Pólitíska umhverfið í dag – sviðsett leiksýning Ágústa Árnadóttir skrifar 17. nóvember 2024 14:16 Pólitíska umhverfið í dag – bæði hér á Íslandi og víða um heim – er eins og sviðsett leiksýning. Valdhafar beita okkur stöðugt sömu gömlu brellunum. Þeir magna upp tilfinningar, skapa ótta og sundra okkur í hópa til að styrkja eigin stöðu. Þetta er leiksýning sem dregur athygli okkar frá raunverulegum vandamálum og kemur í veg fyrir að við fáum lausnir. Hún snýst ekki um þjónustu við fólkið – hún snýst um að viðhalda völdum þeirra sem stjórna. Þetta er kerfi sem nýtir veikleika okkar, gerir þjáningu að vopni og ýtir okkur í sífellt meiri sundrung. Á meðan þetta gengur yfir, verður samfélagið okkar brotnara með hverjum deginum. Við sjáum þetta alls staðar, í fóstureyðingaumræðunni, í átökunum á milli Ísraels og Palestínu, í stríðinu í Úkraínu og Rússlandi – og ekki síður hér á Íslandi. Þetta er taktík sem á ekkert skylt við réttlæti, heiðarleika eða lausnaleit. Þetta er sundrandi valdabrölt sem grefur undan lýðræðinu og dregur úr trú okkar á kerfið sem á að þjóna okkur. Tilfinningaleg stjórnun: Leikrit sem lokar augunum fyrir raunveruleikanum Í stað þess að takast á við raunveruleg vandamál, eins og vaxtahækkanir, fátækt, heilbrigðismál eða vaxandi ójöfnuð, fáum við sviðsettar sögur sem eiga að kveikja í sterkustu tilfinningum okkar. Þetta er meðvituð aðferð sem er notuð til að stjórna okkur – því þegar við bregðumst við með hjartanu, gleymum við oft að nota skynsemina. Við sjáum þessa taktík í sífellu. Tökum nokkur dæmi, í Ísrael og Palestínu fáum við myndir sem ýmist mála Palestínumenn sem hryðjuverkamenn eða Ísraelsmenn sem þjóðarmorðingja. Hvorug lýsingin dregur upp heildarmyndina, en báðar magna upp reiði og útiloka málamiðlun. Í Úkraínu og Rússlandi sjáum við Rússa kalla Úkraínumenn nasista til að réttlæta innrásina, á meðan aðrir nota sögur af úkraínskum fórnarlömbum til að ýta undir hatur á Rússlandi – án þess að ræða hvernig friði verði náð. Í fóstureyðingaumræðunni er taktíkin sú sama: Andstæðingar fóstureyðinga tala um „morð á börnum fram að fæðingu,“ á meðan stuðningsfólk lýsir andstæðingum sem kvenhöturum. Allt þetta byggist á því að sundra fólki í hópa og ýta á tilfinningalega „heita hnappa.“ Í stað þess að ræða lausnir, fáum við öfgakenndar deilur sem viðhalda átökum og koma í veg fyrir raunverulega umræðu. Sundrung: Kerfi sem klýfur okkur í stað þess að sameina Einn mesti skaðinn af þessu kerfi er að það sundrar okkur. Það setur okkur í hólf: Annaðhvort ertu með okkur eða á móti okkur. Það er enginn millivegur. Þessi sundrung er ekki tilviljun. Hún er notuð meðvitað til að halda valdhöfum við völd. Þegar samfélagið er klofið og fólk sér hvort annað sem óvini, þá hafa valdhafar engar áhyggjur yfir því að fólk sameinist gegn þeim. Við sjáum þetta endurtaka sig í öllum deilumálum, í Úkraínu og Rússlandi er fólk skipt í fylkingar sem annaðhvort styðja Úkraínu eða réttlæta innrás Rússlands. Allt annað – allt það flókna sem liggur á milli þessara tveggja póla – er slegið út af borðinu. Í fóstureyðingaumræðunni er fólk annaðhvort stimplað sem „morðingjar“ eða „afturhaldssinnar.“ Það eru engar flóknar samræður um réttindi kvenna og helgi lífsins – aðeins öfgar sem slíta samfélagið í sundur. Þessi taktík sundrar fjölskyldum, samfélögum og jafnvel heilum þjóðum. Hún eyðileggur samkennd og gerir fólk að óvinum. Þjáningin verður að pólitísku vopni Kannski það versta við þetta allt er hvernig raunverulegar þjáningar fólks eru notaðar sem pólitískt vopn. Þegar við sjáum myndir af fórnarlömbum stríðs eða heyrum sögur af fólki sem glímir við fátækt, þá er markmiðið ekki alltaf að vekja raunverulega samkennd – heldur að nota þjáningarnar til að stjórna okkur. Við sjáum þetta í Úkraínu, þar sem saklaus fórnarlömb eru notuð til að réttlæta áframhaldandi stríð. Við sjáum þetta í Ísrael/Palestínu, þar sem hörmungar almennra borgara eru notaðar til að magna upp hatur og reiði. Við sjáum þetta jafnvel hér á Íslandi, þar sem fólk sem missir heimili sitt vegna vaxtaokurs er notað sem slagorð í ræðum – en án þess að nokkur raunverulegur vilji til lausna fylgi. Þegar þjáning fólks er gerð að vopni, þá missum við það mikilvægasta í samfélaginu – samkenndina okkar. Og án samkenndar getur ekkert samfélag dafnað. Hvert leiðir þetta okkur? Þessi taktík – tilfinningastjórnun, sundrung og hlutgerving þjáningar – hefur skelfilegar afleiðingar: Við missum trú á kerfinu. Þegar pólitíkin verður leiksýning, hættir fólk að trúa því að stjórnmál geti bætt líf þeirra. Við sundrumst og þegar samfélagið er klofið í sundur, hættum við að sjá hvort annað sem fólk. Við glötum samkennd, þegar við hættum að sjá fólkið á bak við átökin – og sjáum bara óvini – þá eyðileggjum við grundvöllinn fyrir sameiginlegum lausnum. Og verst af öllu, við verðum föst í vítahring átaka þar sem engin raunveruleg vandamál eru leyst. Hvað getum við gert? Við verðum að segja stopp. Við getum ekki lengur sætt okkur við pólitík sem ýtir undir sundrung og ótta. Ef við viljum breyta þessu, þurfum við málefnalega umræðu, við þurfum að hafna ofsafengnum viðhorfum og kalla eftir yfirvegaðri, málefnalegri umræðu sem snýst um lausnir. Áherslu á raunveruleg vandamál: Við verðum að beina athyglinni aftur að því sem skiptir máli – Húsnæðisvandi, heilsugæsla og efnahagslegur stöðugleiki eru málefni sem skipta verulegu máli. Samkennd í stað sundrungar. Við þurfum að muna að við erum við öll manneskjur. Við eigum ekki að líta á hvort annað sem óvini, heldur samferðamenn sem deila þessari jörð og þessu samfélagi. Við eigum betra skilið. Við eigum rétt á stjórnmálum sem byggja á heiðarleika, lausnum og samkennd. Við eigum betra skilið en kerfi sem gerir okkur að óvinum og notar þjáningu sem vopn. Það er kominn tími til að við segjum: Nóg er nóg. Höfundur er í öðru sæti Lýðræðisflokksins fyrir Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Norðvesturkjördæmi Lýðræðisflokkurinn Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Ég þori að veðja Jóhann Karl Ásgeirsson Gígja Skoðun Af hverju ætti Gylfi Þór Sigurðsson að fá aftur tækifæri í landsliðinu? Sölvi Breiðfjörð Skoðun Þegar skynjun ráðherra verður að lögum Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Móðurást, skömm og verkjalyf Hjördís Eva Þórðardóttir Skoðun Kvartað yfir erlendum aðilum? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Samfélagsmiðlar og ósýnilegu börnin Ásdís Bergþórsdóttir Skoðun Að klúðra með stæl í tilefni alþjóðlega Mistakadagsins Ingrid Kuhlman Skoðun Frá lögreglunni yfir á geðdeildina Sigurður Árni Reynisson Skoðun Verkfærið sem vantar í fjármálastjórnun sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir Skoðun Þú hengir ekki bakara fyrir smið Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Drögum úr svifryksmengun frá umferð heilsunnar vegna Þröstur Þorsteinsson skrifar Skoðun Að fara í stríð við sjálfan sig Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Þú hengir ekki bakara fyrir smið Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvaða menntakerfi kæri þingmaður? Hermann Austmar skrifar Skoðun Friðarfundur utanríkisráðherra Íslands og Palestínu og leiðtogablæti Júlíus Valsson skrifar Skoðun Nýtt Reykjavíkurmódel í leikskólamálum Andri Reyr Haraldsson,Óskar Hafnfjörð Gunnarsson skrifar Skoðun Móðurást, skömm og verkjalyf Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Framsókn sem þjónar fólki, ekki kerfum Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Af hverju ætti Gylfi Þór Sigurðsson að fá aftur tækifæri í landsliðinu? Sölvi Breiðfjörð skrifar Skoðun Samfélagsmiðlar og ósýnilegu börnin Ásdís Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ég þori að veðja Jóhann Karl Ásgeirsson Gígja skrifar Skoðun Munum eftir baráttu kvenna alltaf og alls staðar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Verkfærið sem vantar í fjármálastjórnun sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Að klúðra með stæl í tilefni alþjóðlega Mistakadagsins Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kvartað yfir erlendum aðilum? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þegar skynjun ráðherra verður að lögum Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Frá torfkofum til tækifæra Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétthafar framtíðarinnar Erna Mist skrifar Skoðun Er íslenskt samfélag barnvænt? Salvör Nordal skrifar Skoðun Ákall til forsætisráðherra - konur í skugga heilbrigðiskerfisins Auður Gestsdóttir skrifar Skoðun Fálmandi í myrkrinu? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Milljarðar af almannafé í rekstur Fjölskyldu- og húsdýragarðsins Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Göngudeild gigtar - með þér í liði! Pétur Jónsson skrifar Skoðun Börn og steinefnadrykkir: Yfirlýsing frá næringarfræðingum Hópur næringarfræðinga skrifar Skoðun Fámenn sveitarfélög eru öflug og vel rekin sveitarfélög Haraldur Þór Jónsson skrifar Skoðun Margar íslenskur Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Er Vegagerðin við völd á Íslandi? Gauti Kristmannsson,Lilja S. Jónsdóttir skrifar Skoðun Rannsókn lögreglunnar í Keflavík á Geirfinnsmálinu Valtýr Sigurðsson skrifar Skoðun Frá lögreglunni yfir á geðdeildina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Lukkudagar lífsins Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Pólitíska umhverfið í dag – bæði hér á Íslandi og víða um heim – er eins og sviðsett leiksýning. Valdhafar beita okkur stöðugt sömu gömlu brellunum. Þeir magna upp tilfinningar, skapa ótta og sundra okkur í hópa til að styrkja eigin stöðu. Þetta er leiksýning sem dregur athygli okkar frá raunverulegum vandamálum og kemur í veg fyrir að við fáum lausnir. Hún snýst ekki um þjónustu við fólkið – hún snýst um að viðhalda völdum þeirra sem stjórna. Þetta er kerfi sem nýtir veikleika okkar, gerir þjáningu að vopni og ýtir okkur í sífellt meiri sundrung. Á meðan þetta gengur yfir, verður samfélagið okkar brotnara með hverjum deginum. Við sjáum þetta alls staðar, í fóstureyðingaumræðunni, í átökunum á milli Ísraels og Palestínu, í stríðinu í Úkraínu og Rússlandi – og ekki síður hér á Íslandi. Þetta er taktík sem á ekkert skylt við réttlæti, heiðarleika eða lausnaleit. Þetta er sundrandi valdabrölt sem grefur undan lýðræðinu og dregur úr trú okkar á kerfið sem á að þjóna okkur. Tilfinningaleg stjórnun: Leikrit sem lokar augunum fyrir raunveruleikanum Í stað þess að takast á við raunveruleg vandamál, eins og vaxtahækkanir, fátækt, heilbrigðismál eða vaxandi ójöfnuð, fáum við sviðsettar sögur sem eiga að kveikja í sterkustu tilfinningum okkar. Þetta er meðvituð aðferð sem er notuð til að stjórna okkur – því þegar við bregðumst við með hjartanu, gleymum við oft að nota skynsemina. Við sjáum þessa taktík í sífellu. Tökum nokkur dæmi, í Ísrael og Palestínu fáum við myndir sem ýmist mála Palestínumenn sem hryðjuverkamenn eða Ísraelsmenn sem þjóðarmorðingja. Hvorug lýsingin dregur upp heildarmyndina, en báðar magna upp reiði og útiloka málamiðlun. Í Úkraínu og Rússlandi sjáum við Rússa kalla Úkraínumenn nasista til að réttlæta innrásina, á meðan aðrir nota sögur af úkraínskum fórnarlömbum til að ýta undir hatur á Rússlandi – án þess að ræða hvernig friði verði náð. Í fóstureyðingaumræðunni er taktíkin sú sama: Andstæðingar fóstureyðinga tala um „morð á börnum fram að fæðingu,“ á meðan stuðningsfólk lýsir andstæðingum sem kvenhöturum. Allt þetta byggist á því að sundra fólki í hópa og ýta á tilfinningalega „heita hnappa.“ Í stað þess að ræða lausnir, fáum við öfgakenndar deilur sem viðhalda átökum og koma í veg fyrir raunverulega umræðu. Sundrung: Kerfi sem klýfur okkur í stað þess að sameina Einn mesti skaðinn af þessu kerfi er að það sundrar okkur. Það setur okkur í hólf: Annaðhvort ertu með okkur eða á móti okkur. Það er enginn millivegur. Þessi sundrung er ekki tilviljun. Hún er notuð meðvitað til að halda valdhöfum við völd. Þegar samfélagið er klofið og fólk sér hvort annað sem óvini, þá hafa valdhafar engar áhyggjur yfir því að fólk sameinist gegn þeim. Við sjáum þetta endurtaka sig í öllum deilumálum, í Úkraínu og Rússlandi er fólk skipt í fylkingar sem annaðhvort styðja Úkraínu eða réttlæta innrás Rússlands. Allt annað – allt það flókna sem liggur á milli þessara tveggja póla – er slegið út af borðinu. Í fóstureyðingaumræðunni er fólk annaðhvort stimplað sem „morðingjar“ eða „afturhaldssinnar.“ Það eru engar flóknar samræður um réttindi kvenna og helgi lífsins – aðeins öfgar sem slíta samfélagið í sundur. Þessi taktík sundrar fjölskyldum, samfélögum og jafnvel heilum þjóðum. Hún eyðileggur samkennd og gerir fólk að óvinum. Þjáningin verður að pólitísku vopni Kannski það versta við þetta allt er hvernig raunverulegar þjáningar fólks eru notaðar sem pólitískt vopn. Þegar við sjáum myndir af fórnarlömbum stríðs eða heyrum sögur af fólki sem glímir við fátækt, þá er markmiðið ekki alltaf að vekja raunverulega samkennd – heldur að nota þjáningarnar til að stjórna okkur. Við sjáum þetta í Úkraínu, þar sem saklaus fórnarlömb eru notuð til að réttlæta áframhaldandi stríð. Við sjáum þetta í Ísrael/Palestínu, þar sem hörmungar almennra borgara eru notaðar til að magna upp hatur og reiði. Við sjáum þetta jafnvel hér á Íslandi, þar sem fólk sem missir heimili sitt vegna vaxtaokurs er notað sem slagorð í ræðum – en án þess að nokkur raunverulegur vilji til lausna fylgi. Þegar þjáning fólks er gerð að vopni, þá missum við það mikilvægasta í samfélaginu – samkenndina okkar. Og án samkenndar getur ekkert samfélag dafnað. Hvert leiðir þetta okkur? Þessi taktík – tilfinningastjórnun, sundrung og hlutgerving þjáningar – hefur skelfilegar afleiðingar: Við missum trú á kerfinu. Þegar pólitíkin verður leiksýning, hættir fólk að trúa því að stjórnmál geti bætt líf þeirra. Við sundrumst og þegar samfélagið er klofið í sundur, hættum við að sjá hvort annað sem fólk. Við glötum samkennd, þegar við hættum að sjá fólkið á bak við átökin – og sjáum bara óvini – þá eyðileggjum við grundvöllinn fyrir sameiginlegum lausnum. Og verst af öllu, við verðum föst í vítahring átaka þar sem engin raunveruleg vandamál eru leyst. Hvað getum við gert? Við verðum að segja stopp. Við getum ekki lengur sætt okkur við pólitík sem ýtir undir sundrung og ótta. Ef við viljum breyta þessu, þurfum við málefnalega umræðu, við þurfum að hafna ofsafengnum viðhorfum og kalla eftir yfirvegaðri, málefnalegri umræðu sem snýst um lausnir. Áherslu á raunveruleg vandamál: Við verðum að beina athyglinni aftur að því sem skiptir máli – Húsnæðisvandi, heilsugæsla og efnahagslegur stöðugleiki eru málefni sem skipta verulegu máli. Samkennd í stað sundrungar. Við þurfum að muna að við erum við öll manneskjur. Við eigum ekki að líta á hvort annað sem óvini, heldur samferðamenn sem deila þessari jörð og þessu samfélagi. Við eigum betra skilið. Við eigum rétt á stjórnmálum sem byggja á heiðarleika, lausnum og samkennd. Við eigum betra skilið en kerfi sem gerir okkur að óvinum og notar þjáningu sem vopn. Það er kominn tími til að við segjum: Nóg er nóg. Höfundur er í öðru sæti Lýðræðisflokksins fyrir Norðvesturkjördæmi.
Skoðun Friðarfundur utanríkisráðherra Íslands og Palestínu og leiðtogablæti Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Nýtt Reykjavíkurmódel í leikskólamálum Andri Reyr Haraldsson,Óskar Hafnfjörð Gunnarsson skrifar
Skoðun Af hverju ætti Gylfi Þór Sigurðsson að fá aftur tækifæri í landsliðinu? Sölvi Breiðfjörð skrifar
Skoðun Ákall til forsætisráðherra - konur í skugga heilbrigðiskerfisins Auður Gestsdóttir skrifar
Skoðun Milljarðar af almannafé í rekstur Fjölskyldu- og húsdýragarðsins Friðjón R. Friðjónsson skrifar