Reyndi til hins síðasta að koma skikki á fjármál Vatíkansins Samúel Karl Ólason skrifar 8. maí 2025 06:02 Frans páfi á ferð um Péturstorg, skömmu áður en hann lést í apríl. AP/Andrew Medichini Nánast fram á sitt síðasta reyndi Frans páfi að koma skikki á fjármál hins vellauðuga smáríkis, Vatíkansins. Þrátt fyrir miklar tilraunir í rúman áratug átti páfinn ekki erindi sem erfiði. Rekstrarhalli Páfagarðs þrefaldaðist í valdatíð Frans og stendur eftirlaunasjóður smáríkisins frammi fyrir allt að tveggja milljarða evra skuldbindingum sem óvíst er hvort hægt sé að greiða. Mestar tekjur Vatíkansins koma frá þeim sjö milljónum ferðamanna sem heimsækja smáríkið á ári hverju en þær eiga að duga til að fjármagna sendiráð Páfagarðs um heiminn allan og svissnesku verðina, fámennasta her heimsins, sem hafa varið Vatíkanið um aldirnar. Þann 11. febrúar skrifaði Frans, samkvæmt frétt Wall Street Journal, undir tilskipun um að reyna ætti að auka framlög kaþólikka um heiminn allan í sjóði Vatíkansins. Var það eftir samræður hans og ráðgjafa hans sem stóðu yfir í meira en mánuð. Hann lést svo í síðasta mánuði. Samkvæmt WSJ kom sú mótspyrna sem Frans mætti af hálfu skriffinnsku Vatíkansins þegar hann tók við embætti páfanum á óvart. Frans réði endurskoðanda til að fara betur yfir fjármál kirkjunnar en það gekk ekki áfallalaust fyrir sig. Prestar og biskupar færðu fjármuni á reikning undir nafni kardinála, sem endurskoðandinn hafði ekki aðgang að, og fóru að safna reiðufé í auknu mæli. Endurskoðandinn rakst einnig á vegg þegar hann uppgötvaði að nunnur héldu bókhald á blaði og notuðust ekki við tölvur. Á einum tímapunkti var brotist inn í tölvu hans, þar sem átt var við gögn. Alls staðar í kerfinu mætti Frans mótspyrnu, þar sem prestar og aðrir neituðu að fylgja nýjum reglum hans um bókhald og útgjöld og reyndu ítrekað að fela fjármuni. Eftirlaunasjóðurinn stækkaði samhliða þessu og þetta vandamál mun nú falla í skaut nýs páfa, sem valinn verður á næstu dögum. Blaðamenn WSJ vildu vita meira um budduna í Vatíkaninu og ræddu við fjölda heimildarmanna innan Páfagarðs og utan. Margir vildu ræða við blaðamenn undir nafnleynd og jafnvel á leynilegum stöðum og vísuðu þeir til tortryggni innan Vatíkansins vegna fjárhagsástandsins. Einn háttsettur embættismaður neitaði alfarið að tala fyrr en hann var fullviss um að blaðamaður væri ekki að taka samtalið upp. Vísaði hann til atviks þar sem kardináli, sem stóð frammi fyrir réttarhöldum vegna fjárdráttar, tók sjálfan páfann upp á laun. Vellauðug þversögn Eignir Vatíkansins eru gífurlega verðmætar en þangað hafa fjölmargir einstakir og verðmæt listaverk, bækur og aðrir munir safnast í gegnum aldirnar. Veggir safna Páfagarðs eru þaktir málverkum og listaverkum eftir menn eins Michelangelo, Caravaggio og Leonardo. Ekki kemur til greina að selja þessa muni en viðhald þeirra er dýrt og það sama má segja um það að tryggja öll þessi listaverk. Eins og fram kemur í grein WSJ felst í því ákveðin þversögn. Vatíkanið er í senn vellauðugt smáríki, sem á í fjárhagserfiðleikum. Erfiðar ákvarðanir sem voru ekki teknar Áður en Frans varð páfi árið 2013 hafði Vatíkanið gengið gegnum ýmis hneykslismál en ríkið hafði á sér orðspor um varhugaverða fjármálastjórnun. Tilraunir Jóhannes Páls páfa til að taka á fjárþvætti í Vatíkaninu skiluðu ekki nægum árangri og skömmu áður en hann sagði af sér lokaði seðlabanki Ítalíu á greiðslur til Vatíkansins. Frans var í kjölfarið valinn af kardinálum kaþólsku kirkjunnar að hluta til með það verkefni í huga að koma skikki á fjármál Páfagarðs. Þá var hætta á því að banka Vatíkansins yrði refsað fyrir að breyta ekki reglum sínum með fjárþvætti í huga. Með þetta vandamál í huga stofnaði Frans sérstaka fjármáladeild sem stýra átti fjármálum Vatíkansins. Þá var nýr maður ráðinn yfir banka Vatíkansins og hóf hann tiltekt þar og var fjölda reikninga lokað þar sem talið var að fólk væri að reyna að koma fjármunum undan skatti. Seinna var áðurnefndur endurskoðandi svo ráðinn. Þessi deild og endurskoðandinn lentu ítrekað í eins konar átökum við embættismenn og presta Vatíkansins og vinnan skilaði litlum árangri. Í valdatíð hans lækkaði Frans páfi laun kardinála þrisvar sinnum og árið 2023 lýsti hann því yfir að kirkjan myndi hætta að útvega embættismönnum húsnæði á afslætti. Síðasta september skifaði hann svo bréf þar sem hann krafðist þess að Vatíkanið legði línurnar að því að jafna reksturinn eins fljótt og auðið væri og nokkrum vikum eftir það varaði hann svo við alvarlegu ástandi eftirlaunasjóðsins. Frans varaði þá við því að Vatíkanið stæði frammi fyrir „erfiðum ákvörðunum“ en hann dó áður en slíkar ákvarðanir voru teknar. Páfagarður Páfakjör 2025 Andlát Frans páfa Mest lesið Hringvegurinn í sundur vegna vatnavaxta Innlent Telja dagana frá síðasta innbroti Innlent Gat ekki lengur lesið en sagði engum frá því Innlent Von á mesta vindinum í marga mánuði Veður „Ég má ekki heita Hrísey en ég má heita Rodriguez“ Innlent „Þau eru að herja á börnin okkar“ Innlent Hugmyndir kynntar um „miðstöð jaðaríþrótta“ í Toppstöðinni Innlent Bandaríkjamenn sagðir vilja Tony Blair við stjórnvölinn á Gasa Erlent Minna fólk á að hafa vistir til þriggja daga á heimilinu Innlent Skvísur séu almennt frekar næringarsnauðar og börnin geti orðið matvönd Innlent Fleiri fréttir Ekki hægt að staðfesta drónaflug við Álaborgarflugvöll Bandaríkjamenn sagðir vilja Tony Blair við stjórnvölinn á Gasa Segist ekki munu leyfa Ísrael að innlima Vesturbakkann Lofthelgi aftur lokað í Álaborg vegna drónaflugs James Comey ákærður vegna Rússarannsóknar Segir NATO og ESB hafa lýst yfir stríði við Rússland Boðar alla herforingjana á fordæmalausan skyndifund Enn lítið vitað um leyniskyttuna og tilefni árásarinnar í Dallas Hóta Demókrötum með umfangsmiklum uppsögnum Fimm ára fangelsi fyrir að taka við fúlgum fjár frá Gaddafi Keppast við að ákæra Comey Trump krefst rannsóknar á „þríþættu skemmdarverki“ hjá SÞ Drónaflug í Danmörku: „Fjölþáttaógnin er að raungerast“ Leikskóli heimtar tugi þúsunda fyrir „listaverk“ barnanna Ætlar sér að koma böndum á sjónvarpsstöðvar Macron telur Trump ekki fylgjandi innlimun Vesturbakkans Sést til dróna við fjóra flugvelli í Danmörku Flugvellinum í Álaborg lokað vegna drónaflugs Segja árásina hafa beinst gegn ICE Pútín auki einfaldlega stríðsreksturinn verði hann ekki stöðvaður Sprenging í Osló talin tengjast sænsku glæpagengi Þrír skotnir af leyniskyttu við byggingu ICE í Dallas Biðjast afsökunar á „svörtum kafla“ í sögu Danmerkur og Grænlands Kenna Trump-liðum um bæði rúllustigann og textavélina Ekki staðfest hvort það hafi verið drónar sem röskuðu flugumferð í Osló Ekki pappírstígur heldur alvöru björn Vinsælum þáttarstjórnanda sagt upp vegna ásakana um brot gegn unglingsstúlku Drónamálið enn óupplýst: „Við erum heimskir nýgræðingar“ Kimmel snéri aftur, Trump til mikillar óánægju Rússland sé „pappírs tígur“ og Úkraínumenn geti unnið landið aftur Sjá meira
Mestar tekjur Vatíkansins koma frá þeim sjö milljónum ferðamanna sem heimsækja smáríkið á ári hverju en þær eiga að duga til að fjármagna sendiráð Páfagarðs um heiminn allan og svissnesku verðina, fámennasta her heimsins, sem hafa varið Vatíkanið um aldirnar. Þann 11. febrúar skrifaði Frans, samkvæmt frétt Wall Street Journal, undir tilskipun um að reyna ætti að auka framlög kaþólikka um heiminn allan í sjóði Vatíkansins. Var það eftir samræður hans og ráðgjafa hans sem stóðu yfir í meira en mánuð. Hann lést svo í síðasta mánuði. Samkvæmt WSJ kom sú mótspyrna sem Frans mætti af hálfu skriffinnsku Vatíkansins þegar hann tók við embætti páfanum á óvart. Frans réði endurskoðanda til að fara betur yfir fjármál kirkjunnar en það gekk ekki áfallalaust fyrir sig. Prestar og biskupar færðu fjármuni á reikning undir nafni kardinála, sem endurskoðandinn hafði ekki aðgang að, og fóru að safna reiðufé í auknu mæli. Endurskoðandinn rakst einnig á vegg þegar hann uppgötvaði að nunnur héldu bókhald á blaði og notuðust ekki við tölvur. Á einum tímapunkti var brotist inn í tölvu hans, þar sem átt var við gögn. Alls staðar í kerfinu mætti Frans mótspyrnu, þar sem prestar og aðrir neituðu að fylgja nýjum reglum hans um bókhald og útgjöld og reyndu ítrekað að fela fjármuni. Eftirlaunasjóðurinn stækkaði samhliða þessu og þetta vandamál mun nú falla í skaut nýs páfa, sem valinn verður á næstu dögum. Blaðamenn WSJ vildu vita meira um budduna í Vatíkaninu og ræddu við fjölda heimildarmanna innan Páfagarðs og utan. Margir vildu ræða við blaðamenn undir nafnleynd og jafnvel á leynilegum stöðum og vísuðu þeir til tortryggni innan Vatíkansins vegna fjárhagsástandsins. Einn háttsettur embættismaður neitaði alfarið að tala fyrr en hann var fullviss um að blaðamaður væri ekki að taka samtalið upp. Vísaði hann til atviks þar sem kardináli, sem stóð frammi fyrir réttarhöldum vegna fjárdráttar, tók sjálfan páfann upp á laun. Vellauðug þversögn Eignir Vatíkansins eru gífurlega verðmætar en þangað hafa fjölmargir einstakir og verðmæt listaverk, bækur og aðrir munir safnast í gegnum aldirnar. Veggir safna Páfagarðs eru þaktir málverkum og listaverkum eftir menn eins Michelangelo, Caravaggio og Leonardo. Ekki kemur til greina að selja þessa muni en viðhald þeirra er dýrt og það sama má segja um það að tryggja öll þessi listaverk. Eins og fram kemur í grein WSJ felst í því ákveðin þversögn. Vatíkanið er í senn vellauðugt smáríki, sem á í fjárhagserfiðleikum. Erfiðar ákvarðanir sem voru ekki teknar Áður en Frans varð páfi árið 2013 hafði Vatíkanið gengið gegnum ýmis hneykslismál en ríkið hafði á sér orðspor um varhugaverða fjármálastjórnun. Tilraunir Jóhannes Páls páfa til að taka á fjárþvætti í Vatíkaninu skiluðu ekki nægum árangri og skömmu áður en hann sagði af sér lokaði seðlabanki Ítalíu á greiðslur til Vatíkansins. Frans var í kjölfarið valinn af kardinálum kaþólsku kirkjunnar að hluta til með það verkefni í huga að koma skikki á fjármál Páfagarðs. Þá var hætta á því að banka Vatíkansins yrði refsað fyrir að breyta ekki reglum sínum með fjárþvætti í huga. Með þetta vandamál í huga stofnaði Frans sérstaka fjármáladeild sem stýra átti fjármálum Vatíkansins. Þá var nýr maður ráðinn yfir banka Vatíkansins og hóf hann tiltekt þar og var fjölda reikninga lokað þar sem talið var að fólk væri að reyna að koma fjármunum undan skatti. Seinna var áðurnefndur endurskoðandi svo ráðinn. Þessi deild og endurskoðandinn lentu ítrekað í eins konar átökum við embættismenn og presta Vatíkansins og vinnan skilaði litlum árangri. Í valdatíð hans lækkaði Frans páfi laun kardinála þrisvar sinnum og árið 2023 lýsti hann því yfir að kirkjan myndi hætta að útvega embættismönnum húsnæði á afslætti. Síðasta september skifaði hann svo bréf þar sem hann krafðist þess að Vatíkanið legði línurnar að því að jafna reksturinn eins fljótt og auðið væri og nokkrum vikum eftir það varaði hann svo við alvarlegu ástandi eftirlaunasjóðsins. Frans varaði þá við því að Vatíkanið stæði frammi fyrir „erfiðum ákvörðunum“ en hann dó áður en slíkar ákvarðanir voru teknar.
Páfagarður Páfakjör 2025 Andlát Frans páfa Mest lesið Hringvegurinn í sundur vegna vatnavaxta Innlent Telja dagana frá síðasta innbroti Innlent Gat ekki lengur lesið en sagði engum frá því Innlent Von á mesta vindinum í marga mánuði Veður „Ég má ekki heita Hrísey en ég má heita Rodriguez“ Innlent „Þau eru að herja á börnin okkar“ Innlent Hugmyndir kynntar um „miðstöð jaðaríþrótta“ í Toppstöðinni Innlent Bandaríkjamenn sagðir vilja Tony Blair við stjórnvölinn á Gasa Erlent Minna fólk á að hafa vistir til þriggja daga á heimilinu Innlent Skvísur séu almennt frekar næringarsnauðar og börnin geti orðið matvönd Innlent Fleiri fréttir Ekki hægt að staðfesta drónaflug við Álaborgarflugvöll Bandaríkjamenn sagðir vilja Tony Blair við stjórnvölinn á Gasa Segist ekki munu leyfa Ísrael að innlima Vesturbakkann Lofthelgi aftur lokað í Álaborg vegna drónaflugs James Comey ákærður vegna Rússarannsóknar Segir NATO og ESB hafa lýst yfir stríði við Rússland Boðar alla herforingjana á fordæmalausan skyndifund Enn lítið vitað um leyniskyttuna og tilefni árásarinnar í Dallas Hóta Demókrötum með umfangsmiklum uppsögnum Fimm ára fangelsi fyrir að taka við fúlgum fjár frá Gaddafi Keppast við að ákæra Comey Trump krefst rannsóknar á „þríþættu skemmdarverki“ hjá SÞ Drónaflug í Danmörku: „Fjölþáttaógnin er að raungerast“ Leikskóli heimtar tugi þúsunda fyrir „listaverk“ barnanna Ætlar sér að koma böndum á sjónvarpsstöðvar Macron telur Trump ekki fylgjandi innlimun Vesturbakkans Sést til dróna við fjóra flugvelli í Danmörku Flugvellinum í Álaborg lokað vegna drónaflugs Segja árásina hafa beinst gegn ICE Pútín auki einfaldlega stríðsreksturinn verði hann ekki stöðvaður Sprenging í Osló talin tengjast sænsku glæpagengi Þrír skotnir af leyniskyttu við byggingu ICE í Dallas Biðjast afsökunar á „svörtum kafla“ í sögu Danmerkur og Grænlands Kenna Trump-liðum um bæði rúllustigann og textavélina Ekki staðfest hvort það hafi verið drónar sem röskuðu flugumferð í Osló Ekki pappírstígur heldur alvöru björn Vinsælum þáttarstjórnanda sagt upp vegna ásakana um brot gegn unglingsstúlku Drónamálið enn óupplýst: „Við erum heimskir nýgræðingar“ Kimmel snéri aftur, Trump til mikillar óánægju Rússland sé „pappírs tígur“ og Úkraínumenn geti unnið landið aftur Sjá meira