Vissir þú þetta um næringarfræði og næringarfræðinga? Geir Gunnar Markússon skrifar 3. júní 2021 11:00 Hippókrates (460 f.Kr. – um 377 f.Kr.) sem oft er nefndur faðir læknisfræðinnar sagði „notum mat sem lyf og lyf sem mat“. Læknisfræði nútímans er nú því miður mun meiri lyflæknisfræði en næringarlæknsifræði. Jónas Kristjánsson læknir (1870-1960) og stofandi Heilsustofnunar NLFÍ í Hveragerði sagði “Fæðan er það efni, sem líkami manna og dýra er úr gerður. Heilbrigði er fyrst og fremst komin undir eðlilegri næringu.” Þessi gamla og góða speki um mikilvægi næringarinnar er alltaf að koma betur og betur í ljós. Því nútímamaðurinn er að kála heilsu sínu og lífi með eigin velmegun, þ.e.a.s. lífsstílssjúkdómum sem eiga örsök sína að stórum hluta í lélegu mataræði. Samkvæmt skýrslu Alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) þá er slæmt mataræði stærsti einstaki áhættuþátturinn að baki heildarsjúkdómsbyrgði Íslendinga. Þó að næring sé einn af grunnþáttum lífs og heilbrigðis okkar þá er næringarfræði sem vísindagrein mjög ung. Það var á árunum 1913-1948 sem vítamínin og hlutverk þeirra voru uppgötvuð. Á þessum tíma voru næringartengdir sjúkdómar skilgreindir og lækning á þeim fundin s.s skyrbjlúgur (C-vítamínskortur), beri-beri (þíamínskortur), pellagra (níasínskortur), beinkröm í börnum (D-vítamínskortur), þurr augu (xerophtalmia, A-vítamínskortur) og blóðleysi (járn- og/eða B12-vítamínskortur). Orðið vítamín er dregið af orðinu vita sem þýðir líf á latínu og amin, því það var talið í fyrstu að vítamín væru hlutar af amínósýrum. Næringarfræði er vísindagrein sem kennd er á háskólastigi og bíður upp á grunnnám (BS gráða), framhaldsnám (MS gráða) eða doktorsnám (PhD gráða) Næringarfræðingur og næringarráðgjafi eru lögvernduð starfheiti á Íslandi og er gerð krafa um fimm ára háskólanám (meistaragráðu) í faginu. Næringarfræði er heilbrigðisvísindagrein og veitir m.a. innsýn í efnafræði, lífeðlisfræði, líffræði, líffærafræði, matvælafræði, ónæmisfræði, sálfræði, örverufræði og stærðfræði. Nám og störf í næringarfræði bjóða því upp á mikla sérhæfingu innan fagsins s.s klínískt-, íþrótta og lýðheilsunæringarfræð,rannsókna og vísindastarf. Dr. Jón Óttar Ragnarsson sem stofnaði Stöð 2 árið 1986 er næringarfræðingur að mennt frá Minnesotaháskóla í Bandaríkjunum. Hann átti einnig þátt í að námsbraut í matvæla- og næringarfræðum var sett á laggirnar við Háskóla Íslands árið 1977. Í dag er næringarfræði kvennastétt. Þó ég hafi ekki tölur yfir kynjaskiptuna í faginu þá sé ég þetta vel á fundum, ráðstefnum og störfum með kollegum mínum hérlendis og erlendis. Þannig að ég ákalla kynbræður mína sem hafa áhuga á næringarfræði að mennta sig í þessu spennandi fagi til að viðhalda fjölbreytileika næringarfræðinga.Vert er að benda á í þessu samhengi að hægt er að sækja um grunnnám í næringarfræði við HÍ til 5.júní n.k. Næringarfræðingar nútímans eru lítið í því að telja hitaeiningar ofan í fólk eins og margir virðast halda. Leiðbeiningar næringarfræðinga til að vinna á ofþyngd fólks snýst meira um að kenna svengdarvitund, skammtastærðir og koma reglu á máltíðir. Framtíðar næringarráðleggingar munu að stóru leyti snúa að því að efla þarmaflóru fólks. Það er mín trú að það verði jafneðlilegt í framtíðinni að skila inn saursýni eins og það er að taka blóðprufu í dag, til að greina næringarástand. Þrátt fyrir að næring sé ein grunnforsendum heilbrigðis eru sjálfstætt starfandi næringarfræðingar ekki með samning við Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) um niðurgreiðslu á sinni þjónustu líkt og læknar, sjúkraþjálfarar, talmeinafræðingar og sálfræðingar (reyndar meira í orði en á borði). Einnig eru sárafáir næringarfræðingar starfandi við heilsugæslustöðvar landsins, endurhæfingarstofnanir og aðrar heilbrigðisstofnir. Það er sorglegt að heilbrigðisyfirvöld og þeir sem stýra heilbrigðisstofnunum hafi ekki enn gert sér grein fyrir mikilvægi næringar í heilbrigði fólks. Það er því kannski ekki skrítið að lífsstílssjúkdómar séu að aukast í samfélagi okkar þegar eins stór hlekkur og næring er vanrækt (fjársvelt) þegar kemur að heilsueflingu landsmanna! Þörf fyrir velmenntaða næringarfræðinga hefur líklega aldrei verið meiri en á þessari upplýsingaöld sem við lifum. Því mikið af óábyrgum, röngum og villandi skilaboðum um heilsu og næringu er dælt út á netinu, samfélagsmiðlum og í bókaformi. Almenningur er almennt orðinn ringlaður á misvísandi upplýsingum um næringu og heilsu. Á þessum 3 mínútum sem þú tókst í að lesa þessa grein var líkaminn á fullu að vinna og notaði við það orkuna (næringuna) sem þú neyttir. Hjartað dældi um 15L af blóði (vonandi járn- og súrefnisríku ef þú ert vel nærð/ur), næringarefni kvöldmatarins eru komin í smáþarmana þar sem upptaka næringarefnanna fer fram og heilinn notaði bara kolvetni (glúkosa) við lestur þessarar greinar. Höfundur er næringarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geir Gunnar Markússon Heilsa Mest lesið Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick Skoðun Free tuition Colin Fisher Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Sjá meira
Hippókrates (460 f.Kr. – um 377 f.Kr.) sem oft er nefndur faðir læknisfræðinnar sagði „notum mat sem lyf og lyf sem mat“. Læknisfræði nútímans er nú því miður mun meiri lyflæknisfræði en næringarlæknsifræði. Jónas Kristjánsson læknir (1870-1960) og stofandi Heilsustofnunar NLFÍ í Hveragerði sagði “Fæðan er það efni, sem líkami manna og dýra er úr gerður. Heilbrigði er fyrst og fremst komin undir eðlilegri næringu.” Þessi gamla og góða speki um mikilvægi næringarinnar er alltaf að koma betur og betur í ljós. Því nútímamaðurinn er að kála heilsu sínu og lífi með eigin velmegun, þ.e.a.s. lífsstílssjúkdómum sem eiga örsök sína að stórum hluta í lélegu mataræði. Samkvæmt skýrslu Alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) þá er slæmt mataræði stærsti einstaki áhættuþátturinn að baki heildarsjúkdómsbyrgði Íslendinga. Þó að næring sé einn af grunnþáttum lífs og heilbrigðis okkar þá er næringarfræði sem vísindagrein mjög ung. Það var á árunum 1913-1948 sem vítamínin og hlutverk þeirra voru uppgötvuð. Á þessum tíma voru næringartengdir sjúkdómar skilgreindir og lækning á þeim fundin s.s skyrbjlúgur (C-vítamínskortur), beri-beri (þíamínskortur), pellagra (níasínskortur), beinkröm í börnum (D-vítamínskortur), þurr augu (xerophtalmia, A-vítamínskortur) og blóðleysi (járn- og/eða B12-vítamínskortur). Orðið vítamín er dregið af orðinu vita sem þýðir líf á latínu og amin, því það var talið í fyrstu að vítamín væru hlutar af amínósýrum. Næringarfræði er vísindagrein sem kennd er á háskólastigi og bíður upp á grunnnám (BS gráða), framhaldsnám (MS gráða) eða doktorsnám (PhD gráða) Næringarfræðingur og næringarráðgjafi eru lögvernduð starfheiti á Íslandi og er gerð krafa um fimm ára háskólanám (meistaragráðu) í faginu. Næringarfræði er heilbrigðisvísindagrein og veitir m.a. innsýn í efnafræði, lífeðlisfræði, líffræði, líffærafræði, matvælafræði, ónæmisfræði, sálfræði, örverufræði og stærðfræði. Nám og störf í næringarfræði bjóða því upp á mikla sérhæfingu innan fagsins s.s klínískt-, íþrótta og lýðheilsunæringarfræð,rannsókna og vísindastarf. Dr. Jón Óttar Ragnarsson sem stofnaði Stöð 2 árið 1986 er næringarfræðingur að mennt frá Minnesotaháskóla í Bandaríkjunum. Hann átti einnig þátt í að námsbraut í matvæla- og næringarfræðum var sett á laggirnar við Háskóla Íslands árið 1977. Í dag er næringarfræði kvennastétt. Þó ég hafi ekki tölur yfir kynjaskiptuna í faginu þá sé ég þetta vel á fundum, ráðstefnum og störfum með kollegum mínum hérlendis og erlendis. Þannig að ég ákalla kynbræður mína sem hafa áhuga á næringarfræði að mennta sig í þessu spennandi fagi til að viðhalda fjölbreytileika næringarfræðinga.Vert er að benda á í þessu samhengi að hægt er að sækja um grunnnám í næringarfræði við HÍ til 5.júní n.k. Næringarfræðingar nútímans eru lítið í því að telja hitaeiningar ofan í fólk eins og margir virðast halda. Leiðbeiningar næringarfræðinga til að vinna á ofþyngd fólks snýst meira um að kenna svengdarvitund, skammtastærðir og koma reglu á máltíðir. Framtíðar næringarráðleggingar munu að stóru leyti snúa að því að efla þarmaflóru fólks. Það er mín trú að það verði jafneðlilegt í framtíðinni að skila inn saursýni eins og það er að taka blóðprufu í dag, til að greina næringarástand. Þrátt fyrir að næring sé ein grunnforsendum heilbrigðis eru sjálfstætt starfandi næringarfræðingar ekki með samning við Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) um niðurgreiðslu á sinni þjónustu líkt og læknar, sjúkraþjálfarar, talmeinafræðingar og sálfræðingar (reyndar meira í orði en á borði). Einnig eru sárafáir næringarfræðingar starfandi við heilsugæslustöðvar landsins, endurhæfingarstofnanir og aðrar heilbrigðisstofnir. Það er sorglegt að heilbrigðisyfirvöld og þeir sem stýra heilbrigðisstofnunum hafi ekki enn gert sér grein fyrir mikilvægi næringar í heilbrigði fólks. Það er því kannski ekki skrítið að lífsstílssjúkdómar séu að aukast í samfélagi okkar þegar eins stór hlekkur og næring er vanrækt (fjársvelt) þegar kemur að heilsueflingu landsmanna! Þörf fyrir velmenntaða næringarfræðinga hefur líklega aldrei verið meiri en á þessari upplýsingaöld sem við lifum. Því mikið af óábyrgum, röngum og villandi skilaboðum um heilsu og næringu er dælt út á netinu, samfélagsmiðlum og í bókaformi. Almenningur er almennt orðinn ringlaður á misvísandi upplýsingum um næringu og heilsu. Á þessum 3 mínútum sem þú tókst í að lesa þessa grein var líkaminn á fullu að vinna og notaði við það orkuna (næringuna) sem þú neyttir. Hjartað dældi um 15L af blóði (vonandi járn- og súrefnisríku ef þú ert vel nærð/ur), næringarefni kvöldmatarins eru komin í smáþarmana þar sem upptaka næringarefnanna fer fram og heilinn notaði bara kolvetni (glúkosa) við lestur þessarar greinar. Höfundur er næringarfræðingur.
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun