Leikjavæðing læsis: Hvernig við getum snúið við blaðinu með virkri foreldraþátttöku og tækninýjungum í lestrarkennslu Guðmundur Björnsson skrifar 6. desember 2023 13:00 Nýlegar niðurstöður úr PISA könnuninni undirstrika mikilvægi þess að endurskoða nálgun okkar á menntun barna á Íslandi. Kennarar eru hornsteinn menntunar. Við þurfum að gera þeim kleift að efla sig í faglegri þróun til að tryggja að þeir séu vel í stakk búnir til að beita bestu fræðsluaðferðum og takast á við síbreytilelgar tækninýjungar. Því við þurfum að setja í forgang námsaðferðir sem byggja á gagnrýnni hugsun, lausn vandamála og sköpunargáfu með tæknilausnir á lofti, til að undirbúa börnin okkar sem best út í lífið. En þrátt fyrir að við eigum frábæra kennara, þá þarf einnig að horfa til ábyrgðar foreldra í menntun barna sinna. Hættum að líta allar áttir eftir sökudólgum og einhendum okkur í að laga þetta. Hér á eftir er bent á nokkrar leiðir til bóta. Foreldraþátttaka og stuðningur við foreldra: Grundvöllur bættrar menntunar Sjálfskoðun foreldra: Það er ekki skólans eins að ala upp börnin okkar og mennta. Foreldrar þurfa nú virkilega að íhuga eigið hlutverk í menntun barna sinna. Spurningar eins og „Er ég að lesa nóg fyrir barnið mitt?", „Sit ég með barninu mínu þegar það er að æfa heimalestur“ og „Hversu oft förum við á bókasafnið saman?", eru mikilvægar í þessu samhengi. Hættum að fela okkur á bak við lélegar afsakanir um tímaskort. Hann er nægur, þetta er einungis spurning um tímastjórnun og forgangsröðun. Börnin okkar eru það mikilvægasta sem við eigum. Punktur! Dregið úr tæknitruflunum: Í stafrænum heimi er nauðsynlegt fyrir foreldra að setja tækin til hliðar og veita börnum sínum fulla athygli, sérstaklega við heimanám og lestrartíma. Einnig til að sýna börnunum gott fordæmi, að lífið er ekki í símanum. Fræðsluátak , námskeið fyrir foreldra og aukin samvinna við skóla: Auka þarf fræðslu fyrir foreldra um mikilvægi lesturs og hvernig hægt er að hvetja börnin til að lesa. Vinnustofur og námskeið geta hjálpað foreldrum í að vera virkari þátttakendur í lestrarnámi barna sinna, barnauppeldi og tímastjórnun. Leita þarf leiða fyrir foreldra til að vinna enn nánar með skólum, til að skapa samræmt námsumhverfi heima og í skóla. Uppbygging samfélagsnets fyrir foreldra: Stofna ætti foreldraráðgjöf og stuðningshópa þar sem foreldrar geta fengið ráðgjöf og deilt reynslu og aðferðum um hvernig best sé að hvetja börn til lesturs. Sérstaklega er þetta mikilvægt fyrir foreldra með annað móðurmál en íslensku. Leikjavæðing og tækninýjungar í lestrarkennslu Leikjavæðum lestur: Í stað þess að líta á lestur sem skyldu, breytum við honum í leik og áskorun. Með því að leikjavæða lestur og gera hann að spennandi athöfn, hvetjum við börn til að taka þátt af áhuga. Umbunarkerfi: Innleiðum kerfi sem umbunar öllum börnum fyrir lestur. Þetta getur verið í formi stafrænna merkja eða verðlauna sem þau safna fyrir lestur bóka, þátttöku í lestraráskorunum eða árangur í skilningsprófum. Samstarf við unga frumkvöðla: Hvetjum unga frumkvöðla til að taka þátt í þróun lestrarappa. Þetta getur verið með samstarfi við háskóla, hugbúnaðarfyrirtæki eða í gegnum samkeppnir og viðburði um appaþróun. Þróun lestarappa: Búum til spennandi lestraröpp/leiki sem keppa við vinsældir leikja eins og Fortnite og FIFA. Já, setjum markið hátt! Þessi öpp gætu innihaldið gagnvirka söguþræði, leiki og verkefni sem hvetja til lesturs og skilnings. Auk um útgáfa á rafrænum barnabókum: Þrýsta á að hið opinbera styðji við útgáfu skemmtilegra og fræðandi barnabóka í rafrænu formi. Við eigum frábæra barnabókahöfunda, setjum þá á launaskrá hjá hinu opinbera! Í rafrænu formi væri einnig auðveldara að bæta við skýringum á erfiðum og flóknum orðum og jafnvel mætti setja inn erlendar þýðingar, svo börn með annað móðurmál ættu auðveldara með skilning. Umhugsunarvert væri jafnvel að bjóða upp á ókeypis barnabækur fyrir grunnskólabörn til að stuðla að jafnrétti í aðgengi að lesefni. Langtímabætur fyrir íslenskt samfélag Með þessum heildstæðu aðgerðum munum við án efa sjá árangur í bættum lesskilningi og auknum áhuga á lestri meðal íslenskra barna. Foreldraþátttakan, samhliða tækninýjungum í lestrarkennslu, mun stuðla að fróðara og læsara samfélagi. Þetta mun ekki aðeins leiða til betri árangurs í lestri, heldur einnig aukinni þátttöku og ábyrgð foreldra í menntun barna sinna, sem er grundvallaratriði í því að byggja upp sterkt menntakerfi fyrir framtíðar kynslóðir á Íslandi. Höfundur er háskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Grunnskólar PISA-könnun Mest lesið Halldór 05.07.2025 Jón Ísak Ragnarsson Halldór Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Skoðun Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Sjá meira
Nýlegar niðurstöður úr PISA könnuninni undirstrika mikilvægi þess að endurskoða nálgun okkar á menntun barna á Íslandi. Kennarar eru hornsteinn menntunar. Við þurfum að gera þeim kleift að efla sig í faglegri þróun til að tryggja að þeir séu vel í stakk búnir til að beita bestu fræðsluaðferðum og takast á við síbreytilelgar tækninýjungar. Því við þurfum að setja í forgang námsaðferðir sem byggja á gagnrýnni hugsun, lausn vandamála og sköpunargáfu með tæknilausnir á lofti, til að undirbúa börnin okkar sem best út í lífið. En þrátt fyrir að við eigum frábæra kennara, þá þarf einnig að horfa til ábyrgðar foreldra í menntun barna sinna. Hættum að líta allar áttir eftir sökudólgum og einhendum okkur í að laga þetta. Hér á eftir er bent á nokkrar leiðir til bóta. Foreldraþátttaka og stuðningur við foreldra: Grundvöllur bættrar menntunar Sjálfskoðun foreldra: Það er ekki skólans eins að ala upp börnin okkar og mennta. Foreldrar þurfa nú virkilega að íhuga eigið hlutverk í menntun barna sinna. Spurningar eins og „Er ég að lesa nóg fyrir barnið mitt?", „Sit ég með barninu mínu þegar það er að æfa heimalestur“ og „Hversu oft förum við á bókasafnið saman?", eru mikilvægar í þessu samhengi. Hættum að fela okkur á bak við lélegar afsakanir um tímaskort. Hann er nægur, þetta er einungis spurning um tímastjórnun og forgangsröðun. Börnin okkar eru það mikilvægasta sem við eigum. Punktur! Dregið úr tæknitruflunum: Í stafrænum heimi er nauðsynlegt fyrir foreldra að setja tækin til hliðar og veita börnum sínum fulla athygli, sérstaklega við heimanám og lestrartíma. Einnig til að sýna börnunum gott fordæmi, að lífið er ekki í símanum. Fræðsluátak , námskeið fyrir foreldra og aukin samvinna við skóla: Auka þarf fræðslu fyrir foreldra um mikilvægi lesturs og hvernig hægt er að hvetja börnin til að lesa. Vinnustofur og námskeið geta hjálpað foreldrum í að vera virkari þátttakendur í lestrarnámi barna sinna, barnauppeldi og tímastjórnun. Leita þarf leiða fyrir foreldra til að vinna enn nánar með skólum, til að skapa samræmt námsumhverfi heima og í skóla. Uppbygging samfélagsnets fyrir foreldra: Stofna ætti foreldraráðgjöf og stuðningshópa þar sem foreldrar geta fengið ráðgjöf og deilt reynslu og aðferðum um hvernig best sé að hvetja börn til lesturs. Sérstaklega er þetta mikilvægt fyrir foreldra með annað móðurmál en íslensku. Leikjavæðing og tækninýjungar í lestrarkennslu Leikjavæðum lestur: Í stað þess að líta á lestur sem skyldu, breytum við honum í leik og áskorun. Með því að leikjavæða lestur og gera hann að spennandi athöfn, hvetjum við börn til að taka þátt af áhuga. Umbunarkerfi: Innleiðum kerfi sem umbunar öllum börnum fyrir lestur. Þetta getur verið í formi stafrænna merkja eða verðlauna sem þau safna fyrir lestur bóka, þátttöku í lestraráskorunum eða árangur í skilningsprófum. Samstarf við unga frumkvöðla: Hvetjum unga frumkvöðla til að taka þátt í þróun lestrarappa. Þetta getur verið með samstarfi við háskóla, hugbúnaðarfyrirtæki eða í gegnum samkeppnir og viðburði um appaþróun. Þróun lestarappa: Búum til spennandi lestraröpp/leiki sem keppa við vinsældir leikja eins og Fortnite og FIFA. Já, setjum markið hátt! Þessi öpp gætu innihaldið gagnvirka söguþræði, leiki og verkefni sem hvetja til lesturs og skilnings. Auk um útgáfa á rafrænum barnabókum: Þrýsta á að hið opinbera styðji við útgáfu skemmtilegra og fræðandi barnabóka í rafrænu formi. Við eigum frábæra barnabókahöfunda, setjum þá á launaskrá hjá hinu opinbera! Í rafrænu formi væri einnig auðveldara að bæta við skýringum á erfiðum og flóknum orðum og jafnvel mætti setja inn erlendar þýðingar, svo börn með annað móðurmál ættu auðveldara með skilning. Umhugsunarvert væri jafnvel að bjóða upp á ókeypis barnabækur fyrir grunnskólabörn til að stuðla að jafnrétti í aðgengi að lesefni. Langtímabætur fyrir íslenskt samfélag Með þessum heildstæðu aðgerðum munum við án efa sjá árangur í bættum lesskilningi og auknum áhuga á lestri meðal íslenskra barna. Foreldraþátttakan, samhliða tækninýjungum í lestrarkennslu, mun stuðla að fróðara og læsara samfélagi. Þetta mun ekki aðeins leiða til betri árangurs í lestri, heldur einnig aukinni þátttöku og ábyrgð foreldra í menntun barna sinna, sem er grundvallaratriði í því að byggja upp sterkt menntakerfi fyrir framtíðar kynslóðir á Íslandi. Höfundur er háskólakennari.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun