Söngur Ísraels og RÚV Ingólfur Gíslason. skrifar 17. maí 2025 12:01 Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva er einn stærsti staki sjónvarpsviðburður heims. Áhorfendur eru fleiri en hundrað og fimmtíu milljónir. Keppnin hafði eitt sinn orð á sér fyrir að hampa gildum eins og friði, og réttindum og sýnileika hinsegin fólks, auk almennrar gleði og glimmers. Í dag er keppnin hins vegar táknmynd fyrir samstöðu Vesturlanda með landránsnýlenduveldi Ísraels og orðspor hennar er ónýtt. Þess vegna hafa margir kallað eftir því að Ísrael verði útilokað frá keppninni, og að öðrum kosti ættu aðrir keppendur og áhorfendur að sniðganga keppnina. Ríkisútvarpið hefur látið alla gagnrýni á keppnina sem vind um eyru þjóta. Það auglýsir keppnina á öllum rásum og á samfélagsmiðlum og það hefur nú tekið upp sniðgöngu á gagnrýnendum keppninnar. Facebook-reikningur RÚV „blokkaði“ mig – líklega vegna þess að ég hafði sett inn athugasemd til að minna á virkni keppninnar fyrir Ísrael. Eftir að ég vakti athygli á þessu á Facebook hefur RÚV afblokkað, en ljóst er að einhver þar innan dyra hefur trú á að sniðganga fólk sem sýnir andstöðu við keppnina. Að drekkja gagnrýni í söng og skemmtiatriðum Listþvætti er orð sem notað er um það þegar list- og menningarviðburðir eru notaðir til að beina sjónum frá eða hylja yfir siðlausar athafnir ríkja (eða fyrirtækja) og til að bæta ímynd þeirra. Þannig tengja ríki sig við jákvæða og skemmtilega hluti á sviði meðan þeir fremja mannréttindabrot í kjallaranum. Þau drekkja gagnrýninni í söng, skemmtun og fagnaðarlátum. RÚV tekur nú fullan þátt í þessu, bæði með því að sýna beint frá keppninni og með því að birta sífellt fleiri jákvæðar og skemmtilegar klippur úr söngvakeppninni og með íslensku keppendunum á Facebook-síðu sinni. Stöku sinnum setur þó einhver athugasemd inn við slík innlegg til að minna á hlutverk Eurovision sem listþvættis og þá bregst RÚV við með því að útiloka gagnrýnendur, með sniðgöngu. Ekki messa nema þú sért prestur Til er sú kenning að það sé ekki vænlegt að reyna að hafa áhrif á hug, hjörtu og athafnir fólks með því að segja því til syndanna. Þannig sé ekki sniðugt að segja fólki að taka ekki þátt í listþvætti eða að neita sér um að horfa á listþvætti vegna þess að þá sé fólk að taka sér stöðu með þjóðmorðingjum. Samkvæmt þessu eigum við aldrei að neita okkur um neitt til að sýna samstöðu með kúguðu fólki eða börnum sem verið er að drepa. Samkvæmt þessu ber okkur engin skylda til að gera það sem við getum til að stöðva þjóðarmorð eða gera það sem kúgað fólk biður okkur um til að styðja baráttu þess fyrir lífi sínu og frelsi. Þetta er oft réttlætt með því að það sem við gerum skipti á endanum engu máli. Þú stöðvar ekki þjóðarmorð með því að horfa ekki á sjónvarpið eitt kvöld, segir þessi rödd. En hún lítur fram hjá því að það sem gerum hafi áhrif á annað fólk; við hvetjum aðra til samstöðu með okkar eigin samstöðu. Ef við erum mörg þá höfum við áhrif. Ef sameiginlegur þrýstingur okkar og almennings annarra landa verður til þess að Ísrael verði útilokað frá Eurovision þá hefði það áhrif. Gleðin og söngurinn dugar ekki til Sumir telja að söngurinn sameini fólk og þess vegna sé um að gera að syngja og hlusta á söng í hvaða samhengi sem er. En um hvað viljum við sameinast? Ísrael vill að við sameinumst um að eyða Palestínufólki. Annar möguleiki er að sameinast um samstöðu með Palestínufólki sem hefur lengi kallað eftir samstöðu heimsins í baráttu sinni fyrir frelsi, sjálfsákvörðunarrétti og mannréttindum. Eitt af því sem það kallar eftir er að sniðganga Ísrael og útiloka ríkið frá menningarviðburðum, íþróttakeppnum og menntasamstarfi, þar á meðal því að Ísrael verði vísað úr Eurovision. Og að við, og öll önnur lönd, sniðgangi keppnina þangað til það verði gert. Það virðist nefnilega ekki duga að koma þeim skilaboðum áleiðis eftir „réttum boðleiðum“. Of mörg stór ríki í Evrópu styðja Ísrael að fullu í tortímingarherferð sinni gegn Palestínu. Ríkisútvarpið útilokar gagnrýnisraddir á sínum Facebook-reikningi. Það sýnir með því að það trúir á mátt sniðgöngunnar. Ég hvet sem flest til að sameinast um sniðgöngu og horfa ekki á keppnina og láta RÚV vita á Facebook-reikningi sínum hvers vegna. Höfundur er aðjúnkt við Menntavísindasvið Háskólans. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eurovision 2025 Ingólfur Gíslason Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva er einn stærsti staki sjónvarpsviðburður heims. Áhorfendur eru fleiri en hundrað og fimmtíu milljónir. Keppnin hafði eitt sinn orð á sér fyrir að hampa gildum eins og friði, og réttindum og sýnileika hinsegin fólks, auk almennrar gleði og glimmers. Í dag er keppnin hins vegar táknmynd fyrir samstöðu Vesturlanda með landránsnýlenduveldi Ísraels og orðspor hennar er ónýtt. Þess vegna hafa margir kallað eftir því að Ísrael verði útilokað frá keppninni, og að öðrum kosti ættu aðrir keppendur og áhorfendur að sniðganga keppnina. Ríkisútvarpið hefur látið alla gagnrýni á keppnina sem vind um eyru þjóta. Það auglýsir keppnina á öllum rásum og á samfélagsmiðlum og það hefur nú tekið upp sniðgöngu á gagnrýnendum keppninnar. Facebook-reikningur RÚV „blokkaði“ mig – líklega vegna þess að ég hafði sett inn athugasemd til að minna á virkni keppninnar fyrir Ísrael. Eftir að ég vakti athygli á þessu á Facebook hefur RÚV afblokkað, en ljóst er að einhver þar innan dyra hefur trú á að sniðganga fólk sem sýnir andstöðu við keppnina. Að drekkja gagnrýni í söng og skemmtiatriðum Listþvætti er orð sem notað er um það þegar list- og menningarviðburðir eru notaðir til að beina sjónum frá eða hylja yfir siðlausar athafnir ríkja (eða fyrirtækja) og til að bæta ímynd þeirra. Þannig tengja ríki sig við jákvæða og skemmtilega hluti á sviði meðan þeir fremja mannréttindabrot í kjallaranum. Þau drekkja gagnrýninni í söng, skemmtun og fagnaðarlátum. RÚV tekur nú fullan þátt í þessu, bæði með því að sýna beint frá keppninni og með því að birta sífellt fleiri jákvæðar og skemmtilegar klippur úr söngvakeppninni og með íslensku keppendunum á Facebook-síðu sinni. Stöku sinnum setur þó einhver athugasemd inn við slík innlegg til að minna á hlutverk Eurovision sem listþvættis og þá bregst RÚV við með því að útiloka gagnrýnendur, með sniðgöngu. Ekki messa nema þú sért prestur Til er sú kenning að það sé ekki vænlegt að reyna að hafa áhrif á hug, hjörtu og athafnir fólks með því að segja því til syndanna. Þannig sé ekki sniðugt að segja fólki að taka ekki þátt í listþvætti eða að neita sér um að horfa á listþvætti vegna þess að þá sé fólk að taka sér stöðu með þjóðmorðingjum. Samkvæmt þessu eigum við aldrei að neita okkur um neitt til að sýna samstöðu með kúguðu fólki eða börnum sem verið er að drepa. Samkvæmt þessu ber okkur engin skylda til að gera það sem við getum til að stöðva þjóðarmorð eða gera það sem kúgað fólk biður okkur um til að styðja baráttu þess fyrir lífi sínu og frelsi. Þetta er oft réttlætt með því að það sem við gerum skipti á endanum engu máli. Þú stöðvar ekki þjóðarmorð með því að horfa ekki á sjónvarpið eitt kvöld, segir þessi rödd. En hún lítur fram hjá því að það sem gerum hafi áhrif á annað fólk; við hvetjum aðra til samstöðu með okkar eigin samstöðu. Ef við erum mörg þá höfum við áhrif. Ef sameiginlegur þrýstingur okkar og almennings annarra landa verður til þess að Ísrael verði útilokað frá Eurovision þá hefði það áhrif. Gleðin og söngurinn dugar ekki til Sumir telja að söngurinn sameini fólk og þess vegna sé um að gera að syngja og hlusta á söng í hvaða samhengi sem er. En um hvað viljum við sameinast? Ísrael vill að við sameinumst um að eyða Palestínufólki. Annar möguleiki er að sameinast um samstöðu með Palestínufólki sem hefur lengi kallað eftir samstöðu heimsins í baráttu sinni fyrir frelsi, sjálfsákvörðunarrétti og mannréttindum. Eitt af því sem það kallar eftir er að sniðganga Ísrael og útiloka ríkið frá menningarviðburðum, íþróttakeppnum og menntasamstarfi, þar á meðal því að Ísrael verði vísað úr Eurovision. Og að við, og öll önnur lönd, sniðgangi keppnina þangað til það verði gert. Það virðist nefnilega ekki duga að koma þeim skilaboðum áleiðis eftir „réttum boðleiðum“. Of mörg stór ríki í Evrópu styðja Ísrael að fullu í tortímingarherferð sinni gegn Palestínu. Ríkisútvarpið útilokar gagnrýnisraddir á sínum Facebook-reikningi. Það sýnir með því að það trúir á mátt sniðgöngunnar. Ég hvet sem flest til að sameinast um sniðgöngu og horfa ekki á keppnina og láta RÚV vita á Facebook-reikningi sínum hvers vegna. Höfundur er aðjúnkt við Menntavísindasvið Háskólans.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun