Nýtt búsetuúrræði var tekið í notkun um mánaðamótin fyrir þá umsækjendur um alþjóðlega vernd sem hafa fengið endanlega synjun á umsókn sinni. Eftir lagabreytingu á útlendingalögum í vor er það þannig að umsækjendur sem fá endanleg synjun missa allan rétt á þjónustu eftir 30 daga. Ekki er þó heimilt að fella niður réttindi barna, foreldra eða umsjónarmanna þeirra eða óléttra kvenna.
Ríkislögreglustjóri hefur nú opnað nýtt úrræðið sem er í Bæjarhrauni í Hafnarfirði þar sem áður var rekið úrræði á vegum Vinnumálastofnunar fyrir þau sem voru að bíða úrlausnar sinnar umsóknar.
Samkvæmt upplýsingum frá Ríkislögreglustjóra eru alls 25 umsækjendur búsettir í úrræðinu eins og stendur en þrír hafa þegar klárað dagana sína og misst rétt á þjónustu.
Þá kemur fram í svarinu að alls hafi 50 einstaklingum verið tilkynnt um niðurfellingu þjónustu og hefur helmingur þeirra farið af landinu af sjálfsdáðum eða með aðstoð, eða látið sig hverfa úr þjónustu. Engin börn hafa verið búsett í úrræðinu síðan ríkislögreglustjóri tók við úrræðinu en fyrir þann tíma bjuggu bæði fjölskyldur og einstaklingar í húsinu.
Fólk í ólíkri stöðu
Í úrræðinu er að finna fólk í ólíkri stöðu, sumt sem vill fara og aðrir sem vilja það alls ekki. Fyrir utan hitti blaðamaður feðga sem hafa verið á landinu í fimm ár og hafa fengið endanlega synjun og eru aftur á leið til Túnis. Drengurinn er tvítugur, talar íslensku og hefur gengið í skóla á Íslandi. Faðirinn er stjarneðlisfræðingur. Þá hitti blaðamaður tvo menn sem átti að senda aftur til Grikklands vegna Dyflinnarreglugerðar. Þeir áttu von á því að enda í flóttamannabúðum eða á götunni.
Þá hitti blaðamaður einnig Mustafa sem hafði misst alla von og var á leið aftur til Íraks. Hann sagðist þakklátur að hafa fengið að vera hér en að hann yrði að fara aftur heim, það væri ekkert tækifæri fyrir hann hér á landi.
„Ég er frá höfuðborg Írak, Bagdad, og er hælisleitandi. Ég er einn þeirra sem hefur fengið synjun en ég kom hingað árið 2018. Mér hefur verið tilkynnt að ég verði að fara aftur til Írak og að ég fái þjónustu og einhvern stað að búa á í 30 daga. En aðeins í 30 daga, eftir það er fólki hent út,“ segir Mustafa og að á meðan hann dvelji í úrræðinu fái hann 10.700 krónur á viku og stað til að búa á. Það sé vel fylgst með og úrræðið sé eins og flóttamannabúðir.
„Auðvitað eru þetta flóttamannabúðir. Það eru myndavélar og mikið eftirlit. Myndavélarnar taka allt upp.“
Hélt að það væri öðruvísi í Evrópu
Mustafa segir að hann hafi sjálfur óskað eftir því að fara aftur heim því hann hafi ekki séð tækifæri hér á Íslandi.
„Ég bjóst ekki við því að Ísland kæmi svona fram við flóttamenn. Ég hélt að Evrópa væri á hærra plani. Ég vissi ekki að lífið væri svona,“ segir hann og að hann hafi ekki fengið góða þjónustu eða viðtökur hjá Útlendingastofnun á meðan hann dvaldi hér.
Hann segir að hann hafi farið í gegnum fjölda viðtala, þurft að sanna að hann væri frá Írak og að biðin hafi verið erfið.
„Ég gerði mitt besta. Ég fékk atvinnuleyfi og vann í næstum ár og borgaði skatta. Ég lifði lífi mínu og á tvo bankareikninga,“ segir hann og að honum hafi liðið eins og hann væri hér í löglegu þrælahaldi.
„Ég er að fara heim og mér er alveg sama hvað gerist. Ég er dáinn að innan og er alveg sama. Ég fer aftur og ef ég dey er það ekki vandamál.“
Fréttin hefur verið uppfærð.
