Svar við pistli Þórarins Árni Reynir Hassell Guðmundsson skrifar 7. apríl 2022 10:30 Mér finnst rétt að birta þetta Svar við pistli Þórarins núna, þótt pistillinn sem ég svari sé frá því í fyrra. Vegna þess að ég tel að besta leiðin til að grafa undan nýjasta pistli Þórarins Hjartarsonar, Sigurður Ingi og Hot Fuzz sem var birtur á Visir.is 5. apríl 2022 sé að taka í sundur pistilinn Hatursorðræða er ekki til. Pistill Þórarins Hjartarsonar, Hatursorðræða er ekki til sem birtist á Visir.is 20. október 2021, endurspeglar gjörsamlega það sem Þórarinn telur að sé að vandamálið við notkunina á orðinu hatursorðræða. Þórarinn biður um að öll umræða sé viðruð á ígrundaðan hátt og með rökum en engin rök er að finna í pistli hans. Þórarinn ásakar þá sem finnst hugtakið hatursorðræða eiga rétt á sér um að geta ekki tekið umræðu um þau málefni sem hafa verið flokkuð sem hatursorðræða. Hann þorir sjálfur ekki að skilgreina hvaða umræðu hann langar að taka. Þórarinn virðist ekki hafa íhugað að rökin fyrir því að hatursorðræða spilli umræðum megi nota gegn hans pistli, enda biður hann um að umræða sé takmörkuð. Pistill Þórarins er, þegar öllu er á botninn hvolft illa ígrundaður og gjörsamlega röklaus. Fjórar hugmyndir koma samt fram í pistli Þórarins um hugtakið hatursorðræðu, að það sé; Atlaga gegn tjáningarfrelsi, illa ígrundað hugtak, að það valdi því að haturshópar myndist og að það hafi verið notað í vafasömum tilgangi í gegnum söguna. Í stuttu máli virðist Þórarinn ekki sanna neitt annað en Marley-tilgátuna. Tilgátan er sú að grundvöllur þess að sjá og skilja fordóma í kringum sig sé sögulegur skilningur sem Þórarinn virðist skorta. Enda líkir hann notkun hatursorðræðu í dag við notkun á hugtakinu landráð í Norður-Kóreu og notkun rannsóknarréttarins á hugtakinu trúvilla. Bæði þessi hugtök hafa verið notuð til að refsa hverjum sem er, hvernig sem er. Hvorugt þessara hugtaka var samt raunverulega kallað hatursorðræða, eins og Þórarinn heldur ranglega fram. Líkingunni við kúgunartæki Kristni og Norður-Kóreu er auðvelt að fella ef við skoðum sögulegar forsendur þeirra hugtaka, sem voru og eru notuð af valdhafandi hópum til að kúga valdaminni hóp. Þessi tæki voru þar að auki ekki notuð til að skilgreina brot gegn manneskjum heldur brot gegn afstæðum hlutum eins og ríki eða trú. Samanburðurinn er rökleysa, líklega ekki sett fram í öðrum tilgangi en að afvegaleiða baráttu jaðarsettra hópa. Lög um hatursorðræðu í dag taka á skýran hátt fram að átt er við orðræðu gegn jaðarsettum hópum. Íslensku lögin sem mætti kalla lög gegn hatursorðræðu koma fram í almennum hegningarlögum undir Ærumeiðingar og brot gegn friðhelgi einkalífs. Þau hljóma svona: [233. gr. a. [Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernis, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum.] 1)] 2) 1)L. 13/2014, 2. gr. 2)L. 96/1973, 1. gr. Nú finnst mér torskiljanlegt að ímynda sér misnotkun á þessum lögum þegar sönnunarbyrðin hvílir hjá fórnarlambinu. Ég veit ekki betur en að lögregluþjónn hafi nýverið komist upp með nákvæmlega þessa refsiverðu hegðun. Grundvöllur alls pistilsins verður þá í raun fullyrðingin um að enginn viti hvað hatursorðræða sé. Það er sannarlega rangt, orðið hatursorðræða er notað til að skilgreina orðræðu eða dreifingu hugmynda sem hvetja til öðrunar, afmennskunar eða ofbeldis. Þetta er ekki bara mín skoðun, bandarískir lagaúrskurðir samræmast þessu, einnig niðurstaða Evrópuráðs og orðabókin Britannica. Þórarinn heldur því fram að þetta sé illa ígrunduð merking en færir engin rök fyrir því, við eigum að taka hann á orðinu. En almennt samþykki ríkir um það hvað hatursorðræða sé, bæði fræðilega og lagalega. Merkingin er í raun einföld, auðskiljanleg og löngu samþykkt. Þórarinn virðist vera að segja að honum finnist varhugavert að setja lögbann á afmennskun fórnarlamba afmennskunar eða lögbann á hvatningu til þjóðarmorða gegn eftirlifendum fyrri þjóðarmorða, á þeim grundvelli að sú orðræða sé ofbeldi. Engin rök eru færð fyrir því að fólk eigi að þola umræðu sem er ofbeldi gegn þeim, önnur en að lögleiðing banns á hatursorðræðu valdefli haturshópa. Augljóst er að viðamestu hatursglæpir sögunnar eru framdir fyrir tilvist orðsins hatursorðræða. Með lagalegri skilgreiningu orðsins taka samfélög afstöðu gegn þessu forna hatri á skýran og áhrifaríkan hátt. Hegðun sem er mannskemmandi og jafnvel kynslóðaskemmandi er skilgreind sem ofbeldið sem hún réttilega er og gerð refsiverð. Skilgreining á hatursorðræðu í lögum er jafn þörf og allar aðrar skilgreiningar ofbeldis. Vandamálið sem Þórarinn bendir raunar á er hvernig varhugaverðir valdhafar nýta sér fáfræði og öðrun minnihlutahópa til að ná sínu fram og sameina ótengda hópa gegn ímynduðum sameiginlegum óvin, það er ekkert nýtt og óbreytt með tilkomu hugtaksins. Hér sjáum við aftur skort Þórarins á sögulegum skilningi, sem rennir frekari stoðum undir Marley- tilgátuna sem lausn á pistli Þórarins. Augljóst er að tilurð orðsins hatursorðræða hefur ekki valdeflt haturshópa, sem Þórarinn minnist einmitt á að séu flúnir í felur þótt þeir séu ennþá til. Þórarinn speglar fólkið sem hann hyggst setja út á og virðist ekki hafa íhugað hvað inngripið sem hann kallar eftir hefur í för með sér. En ef baráttan gegn hatursorðræðu á að víkja fyrir tjáningarfrelsi er réttast að álykta að baráttan gegn einelti þurfi líka að víkja á nákvæmlega sömu forsendum, meiðyrðamál og mál gegn ofbeldishótunum hljóta að víkja næst. Eða ætli Þórarinn dragi mörk tjáningarfrelsis við jaðarsetta hópa og finnist rétt að berjast gegn birtingarmyndum eineltis og kæra meiðyrði? Nú veit ég ekki, en eitt veit ég: Pistill Þórarins snerist í raun aldrei um tjáningarfrelsi. Að lokum spíralar pistillinn út í strámenn og tvípólavæðingu, enda hvorki fræði né hlutlægni að finna í pistlinum. Þórarinn ýjar að því að ekki séu til nægilega traustir stjórnmálamenn til að skilgreina hatursorðræðu til frambúðar eða að þeir sem mótmæli hatursorðræðu séu ekki tilbúnir í „umræðuna” bakvið hatrið. Nú geng ég út frá því að Þórarinn viti jafn vel og ég að ekki þurfi að negla niður lög eða skilgreiningar til frambúðar, þeim sé breytt ótt og títt. Því býð ég engin heildstæð mótrök við þessari rökleysu. Við fullyrðingum um skort á getu til að „takast á við” „umræðu” sem er ofbeldi gegn manni sjálfum er bara eitt svar: Það er fráleitt að þér finnist fólk skulda þér að þola ofbeldi og hótanir í þágu tjáningarfrelsis þíns. Höfundur er nemi í bókmenntafræði við HÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Sjá meira
Mér finnst rétt að birta þetta Svar við pistli Þórarins núna, þótt pistillinn sem ég svari sé frá því í fyrra. Vegna þess að ég tel að besta leiðin til að grafa undan nýjasta pistli Þórarins Hjartarsonar, Sigurður Ingi og Hot Fuzz sem var birtur á Visir.is 5. apríl 2022 sé að taka í sundur pistilinn Hatursorðræða er ekki til. Pistill Þórarins Hjartarsonar, Hatursorðræða er ekki til sem birtist á Visir.is 20. október 2021, endurspeglar gjörsamlega það sem Þórarinn telur að sé að vandamálið við notkunina á orðinu hatursorðræða. Þórarinn biður um að öll umræða sé viðruð á ígrundaðan hátt og með rökum en engin rök er að finna í pistli hans. Þórarinn ásakar þá sem finnst hugtakið hatursorðræða eiga rétt á sér um að geta ekki tekið umræðu um þau málefni sem hafa verið flokkuð sem hatursorðræða. Hann þorir sjálfur ekki að skilgreina hvaða umræðu hann langar að taka. Þórarinn virðist ekki hafa íhugað að rökin fyrir því að hatursorðræða spilli umræðum megi nota gegn hans pistli, enda biður hann um að umræða sé takmörkuð. Pistill Þórarins er, þegar öllu er á botninn hvolft illa ígrundaður og gjörsamlega röklaus. Fjórar hugmyndir koma samt fram í pistli Þórarins um hugtakið hatursorðræðu, að það sé; Atlaga gegn tjáningarfrelsi, illa ígrundað hugtak, að það valdi því að haturshópar myndist og að það hafi verið notað í vafasömum tilgangi í gegnum söguna. Í stuttu máli virðist Þórarinn ekki sanna neitt annað en Marley-tilgátuna. Tilgátan er sú að grundvöllur þess að sjá og skilja fordóma í kringum sig sé sögulegur skilningur sem Þórarinn virðist skorta. Enda líkir hann notkun hatursorðræðu í dag við notkun á hugtakinu landráð í Norður-Kóreu og notkun rannsóknarréttarins á hugtakinu trúvilla. Bæði þessi hugtök hafa verið notuð til að refsa hverjum sem er, hvernig sem er. Hvorugt þessara hugtaka var samt raunverulega kallað hatursorðræða, eins og Þórarinn heldur ranglega fram. Líkingunni við kúgunartæki Kristni og Norður-Kóreu er auðvelt að fella ef við skoðum sögulegar forsendur þeirra hugtaka, sem voru og eru notuð af valdhafandi hópum til að kúga valdaminni hóp. Þessi tæki voru þar að auki ekki notuð til að skilgreina brot gegn manneskjum heldur brot gegn afstæðum hlutum eins og ríki eða trú. Samanburðurinn er rökleysa, líklega ekki sett fram í öðrum tilgangi en að afvegaleiða baráttu jaðarsettra hópa. Lög um hatursorðræðu í dag taka á skýran hátt fram að átt er við orðræðu gegn jaðarsettum hópum. Íslensku lögin sem mætti kalla lög gegn hatursorðræðu koma fram í almennum hegningarlögum undir Ærumeiðingar og brot gegn friðhelgi einkalífs. Þau hljóma svona: [233. gr. a. [Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernis, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum.] 1)] 2) 1)L. 13/2014, 2. gr. 2)L. 96/1973, 1. gr. Nú finnst mér torskiljanlegt að ímynda sér misnotkun á þessum lögum þegar sönnunarbyrðin hvílir hjá fórnarlambinu. Ég veit ekki betur en að lögregluþjónn hafi nýverið komist upp með nákvæmlega þessa refsiverðu hegðun. Grundvöllur alls pistilsins verður þá í raun fullyrðingin um að enginn viti hvað hatursorðræða sé. Það er sannarlega rangt, orðið hatursorðræða er notað til að skilgreina orðræðu eða dreifingu hugmynda sem hvetja til öðrunar, afmennskunar eða ofbeldis. Þetta er ekki bara mín skoðun, bandarískir lagaúrskurðir samræmast þessu, einnig niðurstaða Evrópuráðs og orðabókin Britannica. Þórarinn heldur því fram að þetta sé illa ígrunduð merking en færir engin rök fyrir því, við eigum að taka hann á orðinu. En almennt samþykki ríkir um það hvað hatursorðræða sé, bæði fræðilega og lagalega. Merkingin er í raun einföld, auðskiljanleg og löngu samþykkt. Þórarinn virðist vera að segja að honum finnist varhugavert að setja lögbann á afmennskun fórnarlamba afmennskunar eða lögbann á hvatningu til þjóðarmorða gegn eftirlifendum fyrri þjóðarmorða, á þeim grundvelli að sú orðræða sé ofbeldi. Engin rök eru færð fyrir því að fólk eigi að þola umræðu sem er ofbeldi gegn þeim, önnur en að lögleiðing banns á hatursorðræðu valdefli haturshópa. Augljóst er að viðamestu hatursglæpir sögunnar eru framdir fyrir tilvist orðsins hatursorðræða. Með lagalegri skilgreiningu orðsins taka samfélög afstöðu gegn þessu forna hatri á skýran og áhrifaríkan hátt. Hegðun sem er mannskemmandi og jafnvel kynslóðaskemmandi er skilgreind sem ofbeldið sem hún réttilega er og gerð refsiverð. Skilgreining á hatursorðræðu í lögum er jafn þörf og allar aðrar skilgreiningar ofbeldis. Vandamálið sem Þórarinn bendir raunar á er hvernig varhugaverðir valdhafar nýta sér fáfræði og öðrun minnihlutahópa til að ná sínu fram og sameina ótengda hópa gegn ímynduðum sameiginlegum óvin, það er ekkert nýtt og óbreytt með tilkomu hugtaksins. Hér sjáum við aftur skort Þórarins á sögulegum skilningi, sem rennir frekari stoðum undir Marley- tilgátuna sem lausn á pistli Þórarins. Augljóst er að tilurð orðsins hatursorðræða hefur ekki valdeflt haturshópa, sem Þórarinn minnist einmitt á að séu flúnir í felur þótt þeir séu ennþá til. Þórarinn speglar fólkið sem hann hyggst setja út á og virðist ekki hafa íhugað hvað inngripið sem hann kallar eftir hefur í för með sér. En ef baráttan gegn hatursorðræðu á að víkja fyrir tjáningarfrelsi er réttast að álykta að baráttan gegn einelti þurfi líka að víkja á nákvæmlega sömu forsendum, meiðyrðamál og mál gegn ofbeldishótunum hljóta að víkja næst. Eða ætli Þórarinn dragi mörk tjáningarfrelsis við jaðarsetta hópa og finnist rétt að berjast gegn birtingarmyndum eineltis og kæra meiðyrði? Nú veit ég ekki, en eitt veit ég: Pistill Þórarins snerist í raun aldrei um tjáningarfrelsi. Að lokum spíralar pistillinn út í strámenn og tvípólavæðingu, enda hvorki fræði né hlutlægni að finna í pistlinum. Þórarinn ýjar að því að ekki séu til nægilega traustir stjórnmálamenn til að skilgreina hatursorðræðu til frambúðar eða að þeir sem mótmæli hatursorðræðu séu ekki tilbúnir í „umræðuna” bakvið hatrið. Nú geng ég út frá því að Þórarinn viti jafn vel og ég að ekki þurfi að negla niður lög eða skilgreiningar til frambúðar, þeim sé breytt ótt og títt. Því býð ég engin heildstæð mótrök við þessari rökleysu. Við fullyrðingum um skort á getu til að „takast á við” „umræðu” sem er ofbeldi gegn manni sjálfum er bara eitt svar: Það er fráleitt að þér finnist fólk skulda þér að þola ofbeldi og hótanir í þágu tjáningarfrelsis þíns. Höfundur er nemi í bókmenntafræði við HÍ.
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun