Hagsmunamál okkar allra í stjórnarsáttmálann Trausti Hjálmarsson skrifar 5. desember 2024 10:33 Landbúnaður er undirstöðuatvinnugrein sem gegnir lykilhlutverki í efnahagslegri, félagslegri og umhverfislegri sjálfbærni þjóðarinnar. Hann tryggir fæðuöryggi, byggðafestu og framleiðir vörur sem uppfylla ströngustu gæðakröfur. Í ljósi aukinnar alþjóðlegrar óvissu og krafna um sjálfbærni er brýnt að stjórnvöld setji landbúnað í forgang. Bændasamtök Íslands leggja því áherslu á að málefni landbúnaðarins séu í forgangi í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar enda hagsmunamál okkar allra. Trygg afkoma bænda er forsenda þess að landbúnaður geti blómstrað og gegnt mikilvægu hlutverki sínu. Margir bændur búa við óstöðuga afkomu sem dregur úr hvata til fjárfestingar og nýsköpunar. Nýtum skattkerfið til að örva framleiðslu og fjárfestingar í landbúnaði. Komum á tryggingarkerfi sem dregur úr óvissu og fjárhagslegri áhættu bænda, sérstaklega í ljósi breytilegra markaðsaðstæðna, veðurfars og uppskerubrests. Regluverkið þarf síðan bæði að einfalda og nútímavæða til að auka skilvirkni og draga úr óþarfa skrifræði. Lækka þarf hindranir fyrir heimavinnslu afurða og beinni sölu frá bændum til neytenda til að auka við tekjumöguleikana. Styðjum við nýsköpun og þróun á sviði sjálfbærrar framleiðslu og kynbóta. Til að tryggja framtíð íslensks landbúnaðar þarf að leggja sérstaka áherslu á nýliðun og kynslóðaskipti. Starfandi bændum hefur fækkað á undanförnum árum, og ef ekki verður brugðist við mun sú þróun halda áfram. Stjórnvöld verða að auðvelda nýliðum að hefja búskap og styðja við kynslóðaskipti, t.a.m. með því að fresta eða fella niður niður erfðafjárskatt þegar jarðir eru yfirteknar til áframhaldandi búrekstrar. Auka þarf aðgengi að þolinmóðu fjármagni og veita stuðning við nýliða til að auðvelda upphaf búrekstrar. Samræma þarf byggðastefnu þannig að landbúnaður styðji við byggðafestu í dreifðum byggðum landsins. Mikilvægt er að tryggja að ræktarland sé nýtt til framleiðslu enda er jarðnæði grunnstoð sjálfbærs landbúnaðar. Ógn stafar af uppkaupum spákaupmanna og minnkandi nýtingu jarða til búskapar. Stemma þarf stigu við þeirri þróun með regluverki þannig að seljendur sjái hag sinn í því að selja jarðir sínar til áframhaldandi búrekstrar. Einn liður í því væri að veita skattaívilnanir og undanþágur frá skattlagningu söluhagnaðar í hendi seljenda svo fremiað kaupendur haldi áframbúrekstri á jörðinni. Þá er ekki síður nauðsynlegt að skilgreina og vernda hentugt landbúnaðarland með skipulagsáætlunum. Síðan er það fæðuöryggið sem er ekki aðeins lykilþáttur í daglegri neyslu heldur grundvallaratriði í þjóðaröryggi. Í ljósi áfalla á borð við náttúruhamfarir, Covid-19 og stríðsátök hefur viðkvæmni alþjóðlegra aðfangakeðja berlega komið í ljós. Með vaxandi íbúafjölda og aukinni ferðamennsku á Íslandi er ljóst að innlend matvælaframleiðsla þarf að aukast. Til að mæta þessum áskorunum þarf að bæta sjálfbærni í matvælaframleiðslu með innlendri framleiðslu á áburði og fóðri og styrkja aðfangakeðjur landbúnaðarins með aukinni nýsköpun og tæknivæðingu. Til að mæta aukinni eftirspurn og tryggja fæðuöryggi þá verður einfaldlega að efla innlenda matvælaframleiðslu og til þess þurfum við bændur. Til að tryggja sjálfbærni og jafna samkeppnisstöðu íslenskra landbúnaðarvara við innfluttar er tollvernd nauðsynleg. Án sterkrar tollverndar er hætt við að innfluttar landbúnaðarvörur grafi undan innlendri framleiðslu og þar með fæðuöryggi okkar. Þannig þarf að viðhalda og styrkja tollverndina til að stuðla að sjálfbærri innlendri framleiðslu og þá er ekki síður mikilvægt að tryggja að innfluttar vörur uppfylli sömu kröfur og íslenskar varðandi matvælaöryggi og dýravelferð. Takast þarf á við loftslagsmálin í landbúnaði án þess að draga úr matvælaframleiðslu eða ógna fæðuöryggi. Íslenskir bændur hafa þegar náð eftirtektarverðum árangri í að draga úr losun á hverja framleidda einingu en áfram þarf að vinna að því að samræma loftslagsaðgerðir og matvælaframleiðslu. Mikilvægt er að efla hringrásarhagkerfið í landbúnaði með frekari nýtingu lífrænna ferla og stuðla að aukinni skilvirkni í framleiðslu til að draga úr losun án þess að draga úr framleiðslu. Síðan þarf að styðja við rannsóknir og nýsköpun sem stuðla að enn meiri árangri í loftlagsmálum í landbúnaði. Lykilþáttur í rekstri margra búa er orkan en hækkandi raforkuverð hefur haft veruleg áhrif á afkomu bænda, sérstaklega í greinum þar sem raforka er stór hluti rekstrarkostnaðar, svo sem í ylrækt. Áhrifanna gætir líka hjá neytendum þar sem hækkun framleiðslukostnaðar leiðir til aukins matvælaverðs. Ásókn í raforku hér á landi hefur stóraukist á síðastliðnum árum sem hefur leitt til umtalsverðra verðhækkana á raforku sem sér ekki fyrir endann á. Tryggja þarf aðgengi bænda að raforku á sanngjörnu verði til að viðhalda hagkvæmni í búrekstri og koma þarf á forgangi í raforku fyrir matvælaframleiðslu til að vernda innlendan landbúnað. Þá er ekki síður mikilvægt að styðja við orkusparandi tækni og lausnir til að draga úr kostnaði og hámarka nýtingu raforku í landbúnaði. Styrkur landbúnaðarins er styrkur þjóðarinnar. Landbúnaðurinn gegnir lykilhlutverki í okkar samfélagi og með því að setja landbúnað í forgang í stjórnarsáttmála komandi ríkisstjórnar tryggja stjórnvöld ekki aðeins afkomu bænda heldur einnig fæðuöryggi, byggðafestu og umhverfisvernd – öllum til heilla. Höfundur er formaður Bændasamtaka Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Trausti Hjálmarsson Landbúnaður Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Sjá meira
Landbúnaður er undirstöðuatvinnugrein sem gegnir lykilhlutverki í efnahagslegri, félagslegri og umhverfislegri sjálfbærni þjóðarinnar. Hann tryggir fæðuöryggi, byggðafestu og framleiðir vörur sem uppfylla ströngustu gæðakröfur. Í ljósi aukinnar alþjóðlegrar óvissu og krafna um sjálfbærni er brýnt að stjórnvöld setji landbúnað í forgang. Bændasamtök Íslands leggja því áherslu á að málefni landbúnaðarins séu í forgangi í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar enda hagsmunamál okkar allra. Trygg afkoma bænda er forsenda þess að landbúnaður geti blómstrað og gegnt mikilvægu hlutverki sínu. Margir bændur búa við óstöðuga afkomu sem dregur úr hvata til fjárfestingar og nýsköpunar. Nýtum skattkerfið til að örva framleiðslu og fjárfestingar í landbúnaði. Komum á tryggingarkerfi sem dregur úr óvissu og fjárhagslegri áhættu bænda, sérstaklega í ljósi breytilegra markaðsaðstæðna, veðurfars og uppskerubrests. Regluverkið þarf síðan bæði að einfalda og nútímavæða til að auka skilvirkni og draga úr óþarfa skrifræði. Lækka þarf hindranir fyrir heimavinnslu afurða og beinni sölu frá bændum til neytenda til að auka við tekjumöguleikana. Styðjum við nýsköpun og þróun á sviði sjálfbærrar framleiðslu og kynbóta. Til að tryggja framtíð íslensks landbúnaðar þarf að leggja sérstaka áherslu á nýliðun og kynslóðaskipti. Starfandi bændum hefur fækkað á undanförnum árum, og ef ekki verður brugðist við mun sú þróun halda áfram. Stjórnvöld verða að auðvelda nýliðum að hefja búskap og styðja við kynslóðaskipti, t.a.m. með því að fresta eða fella niður niður erfðafjárskatt þegar jarðir eru yfirteknar til áframhaldandi búrekstrar. Auka þarf aðgengi að þolinmóðu fjármagni og veita stuðning við nýliða til að auðvelda upphaf búrekstrar. Samræma þarf byggðastefnu þannig að landbúnaður styðji við byggðafestu í dreifðum byggðum landsins. Mikilvægt er að tryggja að ræktarland sé nýtt til framleiðslu enda er jarðnæði grunnstoð sjálfbærs landbúnaðar. Ógn stafar af uppkaupum spákaupmanna og minnkandi nýtingu jarða til búskapar. Stemma þarf stigu við þeirri þróun með regluverki þannig að seljendur sjái hag sinn í því að selja jarðir sínar til áframhaldandi búrekstrar. Einn liður í því væri að veita skattaívilnanir og undanþágur frá skattlagningu söluhagnaðar í hendi seljenda svo fremiað kaupendur haldi áframbúrekstri á jörðinni. Þá er ekki síður nauðsynlegt að skilgreina og vernda hentugt landbúnaðarland með skipulagsáætlunum. Síðan er það fæðuöryggið sem er ekki aðeins lykilþáttur í daglegri neyslu heldur grundvallaratriði í þjóðaröryggi. Í ljósi áfalla á borð við náttúruhamfarir, Covid-19 og stríðsátök hefur viðkvæmni alþjóðlegra aðfangakeðja berlega komið í ljós. Með vaxandi íbúafjölda og aukinni ferðamennsku á Íslandi er ljóst að innlend matvælaframleiðsla þarf að aukast. Til að mæta þessum áskorunum þarf að bæta sjálfbærni í matvælaframleiðslu með innlendri framleiðslu á áburði og fóðri og styrkja aðfangakeðjur landbúnaðarins með aukinni nýsköpun og tæknivæðingu. Til að mæta aukinni eftirspurn og tryggja fæðuöryggi þá verður einfaldlega að efla innlenda matvælaframleiðslu og til þess þurfum við bændur. Til að tryggja sjálfbærni og jafna samkeppnisstöðu íslenskra landbúnaðarvara við innfluttar er tollvernd nauðsynleg. Án sterkrar tollverndar er hætt við að innfluttar landbúnaðarvörur grafi undan innlendri framleiðslu og þar með fæðuöryggi okkar. Þannig þarf að viðhalda og styrkja tollverndina til að stuðla að sjálfbærri innlendri framleiðslu og þá er ekki síður mikilvægt að tryggja að innfluttar vörur uppfylli sömu kröfur og íslenskar varðandi matvælaöryggi og dýravelferð. Takast þarf á við loftslagsmálin í landbúnaði án þess að draga úr matvælaframleiðslu eða ógna fæðuöryggi. Íslenskir bændur hafa þegar náð eftirtektarverðum árangri í að draga úr losun á hverja framleidda einingu en áfram þarf að vinna að því að samræma loftslagsaðgerðir og matvælaframleiðslu. Mikilvægt er að efla hringrásarhagkerfið í landbúnaði með frekari nýtingu lífrænna ferla og stuðla að aukinni skilvirkni í framleiðslu til að draga úr losun án þess að draga úr framleiðslu. Síðan þarf að styðja við rannsóknir og nýsköpun sem stuðla að enn meiri árangri í loftlagsmálum í landbúnaði. Lykilþáttur í rekstri margra búa er orkan en hækkandi raforkuverð hefur haft veruleg áhrif á afkomu bænda, sérstaklega í greinum þar sem raforka er stór hluti rekstrarkostnaðar, svo sem í ylrækt. Áhrifanna gætir líka hjá neytendum þar sem hækkun framleiðslukostnaðar leiðir til aukins matvælaverðs. Ásókn í raforku hér á landi hefur stóraukist á síðastliðnum árum sem hefur leitt til umtalsverðra verðhækkana á raforku sem sér ekki fyrir endann á. Tryggja þarf aðgengi bænda að raforku á sanngjörnu verði til að viðhalda hagkvæmni í búrekstri og koma þarf á forgangi í raforku fyrir matvælaframleiðslu til að vernda innlendan landbúnað. Þá er ekki síður mikilvægt að styðja við orkusparandi tækni og lausnir til að draga úr kostnaði og hámarka nýtingu raforku í landbúnaði. Styrkur landbúnaðarins er styrkur þjóðarinnar. Landbúnaðurinn gegnir lykilhlutverki í okkar samfélagi og með því að setja landbúnað í forgang í stjórnarsáttmála komandi ríkisstjórnar tryggja stjórnvöld ekki aðeins afkomu bænda heldur einnig fæðuöryggi, byggðafestu og umhverfisvernd – öllum til heilla. Höfundur er formaður Bændasamtaka Íslands
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun