Austur-Kongó og Rúanda á „barmi styrjaldar“ Samúel Karl Ólason skrifar 21. febrúar 2024 13:33 Meðlimir uppreisnarhópsins M23 á ferðinni í Kibumba í austurhluta Austur-Kongó. AP/Moses Sawasawa Hundruð þúsunda hafa þurft að flýja undan sífellt harðnandi átökum milli hers Austur-Kongó og M23 uppreisnarmanna í austurhluta Kongó. Uppreisnarmennirnir hafa barist gegn hernum í áratugi, með stuðningi yfirvalda í Rúanda, en líkur á almennu stríði milli Kongó og Rúanda hafa aukist verulega. Talið er að fjöldi fólks hafi fallið í átökum undanfarinna vikna. Forsvarsmenn Sameinuðu þjóðanna óttast að ný styrjöld geti brotist út og að hún gæti náð til fleiri ríkja en Austur-Kongó og Rúanda. Varað var við því á fundi öryggisráðsins í gær að Austur-Kongó og Rúanda væru á barmi nýjar styrjaldar. Erindreki Bandaríkjanna sagði gífurlega mikilvægt að hefja viðræður sem fyrst. Bandaríkjamenn höfðu á mánudaginn kallað eftir því að hermenn Rúanda færu úr austurhluta Kongó og tækju loftvarnarkerfi sín með sér. Ráðamenn í Frakklandi hafa slegið á svipaða strengi og kallað eftir því að Rúanda láti af stuðningi við M23 og flytji hermenn sína á brot frá landsvæði Austur-Kongó. Þessari kröfu var hafnað. Utanríkisráðuneyti Rúanda sagði hermennina vera að verja landsvæði Rúanda í ljósi mikillar hernaðaruppbyggingar Kongó-megin við landamærin. Uppreisnarmenn M23 eru sagðir betur vopnum búnir og agaðri en meðlimir hers Austur-Kongó. Þeir njóta stuðnings hers Rúanda.AP/Moses Sawasawa Óttast að fleiri ríki dragist inn í átökin Erindreki Sameinuðu þjóðanna varaði við því að fundi öryggisráðsins í gær að hætt væri við því að allsherjar stríð myndi blossa upp á svæðinu og að önnur ríki Afríku gætu hæglega dregist inn í átökin. Mikilvægt sé að reyna að binda enda á átökin í Norður Kivu-héraði í Austur-Kongó. Héraðið liggur við Rúanda. Á vef Sameinuðu þjóðanna segir að ástandið í Austur-Kongó sé ein flóknasta og mest langvarandi krísa í heiminum. Það hafi staðið yfir í um þrjá áratugi. Frá því friðargæsluliðarnir hurfu á brott í desember hafa átökin harðnað verulega og hafa meðlimir M23 sótt fram á nokkrum stöðum. Því hefur mikill fjöldi fólks flúið undan átökunum. Talið er að rúmlega fjögur hundruð þúsund manns hafi flúið til Goma, höfuðborgar Norður Kivu-héraðs á undanförnum vikum. Kólerutilfellum hefur fjölgað verulega í kjölfarið, samhliða skorti á hreinu neysluvatni. Áhugasamir geta horf á sjónvarpsfrétt France24 frá því í gær um ástandið í Austur-Kongó og Rúanda hér að neðan. Langvarandi deilur og átök Hópurinn M23 er myndaður uppreisnarmönnum sem tilheyra Tútsa-þjóðarbrotinu en þeir hafa ítrekað tekið upp vopn gegn ríkisstjórn Austur-Kongó. Nafnið M23 vísar til samkomulags frá 23. mars 2009, sem batt enda á fyrri uppreisn Tútsa í austurhluta Kongó gegn yfirvöldum landsins. Leiðtogar hópsins hafa sakað ríkisstjórnina um að fylgja ekki samkomulaginu og þá sérstaklega þeim liðum þess um að innleiða Tútsa í herinn og hið opinbera kerfi. Á árunum 2012 og 2013 lögðu þeir stór svæði í austurhluta Austur-Kongó undir sig, áður en þeir voru reknir á brot af her Kongó og sveitum á vegum Sameinuðu þjóðanna. Uppreisnarmennirnir flúðu þá til Rúanda og Úganda. Árið 2022 gerðu hóparnir aftur árás á Kongó og lögðu aftur undir sig stór svæði í austurhluta landsins. Þá sögðu leiðtogar hópanna að þær árásir hafi verið gerðar vegna árása hóps sem kallast FDLR og sökuðu her Kongó um að starfa með hópnum. FDLR er hópur sem myndaður var af Hútum sem flúðu frá Rúanda eftir þjóðarmorðið 1994. Umræddir Hútar höfðu tekið þátt í ódæðunum þegar rúmlega átta hundrað þúsund Tútsar og frjálslyndir Hútar voru myrtir. Suður-Afríka hefur sent um 2.900 hermenn til Kongó. Tveir hermenn féllu og þrír særðust þegar sprengja lenti í herstöð þeirra í gær.AP/Moses Sawasawa Rúanda og Úganda hafa lengi átt í deilum og átökum við Austur-Kongó. Ríkin gerðu innrás í Kongó á árunum 1996 og 1998 sem sagðar voru til að verjast árásum frá vopnuðum hópum í Kongó. Yfirvöld í Rúanda hafa lengi verið sökuð um að styðja við M23 með vopnum og hermönnum en þau segja átökin að þessu sinni vera sök yfirvalda í Kongó og ákvörðunar þeirra um að binda enda á veru friðargæsluliða við landamæri ríkjanna, samkvæmt frétt Reuters. Þá hafa ráðamenn í Rúanda kvartað yfir ummælum embættismanna í Kongó, sem hótað hafa því að gera innrás í Rúanda. Ergju ráðamanna í Kongó má rekja til vangetu friðargæsluliða, eins og sveita frá Kenía, í að halda aftur af uppreisnarhópum. Þess vegna var endir bundinn á veru friðargæsluliða á svæðinu í desember. Í maí í fyrra samþykktu forsvarsmenn Þróunarbandalags sunnanverðrar Afríku (SADC) að senda hermenn til Kongó og hjálpa hernum þar að tryggja öryggi og kveða niður uppreisnarhópa. Hermenn frá Suður-Afríku, Malaví og Tansaníu hafa meðal annars verið sendir á svæðið. Austur-Kongó Rúanda Úganda Suður-Afríka Malaví Tansanía Hernaður Sameinuðu þjóðirnar Bandaríkin Frakkland Fréttaskýringar Mest lesið Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Innlent Jane Goodall látin Erlent Fleiri fréttir Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Jane Goodall látin Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Brýnt að koma rafmagni aftur á kjarnorkuverið „Dimmur dagur“ í sögu Slóvakíu Völdu tveggja ára stúlku sem nýja jómfrúargyðju Höfuðpaur tælingarhóps dæmdur í þrjátíu og fimm ára fangelsi Chunk er loksins „feitasti“ björninn Átján tegundir af sólarvörn teknar úr sölu í Ástralíu Dómari skikkar lækna til að vanda skriftina Tæplega hundrað nemenda saknað Gríðarleg öryggisgæsla í Kaupmannahöfn í aðdraganda leiðtogafundar Ríkisreksturinn í Bandaríkjunum í limbó Tala látinna hækkar á Filippseyjum Lykillinn að kraftaverki að Birgir var frá Íslandi Fleiri en tuttugu látnir eftir jarðskjálfta á Filippseyjum Sendiherra fannst látinn í miðborg Parísar Tillögum Trumps lýst sem uppgjöf Segir herforingjum að búa sig undir átök gegn innlendum „óvinum“ Aðstoðarmaður AfD-leiðtoga í fangelsi fyrir njósnir Stefnir í fyrstu ríkisstöðvunina í sjö ár Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Vilja Diddy í ellefu ára fangelsi „Við erum ekki í stríði en við búum ekki við frið“ Um þúsund manns teknir af lífi í Íran það sem af er ári Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Misstu allt samband við Internetið Erlendir miðlar fjalla um gjaldþrot Play Ísraelar samþykkja friðaráætlun Trumps Sjá meira
Talið er að fjöldi fólks hafi fallið í átökum undanfarinna vikna. Forsvarsmenn Sameinuðu þjóðanna óttast að ný styrjöld geti brotist út og að hún gæti náð til fleiri ríkja en Austur-Kongó og Rúanda. Varað var við því á fundi öryggisráðsins í gær að Austur-Kongó og Rúanda væru á barmi nýjar styrjaldar. Erindreki Bandaríkjanna sagði gífurlega mikilvægt að hefja viðræður sem fyrst. Bandaríkjamenn höfðu á mánudaginn kallað eftir því að hermenn Rúanda færu úr austurhluta Kongó og tækju loftvarnarkerfi sín með sér. Ráðamenn í Frakklandi hafa slegið á svipaða strengi og kallað eftir því að Rúanda láti af stuðningi við M23 og flytji hermenn sína á brot frá landsvæði Austur-Kongó. Þessari kröfu var hafnað. Utanríkisráðuneyti Rúanda sagði hermennina vera að verja landsvæði Rúanda í ljósi mikillar hernaðaruppbyggingar Kongó-megin við landamærin. Uppreisnarmenn M23 eru sagðir betur vopnum búnir og agaðri en meðlimir hers Austur-Kongó. Þeir njóta stuðnings hers Rúanda.AP/Moses Sawasawa Óttast að fleiri ríki dragist inn í átökin Erindreki Sameinuðu þjóðanna varaði við því að fundi öryggisráðsins í gær að hætt væri við því að allsherjar stríð myndi blossa upp á svæðinu og að önnur ríki Afríku gætu hæglega dregist inn í átökin. Mikilvægt sé að reyna að binda enda á átökin í Norður Kivu-héraði í Austur-Kongó. Héraðið liggur við Rúanda. Á vef Sameinuðu þjóðanna segir að ástandið í Austur-Kongó sé ein flóknasta og mest langvarandi krísa í heiminum. Það hafi staðið yfir í um þrjá áratugi. Frá því friðargæsluliðarnir hurfu á brott í desember hafa átökin harðnað verulega og hafa meðlimir M23 sótt fram á nokkrum stöðum. Því hefur mikill fjöldi fólks flúið undan átökunum. Talið er að rúmlega fjögur hundruð þúsund manns hafi flúið til Goma, höfuðborgar Norður Kivu-héraðs á undanförnum vikum. Kólerutilfellum hefur fjölgað verulega í kjölfarið, samhliða skorti á hreinu neysluvatni. Áhugasamir geta horf á sjónvarpsfrétt France24 frá því í gær um ástandið í Austur-Kongó og Rúanda hér að neðan. Langvarandi deilur og átök Hópurinn M23 er myndaður uppreisnarmönnum sem tilheyra Tútsa-þjóðarbrotinu en þeir hafa ítrekað tekið upp vopn gegn ríkisstjórn Austur-Kongó. Nafnið M23 vísar til samkomulags frá 23. mars 2009, sem batt enda á fyrri uppreisn Tútsa í austurhluta Kongó gegn yfirvöldum landsins. Leiðtogar hópsins hafa sakað ríkisstjórnina um að fylgja ekki samkomulaginu og þá sérstaklega þeim liðum þess um að innleiða Tútsa í herinn og hið opinbera kerfi. Á árunum 2012 og 2013 lögðu þeir stór svæði í austurhluta Austur-Kongó undir sig, áður en þeir voru reknir á brot af her Kongó og sveitum á vegum Sameinuðu þjóðanna. Uppreisnarmennirnir flúðu þá til Rúanda og Úganda. Árið 2022 gerðu hóparnir aftur árás á Kongó og lögðu aftur undir sig stór svæði í austurhluta landsins. Þá sögðu leiðtogar hópanna að þær árásir hafi verið gerðar vegna árása hóps sem kallast FDLR og sökuðu her Kongó um að starfa með hópnum. FDLR er hópur sem myndaður var af Hútum sem flúðu frá Rúanda eftir þjóðarmorðið 1994. Umræddir Hútar höfðu tekið þátt í ódæðunum þegar rúmlega átta hundrað þúsund Tútsar og frjálslyndir Hútar voru myrtir. Suður-Afríka hefur sent um 2.900 hermenn til Kongó. Tveir hermenn féllu og þrír særðust þegar sprengja lenti í herstöð þeirra í gær.AP/Moses Sawasawa Rúanda og Úganda hafa lengi átt í deilum og átökum við Austur-Kongó. Ríkin gerðu innrás í Kongó á árunum 1996 og 1998 sem sagðar voru til að verjast árásum frá vopnuðum hópum í Kongó. Yfirvöld í Rúanda hafa lengi verið sökuð um að styðja við M23 með vopnum og hermönnum en þau segja átökin að þessu sinni vera sök yfirvalda í Kongó og ákvörðunar þeirra um að binda enda á veru friðargæsluliða við landamæri ríkjanna, samkvæmt frétt Reuters. Þá hafa ráðamenn í Rúanda kvartað yfir ummælum embættismanna í Kongó, sem hótað hafa því að gera innrás í Rúanda. Ergju ráðamanna í Kongó má rekja til vangetu friðargæsluliða, eins og sveita frá Kenía, í að halda aftur af uppreisnarhópum. Þess vegna var endir bundinn á veru friðargæsluliða á svæðinu í desember. Í maí í fyrra samþykktu forsvarsmenn Þróunarbandalags sunnanverðrar Afríku (SADC) að senda hermenn til Kongó og hjálpa hernum þar að tryggja öryggi og kveða niður uppreisnarhópa. Hermenn frá Suður-Afríku, Malaví og Tansaníu hafa meðal annars verið sendir á svæðið.
Austur-Kongó Rúanda Úganda Suður-Afríka Malaví Tansanía Hernaður Sameinuðu þjóðirnar Bandaríkin Frakkland Fréttaskýringar Mest lesið Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Innlent Jane Goodall látin Erlent Fleiri fréttir Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Jane Goodall látin Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Brýnt að koma rafmagni aftur á kjarnorkuverið „Dimmur dagur“ í sögu Slóvakíu Völdu tveggja ára stúlku sem nýja jómfrúargyðju Höfuðpaur tælingarhóps dæmdur í þrjátíu og fimm ára fangelsi Chunk er loksins „feitasti“ björninn Átján tegundir af sólarvörn teknar úr sölu í Ástralíu Dómari skikkar lækna til að vanda skriftina Tæplega hundrað nemenda saknað Gríðarleg öryggisgæsla í Kaupmannahöfn í aðdraganda leiðtogafundar Ríkisreksturinn í Bandaríkjunum í limbó Tala látinna hækkar á Filippseyjum Lykillinn að kraftaverki að Birgir var frá Íslandi Fleiri en tuttugu látnir eftir jarðskjálfta á Filippseyjum Sendiherra fannst látinn í miðborg Parísar Tillögum Trumps lýst sem uppgjöf Segir herforingjum að búa sig undir átök gegn innlendum „óvinum“ Aðstoðarmaður AfD-leiðtoga í fangelsi fyrir njósnir Stefnir í fyrstu ríkisstöðvunina í sjö ár Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Vilja Diddy í ellefu ára fangelsi „Við erum ekki í stríði en við búum ekki við frið“ Um þúsund manns teknir af lífi í Íran það sem af er ári Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Misstu allt samband við Internetið Erlendir miðlar fjalla um gjaldþrot Play Ísraelar samþykkja friðaráætlun Trumps Sjá meira