Hvernig borg viljum við eldast í? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar 3. febrúar 2024 18:30 Breytt samfélagsgerð, ólíkar kynslóðir og tækniþróun kalla á nýja hugsun í þjónustu við okkur sem erum að eldast - hresst eldra fólk, eldra fólk þar sem færni hefur minnkað og þau sem glíma við heilsubrest og þurfa á stuðningi að halda við daglegt líf. Samkvæmt mannfjöldaspám Hagstofu Íslands stendur þjóðin frammi fyrir sömu áskorunum og nágrannaþjóðir okkar. Árið 2020 var hlutfall fólks yfir 65 ára 14%, árið 2038 er áætlað að það hlutfall verði yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Þannig mun mín kynslóð, næsta kynslóðin á undan mér og þær sem á eftir koma, lifa lengur, vera fjölmennari og gera meiri kröfur á samfélagið hvað varðar þjónustu, lífsgæði og heilbrigði. Ákall um nýja hugsun, aðra vídd og öðruvísi þjónustu Hvernig getum við brugðist við ólíkum þjónustuþörfum þegar þær banka upp á, verið í senn fyrirbyggjandi en samt tilbúin þegar tímabundin veikindi steðja að, langtíma heilsubrestur eða þegar maki fellur frá. Öll viljum við sitja við stýrið, stjórna ferðinni sjálf og sú kynslóð sem er að skríða yfir 67 ára tímalínuna er engin undantekning. Mörg hver hafa haft tækifæri til að mennta sig, búa erlendis og ferðast um heiminn, eiga farsæla starfsævi að baki og koma fjölskyldu á legg. Jafn fjölbreyttur hópur eins og samfélagið okkar er. Kynslóð sem gerir meiri kröfur á þjónustu og umgjörð, eru kröfuharðari neytandi og því þarf að endurhugsa þjónustu við eldra fólk og verðugt að spyrja hvernig borg viljum við eldast í? Forvarnaheimsóknir, þjónustukort eða heimsóknahringur Forvarnaheimsóknir gætu verið lausn sem væri áhugavert að skoða. Heimsókn stæði til boða frá fagfólki öldrunarþjónustu borgarinnar en borgarinn fengi bréf þar sem boðið væri upp á heimsókn frá fagteymi heimaþjónustu og samtal yrði tekið um stöðu borgarans í lífinu. Samtalið getur snert daglegt líf, líðan, félagsleg tengsl, húsnæði, fjármál og heilsufar. Kynnt væri sú þjónusta og úrræði sem í boði eru og henta hverju sinni. Það má líka afþakka heimsóknina en hún myndi standa öllum þeim er hafa náð 75 ára aldri, hafa misst maka sinn eða búa eitt. Markmiðið er að skapa persónuleg tengsl, byggja brú trausts milli borgarans og starfsfólks, leggja út net sem grípur þau sem þess þurfa, jafnvel þau sem átta sig ekki á þörfinni og um leið kortleggja þjónustuþörf til að nýta sem best gæði þjónustunnar. Þjónustukort Þjónustukort er áhugaverð gerð þjónustu sem mig langar að leggja fram en kortið er skilgreint fyrir þau sem þurfa stuðning við persónulegar athafnir daglegs lífs eða eru með veikt félagslegt tengslanet. Þjónustan veitir auka 30 mínútur á viku með starfsfólki heimaþjónustu og borgarinn sjálfur ráðstafar í hvað tímanum er varið. Hægt væri að safna tímum saman og nota í lengri stund eða í hóphittingi með félögunum. Tímann væri hægt að nota til að fara á kaffihús, í bíó, safnaheimsóknir, gönguferðir, hengja upp jólaskraut, þrif, heimsókn í blómabúð, spila, hlusta á tónlist, skoða myndir, bað, klippingu, tölvukennslu, handsnyrtingu, heimsókn til fjölskyldu og vina eða skipta um ljósaperu. Óþrjótandi möguleikar en umgjörðin er mannleg reisn, borgarinn í öndvegi, hann stýrir ferðinni. Heimsóknarhringur Það getur verið snúið fyrir maka þess sem missir heilsu og þrek að sinna eigin hreyfingu, tómstundum eða vinum. Skyldur við makann taka yfir allt daglegt líf. Heimsóknahringur væri stuðningsþjónusta sem gæti brúað bil þarfa beggja hjóna - makans sem þarf að komast út og þess sem heima situr og þarf tilbreytingu. Hringurinn samsettur af fólki sem hjónin þekkja til, hafa fylgt þeim yfir ævina, gæti verið fjölskylda, vinir, börn vina eða annað samferðafólk. Heimsóknum yrði skipt niður á vikur og á meðan heimsókn stendur yfir gefst makanum tækifæri til að sinna sér og sínum áhugamálum, fær andrými sem oft vantar inn í daglegt líf eldra fólks við þessar aðstæður. Stuðningur borgarinnar felst í skipuleggja umgjörðina, veita hvatningu og fylgja eftir. Málstjóri tryggir farsæla þjónustu við eldra fólk Reykjavíkurborg innleiddi á síðasta kjörtímabili umbreytingu á þjónustu við börn og fjölskyldur þeirra þegar Betri borg fyrir börn komst til framkvæmdar. Þar er leitast við að veita viðeigandi stuðning sem fyrst, þétta samstarf velferðasviðs og skóla- og frístundasviðs í þjónustumiðstöð hverfisins til bæta þjónustu við börn og fjölskyldur með því að færa hana í skólaumhverfi barnsins. Málstjóri annast barnið og fjölskylduna en hans verkefni er að veita ráðgjöf og upplýsingar um þjónustu í þágu farsældar barna. Aðstoða við að tryggja aðgang að mati og/eða greiningu á þörfu, bera ábyrgð á gerð stuðningsáætlunar og að stýra stuðningsteymi, fylgja eftir að þjónusta sé veitt í samræmi við stuðningsáætlun og veita þeim sem sitja í stuðningsteymi ráðgjöf og upplýsingar um samþættingu þjónustu barnsins. Við þurfum málstjóra til að tryggja farsæld eldra fólks þegar þjónustuþörfin vex. Málstjóri er þjónustubrú yfir í viðeigandi úrræði og tekur utan um borgarann og fjölskyldu hans, tryggir réttar greiningar, samfellu í þjónustu, að stuðningsáætlanir og endurhæfing sé gerð ásamt að tryggja ráðgjöf til þeirra sem standa næst borgaranum næst. Líknarþjónustuna heim Þegar líður að kveðjustund ætti að vera val um hvort líknarþjónusta sé veitt heim því sumir vilja deyja heima, deyja hjá sínum nánustu í því umhverfi sem þau þekkja og líður best í en ekki á stofnun eða sjúkrahúsi. Þetta á ekki við öll en sum og ætti að vera þjónusta sem tekur utan um vilja einstaklings og fjölskyldu hans um hvar hann vill deyja. Oft eru aðstandendur að þolmörkum komnir og því brýnt að skoða þann möguleika hvernig hægt væri að útfæra líknandi meðferð fyrir eldra fólk í heimahúsi fyrir þau sem þess óska. Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með - tökum samtalið Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með. Borg framtíðar verður til núna og því mikilvægt að kalla eftir umræðu um hvernig borg við viljum eldast í, hvernig þjónustu við sjáum fyrir okkur. Viljum við vera við stýrið, leggja línurnar? Reykjavíkurborg er vinna að stefnumótun um þjónustu við eldra fólk. Ofangreindar hugmyndir eru settar fram til að kalla eftir samtali, milli kynslóða, milli hjóna, milli fjölskyldna. Við sem samfélag þurfum að hugsa út fyrir kassann okkar, umbreyta þjónustunni með nýjum leiðum, annarri nálgun. Við þurfum á ykkur að halda til að koma inn með hugmyndir um hvernig þjónusta framtíðar á að vera og því viljum taka samtalið við fleiri kynslóðir á komandi vikum því vonandi eldumst við öll og ber gæfa til að eiga farsæla öldrun. Höfundur er formaður öldungaráðs Reykjavíkurborgar og varaborgarfulltrúi Samfylkingar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sara Björg Sigurðardóttir Reykjavík Mest lesið Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Fréttir af baggavélum og lömbum Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Auglýsingaskrum Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar Skoðun Takk Trump! Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fíllinn á teikniborði Landsvirkjunar Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tími til að staldra við Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Hvar er fyrirsjáanleikinn, forsætisráðherra? Monika Margrét Stefánsdóttir skrifar Skoðun 25 metrar í Fannborg Hákon Gunnarsson skrifar Skoðun Krossferðir - Íslamófóbía - Palestína Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Frumvarp til ólaga Jón Ásgeir Sigurvinsson skrifar Skoðun Hervirki í höfuðborg - Svefngenglar við stjórnvölinn Örn Sigurðsson skrifar Skoðun „Drifkraftur að óöryggi og óvissu“ Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Klerkaveldi, trú og stjórnmál Sigurður Árni Þórðarson skrifar Sjá meira
Breytt samfélagsgerð, ólíkar kynslóðir og tækniþróun kalla á nýja hugsun í þjónustu við okkur sem erum að eldast - hresst eldra fólk, eldra fólk þar sem færni hefur minnkað og þau sem glíma við heilsubrest og þurfa á stuðningi að halda við daglegt líf. Samkvæmt mannfjöldaspám Hagstofu Íslands stendur þjóðin frammi fyrir sömu áskorunum og nágrannaþjóðir okkar. Árið 2020 var hlutfall fólks yfir 65 ára 14%, árið 2038 er áætlað að það hlutfall verði yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Þannig mun mín kynslóð, næsta kynslóðin á undan mér og þær sem á eftir koma, lifa lengur, vera fjölmennari og gera meiri kröfur á samfélagið hvað varðar þjónustu, lífsgæði og heilbrigði. Ákall um nýja hugsun, aðra vídd og öðruvísi þjónustu Hvernig getum við brugðist við ólíkum þjónustuþörfum þegar þær banka upp á, verið í senn fyrirbyggjandi en samt tilbúin þegar tímabundin veikindi steðja að, langtíma heilsubrestur eða þegar maki fellur frá. Öll viljum við sitja við stýrið, stjórna ferðinni sjálf og sú kynslóð sem er að skríða yfir 67 ára tímalínuna er engin undantekning. Mörg hver hafa haft tækifæri til að mennta sig, búa erlendis og ferðast um heiminn, eiga farsæla starfsævi að baki og koma fjölskyldu á legg. Jafn fjölbreyttur hópur eins og samfélagið okkar er. Kynslóð sem gerir meiri kröfur á þjónustu og umgjörð, eru kröfuharðari neytandi og því þarf að endurhugsa þjónustu við eldra fólk og verðugt að spyrja hvernig borg viljum við eldast í? Forvarnaheimsóknir, þjónustukort eða heimsóknahringur Forvarnaheimsóknir gætu verið lausn sem væri áhugavert að skoða. Heimsókn stæði til boða frá fagfólki öldrunarþjónustu borgarinnar en borgarinn fengi bréf þar sem boðið væri upp á heimsókn frá fagteymi heimaþjónustu og samtal yrði tekið um stöðu borgarans í lífinu. Samtalið getur snert daglegt líf, líðan, félagsleg tengsl, húsnæði, fjármál og heilsufar. Kynnt væri sú þjónusta og úrræði sem í boði eru og henta hverju sinni. Það má líka afþakka heimsóknina en hún myndi standa öllum þeim er hafa náð 75 ára aldri, hafa misst maka sinn eða búa eitt. Markmiðið er að skapa persónuleg tengsl, byggja brú trausts milli borgarans og starfsfólks, leggja út net sem grípur þau sem þess þurfa, jafnvel þau sem átta sig ekki á þörfinni og um leið kortleggja þjónustuþörf til að nýta sem best gæði þjónustunnar. Þjónustukort Þjónustukort er áhugaverð gerð þjónustu sem mig langar að leggja fram en kortið er skilgreint fyrir þau sem þurfa stuðning við persónulegar athafnir daglegs lífs eða eru með veikt félagslegt tengslanet. Þjónustan veitir auka 30 mínútur á viku með starfsfólki heimaþjónustu og borgarinn sjálfur ráðstafar í hvað tímanum er varið. Hægt væri að safna tímum saman og nota í lengri stund eða í hóphittingi með félögunum. Tímann væri hægt að nota til að fara á kaffihús, í bíó, safnaheimsóknir, gönguferðir, hengja upp jólaskraut, þrif, heimsókn í blómabúð, spila, hlusta á tónlist, skoða myndir, bað, klippingu, tölvukennslu, handsnyrtingu, heimsókn til fjölskyldu og vina eða skipta um ljósaperu. Óþrjótandi möguleikar en umgjörðin er mannleg reisn, borgarinn í öndvegi, hann stýrir ferðinni. Heimsóknarhringur Það getur verið snúið fyrir maka þess sem missir heilsu og þrek að sinna eigin hreyfingu, tómstundum eða vinum. Skyldur við makann taka yfir allt daglegt líf. Heimsóknahringur væri stuðningsþjónusta sem gæti brúað bil þarfa beggja hjóna - makans sem þarf að komast út og þess sem heima situr og þarf tilbreytingu. Hringurinn samsettur af fólki sem hjónin þekkja til, hafa fylgt þeim yfir ævina, gæti verið fjölskylda, vinir, börn vina eða annað samferðafólk. Heimsóknum yrði skipt niður á vikur og á meðan heimsókn stendur yfir gefst makanum tækifæri til að sinna sér og sínum áhugamálum, fær andrými sem oft vantar inn í daglegt líf eldra fólks við þessar aðstæður. Stuðningur borgarinnar felst í skipuleggja umgjörðina, veita hvatningu og fylgja eftir. Málstjóri tryggir farsæla þjónustu við eldra fólk Reykjavíkurborg innleiddi á síðasta kjörtímabili umbreytingu á þjónustu við börn og fjölskyldur þeirra þegar Betri borg fyrir börn komst til framkvæmdar. Þar er leitast við að veita viðeigandi stuðning sem fyrst, þétta samstarf velferðasviðs og skóla- og frístundasviðs í þjónustumiðstöð hverfisins til bæta þjónustu við börn og fjölskyldur með því að færa hana í skólaumhverfi barnsins. Málstjóri annast barnið og fjölskylduna en hans verkefni er að veita ráðgjöf og upplýsingar um þjónustu í þágu farsældar barna. Aðstoða við að tryggja aðgang að mati og/eða greiningu á þörfu, bera ábyrgð á gerð stuðningsáætlunar og að stýra stuðningsteymi, fylgja eftir að þjónusta sé veitt í samræmi við stuðningsáætlun og veita þeim sem sitja í stuðningsteymi ráðgjöf og upplýsingar um samþættingu þjónustu barnsins. Við þurfum málstjóra til að tryggja farsæld eldra fólks þegar þjónustuþörfin vex. Málstjóri er þjónustubrú yfir í viðeigandi úrræði og tekur utan um borgarann og fjölskyldu hans, tryggir réttar greiningar, samfellu í þjónustu, að stuðningsáætlanir og endurhæfing sé gerð ásamt að tryggja ráðgjöf til þeirra sem standa næst borgaranum næst. Líknarþjónustuna heim Þegar líður að kveðjustund ætti að vera val um hvort líknarþjónusta sé veitt heim því sumir vilja deyja heima, deyja hjá sínum nánustu í því umhverfi sem þau þekkja og líður best í en ekki á stofnun eða sjúkrahúsi. Þetta á ekki við öll en sum og ætti að vera þjónusta sem tekur utan um vilja einstaklings og fjölskyldu hans um hvar hann vill deyja. Oft eru aðstandendur að þolmörkum komnir og því brýnt að skoða þann möguleika hvernig hægt væri að útfæra líknandi meðferð fyrir eldra fólk í heimahúsi fyrir þau sem þess óska. Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með - tökum samtalið Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með. Borg framtíðar verður til núna og því mikilvægt að kalla eftir umræðu um hvernig borg við viljum eldast í, hvernig þjónustu við sjáum fyrir okkur. Viljum við vera við stýrið, leggja línurnar? Reykjavíkurborg er vinna að stefnumótun um þjónustu við eldra fólk. Ofangreindar hugmyndir eru settar fram til að kalla eftir samtali, milli kynslóða, milli hjóna, milli fjölskyldna. Við sem samfélag þurfum að hugsa út fyrir kassann okkar, umbreyta þjónustunni með nýjum leiðum, annarri nálgun. Við þurfum á ykkur að halda til að koma inn með hugmyndir um hvernig þjónusta framtíðar á að vera og því viljum taka samtalið við fleiri kynslóðir á komandi vikum því vonandi eldumst við öll og ber gæfa til að eiga farsæla öldrun. Höfundur er formaður öldungaráðs Reykjavíkurborgar og varaborgarfulltrúi Samfylkingar.
Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar
Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson Skoðun