Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson, Sólveig Erna Jónsdóttir, Kristbjörg Þórisdóttir og Inga Hrefna Jónsdóttir skrifa 28. september 2024 23:31 Í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi þann 24. september síðastliðinn fór fram umræða um niðurgreiðslu á sálfræðiþjónustu. Fyrirspurnir beindust að hæstvirtum fjármálaráðherra Sigurði Inga Jóhannssyni. Við undirrituð fögnum því að skýr vilji sé fyrir hendi hjá núverandi fjármálaráðherra að niðurgreiða sálfræðiþjónustu eins og aðra heilbrigðisþjónustu enda kominn tími til. Við skorum á hæstvirtan ráðherra að fylgja málinu þétt eftir og ráðast í þessa löngu tímabæru fjárfestingu. Nóg er til af sálfræðingum Tveir háskólar á Íslandi eru með framhaldsnám í sálfræði og útskrifa nemendur sem uppfylla viðmið fyrir starfsréttindi sem sálfræðingar, auk þess sem sálfræðingar sækja ennþá menntun erlendis að einhverju marki. Rétt til að kalla sig sálfræðing á Íslandi hafa þeir sem stundað hafa að lágmarki fimm ára háskólanám sem lýkur með embættisprófi í sálfræði og hafa hlotið löggildingu samanber lög um sálfræðinga. Á Íslandi eru í dag 1059 sálfræðingar með gilt starfsleyfi frá embætti landlæknis og af þeim eru 156 sálfræðingar með sérfræðiviðurkenningu í sálfræði. Það er því ekki hægt að nota það sem rök að okkur vanti sálfræðinga, þvert á móti hafa háskólarnir af miklum metnaði séð til þess að útskrifaðir eru á hverju ári vel hæfir sálfræðingar til að takast á við aukna þörf eftir sálfræðiþjónustu í þjóðfélaginu. Auk þess höfum við stóran hóp af reyndum sálfræðingum og sérfræðingum í sálfræði til að handleiða sálfræðinema og nýútskrifaða sálfræðinga. Skortur á fjármagni er stærsta hindrun að aðgengi sálfræðiþjónustu Án niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu af hálfu ríkisins eru margir skjólstæðingar sem treysta sér ekki til að greiða fullt verð fyrir þjónustuna, ekki frekar en ef læknisþjónusta og sjúkraþjálfun væru ekki niðurgreidd. Í dag býðst sálfræðingum vissulega samningur um niðurgreiðslu sálfræðimeðferða, bæði fyrir börn og fullorðna. Sá samningur var án raunverulegrar samvinnu við sálfræðinga og þeirra forsenda sem þeir starfa við. Það sést best á því hve fáir sálfræðingar sjá sér fært að ganga að þeim samningi. Það er því brýnt að Sjúkratryggingar Íslands, fyrir hönd ríkisins, endurskoði strax samninginn við sálfræðinga í samvinnu við sálfræðinga því að öðrum kosti hamli það aðgengi einstaklinga sem þurfa á sálfræðimeðferð að halda en ekki hafa efni á að greiða fullt verð fyrir sálfræðiþjónustu. Á flestum starfsstöðvum sálfræðinga hefur raunin verið sú að stöður sálfræðinga hafa verið langt undir því sem þurft hefur til að geta veitt þá þjónustu sem eðlilegt er að veita. Til dæmis hafa stöðugildi sálfræðinga í heilsugæslu frá upphafi verið talsvert undir þeim viðmiðum sem miðað er við í nágrannalöndunum til að geta haldið uppi lágmarks sálfræðiþjónustu en miðað er við einn sálfræðing á hver 6250 börn og einn sálfræðing fyrir sama fjölda fullorðinna. Á Reykjalundi, stærstu endurhæfingarstofnun landsins eru aðeins 9 sálfræðingar starfandi, þar af tveir taugasálfræðingar. Það er því aldrei mikilvægara en nú að fylgja fordæmi nágrannaþjóða okkar eins og Bretlands og Noregs sem hafa með markvissum hætti og auknu fjármagni aukið aðgengi að gagnreyndri sálfræðimeðferð sem skilar sér margfalt aftur í þjóðarbúið. Sérfræðiviðurkenning og stöður sérfræðinga Sálfræðingar hafa bent á mikilvægi þess að unnið sé að lagfæringu á sérfræðiviðurkenningu sálfræðinga til að tryggja fjölgun sérfræðinga sem eru lykilaðilar varðandi þjálfun og handleiðslu sálfræðinga. Sálfræðingar hafa einnig bent á mikilvægi þess að koma á stöðum sérfræðinga á stofnunum í samræmi við það sem tíðkast til dæmis meðal lækna en hvorugt hefur lítið þokast áfram með þeirri undantekningu að nokkrar stöður sérfræðinga eru nú við Landsspítala. Kandídatsár sálfræðinga Sálfræðingar hafa um árabil lagt áherslu á mikilvægi þess að kandídatsári sálfræðinga sé komið á og fjármagnað til að tryggja góða starfsþjálfun og nýliðun stéttarinnar sambærilega því sem gert er til dæmis í þjálfun lækna. Það markmið hefur enn ekki náðst og teljum við undirrituð að aðalástæða þess sé að stöðurnar hafa ekki verið fjármagnaðar af hálfu ríkisins. Tími kominn til að efna Biðlistar eru mannanna verk og eru á ábyrgð þeirra sem forgangsraða fjármunum í annað en að manna stöður sálfræðinga. Það er staðreynd að almenningur hefur haft mjög takmarkað aðgengi að þeim ríflega þúsund sálfræðingum sem eru starfandi í landinu og sálfræðimeðferð hjá sjálfstætt starfandi sálfræðingum hefur í áratugi verið lúxusvara sem fá geta veitt sér en mörg greiða fyrir úr tómum vasa í neyð. Kæri Sigurður Ingi hæstvirtur fjármálaráðherra, við skorum á þig að stíga skrefið til fulls í að gera sálfræðiþjónustu aðgengilega almenningi líkt og nágrannaþjóðir okkar hafa gert og óháð fjárhag. Reynsla og rannsóknir þeirra hafa sýnt að það skilar sér margfalt til baka að setja fjármagn í aukið aðgengi að gagnreyndri sálfræðimeðferð, ekki bara varðandi bætta geðheilsu heldur einnig aukinni atvinnuþátttöku, auknum möguleikum fólks að taka virkan þátt í samfélaginu, og minna álag á önnur kerfi samfélagsins svo sem velferðar-, heilbrigðis- og skólakerfi. Þetta er líklega besta fjárfesting sem þú getur ráðist í sem fulltrúi almennings í stóli fjármálaráðherra. Heimildir: https://island.is/starfsleyfaskra https://klinisk.is/felagid/ https://www.england.nhs.uk/mental-health/adults/nhs-talking-therapies/ https://www.helsedirektoratet.no/tema/lokalt-psykisk-helse-og-rusarbeid/rask-psykisk-helsehjelp Höfundar eru sérfræðingar í klínískri sálfræði og sitja í stjórn Félags sérfræðinga í klínískri sálfræði Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar Heilbrigðismál Geðheilbrigði Mest lesið Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi þann 24. september síðastliðinn fór fram umræða um niðurgreiðslu á sálfræðiþjónustu. Fyrirspurnir beindust að hæstvirtum fjármálaráðherra Sigurði Inga Jóhannssyni. Við undirrituð fögnum því að skýr vilji sé fyrir hendi hjá núverandi fjármálaráðherra að niðurgreiða sálfræðiþjónustu eins og aðra heilbrigðisþjónustu enda kominn tími til. Við skorum á hæstvirtan ráðherra að fylgja málinu þétt eftir og ráðast í þessa löngu tímabæru fjárfestingu. Nóg er til af sálfræðingum Tveir háskólar á Íslandi eru með framhaldsnám í sálfræði og útskrifa nemendur sem uppfylla viðmið fyrir starfsréttindi sem sálfræðingar, auk þess sem sálfræðingar sækja ennþá menntun erlendis að einhverju marki. Rétt til að kalla sig sálfræðing á Íslandi hafa þeir sem stundað hafa að lágmarki fimm ára háskólanám sem lýkur með embættisprófi í sálfræði og hafa hlotið löggildingu samanber lög um sálfræðinga. Á Íslandi eru í dag 1059 sálfræðingar með gilt starfsleyfi frá embætti landlæknis og af þeim eru 156 sálfræðingar með sérfræðiviðurkenningu í sálfræði. Það er því ekki hægt að nota það sem rök að okkur vanti sálfræðinga, þvert á móti hafa háskólarnir af miklum metnaði séð til þess að útskrifaðir eru á hverju ári vel hæfir sálfræðingar til að takast á við aukna þörf eftir sálfræðiþjónustu í þjóðfélaginu. Auk þess höfum við stóran hóp af reyndum sálfræðingum og sérfræðingum í sálfræði til að handleiða sálfræðinema og nýútskrifaða sálfræðinga. Skortur á fjármagni er stærsta hindrun að aðgengi sálfræðiþjónustu Án niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu af hálfu ríkisins eru margir skjólstæðingar sem treysta sér ekki til að greiða fullt verð fyrir þjónustuna, ekki frekar en ef læknisþjónusta og sjúkraþjálfun væru ekki niðurgreidd. Í dag býðst sálfræðingum vissulega samningur um niðurgreiðslu sálfræðimeðferða, bæði fyrir börn og fullorðna. Sá samningur var án raunverulegrar samvinnu við sálfræðinga og þeirra forsenda sem þeir starfa við. Það sést best á því hve fáir sálfræðingar sjá sér fært að ganga að þeim samningi. Það er því brýnt að Sjúkratryggingar Íslands, fyrir hönd ríkisins, endurskoði strax samninginn við sálfræðinga í samvinnu við sálfræðinga því að öðrum kosti hamli það aðgengi einstaklinga sem þurfa á sálfræðimeðferð að halda en ekki hafa efni á að greiða fullt verð fyrir sálfræðiþjónustu. Á flestum starfsstöðvum sálfræðinga hefur raunin verið sú að stöður sálfræðinga hafa verið langt undir því sem þurft hefur til að geta veitt þá þjónustu sem eðlilegt er að veita. Til dæmis hafa stöðugildi sálfræðinga í heilsugæslu frá upphafi verið talsvert undir þeim viðmiðum sem miðað er við í nágrannalöndunum til að geta haldið uppi lágmarks sálfræðiþjónustu en miðað er við einn sálfræðing á hver 6250 börn og einn sálfræðing fyrir sama fjölda fullorðinna. Á Reykjalundi, stærstu endurhæfingarstofnun landsins eru aðeins 9 sálfræðingar starfandi, þar af tveir taugasálfræðingar. Það er því aldrei mikilvægara en nú að fylgja fordæmi nágrannaþjóða okkar eins og Bretlands og Noregs sem hafa með markvissum hætti og auknu fjármagni aukið aðgengi að gagnreyndri sálfræðimeðferð sem skilar sér margfalt aftur í þjóðarbúið. Sérfræðiviðurkenning og stöður sérfræðinga Sálfræðingar hafa bent á mikilvægi þess að unnið sé að lagfæringu á sérfræðiviðurkenningu sálfræðinga til að tryggja fjölgun sérfræðinga sem eru lykilaðilar varðandi þjálfun og handleiðslu sálfræðinga. Sálfræðingar hafa einnig bent á mikilvægi þess að koma á stöðum sérfræðinga á stofnunum í samræmi við það sem tíðkast til dæmis meðal lækna en hvorugt hefur lítið þokast áfram með þeirri undantekningu að nokkrar stöður sérfræðinga eru nú við Landsspítala. Kandídatsár sálfræðinga Sálfræðingar hafa um árabil lagt áherslu á mikilvægi þess að kandídatsári sálfræðinga sé komið á og fjármagnað til að tryggja góða starfsþjálfun og nýliðun stéttarinnar sambærilega því sem gert er til dæmis í þjálfun lækna. Það markmið hefur enn ekki náðst og teljum við undirrituð að aðalástæða þess sé að stöðurnar hafa ekki verið fjármagnaðar af hálfu ríkisins. Tími kominn til að efna Biðlistar eru mannanna verk og eru á ábyrgð þeirra sem forgangsraða fjármunum í annað en að manna stöður sálfræðinga. Það er staðreynd að almenningur hefur haft mjög takmarkað aðgengi að þeim ríflega þúsund sálfræðingum sem eru starfandi í landinu og sálfræðimeðferð hjá sjálfstætt starfandi sálfræðingum hefur í áratugi verið lúxusvara sem fá geta veitt sér en mörg greiða fyrir úr tómum vasa í neyð. Kæri Sigurður Ingi hæstvirtur fjármálaráðherra, við skorum á þig að stíga skrefið til fulls í að gera sálfræðiþjónustu aðgengilega almenningi líkt og nágrannaþjóðir okkar hafa gert og óháð fjárhag. Reynsla og rannsóknir þeirra hafa sýnt að það skilar sér margfalt til baka að setja fjármagn í aukið aðgengi að gagnreyndri sálfræðimeðferð, ekki bara varðandi bætta geðheilsu heldur einnig aukinni atvinnuþátttöku, auknum möguleikum fólks að taka virkan þátt í samfélaginu, og minna álag á önnur kerfi samfélagsins svo sem velferðar-, heilbrigðis- og skólakerfi. Þetta er líklega besta fjárfesting sem þú getur ráðist í sem fulltrúi almennings í stóli fjármálaráðherra. Heimildir: https://island.is/starfsleyfaskra https://klinisk.is/felagid/ https://www.england.nhs.uk/mental-health/adults/nhs-talking-therapies/ https://www.helsedirektoratet.no/tema/lokalt-psykisk-helse-og-rusarbeid/rask-psykisk-helsehjelp Höfundar eru sérfræðingar í klínískri sálfræði og sitja í stjórn Félags sérfræðinga í klínískri sálfræði
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar