Z-kynslóðin fílar ekki stjórnunarstílinn og hættir Rakel Sveinsdóttir skrifar 28. febrúar 2025 07:03 Viðhorf Z-kynslóðarinnar eru svo allt öðruvísi en viðhorf þeirra kynslóða sem eldri eru enda hefur það sýnt sig að sú kynslóð sem er líklegust til að vera ekki virk á vinnustöðum eða hætta, er Z-kynslóðin. En kannski ættu stjórnendur þá að líta í eigin barm? Vísir/Vilhelm Það eru alls konar kenningar um að hin svokallaða Z-kynslóð sé ekkert svo ofboðslega hrifin af því að fara inn á vinnumarkaðinn eða að vinna langa vinnudaga. Og það eru líka alls konar kenningar til um hvers vegna þessi kynslóð virðist oft staldra stutt við á hverjum stað. Andlega uppsögnin (e. quiet quitting) er að minnsta kosti að mælast langmest hjá Z-kynslóðinni. Oft fellur fólk í þá gryfju að beina sjónunum að fólkinu í Z-kynslóðinni til að leita skýringa á því hvers vegna þetta uppsagnarmynstur er svona áberandi hjá unga fólkinu. Í stað þess að líta í eigin barm. Því já: Ein kenningin sem þarf að teljast svolítið líkleg er að unga fólkið er einfaldlega ekki að fíla það hvernig fyrirtæki og vinnustaðir eru reknir. Ekki að fíla: Stjórnarhættina. Yfirmennina. Stjórnunarstílinn. Skýringin er ekki sú að unga fólkið telji sig vita betur eða hafi krufið málin til mergjar. Heldur einfaldlega það að unga fólkið kann betur að skilgreina hvernig þeim líður miðað við margar eldri kynslóðir. Greinahöfundur Fastcompany vill meina að til að halda í unga fólkið, þurfi stjórnendur fyrst og fremst að leggja áherslu á atriði eins og: Að vera góð manneskja Að vera réttlát manneskja Að gefa þeim virka og stöðuga endurgjöf; vera skýr með hvaða væntingar eru til starfsmannsins og upplýsa um allar ákvarðanir á þann háttinn að ákvarðanatakan sjálf er gagnsæ. Margt í þessu er þó ekkert nýtt af nálinni. Í mörg ár, reyndar áratugi, hefur til dæmis verið á það lögð áhersla að stjórnendur þurfi að þjálfa sig í og vera góðir í virkri hlustun. Sem er allt annað en almennt gildir, því algengt er að fólk telji sig vera að hlusta en sé í rauninni að hugsa um sitt eigið svar eða samtal á meðan. Síðustu misseri hefur líka nokkuð verið talað um að vellíðan á vinnustað þýði að starfsfólk þurfi að upplifa sálfræðilegt öryggi á vinnustaðnum. En hvernig á Z-kynslóðinni að takast það ef þau upplifa yfirmanninn ekki næs? Sem betur fer eru ýmsir vinnustaðir að gera hlutina rétta: Því þangað þyrpist einfaldlega unga fólkið og eftirspurnin eftir störfum þar jafnvel meiri en framboðið. Ýmislegt er sagt einkenna þessa vinnustaði. Meðal annars það að meira er lagt upp úr teymisvinnu en árangursmarkmið hvers og eins. Eða að frammistöðusamtöl og endurgjöf séu samtöl yfirmanns við starfsmann á hlutlausum og afslöppuðum stað. Til dæmis tengt áhugamálinu eða inni á kaffistofu. Þar sem enginn þarf að fara í vörn: Og starfsmaðurinn á jafnvel auðveldara með að opna sig og spyrja yfirmanninn spurninga. Í ljósi þess að Z-kynslóðin er fædd á tímabilinu 1995-2012 má alla vega vera ljóst að það verður nokkuð spennandi að fylgjast með þróun mála á komandi árum. Því sífellt bætist í þann hóp á vinnumarkaði sem telst til Z-kynslóðarinnar, á meðan fækkar í Baby boomers hópnum. Kynslóðirnar fjórar sem nú eru á vinnumarkaði miðast við eftirfarandi fæðingatímabil: Baby Boomers er fólk sem fætt er á tímabilinu 1946 til 1964. Kynslóð X er fólk fætt tímabilið 1965-1979. Aldamótakynslóðin er fædd 1980 til ársins 1994. Z kynslóðin er fólk sem fætt er 1995-2012. Vinnumarkaður Stjórnun Mannauðsmál Tengdar fréttir Elsti hópurinn drekkur oftast og unga fólkið staldrar stutt við í vinnu Uppgangskynslóðin, eða „baby boomers“ kynslóðin drekkur oftast áfengi þegar fjórar kynslóðir eru bornar saman. Unga fólkið í Z-kynslóðinni staldrar stutt við á vinnustöðum. 13. desember 2023 07:02 Z kynslóðin byrjuð að breyta öllu: Sleppa háskólanámi og eru meðvituð um úreldingu starfa Z kynslóðin er kynslóðin sem sögð er vera sú sem mun breyta öllu. Þetta er unga fólki sem er fætt á tímabilinu 1995-2012, þekkir ekkert annað en internetið og samfélagsmiðla og sér til dæmis ekki fyrir sér hvernig háskólanám í dag á að nýtast þeim á vinnumarkaði næstu áratugi. 13. september 2023 07:05 Úrelt kerfi: „Jafnvel vitað fyrirfram að ráðningin verði kærð“ „Ég endaði mitt erindi á því að leggja þetta fram að gamni sem sparnaðartillögu fyrir nýja ríkisstjórn,“ segir Thelma Kristín Kvaran ráðgjafi hjá Intellecta og brosir. 6. febrúar 2025 07:03 Geðheilsa starfsfólks: Vinnustaðir að greiða fyrir margvíslega sérfræðiþjónustu fyrir starfsfólk „Það hefur orðið gríðarlegur munur á viðhorfi vinnustaða til mikilvægi góðrar andlegrar heilsu starfsfólks frá því við fórum af stað,“ segir Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir stofnandi og framkvæmdastjóri Kara Connect, en fyrirtækið var stofnað árið 2015. 17. janúar 2024 07:01 Starfsfólk upplifir yfirmenn sína allt öðruvísi en þeir sjálfir Þegar það kemur að nútímastjórnun er allt sem tengist jákvæðri endurgjöf, hvatningu, hrós og innblástur mikilvægt stjórntæki fyrir yfirmenn. Sem samkvæmt rannsókn Harvard Business Review telja sig einmitt mjög góða í þessu. 19. júlí 2023 07:00 Mest lesið „Við sem neytendur eigum ekki að sætta okkur við þetta“ Viðskipti innlent Z-kynslóðin fílar ekki stjórnunarstílinn og hættir Atvinnulíf Skella sér í sósur og ís fyrir fjóra milljarða Viðskipti innlent Virða niðurstöðu Íslandsbanka Viðskipti innlent Rukka í „rennuna“ á flugvellinum Neytendur Forstjóri ÁTVR lætur af störfum Viðskipti innlent Mátti greiða himinháan reikning korter í þrot eftir allt saman Viðskipti innlent Íslandsbanki afþakkar boð Arion um samrunaviðræður Viðskipti innlent Björn hvergi af baki dottinn í milljarðadeilu Viðskipti innlent „Að stjórn skelli skuldinni á tæknistarfsmann er einfaldlega ekki í boði“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Z-kynslóðin fílar ekki stjórnunarstílinn og hættir „Að stjórn skelli skuldinni á tæknistarfsmann er einfaldlega ekki í boði“ Mögulega búið að hakka sig inn á Teams samskiptin þín og fleira 30 ár í Frakklandi: „Á Íslandi virðist fólk keyra sig mjög mikið út“ Questhjónin: „Sterkbyggðustu húsin voru barirnir og vændishúsin“ Svo fölsk að móðir hennar leitaði ráða hjá kórstjóranum Gervigreindin: Píparinn öruggur en læknirinn ekki? Fleiri hlutastörf: „Viltu vera memm?“ Fleiri hlutastörf: Ríkið greiðir nú þegar 75% launa sem mótframlag Breytingar í framkvæmdastjórateymum oft nauðsynlegar Sjúkur í Downton Abbey og með unglingastæla á kvöldin Selfossvinir og afar sem velta milljörðum Hættu í megrun: „Það varð eiginlega allt vitlaust“ Að hringja sig inn veik á mánudögum Fermingarmyndin ekki til útflutnings Rauðu flöggin: Þú vilt ekki vinna fyrir svona stjórnanda Úrelt kerfi: „Jafnvel vitað fyrirfram að ráðningin verði kærð“ „Þau samtöl eru oft mjög erfið og jafnvel særandi fyrir umsækjanda“ „Í eitt skipti hringdum við í fréttaskot DV því fyrir það fengum við pening!“ Prakkarastrik loks opinberað: „Það leiðréttist hér með!“ „Alltaf hægt að sjá tækifæri og fleira gott í stöðunni“ „Að fyrirtæki líti inn á við áður en kolefnisjöfnun er keypt“ Það sem fáir fíla: Að þú setjir þig á of háan hest „Fullt af íslenskum fyrirtækjum í miklum vandræðum með þetta“ Forstjórinn sem saumar þjóðbúninginn öll mánudagskvöld Andlega uppsögnin: „Þetta er ekki sonur minn sko…“ „Eins og stundum vanti hvatann hjá stofnunum til þess að vilja hagræða“ „Svarið er einfaldlega: Svona höfum við alltaf gert þetta“ „Oft velt því fyrir mér: Hvenær munu þessar sögusagnir hætta?“ Sögurnar í fyrra: Því lífið er svo miklu meira en bara vinnan Sjá meira
Og það eru líka alls konar kenningar til um hvers vegna þessi kynslóð virðist oft staldra stutt við á hverjum stað. Andlega uppsögnin (e. quiet quitting) er að minnsta kosti að mælast langmest hjá Z-kynslóðinni. Oft fellur fólk í þá gryfju að beina sjónunum að fólkinu í Z-kynslóðinni til að leita skýringa á því hvers vegna þetta uppsagnarmynstur er svona áberandi hjá unga fólkinu. Í stað þess að líta í eigin barm. Því já: Ein kenningin sem þarf að teljast svolítið líkleg er að unga fólkið er einfaldlega ekki að fíla það hvernig fyrirtæki og vinnustaðir eru reknir. Ekki að fíla: Stjórnarhættina. Yfirmennina. Stjórnunarstílinn. Skýringin er ekki sú að unga fólkið telji sig vita betur eða hafi krufið málin til mergjar. Heldur einfaldlega það að unga fólkið kann betur að skilgreina hvernig þeim líður miðað við margar eldri kynslóðir. Greinahöfundur Fastcompany vill meina að til að halda í unga fólkið, þurfi stjórnendur fyrst og fremst að leggja áherslu á atriði eins og: Að vera góð manneskja Að vera réttlát manneskja Að gefa þeim virka og stöðuga endurgjöf; vera skýr með hvaða væntingar eru til starfsmannsins og upplýsa um allar ákvarðanir á þann háttinn að ákvarðanatakan sjálf er gagnsæ. Margt í þessu er þó ekkert nýtt af nálinni. Í mörg ár, reyndar áratugi, hefur til dæmis verið á það lögð áhersla að stjórnendur þurfi að þjálfa sig í og vera góðir í virkri hlustun. Sem er allt annað en almennt gildir, því algengt er að fólk telji sig vera að hlusta en sé í rauninni að hugsa um sitt eigið svar eða samtal á meðan. Síðustu misseri hefur líka nokkuð verið talað um að vellíðan á vinnustað þýði að starfsfólk þurfi að upplifa sálfræðilegt öryggi á vinnustaðnum. En hvernig á Z-kynslóðinni að takast það ef þau upplifa yfirmanninn ekki næs? Sem betur fer eru ýmsir vinnustaðir að gera hlutina rétta: Því þangað þyrpist einfaldlega unga fólkið og eftirspurnin eftir störfum þar jafnvel meiri en framboðið. Ýmislegt er sagt einkenna þessa vinnustaði. Meðal annars það að meira er lagt upp úr teymisvinnu en árangursmarkmið hvers og eins. Eða að frammistöðusamtöl og endurgjöf séu samtöl yfirmanns við starfsmann á hlutlausum og afslöppuðum stað. Til dæmis tengt áhugamálinu eða inni á kaffistofu. Þar sem enginn þarf að fara í vörn: Og starfsmaðurinn á jafnvel auðveldara með að opna sig og spyrja yfirmanninn spurninga. Í ljósi þess að Z-kynslóðin er fædd á tímabilinu 1995-2012 má alla vega vera ljóst að það verður nokkuð spennandi að fylgjast með þróun mála á komandi árum. Því sífellt bætist í þann hóp á vinnumarkaði sem telst til Z-kynslóðarinnar, á meðan fækkar í Baby boomers hópnum. Kynslóðirnar fjórar sem nú eru á vinnumarkaði miðast við eftirfarandi fæðingatímabil: Baby Boomers er fólk sem fætt er á tímabilinu 1946 til 1964. Kynslóð X er fólk fætt tímabilið 1965-1979. Aldamótakynslóðin er fædd 1980 til ársins 1994. Z kynslóðin er fólk sem fætt er 1995-2012.
Vinnumarkaður Stjórnun Mannauðsmál Tengdar fréttir Elsti hópurinn drekkur oftast og unga fólkið staldrar stutt við í vinnu Uppgangskynslóðin, eða „baby boomers“ kynslóðin drekkur oftast áfengi þegar fjórar kynslóðir eru bornar saman. Unga fólkið í Z-kynslóðinni staldrar stutt við á vinnustöðum. 13. desember 2023 07:02 Z kynslóðin byrjuð að breyta öllu: Sleppa háskólanámi og eru meðvituð um úreldingu starfa Z kynslóðin er kynslóðin sem sögð er vera sú sem mun breyta öllu. Þetta er unga fólki sem er fætt á tímabilinu 1995-2012, þekkir ekkert annað en internetið og samfélagsmiðla og sér til dæmis ekki fyrir sér hvernig háskólanám í dag á að nýtast þeim á vinnumarkaði næstu áratugi. 13. september 2023 07:05 Úrelt kerfi: „Jafnvel vitað fyrirfram að ráðningin verði kærð“ „Ég endaði mitt erindi á því að leggja þetta fram að gamni sem sparnaðartillögu fyrir nýja ríkisstjórn,“ segir Thelma Kristín Kvaran ráðgjafi hjá Intellecta og brosir. 6. febrúar 2025 07:03 Geðheilsa starfsfólks: Vinnustaðir að greiða fyrir margvíslega sérfræðiþjónustu fyrir starfsfólk „Það hefur orðið gríðarlegur munur á viðhorfi vinnustaða til mikilvægi góðrar andlegrar heilsu starfsfólks frá því við fórum af stað,“ segir Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir stofnandi og framkvæmdastjóri Kara Connect, en fyrirtækið var stofnað árið 2015. 17. janúar 2024 07:01 Starfsfólk upplifir yfirmenn sína allt öðruvísi en þeir sjálfir Þegar það kemur að nútímastjórnun er allt sem tengist jákvæðri endurgjöf, hvatningu, hrós og innblástur mikilvægt stjórntæki fyrir yfirmenn. Sem samkvæmt rannsókn Harvard Business Review telja sig einmitt mjög góða í þessu. 19. júlí 2023 07:00 Mest lesið „Við sem neytendur eigum ekki að sætta okkur við þetta“ Viðskipti innlent Z-kynslóðin fílar ekki stjórnunarstílinn og hættir Atvinnulíf Skella sér í sósur og ís fyrir fjóra milljarða Viðskipti innlent Virða niðurstöðu Íslandsbanka Viðskipti innlent Rukka í „rennuna“ á flugvellinum Neytendur Forstjóri ÁTVR lætur af störfum Viðskipti innlent Mátti greiða himinháan reikning korter í þrot eftir allt saman Viðskipti innlent Íslandsbanki afþakkar boð Arion um samrunaviðræður Viðskipti innlent Björn hvergi af baki dottinn í milljarðadeilu Viðskipti innlent „Að stjórn skelli skuldinni á tæknistarfsmann er einfaldlega ekki í boði“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Z-kynslóðin fílar ekki stjórnunarstílinn og hættir „Að stjórn skelli skuldinni á tæknistarfsmann er einfaldlega ekki í boði“ Mögulega búið að hakka sig inn á Teams samskiptin þín og fleira 30 ár í Frakklandi: „Á Íslandi virðist fólk keyra sig mjög mikið út“ Questhjónin: „Sterkbyggðustu húsin voru barirnir og vændishúsin“ Svo fölsk að móðir hennar leitaði ráða hjá kórstjóranum Gervigreindin: Píparinn öruggur en læknirinn ekki? Fleiri hlutastörf: „Viltu vera memm?“ Fleiri hlutastörf: Ríkið greiðir nú þegar 75% launa sem mótframlag Breytingar í framkvæmdastjórateymum oft nauðsynlegar Sjúkur í Downton Abbey og með unglingastæla á kvöldin Selfossvinir og afar sem velta milljörðum Hættu í megrun: „Það varð eiginlega allt vitlaust“ Að hringja sig inn veik á mánudögum Fermingarmyndin ekki til útflutnings Rauðu flöggin: Þú vilt ekki vinna fyrir svona stjórnanda Úrelt kerfi: „Jafnvel vitað fyrirfram að ráðningin verði kærð“ „Þau samtöl eru oft mjög erfið og jafnvel særandi fyrir umsækjanda“ „Í eitt skipti hringdum við í fréttaskot DV því fyrir það fengum við pening!“ Prakkarastrik loks opinberað: „Það leiðréttist hér með!“ „Alltaf hægt að sjá tækifæri og fleira gott í stöðunni“ „Að fyrirtæki líti inn á við áður en kolefnisjöfnun er keypt“ Það sem fáir fíla: Að þú setjir þig á of háan hest „Fullt af íslenskum fyrirtækjum í miklum vandræðum með þetta“ Forstjórinn sem saumar þjóðbúninginn öll mánudagskvöld Andlega uppsögnin: „Þetta er ekki sonur minn sko…“ „Eins og stundum vanti hvatann hjá stofnunum til þess að vilja hagræða“ „Svarið er einfaldlega: Svona höfum við alltaf gert þetta“ „Oft velt því fyrir mér: Hvenær munu þessar sögusagnir hætta?“ Sögurnar í fyrra: Því lífið er svo miklu meira en bara vinnan Sjá meira
Elsti hópurinn drekkur oftast og unga fólkið staldrar stutt við í vinnu Uppgangskynslóðin, eða „baby boomers“ kynslóðin drekkur oftast áfengi þegar fjórar kynslóðir eru bornar saman. Unga fólkið í Z-kynslóðinni staldrar stutt við á vinnustöðum. 13. desember 2023 07:02
Z kynslóðin byrjuð að breyta öllu: Sleppa háskólanámi og eru meðvituð um úreldingu starfa Z kynslóðin er kynslóðin sem sögð er vera sú sem mun breyta öllu. Þetta er unga fólki sem er fætt á tímabilinu 1995-2012, þekkir ekkert annað en internetið og samfélagsmiðla og sér til dæmis ekki fyrir sér hvernig háskólanám í dag á að nýtast þeim á vinnumarkaði næstu áratugi. 13. september 2023 07:05
Úrelt kerfi: „Jafnvel vitað fyrirfram að ráðningin verði kærð“ „Ég endaði mitt erindi á því að leggja þetta fram að gamni sem sparnaðartillögu fyrir nýja ríkisstjórn,“ segir Thelma Kristín Kvaran ráðgjafi hjá Intellecta og brosir. 6. febrúar 2025 07:03
Geðheilsa starfsfólks: Vinnustaðir að greiða fyrir margvíslega sérfræðiþjónustu fyrir starfsfólk „Það hefur orðið gríðarlegur munur á viðhorfi vinnustaða til mikilvægi góðrar andlegrar heilsu starfsfólks frá því við fórum af stað,“ segir Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir stofnandi og framkvæmdastjóri Kara Connect, en fyrirtækið var stofnað árið 2015. 17. janúar 2024 07:01
Starfsfólk upplifir yfirmenn sína allt öðruvísi en þeir sjálfir Þegar það kemur að nútímastjórnun er allt sem tengist jákvæðri endurgjöf, hvatningu, hrós og innblástur mikilvægt stjórntæki fyrir yfirmenn. Sem samkvæmt rannsókn Harvard Business Review telja sig einmitt mjög góða í þessu. 19. júlí 2023 07:00