Grindavík og óábyrgt verklag Vilhelm Jónsson skrifar 28. janúar 2024 13:31 Það verklag og þær forvarnir sem hafa átt sér stað gagnvart íbúum í Grindavík hafa verið og munu verða bæjarbúum og þjóðinni dýrkeypt ofan á náttúruhamfarir og aðrar hörmungar. Aðdragandinn að umbrotunum er búinn að bera langur og því hefði verið hægt að lágmarka skemmdir á fasteignum og önnur óþægindi. Bæjaryfirvöld í Grindavík sváfu á verðinum í haust og sýndu sinnuleysi með því að undirbúa ekki bæjarbúa fyrir það að þurfa að yfirgefa heimili sín fyrirvaralaust. Það hefði t.d. verið hægt að vera búið að vinna bæklinga sem dreift hefði verið í öll hús Grindavíkur með helstu upplýsingum um hvernig best væri að skilja við hús sem yfirgefa þyrfti í skyndi. Þar hefðu getað komið fram upplýsingar til húseiganda um mótvægisaðgerðir færi rafmagn og hiti af bænum. Forræðishyggja lögreglustjóra og Almannavarna er ítrekað búin að vera umdeild, einsleit og galin. Lítil sátt hefur ríkt um verklagið og ekki hlustað á óskir bæjarbúa. Það er illa komið fyrir yfirvöldum geti þau ekki hlustað og tekið mark á öðrum en háskólafræðingum. Það er því miður oft svo að þeir sem með mesta valdið fara geta vart stýrt sjálfum sér. Aðgerðir Almannavarna og lögreglustjóra í Grindavík flokkast vart undir annað en valdníðslu og eiga ekkert skylt við vandaða stjórnsýslu og fyrirhyggju sé litið til þeirrar sérmeðferðar og ívilnunar sem stærri fyrirtæki hafa fengið. Bæjarbúum hefur ítrekað verið mismunað með valdníðslu frá því að bjarga eigum sínum. Útvalin fyrirtæki s.s. Vísir, Þorbjörn og aðrir gæðingar að ógleymdu Bláa Lóninu eru gott dæmi um þá sem fengu sérstaka meðferð frá fyrsta degi umbrotanna á Reykjanesskaga. Tjónið sem á sér stað á húseignum og öðrum eigum vegna frost- og vatnsskemmda, sem hafa þar að auki ekki að fullu komið í ljós, hefði mátt lámarka hefði fyrr verið brugðist við hugsanlegum afleiðingum ásamt því að hlusta á óskir bæjarbúa. Ákvörðun lögreglustjóra þess efnis að leyfa ekki pípurum og rafvirkjum að forða fasteignum frá vatns- og frostskemmdum vegna þess að verið væri að moka götur í Grindavík var galin. Smám saman mun húseigendum verða ljóst að of seint var brugðist við til að að forða fasteignum frá frost- og vatnsskemmdum og að reyna að bjarga öðrum verðmætum. Það er umhugsunar- og ámælisvert hvernig yfirvöld hafa staðið að verki og mismunað og takmarkað hverjir fari inn í bæinn frá því að umbrotin byrjuðu á Reykjanesskaga. Eðlilegra hefðir verið að kalla inn fleiri iðnaðarmenn til að afstýra skemmdum í kapphlaupi við tímann. Undarlagt var að allt í einu var Víkingasveitin mætt á svæðið sem helsta hjálparhellan þó erfitt hefði verið að átta sig á hlutverki hennar þarna. Til að auka svo enn á dramatíkina lónaði varðskipið Þór fyrir utan bæinn. Það er líka hálf kjánalegt þegar yfirvöld stæra sig af því að vera mest og best í öllu hvar sem er niður er borið eins og t.d. að eiga þaulvana sveit í rústabjörgun. Það er skelfilegt að hugsa til þess að það hafi þurft jafn hörmulegt og sorglegt slys og átti sér stað í Grindavík fyrr í mánuðinum til að yfirvöld vöknuðu til umhugsunar um hversu slæmt ástandið undir bænum væri eftir margra vikna umbrot og hræringar. Það er full ástæða til að rannsaka vanmatið sem þar átti sér stað og hvernig staðið var að því að loka sprungum með ófullnægjandi og gáleysislegum hætti. Sé litið til nútímatækni hefði verið eðlilegra að nýta sér jarðsjá á fyrri stigum ásamt öðru verklagi til að rýna ástandið í bænum. Það hefði einnig mátt með einföldum hætti dæla þúsundum lítra af vatni eftir þörfum ofan í sprungur til að reyna að átta sig á umfangi þeirra og gliðnun ásamt því að flýta fyrir þjöppun og jarðsigi við jarðvegsfyllingar á jarðsprungum. Hið minnsta hjálpar vatn eða sjór mikið til að flýta fyrir jarðsigi og þjöppun. Það er auðvelt að gagnrýna og eflaust ekki alltaf réttlátt en engu að síður er það lágmarkskrafa að verkfræðistofum, sem telja sig þess verðuga og umkomna að stýra krefjandi verkefnum og gefa út digra reikninga, sé gert að standa undir betra verklagi en of oft á sér stað. Flest bendir til að hluti af Grindavík sé mjög ótryggur og sprungur gliðni og opnist enn meira við frekari jarðhræringar og eins þegar frost fer úr jarðvegi og mun þá væntanlega margt fara á verri veginn. Engu að síður er það óverjandi að bæjarbúum sé mismunað við að fá að bjarga eigum sínum og ekki síst þegar fasteignir eru ekki einu sinni á skilgreindum hættusvæðum. Á sama tíma og kvika hleðst upp á ógnarhraða við Svartsengi og nágrenni víla yfirvöld ekki fyrir sér að heimila opnun á Bláa Lóninu. Blásaklaust ferðafólk treystir blint á að fyllsta öryggis sé gætt og gerir sér ekki grein fyrir að yfirvöld fara frjálslega með öryggiskröfur þegar hagsmunir Bláa Lónsins liggja undir ásamt því að svala annarri fjárhagslegri græðgi. Ferðamaðurinn áttar sig heldur ekki á því að verði slys og manntjón vegna jarðhræringanna munu eigendur Lónsins verða fljótir að sverja af sér ábyrgð og benda á að bótaskyldan liggi hjá íslenskum skattgreiðendum sem ekki munu fara varhluta af afleiðingunum. Framkvæmdarstjóri verksviðs Bláa Lónsins hefur ekki svo ósjaldan verið klók að benda á að hún treysti Almannavörnum og öðrum fræðingum til að meta aðstæður. Velta má fyrir sér hvort slíkt sé sagt til að firra Lónið ábyrgð verði slys eða jafnvel manntjón þar. Það hefur verið tæplega fjögurra ára aðdragandi að þeim umbrotum sem nú eiga sér stað á Reykjanesskaga. Engu að síður hafa stjórnvöld sofið á verðinu og litlar sem engar mótvægisaðgerðir átt sér stað fyrr en allt er komið í óefni. Það blasir við að það hefði fyrir löngu átt að vera búið að huga að nýrri varmaveituframleiðslu með þeirri sviðsmynd að Svartsengi dytti hugsanlega út. Reykjanesvirkjun er einnig skammt undan og ekki óvarlegt að huga að því að raforkuframleiðsla þar sé hugsanlega einnig í uppnám. Stjórnvöld hefðu átt að vera búin að huga að magnkaupum á stórtækum og öflugum raf- og jarðefnisknúnum rafstöðvum ásamt hitablásurum sem hefðu nýst til húshitunar og til að bjarga bæjarfélögum til skemmri tíma frá frostskemmdum hvar sem er um landið færi rafmagn eða hiti af húsum. Stjórnvöld hafa sem fyrr sofið á verðinum og hunsað ástandið, eflaust í þeirri von að allt reddist af sjálfu sér. Höfundur er athafnamaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vilhelm Jónsson Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Það verklag og þær forvarnir sem hafa átt sér stað gagnvart íbúum í Grindavík hafa verið og munu verða bæjarbúum og þjóðinni dýrkeypt ofan á náttúruhamfarir og aðrar hörmungar. Aðdragandinn að umbrotunum er búinn að bera langur og því hefði verið hægt að lágmarka skemmdir á fasteignum og önnur óþægindi. Bæjaryfirvöld í Grindavík sváfu á verðinum í haust og sýndu sinnuleysi með því að undirbúa ekki bæjarbúa fyrir það að þurfa að yfirgefa heimili sín fyrirvaralaust. Það hefði t.d. verið hægt að vera búið að vinna bæklinga sem dreift hefði verið í öll hús Grindavíkur með helstu upplýsingum um hvernig best væri að skilja við hús sem yfirgefa þyrfti í skyndi. Þar hefðu getað komið fram upplýsingar til húseiganda um mótvægisaðgerðir færi rafmagn og hiti af bænum. Forræðishyggja lögreglustjóra og Almannavarna er ítrekað búin að vera umdeild, einsleit og galin. Lítil sátt hefur ríkt um verklagið og ekki hlustað á óskir bæjarbúa. Það er illa komið fyrir yfirvöldum geti þau ekki hlustað og tekið mark á öðrum en háskólafræðingum. Það er því miður oft svo að þeir sem með mesta valdið fara geta vart stýrt sjálfum sér. Aðgerðir Almannavarna og lögreglustjóra í Grindavík flokkast vart undir annað en valdníðslu og eiga ekkert skylt við vandaða stjórnsýslu og fyrirhyggju sé litið til þeirrar sérmeðferðar og ívilnunar sem stærri fyrirtæki hafa fengið. Bæjarbúum hefur ítrekað verið mismunað með valdníðslu frá því að bjarga eigum sínum. Útvalin fyrirtæki s.s. Vísir, Þorbjörn og aðrir gæðingar að ógleymdu Bláa Lóninu eru gott dæmi um þá sem fengu sérstaka meðferð frá fyrsta degi umbrotanna á Reykjanesskaga. Tjónið sem á sér stað á húseignum og öðrum eigum vegna frost- og vatnsskemmda, sem hafa þar að auki ekki að fullu komið í ljós, hefði mátt lámarka hefði fyrr verið brugðist við hugsanlegum afleiðingum ásamt því að hlusta á óskir bæjarbúa. Ákvörðun lögreglustjóra þess efnis að leyfa ekki pípurum og rafvirkjum að forða fasteignum frá vatns- og frostskemmdum vegna þess að verið væri að moka götur í Grindavík var galin. Smám saman mun húseigendum verða ljóst að of seint var brugðist við til að að forða fasteignum frá frost- og vatnsskemmdum og að reyna að bjarga öðrum verðmætum. Það er umhugsunar- og ámælisvert hvernig yfirvöld hafa staðið að verki og mismunað og takmarkað hverjir fari inn í bæinn frá því að umbrotin byrjuðu á Reykjanesskaga. Eðlilegra hefðir verið að kalla inn fleiri iðnaðarmenn til að afstýra skemmdum í kapphlaupi við tímann. Undarlagt var að allt í einu var Víkingasveitin mætt á svæðið sem helsta hjálparhellan þó erfitt hefði verið að átta sig á hlutverki hennar þarna. Til að auka svo enn á dramatíkina lónaði varðskipið Þór fyrir utan bæinn. Það er líka hálf kjánalegt þegar yfirvöld stæra sig af því að vera mest og best í öllu hvar sem er niður er borið eins og t.d. að eiga þaulvana sveit í rústabjörgun. Það er skelfilegt að hugsa til þess að það hafi þurft jafn hörmulegt og sorglegt slys og átti sér stað í Grindavík fyrr í mánuðinum til að yfirvöld vöknuðu til umhugsunar um hversu slæmt ástandið undir bænum væri eftir margra vikna umbrot og hræringar. Það er full ástæða til að rannsaka vanmatið sem þar átti sér stað og hvernig staðið var að því að loka sprungum með ófullnægjandi og gáleysislegum hætti. Sé litið til nútímatækni hefði verið eðlilegra að nýta sér jarðsjá á fyrri stigum ásamt öðru verklagi til að rýna ástandið í bænum. Það hefði einnig mátt með einföldum hætti dæla þúsundum lítra af vatni eftir þörfum ofan í sprungur til að reyna að átta sig á umfangi þeirra og gliðnun ásamt því að flýta fyrir þjöppun og jarðsigi við jarðvegsfyllingar á jarðsprungum. Hið minnsta hjálpar vatn eða sjór mikið til að flýta fyrir jarðsigi og þjöppun. Það er auðvelt að gagnrýna og eflaust ekki alltaf réttlátt en engu að síður er það lágmarkskrafa að verkfræðistofum, sem telja sig þess verðuga og umkomna að stýra krefjandi verkefnum og gefa út digra reikninga, sé gert að standa undir betra verklagi en of oft á sér stað. Flest bendir til að hluti af Grindavík sé mjög ótryggur og sprungur gliðni og opnist enn meira við frekari jarðhræringar og eins þegar frost fer úr jarðvegi og mun þá væntanlega margt fara á verri veginn. Engu að síður er það óverjandi að bæjarbúum sé mismunað við að fá að bjarga eigum sínum og ekki síst þegar fasteignir eru ekki einu sinni á skilgreindum hættusvæðum. Á sama tíma og kvika hleðst upp á ógnarhraða við Svartsengi og nágrenni víla yfirvöld ekki fyrir sér að heimila opnun á Bláa Lóninu. Blásaklaust ferðafólk treystir blint á að fyllsta öryggis sé gætt og gerir sér ekki grein fyrir að yfirvöld fara frjálslega með öryggiskröfur þegar hagsmunir Bláa Lónsins liggja undir ásamt því að svala annarri fjárhagslegri græðgi. Ferðamaðurinn áttar sig heldur ekki á því að verði slys og manntjón vegna jarðhræringanna munu eigendur Lónsins verða fljótir að sverja af sér ábyrgð og benda á að bótaskyldan liggi hjá íslenskum skattgreiðendum sem ekki munu fara varhluta af afleiðingunum. Framkvæmdarstjóri verksviðs Bláa Lónsins hefur ekki svo ósjaldan verið klók að benda á að hún treysti Almannavörnum og öðrum fræðingum til að meta aðstæður. Velta má fyrir sér hvort slíkt sé sagt til að firra Lónið ábyrgð verði slys eða jafnvel manntjón þar. Það hefur verið tæplega fjögurra ára aðdragandi að þeim umbrotum sem nú eiga sér stað á Reykjanesskaga. Engu að síður hafa stjórnvöld sofið á verðinu og litlar sem engar mótvægisaðgerðir átt sér stað fyrr en allt er komið í óefni. Það blasir við að það hefði fyrir löngu átt að vera búið að huga að nýrri varmaveituframleiðslu með þeirri sviðsmynd að Svartsengi dytti hugsanlega út. Reykjanesvirkjun er einnig skammt undan og ekki óvarlegt að huga að því að raforkuframleiðsla þar sé hugsanlega einnig í uppnám. Stjórnvöld hefðu átt að vera búin að huga að magnkaupum á stórtækum og öflugum raf- og jarðefnisknúnum rafstöðvum ásamt hitablásurum sem hefðu nýst til húshitunar og til að bjarga bæjarfélögum til skemmri tíma frá frostskemmdum hvar sem er um landið færi rafmagn eða hiti af húsum. Stjórnvöld hafa sem fyrr sofið á verðinum og hunsað ástandið, eflaust í þeirri von að allt reddist af sjálfu sér. Höfundur er athafnamaður.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar