperan þarf að njóta fastráðningar á sama hátt og atvinnuleikhúsin, Íslenski dansflokkurinn og Sinfóníuhljómsveit Íslands. Áður en það gerist, búum við við áhugamannaóperu,“ segir hann meðal annars. Skeptísk á samstarf milli lista- og menningarstofnana Minnihlutinn leggur fram þrjár tillögur; stofnun nýs óperuflokks, samhliða tímabundinni framlengingu á samningi við Íslensku óperuna, sjálfstæða óperu og ríkisrekna óperu. Fyrsta tillagan snýr að stofnun óperuflokks sem myndi starfa sjálfstætt eftir skilgreindum markmiðum og gera tímabundinn samning við Íslensku óperuna, til dæmis til fjögurra ára, svo hún geti lokið verkefnum sem þegar eru á teikniborðinu. Önnur tillagan gengur út frá því að gerður yrði samningur um rekstur óperustarfsemi við eitt félag eða stofnun á grundvelli auglýsingar með skilgreindum viðmiðum og lýsingu verkefna. „Meginmarkmið samnings við sjálfstæða óperu er að tryggja landsmönnum möguleika á að njóta óperuflutnings við bestu fáanlegar aðstæður á Íslandi og með þátttöku okkar besta listafólks á sviði söngs og hljóðfæraleiks. Þá er lagt til grundvallar að Apríl 2021 29 með samningnum verði aukinn kraftur settur í flutning óperuverka íslenskra höfunda og frumsköpun eflist á breiðu sviði óperuflutnings.“ Þriðja tillagan er ríkisrekin ópera, sem annað hvort væri sjálfstæð stofnun eða felld undir Þjóðleikhúsið. Um hana segir meðal annars að rekstrarform ríkisrekinnar óperu bjóði upp á stöðugleika og starfsöryggi listafólks. Hins vegar segir minnihlutinn varhugavert að gera sér of miklar hugmyndir um samnýtingu og samlegð milli lista- og menningarstofnana. „Augljósustu samstarfsaðilar eru aðrir þeir aðilar sem byggja á sama eða svipuðum rekstrargrunni, s.s. Sinfóníuhljómsveit Íslands og Íslenski dansflokkurinn, en reyndin er hins vegar sú hvað varðar Þjóðleikhúsið að samstarf þarna á milli er afar takmarkað ef eitthvað, og í gegnum tíðina hefur heldur farið í sundur með aðilum en saman.“ Menning Íslenska óperan Tengdar fréttir Mál Þóru gegn Óperunni fær áfrýjunarleyfi hjá Landsrétti Landsréttur hefur samþykkt áfrýjunarbeiðni söngkonunnar Þóru Einarsdóttur í máli hennar á hendur Íslensku óperunni vegna meintra vangoldinna launa. Óperan var sýknuð í héraði en málið fær nú að fara fyrir Landsrétt. 13. mars 2021 11:21 Þóra áfrýjar málinu gegn Íslensku óperunni Þóra Einarsdóttir óperusöngkona hefur ákveðið að áfrýja dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá 8. janúar, þar sem Íslenska óperan var sýknuð af kröfu Þóru um vangoldin laun vegna þátttöku hennar í uppsetningu óperunnar á Brúðkaupi Fígarós árið 2019. 22. janúar 2021 15:12 Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Innlent Herjólfur siglir ekki meira í dag Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Fleiri fréttir Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Fundu engan hvítabjörn Hraunbreiðan þykknar og líkur á framhlaupum aukast „Hann skilar algjörlega auðu í náttúruverndarmálum“ Sjá meira
„Það er ljóst að fjölmörg sóknarfæri liggja í því að efla umgjörð um óperustarfsemi hér á landi. Á vettvangi ráðuneytisinsverður unnið að mati á umfangi og kostnaðargreiningu tillögu um lögfestingu þjóðaróperu og vænti ég þess að afrakstur þess geti legið fyrir í árslok 2021. Það felast ýmis samlegðaráhrif í virkara samstarfi sviðslista- og tónlistastofnana sem einnig þarf að ræða nánar,“ er haft eftir Lilju Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra í tilkynningu á vef ráðuneytisins. „Lagt er til að mennta- og menningarmálaráðherra leggi fram frumvarp til breytinga á lögum um sviðslistir og lögfesti stofnun þjóðaróperu á yfirstandandi þingi í þeim tilgangi að gera að veruleika nýjan starfsvettvang fyrir söngvara, hljómlistarmenn, tónskáld, textasmiði og annað listafólk sem sinna kann óperulistinni sem alltof lengi hefur verið hornreka í íslensku menningarlífi,“ segir um álit meirihlutans í skýrslu sem finna má á vefnum. „Jafnframt leggur nefndin til að skipaður verði faglegur starfshópur sem sinnir uppbyggingu innviða og listrænna möguleika þjóðaróperu sem tekur mið af sérstæðu og þörfum íslensks menningarlífs.“ „Þurfa að geta helgað listinni starfskrafta sína óskipta“ Nefndina skipuðu Páll Baldvinsson, Soffía Karlsdóttir, Þóra Einarsdóttir, Hjálmar H. Ragnarsson, Arnbjörg María Danielsen, Gísli Rúnar Pálmason og Steinunn Sigvaldadóttir. Soffía og Hjálmar skiluðu séráliti en Gísli Rúnar og Steinunn lýstu sig hlutlaus þegar störfum nefndarinnar lauk. Nefndin leitaði til fjölda sérfræðinga og listamanna við störf sín, auk þess sem henni bárust samþykktir ýmissa fagfélaga. Í áliti meirihlutans segir meðal annars að Ísland búi yfir óþrjótandi auðæfum sem séu fólgin í hugviti listafólks. Hlutfall íslensks tónlistarfólks sem njóti virðingar og velgengni á erlendum vettvangi sé einstakt. „Íslensk stjórnvöld standa nú frammi fyrir þeirri grundvallarspurningu, hvort vilji sé fyrir stofnun þjóðaróperu sem hlúir að starfsvettvangi allra þeirra greina er koma að sköpun óperu. Það er álit nefndarinnar og þorra þeirra álitsgjafa sem leitað var til að nauðsynlegt sé að trygg lagaleg umgjörð verði sett í því skyni að skapa þeim listamönnum og sérhæfðu tæknilegu starfsstéttum sem hafa kappkostað að sækja sér menntun og reynslu jafnt hér á landi sem erlendis stöðugan vettvang með skýrt opinbert menningarlegt hlutverk til að þróa óperu sem á erindi við íslenskan samtíma.“ Í álitinu er meðal annars vitnað í stórsöngvarann Kristinn Sigmundsson, sem segir kostina við þjóðaróperu ótvíræða. „Söngvarar þurfa að geta helgað listinni starfskrafta sína óskipta. Á Íslandi er enginn söngvari fastráðinn. Óperan þarf að njóta fastráðningar á sama hátt og atvinnuleikhúsin, Íslenski dansflokkurinn og Sinfóníuhljómsveit Íslands. Áður en það gerist, búum við við áhugamannaóperu,“ segir hann meðal annars. Skeptísk á samstarf milli lista- og menningarstofnana Minnihlutinn leggur fram þrjár tillögur; stofnun nýs óperuflokks, samhliða tímabundinni framlengingu á samningi við Íslensku óperuna, sjálfstæða óperu og ríkisrekna óperu. Fyrsta tillagan snýr að stofnun óperuflokks sem myndi starfa sjálfstætt eftir skilgreindum markmiðum og gera tímabundinn samning við Íslensku óperuna, til dæmis til fjögurra ára, svo hún geti lokið verkefnum sem þegar eru á teikniborðinu. Önnur tillagan gengur út frá því að gerður yrði samningur um rekstur óperustarfsemi við eitt félag eða stofnun á grundvelli auglýsingar með skilgreindum viðmiðum og lýsingu verkefna. „Meginmarkmið samnings við sjálfstæða óperu er að tryggja landsmönnum möguleika á að njóta óperuflutnings við bestu fáanlegar aðstæður á Íslandi og með þátttöku okkar besta listafólks á sviði söngs og hljóðfæraleiks. Þá er lagt til grundvallar að Apríl 2021 29 með samningnum verði aukinn kraftur settur í flutning óperuverka íslenskra höfunda og frumsköpun eflist á breiðu sviði óperuflutnings.“ Þriðja tillagan er ríkisrekin ópera, sem annað hvort væri sjálfstæð stofnun eða felld undir Þjóðleikhúsið. Um hana segir meðal annars að rekstrarform ríkisrekinnar óperu bjóði upp á stöðugleika og starfsöryggi listafólks. Hins vegar segir minnihlutinn varhugavert að gera sér of miklar hugmyndir um samnýtingu og samlegð milli lista- og menningarstofnana. „Augljósustu samstarfsaðilar eru aðrir þeir aðilar sem byggja á sama eða svipuðum rekstrargrunni, s.s. Sinfóníuhljómsveit Íslands og Íslenski dansflokkurinn, en reyndin er hins vegar sú hvað varðar Þjóðleikhúsið að samstarf þarna á milli er afar takmarkað ef eitthvað, og í gegnum tíðina hefur heldur farið í sundur með aðilum en saman.“
Menning Íslenska óperan Tengdar fréttir Mál Þóru gegn Óperunni fær áfrýjunarleyfi hjá Landsrétti Landsréttur hefur samþykkt áfrýjunarbeiðni söngkonunnar Þóru Einarsdóttur í máli hennar á hendur Íslensku óperunni vegna meintra vangoldinna launa. Óperan var sýknuð í héraði en málið fær nú að fara fyrir Landsrétt. 13. mars 2021 11:21 Þóra áfrýjar málinu gegn Íslensku óperunni Þóra Einarsdóttir óperusöngkona hefur ákveðið að áfrýja dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá 8. janúar, þar sem Íslenska óperan var sýknuð af kröfu Þóru um vangoldin laun vegna þátttöku hennar í uppsetningu óperunnar á Brúðkaupi Fígarós árið 2019. 22. janúar 2021 15:12 Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Innlent Herjólfur siglir ekki meira í dag Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Fleiri fréttir Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Fundu engan hvítabjörn Hraunbreiðan þykknar og líkur á framhlaupum aukast „Hann skilar algjörlega auðu í náttúruverndarmálum“ Sjá meira
Mál Þóru gegn Óperunni fær áfrýjunarleyfi hjá Landsrétti Landsréttur hefur samþykkt áfrýjunarbeiðni söngkonunnar Þóru Einarsdóttur í máli hennar á hendur Íslensku óperunni vegna meintra vangoldinna launa. Óperan var sýknuð í héraði en málið fær nú að fara fyrir Landsrétt. 13. mars 2021 11:21
Þóra áfrýjar málinu gegn Íslensku óperunni Þóra Einarsdóttir óperusöngkona hefur ákveðið að áfrýja dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá 8. janúar, þar sem Íslenska óperan var sýknuð af kröfu Þóru um vangoldin laun vegna þátttöku hennar í uppsetningu óperunnar á Brúðkaupi Fígarós árið 2019. 22. janúar 2021 15:12