Umfangsmesta fölnun kóralrifja sem sögur fara af Kjartan Kjartansson skrifar 23. apríl 2025 11:30 Kafari kannar ástand kórala við Félagseyjar í Kyrrahafi. Kóralar búa í samlífi við þörunga. Þegar sjór er óvenjuheitur byrja þörungarnir að gefa frá sér eiturefni og kóralarnir varpa þeim frá sér. Þá fölna kórallarnir og drepast á endanum ef sjórinn kólnar ekki. Vísir/Getty Langflest kóralrif jarðar verða nú fyrir skaðlegri fölnun vegna hitabylgju í höfunum. Fölnunaratburðurinn er sá umfangsmesti í mælingasögunni en ekki sér enn fyrir endann á honum. Kóralar eru viðkvæmir fyrir sveiflum í sjávarhita. Við langvarandi hitaálag losa þeir sig við þörunga sem lifa í sambýli við þá og fölna. Án þörunganna drepast kórallarnir á endanum. Kóralrif eru mikilvæg vistkerfum í hafinu og áætlað er að um fjórðungur sjávarlífvera lifi í eða við þau. Fölnunaratburðurinn sem er nú í gangi hófst árið 2023 þegar veðurfyrirbrigðið El niño magnaði upp þá hlýnun sem á sér stað vegna losunar manna á gróðurhúsalofttegundum. Þetta er fjórði hnattræni fölnunaratburðurinn frá 1998. Fölnunaratburðir teljast hnattrænir þegar þeir ná til allra þriggja djúpsjávarflæma jarðar: Atlantshafs, Kyrrahafs og Indlandshafs á einu ári. Nú segir alþjóðleg stofnun sem fylgist með með kóralrifjum heimsins að 84 prósent þeirra hafi orðið fyrir skaðlegri fölnun í atburðinum. Hann sé þannig sá svæsnasti sem sögur fara af, verri en sá sem geisaði frá 2014 til 2017 þegar tveir þriðju hlutar kóralrifja heims fölnuðu. Alls óvíst er hvenær, og jafnvel hvort, núverandi atburði sloti. Mark Eakin, framkvæmdastjóri Alþjóðlega kóralrifjafélags og fyrrverandi yfirmaður kóralrannsókna hjá Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna, segir mögulegt að hitaálag sem valdi hnattrænni fölnun gangi aldrei til baka. „Við horfum upp á eitthvað sem er að breyta algerlega ásýnd plánetunnar okkar og getu hafanna okkar til þess að halda uppi lífi og lífsviðurværi,“ segir Eakin við AP-fréttastofuna. Varðveita kórala ef hægt verður að rækta þá aftur síðar Eina leiðin til þess að stöðva fölnun og dauða kóralrifja er að koma böndum á hnattræna hlýnun með því að hætta bruna á jarðefnaeldsneyti og annari losun á gróðurhúsalofttegundum. Höf jarðar hafa tekið við um níutíu prósentum þeirrar umframhlýnunar sem menn hafa valdið með því að auka gróðurhúsaáhrifin við yfirborð jarðar. Sums staðar eru vísindamenn byrjaðir að grípa til ráðstafana til þess að varðveita kórala þannig að möguleg verði hægt að rækta þá upp aftur þegar og ef mönnum tekst að stöðva hlýnunina. Þannig hefur hollensk rannsóknarstofa safnað brotum úr kórölum utan við Seychelles-eyjar í Indlandshafi til þess að rækta þá í dýragarði til varðveislu. Horfurnar á því að hlýnunin verði stöðvuð í bráð virðast þó slæmar. Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna birti gögn í síðustu viku sem benda til þess að styrkur gróðurhúsalofttegundarinnar koltvísýrings í lofthjúpi jarðar hafi aldrei aukist meira en í fyrra. Árið 2024 var jafnframt hlýjasta árið í mælingarsögunni. Loftslagsmál Hafið Jarðefnaeldsneyti Tengdar fréttir Kóralrifið í blóma eftir mikla fölnun Vísindamenn sem fylgjast með Kólalrifinu mikla undan ströndum Ástralíu fagna nú að það stendur í blóma eftir ítrekuð fölnunartímabil sem ógnuðu lífi stórs hluta þess. Hrygningartímabil hófst í gærkvöldi sem gæti staðið í tvo til þrjá daga. 24. nóvember 2021 15:00 Telja Kóralrifið mikla geta lifað af hlýnun innan við 1,5 gráður Ástralskir vísindamenn telja að samsetning Kóralrifsins mikla undan ströndum Ástralíu muni breytast ef hnattrænni hlýnun verður haldið innan við 1,5°C en að það gæti lifað af. Verði hlýnunin meiri séu dagar þess og annarra kóralrifja á jörðinni taldir. 5. nóvember 2021 10:02 Mest lesið Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Erlent Hamas liðar vilja ekki afvopnast Erlent Fleiri fréttir „Það vill enginn spila eftir reglum sem eru samdar annars staðar“ Rekja andlát dóttur að hluta til samsæriskenninga móður Fyrsta konan sem verður erkibiskupinn af Kantaraborg Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Einn hinna látnu skotinn af lögreglu og annar særður Finna mikla nálykt frá rústunum Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Hamas liðar vilja ekki afvopnast Flugvellinum í München lokað vegna drónaumferðar Nafngreina árásarmanninn í Manchester Segist eiga í vopnuðum átökum við eiturlyfjasmyglara Árásin í Manchester skilgreind sem hryðjuverk Leiðtogafundur í Danmörku: „Rússar munu ekki stoppa fyrr en tilneyddir“ Tveir látnir og þrír alvarlega særðir eftir árás í Manchester Afganir fagna því að vera aftur komnir í samband við umheiminn Thunberg meðal 500 handtekinna aðgerðasinna Demókrötum kennt um og uppsögnum hótað Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Jane Goodall látin Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Brýnt að koma rafmagni aftur á kjarnorkuverið „Dimmur dagur“ í sögu Slóvakíu Völdu tveggja ára stúlku sem nýja jómfrúargyðju Höfuðpaur tælingarhóps dæmdur í þrjátíu og fimm ára fangelsi Chunk er loksins „feitasti“ björninn Átján tegundir af sólarvörn teknar úr sölu í Ástralíu Dómari skikkar lækna til að vanda skriftina Tæplega hundrað nemenda saknað Sjá meira
Kóralar eru viðkvæmir fyrir sveiflum í sjávarhita. Við langvarandi hitaálag losa þeir sig við þörunga sem lifa í sambýli við þá og fölna. Án þörunganna drepast kórallarnir á endanum. Kóralrif eru mikilvæg vistkerfum í hafinu og áætlað er að um fjórðungur sjávarlífvera lifi í eða við þau. Fölnunaratburðurinn sem er nú í gangi hófst árið 2023 þegar veðurfyrirbrigðið El niño magnaði upp þá hlýnun sem á sér stað vegna losunar manna á gróðurhúsalofttegundum. Þetta er fjórði hnattræni fölnunaratburðurinn frá 1998. Fölnunaratburðir teljast hnattrænir þegar þeir ná til allra þriggja djúpsjávarflæma jarðar: Atlantshafs, Kyrrahafs og Indlandshafs á einu ári. Nú segir alþjóðleg stofnun sem fylgist með með kóralrifjum heimsins að 84 prósent þeirra hafi orðið fyrir skaðlegri fölnun í atburðinum. Hann sé þannig sá svæsnasti sem sögur fara af, verri en sá sem geisaði frá 2014 til 2017 þegar tveir þriðju hlutar kóralrifja heims fölnuðu. Alls óvíst er hvenær, og jafnvel hvort, núverandi atburði sloti. Mark Eakin, framkvæmdastjóri Alþjóðlega kóralrifjafélags og fyrrverandi yfirmaður kóralrannsókna hjá Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna, segir mögulegt að hitaálag sem valdi hnattrænni fölnun gangi aldrei til baka. „Við horfum upp á eitthvað sem er að breyta algerlega ásýnd plánetunnar okkar og getu hafanna okkar til þess að halda uppi lífi og lífsviðurværi,“ segir Eakin við AP-fréttastofuna. Varðveita kórala ef hægt verður að rækta þá aftur síðar Eina leiðin til þess að stöðva fölnun og dauða kóralrifja er að koma böndum á hnattræna hlýnun með því að hætta bruna á jarðefnaeldsneyti og annari losun á gróðurhúsalofttegundum. Höf jarðar hafa tekið við um níutíu prósentum þeirrar umframhlýnunar sem menn hafa valdið með því að auka gróðurhúsaáhrifin við yfirborð jarðar. Sums staðar eru vísindamenn byrjaðir að grípa til ráðstafana til þess að varðveita kórala þannig að möguleg verði hægt að rækta þá upp aftur þegar og ef mönnum tekst að stöðva hlýnunina. Þannig hefur hollensk rannsóknarstofa safnað brotum úr kórölum utan við Seychelles-eyjar í Indlandshafi til þess að rækta þá í dýragarði til varðveislu. Horfurnar á því að hlýnunin verði stöðvuð í bráð virðast þó slæmar. Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna birti gögn í síðustu viku sem benda til þess að styrkur gróðurhúsalofttegundarinnar koltvísýrings í lofthjúpi jarðar hafi aldrei aukist meira en í fyrra. Árið 2024 var jafnframt hlýjasta árið í mælingarsögunni.
Loftslagsmál Hafið Jarðefnaeldsneyti Tengdar fréttir Kóralrifið í blóma eftir mikla fölnun Vísindamenn sem fylgjast með Kólalrifinu mikla undan ströndum Ástralíu fagna nú að það stendur í blóma eftir ítrekuð fölnunartímabil sem ógnuðu lífi stórs hluta þess. Hrygningartímabil hófst í gærkvöldi sem gæti staðið í tvo til þrjá daga. 24. nóvember 2021 15:00 Telja Kóralrifið mikla geta lifað af hlýnun innan við 1,5 gráður Ástralskir vísindamenn telja að samsetning Kóralrifsins mikla undan ströndum Ástralíu muni breytast ef hnattrænni hlýnun verður haldið innan við 1,5°C en að það gæti lifað af. Verði hlýnunin meiri séu dagar þess og annarra kóralrifja á jörðinni taldir. 5. nóvember 2021 10:02 Mest lesið Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Erlent Hamas liðar vilja ekki afvopnast Erlent Fleiri fréttir „Það vill enginn spila eftir reglum sem eru samdar annars staðar“ Rekja andlát dóttur að hluta til samsæriskenninga móður Fyrsta konan sem verður erkibiskupinn af Kantaraborg Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Einn hinna látnu skotinn af lögreglu og annar særður Finna mikla nálykt frá rústunum Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Segist breyttur maður og biðlar til dómarans Hamas liðar vilja ekki afvopnast Flugvellinum í München lokað vegna drónaumferðar Nafngreina árásarmanninn í Manchester Segist eiga í vopnuðum átökum við eiturlyfjasmyglara Árásin í Manchester skilgreind sem hryðjuverk Leiðtogafundur í Danmörku: „Rússar munu ekki stoppa fyrr en tilneyddir“ Tveir látnir og þrír alvarlega særðir eftir árás í Manchester Afganir fagna því að vera aftur komnir í samband við umheiminn Thunberg meðal 500 handtekinna aðgerðasinna Demókrötum kennt um og uppsögnum hótað Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Jane Goodall látin Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Brýnt að koma rafmagni aftur á kjarnorkuverið „Dimmur dagur“ í sögu Slóvakíu Völdu tveggja ára stúlku sem nýja jómfrúargyðju Höfuðpaur tælingarhóps dæmdur í þrjátíu og fimm ára fangelsi Chunk er loksins „feitasti“ björninn Átján tegundir af sólarvörn teknar úr sölu í Ástralíu Dómari skikkar lækna til að vanda skriftina Tæplega hundrað nemenda saknað Sjá meira
Kóralrifið í blóma eftir mikla fölnun Vísindamenn sem fylgjast með Kólalrifinu mikla undan ströndum Ástralíu fagna nú að það stendur í blóma eftir ítrekuð fölnunartímabil sem ógnuðu lífi stórs hluta þess. Hrygningartímabil hófst í gærkvöldi sem gæti staðið í tvo til þrjá daga. 24. nóvember 2021 15:00
Telja Kóralrifið mikla geta lifað af hlýnun innan við 1,5 gráður Ástralskir vísindamenn telja að samsetning Kóralrifsins mikla undan ströndum Ástralíu muni breytast ef hnattrænni hlýnun verður haldið innan við 1,5°C en að það gæti lifað af. Verði hlýnunin meiri séu dagar þess og annarra kóralrifja á jörðinni taldir. 5. nóvember 2021 10:02