Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar 4. október 2024 13:01 Alger umskipti hafa orðið á nokkrum árum á viðhorfi vísinda- og háskólasamfélagsins til nýsköpunar. Afrakstur rannsókna á nú greiðari leið til áhrifa í samfélaginu og eflir samkeppnishæfni þjóðarinnar. Þekkingarsamfélag fjárfestir - í þekkingu Þegar við fjárfestum í heilsu, húsnæði eða fyrirtæki væntum við þess að sú fjárfesting beri ávöxt í formi betri heilsu, huggulegu heimili eða verðmætara fyrirtæki. Við sem samfélag fjárfestum í menntun þjóðarinnar í gegnum menntakerfi okkar og í nýrri þekkingu með því að fjármagna rannsóknir og þróun í landinu. Við væntum þess að bæði menntunin og þekkingin skili sér í betra og upplýstara þekkingarsamfélagi þar sem verða til spennandi störf og verðmæti sem gera okkur samkeppnishæf meðal þjóða. Ísland býr að hágæða vísindafólki sem hefur menntað sig innan sem utan landsteinanna og ber með sér færni og þekkingu sem er á heimsmælikvarða. Þessa þekkingu þarf að virkja og flytja út í samfélagið til að þróa þar lausnir, tækni og verðmæti sem eru einmitt - á heimsmælikvarða! Rannsóknar- og þróunarstarf fer fram bæði innan veggja fyrirtækja og einkum innan háskóla og rannsóknastofnana. Stuðningur Íslands við rannsóknir og þróun (R&Þ) fyrirtækja fer fram með endurgreiðslu R&Þ kostnaðar og er þar um að ræða verulegar upphæðir, enda er Ísland einna rausnarlegast meðal OECD ríkja í þessum flokki stuðnings. Rannsóknar- og vísindastarf innan háskóla og rannsóknastofnana er fjármagnað að langmestu leyti í gegnum samkeppnissjóði þar sem fjármagni er veitt í bestu verkefnin á samkeppnisgrundvelli. Samanburðarþjóðir okkar eru þessa dagana að stórauka fjárfestingu sína í þekkingu í gegnum slíka samkeppnissjóði til að efla vísindarannsóknir til að vera betur undirbúin undir framtíðina og sífellt hraðari tækniframfarir. Því miður stefnum við í öfuga átt og hyggjumst skera niður framlög til slíkra samkeppnissjóða sem er ákaflega skammgóður vermir. Sérstaklega þar sem nú er kominn farvegur fyrir þessa fjárfestingu til að berast aftur til samfélagsins, sem er tækni-og þekkingaryfirfærsla. Farvegur til nýsköpunar Fyrir nokkrum árum sameinuðust allir háskólar landsins og helstu rannsóknastofnanir ásamt Landspítalanum háskólasjúkrahúsi, Vísindagörðum HÍ og Samtökum iðnaðarins um stofnun landsskrifstofu í tækni- og þekkingaryfirfærslu. Markmiðið var að skapa farveg fyrir hagnýtanlegar rannsóknir út í samfélagið og í hendur þeirra sem skapa störf, verðmæti og áhrif samfélaginu til heilla. Stjórnvöld hafa með stuðningi sínum og framsýni gert kleift að taka skrefið. Auðna tæknitorg varð til. Auðna sinnir mörgu öðru en tækni, s.s. þjálfun í nýsköpun og frumkvöðlamennsku, greiningum á tækifærum, hugverkavernd og ráðgjöf til sprota sem byggja á rannsóknum. Vísinda- og rannsóknastarf aflar nýrrar þekkingar og er uppspretta uppgötvana og uppfinninga. Góð vísindi skila umbyltandi uppfinningum sem oft á tíðum leggja til lausnir við stóru áskorununum sem mannkynið stendur frammi fyrir. Vísindaleg- og rannsóknasprottin nýsköpun er því þjóðþrifamál auk þess sem hún skapar verðmæti og störf og eykur samkeppnishæfni þjóðarinnar. Rannsóknir benda til þess að vísindasprotar séu jafnvel minna áhættusöm fjárfesting en „venjuleg“ sprotafyrirtæki; meira en 90% vísindasprota eru enn á lífi 5 árum frá stofnun. Ein skýringin er sú að starfsemi sem byggir á margra ára rannsóknum og sjaldgæfri sérþekkingu ásamt tryggðum hugverkarétti, t.a.m. með öflun einkaleyfa snemma í ferlinu, skapar samkeppnisforskot til lengri tíma. Sprenging í einkaleyfaumsóknum Við stofnun Auðnu voru aðilar meðvitaðir um að vísindaumhverfið ætti mikið inni í nýsköpunargetu en samanborið við viðmiðunarlönd eins og t.d. Bandaríkin og ýmis Evrópulönd vorum við einungis að sjá tæplega 10% virkni í einkaleyfaumsóknum hér á landi. Í dag erum við að sjá vakningu í vísindaumhverfinu sem er m.a. afrakstur af starfi Auðnu. Við höfum stuðlað að þessari vakningu með öflugri þjálfun og kynningarstarfsemi og verið óþreytandi í að vekja athygli á mikilvægi þess að rannsóknir skili sér út í samfélagið. Nú er aukin vitund um mikilvægi nýsköpunar innan háskóla- og rannsóknasamfélagsins að skila sér kröftuglega og hefur orðið sprenging í einkaleyfaumsóknum úr háskólaumhverfinu á undanförnum misserum. Umsóknum hefur fjölgað úr einni á ári í eina á mánuði! Einkaleyfi skapa betri forsendur fyrir fjármögnun sprota og við sjáum að vísindasprotunum fjölgar. Bjart framundan? Það er bjart framundan í íslensku þekkingarsamfélagi ef svo fer fram sem horfir. Nú gildir að styðja myndarlega við rannsókna- og vísindastarfsemi í landinu og sjá til þess að farvegirnir til verðmætasköpunar og samfélagslegra áhrifa þorni ekki upp og þekkingar- og tækniyfirfærslan sé öflug. Rannsóknir eru ekki sama og nýsköpun, en þær eru mikilvægasta uppspretta umbyltandi uppfinninga og þekkingar sem í góðu stuðningsumhverfi leiðir til stórkostlegrar nýsköpunar fyrir mannkynið. Höfundur er framkvæmdastjóri Auðnu tæknitorgs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Nýsköpun Mest lesið Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar Skoðun Ég var með alþingismanni í meðferð Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Stytting námstíma til stúdentsprófs: Sjónarhorn menntarannsókna Elsa Eiríksdóttir,Guðrún Ragnarsdóttir,María Jónasdóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Tækifæri til að efla Kötlu jarðvang Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Samfélagslögregla á „sterum“ Davíð Bergmann skrifar Sjá meira
Alger umskipti hafa orðið á nokkrum árum á viðhorfi vísinda- og háskólasamfélagsins til nýsköpunar. Afrakstur rannsókna á nú greiðari leið til áhrifa í samfélaginu og eflir samkeppnishæfni þjóðarinnar. Þekkingarsamfélag fjárfestir - í þekkingu Þegar við fjárfestum í heilsu, húsnæði eða fyrirtæki væntum við þess að sú fjárfesting beri ávöxt í formi betri heilsu, huggulegu heimili eða verðmætara fyrirtæki. Við sem samfélag fjárfestum í menntun þjóðarinnar í gegnum menntakerfi okkar og í nýrri þekkingu með því að fjármagna rannsóknir og þróun í landinu. Við væntum þess að bæði menntunin og þekkingin skili sér í betra og upplýstara þekkingarsamfélagi þar sem verða til spennandi störf og verðmæti sem gera okkur samkeppnishæf meðal þjóða. Ísland býr að hágæða vísindafólki sem hefur menntað sig innan sem utan landsteinanna og ber með sér færni og þekkingu sem er á heimsmælikvarða. Þessa þekkingu þarf að virkja og flytja út í samfélagið til að þróa þar lausnir, tækni og verðmæti sem eru einmitt - á heimsmælikvarða! Rannsóknar- og þróunarstarf fer fram bæði innan veggja fyrirtækja og einkum innan háskóla og rannsóknastofnana. Stuðningur Íslands við rannsóknir og þróun (R&Þ) fyrirtækja fer fram með endurgreiðslu R&Þ kostnaðar og er þar um að ræða verulegar upphæðir, enda er Ísland einna rausnarlegast meðal OECD ríkja í þessum flokki stuðnings. Rannsóknar- og vísindastarf innan háskóla og rannsóknastofnana er fjármagnað að langmestu leyti í gegnum samkeppnissjóði þar sem fjármagni er veitt í bestu verkefnin á samkeppnisgrundvelli. Samanburðarþjóðir okkar eru þessa dagana að stórauka fjárfestingu sína í þekkingu í gegnum slíka samkeppnissjóði til að efla vísindarannsóknir til að vera betur undirbúin undir framtíðina og sífellt hraðari tækniframfarir. Því miður stefnum við í öfuga átt og hyggjumst skera niður framlög til slíkra samkeppnissjóða sem er ákaflega skammgóður vermir. Sérstaklega þar sem nú er kominn farvegur fyrir þessa fjárfestingu til að berast aftur til samfélagsins, sem er tækni-og þekkingaryfirfærsla. Farvegur til nýsköpunar Fyrir nokkrum árum sameinuðust allir háskólar landsins og helstu rannsóknastofnanir ásamt Landspítalanum háskólasjúkrahúsi, Vísindagörðum HÍ og Samtökum iðnaðarins um stofnun landsskrifstofu í tækni- og þekkingaryfirfærslu. Markmiðið var að skapa farveg fyrir hagnýtanlegar rannsóknir út í samfélagið og í hendur þeirra sem skapa störf, verðmæti og áhrif samfélaginu til heilla. Stjórnvöld hafa með stuðningi sínum og framsýni gert kleift að taka skrefið. Auðna tæknitorg varð til. Auðna sinnir mörgu öðru en tækni, s.s. þjálfun í nýsköpun og frumkvöðlamennsku, greiningum á tækifærum, hugverkavernd og ráðgjöf til sprota sem byggja á rannsóknum. Vísinda- og rannsóknastarf aflar nýrrar þekkingar og er uppspretta uppgötvana og uppfinninga. Góð vísindi skila umbyltandi uppfinningum sem oft á tíðum leggja til lausnir við stóru áskorununum sem mannkynið stendur frammi fyrir. Vísindaleg- og rannsóknasprottin nýsköpun er því þjóðþrifamál auk þess sem hún skapar verðmæti og störf og eykur samkeppnishæfni þjóðarinnar. Rannsóknir benda til þess að vísindasprotar séu jafnvel minna áhættusöm fjárfesting en „venjuleg“ sprotafyrirtæki; meira en 90% vísindasprota eru enn á lífi 5 árum frá stofnun. Ein skýringin er sú að starfsemi sem byggir á margra ára rannsóknum og sjaldgæfri sérþekkingu ásamt tryggðum hugverkarétti, t.a.m. með öflun einkaleyfa snemma í ferlinu, skapar samkeppnisforskot til lengri tíma. Sprenging í einkaleyfaumsóknum Við stofnun Auðnu voru aðilar meðvitaðir um að vísindaumhverfið ætti mikið inni í nýsköpunargetu en samanborið við viðmiðunarlönd eins og t.d. Bandaríkin og ýmis Evrópulönd vorum við einungis að sjá tæplega 10% virkni í einkaleyfaumsóknum hér á landi. Í dag erum við að sjá vakningu í vísindaumhverfinu sem er m.a. afrakstur af starfi Auðnu. Við höfum stuðlað að þessari vakningu með öflugri þjálfun og kynningarstarfsemi og verið óþreytandi í að vekja athygli á mikilvægi þess að rannsóknir skili sér út í samfélagið. Nú er aukin vitund um mikilvægi nýsköpunar innan háskóla- og rannsóknasamfélagsins að skila sér kröftuglega og hefur orðið sprenging í einkaleyfaumsóknum úr háskólaumhverfinu á undanförnum misserum. Umsóknum hefur fjölgað úr einni á ári í eina á mánuði! Einkaleyfi skapa betri forsendur fyrir fjármögnun sprota og við sjáum að vísindasprotunum fjölgar. Bjart framundan? Það er bjart framundan í íslensku þekkingarsamfélagi ef svo fer fram sem horfir. Nú gildir að styðja myndarlega við rannsókna- og vísindastarfsemi í landinu og sjá til þess að farvegirnir til verðmætasköpunar og samfélagslegra áhrifa þorni ekki upp og þekkingar- og tækniyfirfærslan sé öflug. Rannsóknir eru ekki sama og nýsköpun, en þær eru mikilvægasta uppspretta umbyltandi uppfinninga og þekkingar sem í góðu stuðningsumhverfi leiðir til stórkostlegrar nýsköpunar fyrir mannkynið. Höfundur er framkvæmdastjóri Auðnu tæknitorgs.
Skoðun Af fordómum gervigreindar, Gísla Marteini og því sem þú getur gert til að hafa áhrif! Lilja Dögg Jónsdóttir,Hafsteinn Einarsson skrifar
Skoðun Stytting námstíma til stúdentsprófs: Sjónarhorn menntarannsókna Elsa Eiríksdóttir,Guðrún Ragnarsdóttir,María Jónasdóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar