Greint var frá því í gær að í heildina hafi fimm stjórnmálaflokkar þegið framlög úr ríkissjóði áður en þeir breyttu skráningu sinni í samræmi við lög um starfsemi stjórnmálaflokka. Frá 1. janúar árið 2022 var skráning á stjórnmálasamtakaskrá skilyrði fyrir úthlutun framlaga úr ríkissjóði.
Þann 25. janúar árið 2022, þegar framlögum fyrir það ár var úthlutað, höfðu Sjálfstæðisflokkur, Flokkur fólksins, Vinstri græn, Píratar og Sósíalistaflokkurinn ekki skráð sig sem stjórnmálasamtök. Sjálfstæðisflokkur og Píratar bættu úr skráningunni síðar árið 2022, Sósíalistaflokkurinn í nóvember 2023 og Vinstri græn í september í fyrra. Flokkur fólksins er enn skráður sem félagasamtök.
Telja sig hafa uppfyllt öll skilyrði
Sjálfstæðisflokkurinn sendi frá sér yfirlýsingu í kjölfar fréttaflutnings Vísis af styrkjamálum flokksins árið 2022, þegar flokkurinn fékk greiddar út 167 milljónir króna án þess að vera á stjórnmálasamtakaskrá.
Þar segir að Sjálfstæðisflokkurinn líti svo á að hann hafi uppfyllt skilyrði laga til þess að fá fjárstyrk frá ríkinu þrátt fyrir að hann hafi ekki verið skráður sem stjórnmálasamtök.
Eyðublað um skráningu flokka sem stjórnmálasamtaka hjá ríkisskattstjóra hefði ekki verið tilbúið fyrr en 12. janúar 2022. Ekki hafi verið kveðið á um að skráningin þyrfti að fara fram innan ákveðins tíma.
„Af eðli fjárlaga leiðir að það þurfti að vera innan ársins sem fjárheimildin nær yfir,“ segir í yfirlýsingu Sjálfstæðisflokksins.
Tekið skal fram að lögin sem gerðu skráningu sem stjórnmálasamtök að skilyrði fyrir ríkisstyrk tóku gildi sumarið 2021. Lögunum var breytt til bráðabirgða skömmu síðar þannig að skráningin væri ekki skilyrði fyrir greiðslum fyrir árið 2021. Skráningin var skilyrði fyrir því að flokkar fengju greitt fyrir árið 2022 frá 1. janúar það ár. Greiðsla styrkjanna fyrir árið 2022 fór fram 25. janúar. Kveðið hefur verið á um þá dagsetningu í lögunum frá 2018. Sjálfstæðisflokkurinn var ekki skráður sem stjórnmálasamtök fyrr en 8. apríl árið 2022.
Málið í skoðun
Heimir Már Pétursson fréttamaður ræddi við Daða Má Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra, að loknum ríkisstjórnarfundi í morgun og spurði hann hvort honum þætti eðlilegt að ráðuneyti hans krefðist þess að þeir flokkar sem fengið hafa greitt án réttrar skráningar endurgreiði framlögin.
„Þau mál eru einfaldlega til skoðunar. Það verður að fara í kjölinn á því hvers vegna framkvæmdin var ekki betri en raun bara vitni. Hún hefur verið bætt en við verðum að fara yfir það. Ég get ekki tjáð mig um það fyrr en niðurstaða í því liggur fyrir,“ segir Daði Már.
Ábyrgðin ekki hjá Fjársýslunni
Daði Már segir ljóst að viðvörunarljós hefðu átt að blikka inni í fjármálaráðuneytinu áður en kom til greiðslna til stjórnmálaflokka sem voru ekki réttilega skráðir.
„Þarna hefur verklag brugðist. Það er kannski rétt að taka það fram að sumir fjölmiðlar hafa gagnrýnt Fjársýsluna [ríkisins] í þessum efnum en þetta er ekki á hennar könnu, þetta er á könnu ráðuneytisins. Ég hef látið breyta því verklagi en við verðum að fara yfir það hvar sú ábyrgð liggur. Ráðuneytinu er pólitískt stýrt, þannig að við þurfum að fara yfir það hvar ábyrgðin liggur.“
Ríkissjóður hafi ekki greitt blint út
Hann segir það þó alls ekki hafa verið svo að fjármunir hafi runnið frá ríkissjóði til stjórnmálaflokka án nokkurrar gagnrýni. Ýmsir hlutir hafi verið í himnalagi, yfirferð Ríkisendurskoðunar á ársreikningum og annað slíkt.
Þá segir hann alveg ljóst að flokkarnir sem fengu greitt hafi verið stjórmálaflokkar, þrátt fyrir að hafa ekki verið skráðir á svokallaða stjórnmálasamtakaskrá.
Segjum sem svo að Flokkur fólksins lagi sína skráningu á aðalfundi í febrúar, kemur til greina að endurskoða hvort flokkurinn fái greitt vegna þessa árs?
„Við förum að lögunum og uppfylli sá flokkur, eins og aðrir flokkar, skilyrði laganna, fær hann greitt.“
