Aðgát skal höfð Arnar Þór Jónsson skrifar 27. febrúar 2022 08:01 Eftirfarandi línur eru settar á blað til að hvetja lesendur til aðgátar. Það sem átti að vera nokkurra vikna átak til „að fletja kúrfuna“ varð að tveggja ára haftatíma. Þegar við nú loks drögum andann léttar blasir við nýr veruleiki. Heildarmat á því sem hér hefur gerst bendir til að vatnaskil hafi orðið í samskiptum ríkisvalds við borgarana. Borgaralegt frelsi stendur veikari fótum en áður. Mannréttindi sem við töldum tryggð hafa orðið fyrir alvarlegum skerðingum. Samband okkar við stjórnvöld hefur breyst: Grafið hefur verið undan trúnaði þar á milli. Stjórnvöld hafa í athöfnum sínum sýnt að þau vantreysta borgurunum til að taka ábyrgð á eigin heilsu. Frammi fyrir öllu þessu er ekki óeðlilegt þótt margir spyrji hvort borgararnir eigi í því ljósi að treysta stjórnvöldum. Hvernig væri að einhver talnaglöggur maður tæki að sér að reikna hvað hefði sparast ef helmingi ríkisstyrkja sl. tveggja ára hefði verið varið beint til LSH í þeim tilgangi að gera sjúkrahúsunum kleift að takast á við kórónaveiruna, án mismununarstefnu, án samfélagslegra lokana, grímuskyldu o.fl.? Hvernig væri að einhver háskólamaður gerði úttekt á því hvernig þrengt var að tjáningarfrelsinu, þ.m.t. svigrúmi til að lýsa málefnalegum efasemdum, sl. 2 ár? Fram hefur komið að stjórnvöld á Vesturlöndum, þar á meðal í Bretlandi, hafa stundað sálfræðihernað gegn almenningi í því skyni að ala á ótta. Í Kanada voru sett neyðarlög til að kveða niður mótmæli. Forsætisráðherra Kanada, Justin Trudeau, hefur ráðist gegn mótmælendum með því að skrumskæla þá og ala á andúð í stað þess að sameina þjóð sína. Trudeau, sem bauð sig fram undir merkjum frjálslyndis, hefur í framkvæmd sýnt einræðistilburði og sigað lögreglu á almenna borgara. Blaðamenn hafa þar ekki verið undanskildir. Íslensk stjórnvöld hafa ekki gagnrýnt þessar aðfarir. Hættulegt fordæmi hefur verið skapað. Gengið hefur verið svo langt í Kanada að frysta bankareikninga þeirra sem mótmælt hafa aðgerðum stjórnvalda. Hið sama hefur gilt um þá sem styrktu mótmælendur með fjárframlögum. Vesturlandabúar standa við vatnaskil: Stjórnvaldsaðgerðir sem aðeins áttu að beinast að afmörkuðum verndarhagsmunum hafa í reynd miklu lengra og mögulega verið forsmekkur að því sem koma skal. Frelsið sem við höfðum áður tekið sem gefnu hefur á þessum tveimur árum verið saxað niður, sneið fyrir sneið. „Frjálslyndið“ sem Vesturlönd hafa státað sig af hefur í framkvæmd umsnúist í átt til þröngsýni og hleypidóma þar sem skoðanafrávik eru stimpluð sem merki um mannvonsku. Ef almenningur vaknar ekki til aðgæslu gætu afléttingarnar nú orðið skammvinnar. Undir yfirborðinu vinna alþjóðastofnanir og embættismenn að auknum möguleikum á því að svipta lýðræðislega kjörna fulltrúa völdum í nafni aðsteðjandi hættu, sbr. m.a. nýtt frumvarp til sóttvarnalaga. Alþjóða heilbrigðismálastofnunin (WHO) undirbýr sáttmála sem virðist vera ætlað að yfirtrompa stjórnarskrár á farsóttartímum. Á mannamáli þýðir þetta að almenningur er í sífellt meira mæli sviptur völdum. Valdið færist sífellt fjær og verður stöðugt ólýðræðislegra. Samkvæmt Democracy Index búa aðeins 6,4% jarðarbúa við raunverulegt lýðræði og hefur það hlutfall farið lækkandi sl. ár. Ef ofan á þetta bætist að verði aðgangur manna að peningum skilyrtur, t.d. eftir því hversu hlýðnir menn eru, þá verður til óheilbrigt „velvildarkerfi“ (e. social credit system) að kínverskri fyrirmynd. Vísir að slíku kerfi er þegar sjáanlegur: Embættismenn hafa gerst gagnrýnislausir málsvarar valdbeitingar ríkisins. Á bak við tjöldin vegast á hugmyndafræðileg viðhorf innan lykilstofnana vestrænna ríkja, þ.m.t. Íslands. Í framkvæmd birtist þetta í kröfu um að menn bergmáli „réttar“ skoðanir og fái að launum framgang innan stjórnkerfisins. Mögulega er þetta eina leiðin til að skilja óhugnanlegar fréttamyndir þar sem þungvopnað lögreglulið ræðst gegn almenningi; þar sem embættisvaldið víkur þingræðinu til hliðar; þar sem fjölmiðlar víkjast undan sannleiksleit og gerast áróðurvélar; þar sem læknar bregðast læknaeiðnum; og þar sem ríkisstofnanir bregðast eftirlits- og aðhaldshlutverki sínu. Lágpunkti er náð þegar heiðvirt fólk samþykkir að spila eftir þessum óskráðu leikreglum, sýnir undirgefni og segir ekki annað en það sem ætlast er til að sagt verði. Höfundur er lögmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Samkomubann á Íslandi Arnar Þór Jónsson Mest lesið Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Sjá meira
Eftirfarandi línur eru settar á blað til að hvetja lesendur til aðgátar. Það sem átti að vera nokkurra vikna átak til „að fletja kúrfuna“ varð að tveggja ára haftatíma. Þegar við nú loks drögum andann léttar blasir við nýr veruleiki. Heildarmat á því sem hér hefur gerst bendir til að vatnaskil hafi orðið í samskiptum ríkisvalds við borgarana. Borgaralegt frelsi stendur veikari fótum en áður. Mannréttindi sem við töldum tryggð hafa orðið fyrir alvarlegum skerðingum. Samband okkar við stjórnvöld hefur breyst: Grafið hefur verið undan trúnaði þar á milli. Stjórnvöld hafa í athöfnum sínum sýnt að þau vantreysta borgurunum til að taka ábyrgð á eigin heilsu. Frammi fyrir öllu þessu er ekki óeðlilegt þótt margir spyrji hvort borgararnir eigi í því ljósi að treysta stjórnvöldum. Hvernig væri að einhver talnaglöggur maður tæki að sér að reikna hvað hefði sparast ef helmingi ríkisstyrkja sl. tveggja ára hefði verið varið beint til LSH í þeim tilgangi að gera sjúkrahúsunum kleift að takast á við kórónaveiruna, án mismununarstefnu, án samfélagslegra lokana, grímuskyldu o.fl.? Hvernig væri að einhver háskólamaður gerði úttekt á því hvernig þrengt var að tjáningarfrelsinu, þ.m.t. svigrúmi til að lýsa málefnalegum efasemdum, sl. 2 ár? Fram hefur komið að stjórnvöld á Vesturlöndum, þar á meðal í Bretlandi, hafa stundað sálfræðihernað gegn almenningi í því skyni að ala á ótta. Í Kanada voru sett neyðarlög til að kveða niður mótmæli. Forsætisráðherra Kanada, Justin Trudeau, hefur ráðist gegn mótmælendum með því að skrumskæla þá og ala á andúð í stað þess að sameina þjóð sína. Trudeau, sem bauð sig fram undir merkjum frjálslyndis, hefur í framkvæmd sýnt einræðistilburði og sigað lögreglu á almenna borgara. Blaðamenn hafa þar ekki verið undanskildir. Íslensk stjórnvöld hafa ekki gagnrýnt þessar aðfarir. Hættulegt fordæmi hefur verið skapað. Gengið hefur verið svo langt í Kanada að frysta bankareikninga þeirra sem mótmælt hafa aðgerðum stjórnvalda. Hið sama hefur gilt um þá sem styrktu mótmælendur með fjárframlögum. Vesturlandabúar standa við vatnaskil: Stjórnvaldsaðgerðir sem aðeins áttu að beinast að afmörkuðum verndarhagsmunum hafa í reynd miklu lengra og mögulega verið forsmekkur að því sem koma skal. Frelsið sem við höfðum áður tekið sem gefnu hefur á þessum tveimur árum verið saxað niður, sneið fyrir sneið. „Frjálslyndið“ sem Vesturlönd hafa státað sig af hefur í framkvæmd umsnúist í átt til þröngsýni og hleypidóma þar sem skoðanafrávik eru stimpluð sem merki um mannvonsku. Ef almenningur vaknar ekki til aðgæslu gætu afléttingarnar nú orðið skammvinnar. Undir yfirborðinu vinna alþjóðastofnanir og embættismenn að auknum möguleikum á því að svipta lýðræðislega kjörna fulltrúa völdum í nafni aðsteðjandi hættu, sbr. m.a. nýtt frumvarp til sóttvarnalaga. Alþjóða heilbrigðismálastofnunin (WHO) undirbýr sáttmála sem virðist vera ætlað að yfirtrompa stjórnarskrár á farsóttartímum. Á mannamáli þýðir þetta að almenningur er í sífellt meira mæli sviptur völdum. Valdið færist sífellt fjær og verður stöðugt ólýðræðislegra. Samkvæmt Democracy Index búa aðeins 6,4% jarðarbúa við raunverulegt lýðræði og hefur það hlutfall farið lækkandi sl. ár. Ef ofan á þetta bætist að verði aðgangur manna að peningum skilyrtur, t.d. eftir því hversu hlýðnir menn eru, þá verður til óheilbrigt „velvildarkerfi“ (e. social credit system) að kínverskri fyrirmynd. Vísir að slíku kerfi er þegar sjáanlegur: Embættismenn hafa gerst gagnrýnislausir málsvarar valdbeitingar ríkisins. Á bak við tjöldin vegast á hugmyndafræðileg viðhorf innan lykilstofnana vestrænna ríkja, þ.m.t. Íslands. Í framkvæmd birtist þetta í kröfu um að menn bergmáli „réttar“ skoðanir og fái að launum framgang innan stjórnkerfisins. Mögulega er þetta eina leiðin til að skilja óhugnanlegar fréttamyndir þar sem þungvopnað lögreglulið ræðst gegn almenningi; þar sem embættisvaldið víkur þingræðinu til hliðar; þar sem fjölmiðlar víkjast undan sannleiksleit og gerast áróðurvélar; þar sem læknar bregðast læknaeiðnum; og þar sem ríkisstofnanir bregðast eftirlits- og aðhaldshlutverki sínu. Lágpunkti er náð þegar heiðvirt fólk samþykkir að spila eftir þessum óskráðu leikreglum, sýnir undirgefni og segir ekki annað en það sem ætlast er til að sagt verði. Höfundur er lögmaður.
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun